Bezpieczeństwo publiczne i odporność Państwa

Moduł obejmuje kluczowe zagadnienia dotyczące bezpieczeństwa publicznego, obronności oraz odporności państwa w wymiarze lokalnym, regionalnym i krajowym. Stanowi kompleksowe wprowadzenie do zasad funkcjonowania systemu bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej – od ochrony ludności, przez zarządzanie kryzysowe, po cyberbezpieczeństwo i ochronę infrastruktury krytycznej. Moduł uwzględnia również rolę ochrony zdrowia i systemu pomocy społecznej w reagowaniu na sytuacje kryzysowe oraz znaczenie budownictwa obronnego i infrastruktury bezpieczeństwa publicznego w zapewnieniu odporności państwa. Jest odpowiedzią na współczesne wyzwania geopolityczne i zmieniające się uwarunkowania bezpieczeństwa międzynarodowego, w tym konsekwencje konfliktów zbrojnych w sąsiedztwie Polski, zagrożenia hybrydowe oraz rosnącą rolę odporności społecznej. Został opracowany w oparciu o najnowsze rozwiązania legislacyjne, w szczególności:

• ustawę o ochronie ludności i obronie cywilnej,
• ustawę o obronie Ojczyzny,
• ustawę o zarządzaniu kryzysowym,
• ustawę o stanie wyjątkowym, czy klęski żywiołowej,
• ustawę o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa,
• udzielaniu zamówień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa.

Zawiera następujące typy treści:

1. Procedury

Moduł zawiera 32 procedury dotyczące obronności i bezpieczeństwa. Każda z nich posiada interaktywny spis treści, który ułatwia poruszanie się po dokumencie i nawigację dla czytelnika. Procedury zawierają również edytowalne wzory dokumentów.

2. Analizy

Prezentuje 32 opracowania dotyczące obronności i bezpieczeństwa, podchodząc do zagadnień w sposób problemowy. Każda analiza przedstawia stosowaną praktykę, stanowiska urzędowe, orzecznictwo oraz związane z tematem ryzyka, a także zawiera propozycje rekomendacji. Czytelnicy mają dostęp do interaktywnego spisu treści, który ułatwia szybkie poruszanie się po materiałach i pozwala łatwo dotrzeć do interesujących ich zagadnień.

3. Wzory dokumentów

Moduł zawiera 50 najważniejszych wzorów z zakresu omawianej tematyki.

4. Aktualności 

Najnowsze informacje w systemie Legalis Administracja o kluczowych zmianach w obszarze bezpieczeństwa narodowego i odporności państwa.

5. Szkolenia video

Zawiera 12 szkoleń prowadzonych przez najlepszych ekspertów w Polsce, obejmujących szeroki zakres tematyki związanej z bezpieczeństwem publicznym i odpornością państwa.

Przykładowe szkolenia:

1. Ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej – zagadnienia wstępne, prowadzenie Adrian Pokrywczyński
2. Aktualne zagrożenia w cyberprzestrzeni, prowadzenie Aneta Zuchowska-Prygiel
3. Sztuczna inteligencja a cyberbezpieczeństwo, prowadzenie Adam Parysz
4. Wykluczenie wykonawcy z postępowania o udzielenie zamówienia w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa – specyficzne przesłanki, prowadzenie A. Gawrońska-Baran

6. Komentarze C.H.Beck

Komentarze do kluczowych ustaw zawierają pogłębione analizy i interpretacje przepisów. Przykładowe Komentarze do najważniejszych ustaw to np.:

1. Ustawa o obronie Ojczyzny. Komentarz 2025, wyd. 1, prof. dr hab. Mirosław Karpiuk, dr hab. Justyna Kurek-Sobieraj
2. Ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej. Komentarz 2025, wyd. 1, Bernadeta Skóbel
3. Kodeks karny. Komentarz 2025, wyd. 28, prof. dr hab. Ryszard A. Stefański
4. Ustawa o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej. Komentarz 2025, wyd. 1, dr hab. Mirosław Karpiuk, dr hab. Justyna Kurek-Sobieraj
5. Ustawa o Służbie Więziennej. Komentarz 2025, wyd. 1, prof. dr hab. Przemysław Szustakiewicz
6. Rozporządzenie UE w sprawie operacyjnej odporności cyfrowej sektora finansowego (DORA). Komentarz 2025, wyd. 1, dr hab. Jan Byrski, dr hab. Justyna Kurek-Sobieraj
7. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. Komentarz 2024, wyd. 3, prof. dr hab. Andrzej Sakowicz
8. Kodeks wykroczeń. Komentarz 2023, wyd. 3, dr hab. Paweł Daniluk
9. Ustawa o ochotniczych strażach pożarnych. Komentarz 2023, wyd. 1, Grzegorz Krawiec
10. Ustawa o Policji. Komentarz 2022, wyd. 1, dr Agnieszka Choromańska, dr Paweł Łabuz, dr Irena Malinowska, dr Mariusz Michalski, dr Marcin Nowak, Maciej Romanowski, dr Agnieszka Sadło-Nowak, prof. dr hab. Waldemar Zubrzycki

7. Praktyczne wyjaśnienia

Gotowe odpowiedzi na pytania z praktyki. Eksperci wyjaśniają, jak postąpić w konkretnym przypadku, wskazując uzasadnienie i podstawę prawną. Praktyczne wyjaśnienia są podzielone na poszczególne sekcje:

1. BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE – opiera się na ustawie z 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny, która określa ramy prawne działań państwa w zakresie obronności, ochrony ludności i reagowania na zagrożenia, angażując Wojsko Polskie, służby mundurowe (policję, straż pożarną, straż graniczną, żandarmerię wojskową), służby specjalne oraz instytucje lokalne w spójny system bezpieczeństwa publicznego. Gromadzi zagadnienia dotyczące szeroko pojętego bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz obrony państwa, w tym powszechnego obowiązku obrony i świadczeń na rzecz obronności. Obejmuje kwestie związane z organami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo, jak Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego czy Rządowe Centrum Bezpieczeństwa, przeciwdziałaniem terroryzmowi, systemem kierowania bezpieczeństwem narodowym oraz ochroną infrastruktury krytycznej. W Boksie omawiane są także aspekty szkoleń z zakresu obrony Ojczyzny, czy wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu i funkcjonowania mechanizmów koordynacji działań w sytuacjach kryzysowych.

2. OCHRONA LUDNOŚCI I OBRONA CYWILNA – opiera się na ustawie o ochronie ludności i obronie cywilnej z 1 stycznia 2025 r., która wprowadza szereg regulacji określających obowiązki jednostek samorządu terytorialnego w zakresie bezpieczeństwa obywateli oraz organizacji systemu ochrony ludności. W boksie prezentowane są kluczowe zagadnienia, które powinny być uwzględniane w pracy gmin i powiatów m.in.: odpowiedzialność organów wykonawczych gminy, które odpowiadają za tworzenie zasobów ochrony ludności, utrzymywanie ich gotowości operacyjnej, bieżącą aktualizację planów i wyposażenia oraz prowadzenie ewidencji i raportowania ich stanu; zakres odpowiedzialności organów wykonawczych, zasady finansowania i współpracy przy tworzeniu zasobów ochrony ludności, planowanie i utrzymywanie obiektów ochronnych oraz koordynacja działań w sytuacjach kryzysowych, planowanie sieci schronów, miejsc doraźnego schronienia czy obowiązek wójta, burmistrza i prezydenta miasta do tworzenia i utrzymywania zasobów ochrony ludności. Zasoby te obejmują zarówno środki rzeczowe, takie jak: sprzęt ratunkowy, pojazdy specjalistyczne, środki łączności, jak i obiekty ochronne – schrony i centra ewakuacyjne.

3. CYBERBEZPIECZEŃSTWO – opiera się na ustawie o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa oraz na Dyrektywie NIS 2, które ustanawiają ramy prawne zapewnienia bezpieczeństwa sieci i systemów teleinformatycznych w sektorze publicznym i prywatnym. Obejmuje zagadnienia cyberbezpieczeństwa państwa oraz systemu bezpieczeństwa informacji. Boks porusza mechanizmy monitorowania zagrożeń, zgłaszania incydentów i reagowania na cyberataki, a także współpracę między organami państwowymi a operatorami usług kluczowych. Uwzględnia zagadnienia związane z cyberprzestępczością, ochroną infrastruktury krytycznej oraz bezpieczeństwem teleinformatycznym.

4. ZARZĄDZANIE KRYZYSOWE – opiera się na ustawie o zarządzaniu kryzysowym, koncentruje się na przygotowaniu i reagowaniu na sytuacje nadzwyczajne w różnych obszarach życia publicznego. Porusza kwestie związane z klęskami żywiołowymi, stanem klęski żywiołowej, stanem wyjątkowym i stanem wojennym, a także rolę jednostek samorządu terytorialnego w okresach stanu epidemii lub zagrożenia epidemicznego. W ramach boksu omawiane są również zasady zarządzania wolontariatem w sytuacjach kryzysowych, koordynacja działań pomocowych oraz zapewnienie bezpieczeństwa i ciągłości funkcjonowania instytucji i społeczności lokalnych w obliczu zagrożeń. Jest przewodnikiem po mechanizmach planowania, reagowania i współpracy między organami administracji, instytucjami publicznymi i organizacjami społecznymi w sytuacjach kryzysowych.

5. SŁUŻBY – prezentuje główne podmioty odpowiedzialne za bezpieczeństwo państwa i obywateli, w tym Wojsko Polskie, Policję, Straż Pożarną, Straż Graniczną, Żandarmerię Wojskową, służby specjalne, Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencję Wywiadu, Służbę Kontrwywiadu Wojskowego, Służbę Wywiadu Wojskowego, Biuro Ochrony Rządu oraz instytucje samorządowe. Omawia zadania poszczególnych służb oraz współpracę między nimi. W boksie poruszono także zagadnienia karnego prawa wojskowego, przestępstw wojskowych, procedury aresztów wojskowych, kontratypów i odpowiedzialności materialnej żołnierzy. Dodatkowo obejmuje rolę inspekcji państwowych, ratownictwa medycznego wojskowego, funkcjonariuszy służby więziennej, strażników ochrony kolei i lasów oraz współpracę wojska z innymi organami państwa.

6.OCHRONA ZDROWIA – przedstawia kluczowe zadania systemu ochrony zdrowia w sytuacjach kryzysowych, w tym: organizację i budowanie zespołów ratownictwa medycznego, obowiązki samorządów w utrzymaniu gotowości punktów medycznych, planowanie medyczne oraz przygotowanie zabezpieczenia medycznego dużych wydarzeń; zasady udzielania świadczeń zdrowotnych w warunkach kryzysowych (w tym w zespołach zastępczych i lotniczych), zabezpieczenie sanitarno-epidemiologiczne, planowanie ewakuacji podmiotów leczniczych, zapewnianie niezbędnych zasobów oraz współpracę z Sanepidem przy epidemiach i skażeniach; organizację szpitali polowych i punktów pomocy na wypadek wojny, prowadzenie szkoleń z pierwszej pomocy, zasady alarmowania służb medycznych oraz współdziałanie z PSP, OSP, Policją, OPS i NGO w ramach wspólnych działań ratunkowych.

7. POMOC SPOEŁCZNA – choć ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej nie wskazuje wprost zadań dla jednostek pomocy społecznej, to wiele obowiązków gmin w tym zakresie naturalnie do nich należy, m.in. w obszarze zapewnienia ubrania i wyżywienia w sytuacjach masowych zagrożeń. Gminy samodzielnie określają schematy działania i role poszczególnych jednostek na wypadek kryzysu. Boks przedstawia kluczowe zadania związane ze wsparciem mieszkańców – budowanie sieci pomocy, identyfikację osób potrzebujących, organizację pomocy doraźnej, schronienia, pomoc psychologiczną i odbudowę codziennego funkcjonowania – a także tworzenie zasobów ochrony ludności, wyposażanie podmiotów oraz współpracę z zarządzaniem kryzysowym.

8. ZAMÓWIENIA PUBLICZNE – specyfika udzielania zamówień publicznych w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa różni się nieco od udzielania zamówień klasycznych czy sektorowych – zamówień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa udziela się w innych trybach, częściej można stosować tryby niekonkurencyjne, nieco odmienne są podstawy wykluczenia z postępowania wykonawców czy zasady udostępniania dokumentacji postępowania. Boks uwzględnia ustawa – Prawo zamówień publicznych oraz dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/81/WE w sprawie koordynacji procedur udzielania niektórych zamówień na roboty budowlane, dostawy i usługi przez instytucje lub podmioty zamawiające w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa.

9. BUDOWLE OCHRONNE – zbiera w jednym miejscu kazusy dotyczące przepisów o budowlach ochronnych, Miejscach Doraźnego Schronienia (MDS), Obiektach Zbiorowej Ochrony (OZO) oraz inwestycjach celu publicznego, takich jak przyłącza, oczyszczalnie, obszary Natura 2000 czy gospodarka wodna. Zawiera praktyczne wyjaśnienia rozwiązujące problemy związane z określaniem inwestycji jako celu publicznego, wyznaczaniem i organizacją MDS, OZO i budowli ochronnych w szpitalach czy instytucjach kultury, łączeniem planowania przestrzennego i prognoz demograficznych z siecią schronów, godzeniem prawa własności z obowiązkiem zapewnienia ochrony ludności oraz zakresem odpowiedzialności organów za błędy, zaniedbania ewidencyjne czy wadliwe standardy techniczne.

8. Poradnia ekspercka

W ramach modułu działa poradnia ekspercka. Pozwala na zadawanie ekspertom pytań z zakresu bezpieczeństwa i odporności państwa.