Samorząd gminny. Nadzór nad działalnością gminną. Komentarz

Praktyczne omówienie nowelizacji przepisów ustawy z 8.3.1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 446 ze zm.), dotyczących sprawowania nadzoru nad działalnością gminną.
Komentarz pozwoli zapoznać się z wybranymi tezami orzecznictwa do art. 85-102a, szczegółowo omawia procedurę nadzorczą w samorządzie gminnym.
Każdy artykuł zawiera praktyczne ujęcie najważniejszych kwestii oraz odpowiedzi na trudne pytania dotyczące omawianego zagadnienia.
Publikacja skierowana jest do praktyków zajmujących się nadzorem działalności gminnej, burmistrzów i prezydentów miast oraz sekretarzy gmin, a także dla wszystkich którzy chcą zapoznać się z zagadnieniem postępowania nadzorczego w samorządzie gminnym.

Fragment tekstu z poradnika:

I. Komentarz do art. 98 SamGminU

1. Komentowany przepis daje prawo zaskarżenia do sądu administracyjnego rozstrzygnięć organów nadzorczych dotyczących gminy. Przesłanką zaskarżenia rozstrzygnięcia jest jego niezgodność z prawem, a samo zaskarżenie powinno nastąpić w terminie 30 dni od dnia doręczenia rozstrzygnięcia. Zaskarżeniu do sądu administracyjnego podlega m.in.:
1) stwierdzenie nieważności uchwały lub zarządzenia organu gminy (art. 91 ust. 1 SamGminU),
2) wskazanie na nieistotne naruszenie prawa w uchwale rady gminy lub zarządzeniu wójta (art. 91 ust. 4 SamGminU),
3) odwołanie wójta (art. 96 ust. 2 SamGminU),
4) zawieszenie organów gminy i ustanowienie zarządu komisarycznego (art. 97 SamGminU),
5) zarządzenie zastępcze wojewody (art. 98a SamGminU).

2. Zgodnie z ust. 3 komentowanego przepisu, do złożenia skargi uprawnione są gmina lub związek międzygminny, których interes prawny, uprawnienie albo kompetencja zostały naruszone. Jednocześnie podstawą do wniesienia skargi jest uchwała rady gminy lub zarządzenie wójta, który podjął uchwałę lub zarządzenie, albo którego dotyczy rozstrzygnięcie nadzorcze.

Ponieważ ust. 1 komentowanego przepisu wymaga, aby skarga na rozstrzygnięcie nadzorcze została wniesiona do sądu administracyjnego w terminie 30 dni od daty doręczenia tego rozstrzygnięcia, to uchwała lub zarządzenie będące podstawą wniesienia skargi również musi zostać podjęte (wydane) w tym terminie. Jeżeli zatem rozstrzygnięciem nadzorczym właściwy wojewoda stwierdził nieważność uchwały rady gminy, to w celu wniesienia skargi na to rozstrzygnięcie do sądu administracyjnego rada musi podjąć uchwałę w sprawie wniesienia skargi, oczywiście przed upływem 30-dniowego terminu. Podobnie w przypadku rozstrzygnięcia dotyczącego zarządzenia wójta, gdzie wójt musi wydać w ciągu 30 dni od doręczenia rozstrzygnięcia nadzorczego zarządzenie w sprawie wniesienia skargi. Należy jednak zauważyć, że NSA w wyroku z 11.8.2016 r. (I OSK 1167/16) stwierdził, że brak zarządzenia wójta w przedmiocie zaskarżenia rozstrzygnięcia nadzorczego nie może powodować odrzucenia skargi na rozstrzygnięcie nadzorcze. Sąd zauważył w przywołanym wyroku, że w świetle postanowień zawartych w art. 98 ust. 3 SamGminU, podjęcie przez właściwy organ stosownego aktu nakazującego zaskarżenie rozstrzygnięcia nadzorczego do sądu administracyjnego nie musi poprzedzać czynności wniesienia skargi na to rozstrzygnięcie nadzorcze. Może być on wydany później, ponieważ chodzi w tym jedynie o to, żeby sąd administracyjny miał pewność, że organ gminy, którego zarządzenia lub uchwały dotyczy dane rozstrzygnięcie nadzorcze, miał wolę zaskarżenia tego aktu nadzoru do sądu administracyjnego. Uchwała w przedmiocie zaskarżenia rozstrzygnięcia, lub zarządzenie w tej sprawie, może zatem zostać wydane już w trakcie toczącego się postępowania sądowego.

3. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 9.9.2010 r. (II OSK 1314/10) stwierdził, że skarga na rozstrzygnięcie nadzorcze służy gminie, a gminę (także przed sądem) reprezentuje wójt (burmistrz, prezydent). Tym samym skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego, a następnie skargę kasacyjną, powinien wnieść prezydent miasta, a nie rada gminy „działająca imieniem Prezydenta”, bo do takiego działania nie ma żadnego prawnego umocowania. Rada gminy nie ma też kompetencji do udzielania pełnomocnictw pracownikom urzędu w sytuacji, gdy to nie ona reprezentuje gminę i nie posiada żadnych kompetencji w stosunku do pracowników urzędu. Skargi na akt nadzoru nie może zatem wnieść również przewodniczący rady gminy, a zawsze skargę wnosi organ wykonawczy, jako uprawniony do reprezentowania gminy.

4. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 25.4.2013 r. (II OZ 314/13) stwierdził, że uprawnienie do wniesienia skargi na rozstrzygnięcie nadzorcze, o którym mowa w art. 96 ust. 2 SamGminU, może wnieść wyłącznie gmina, a wobec tego inne podmioty nie mogą wnieść skargi z powołaniem się na to, że mają w tym interes prawny.

II. Tezy z orzecznictwa

1. Niezaskarżalność rozstrzygnięcia w przedmiocie wstrzymania wykonania uchwały lub zarządzenia organu gminy
1. Wstrzymanie przez wojewodę wykonania uchwały albo zarządzenia organu gminy na podstawie art. 91 ust. 2 SamGminU nie jest rozstrzygnięciem nadzorczym, o którym mowa w art. 98 ust. 1 tej ustawy, w związku z czym nie podlega zaskarżeniu do sądu administracyjnego (postanowienie WSA w Szczecinie z 26.10.2015 r., II SA/Sz 1181/15).

2. Brak legitymacji skargowej zakładu usług komunalnych w postępowaniu sądowo administracyjnym
1. Zakład usług komunalnych nie mógł zostać uznany za stronę w postępowaniu przed sądem I instancji, albowiem stronami w postępowaniu sądowoadministracyjnym ze skargi na rozstrzygnięcie nadzorcze są jedynie: organ nadzoru i jednostka samorządu terytorialnego, której aktu lub czynności rozstrzygnięcie nadzorcze dotyczy (art. 98 ust. 3 i 3a SamGminU). W świetle dyspozycji tego przepisu nie jest dopuszczalne, aby skargę na podstawie art. 98 ust. 1 SamGminU mógł wnieść inny podmiot niż gmina lub związek międzygminny (postanowienie NSA z 23.4.2014 r., II OSK 915/14).

3. Podmiot uprawniony do złożenia skargi na rozstrzygnięcie nadzorcze
1. W przypadku rozstrzygnięcia nadzorczego o zawieszeniu organów gminy, do występowania ze skargą do sądu administracyjnego w imieniu gminy uprawniona jest zarówno rada gminy, jak i wójt gminy, jeżeli organy te podejmą stosowną uchwałę lub zarządzenie o zaskarżeniu rozstrzygnięcia nadzorczego. Skoro co do zasady gminę reprezentuje wójt (art. 31 SamGminU) rada gminy może podjąć uchwałę o wniesieniu skargi i upoważnić do jej wykonania wójta gminy. Takie powierzenie wykonania uchwały wójtowi upoważnia wójta nie tylko do sporządzenia skargi gminy na rozstrzygnięcie nadzorcze, ale także do reprezentowania gminy w postępowaniu sądowym w tej sprawie, zarówno w zakresie stanowiska rady gminy, jak i wójta. Udzielenie pełnomocnictwa przez wójta oznacza zaś, że pełnomocnik działał za stronę, którą jest gmina w sprawie dotyczącej zarówno rady gminy, jak i wójta (wyrok NSA z 19.12.2013 r., II OSK 1414/13).

III. Z praktyki

1. Prezydent miasta nie może zaskarżać rozstrzygnięcia organu nadzoru
1. PROBLEM: Czy prezydent miasta powinien skarżyć do WSA bezpośrednio uchwałę odmawiającą udzielenia mu absolutorium z wykonania budżetu, czy też rozstrzygnięcie organu nadzoru odnoszące się do tej uchwały?

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku uznał, że prezydent miasta powinien skarżyć uchwałę dotyczącą jego, a nie rozstrzygnięcie organu nadzoru odnoszące się do tej uchwały (postanowienie WSA w Białymstoku z 29.12.2016 r., I SA/Bk 1203/16).

Problem, który ostatecznie musiał rozstrzygnąć WSA w Białymstoku, zaczął się od uchwały rady miasta, odmawiającej prezydentowi absolutorium z wykonania budżetu.

Uchwała rady miasta została poddana kontroli regionalnej izby obrachunkowej (RIO, Izba) pod kątem zgodności z prawem, a Izba stwierdziła, że dana uchwała nie narusza przepisów prawa. Jednocześnie RIO podkreśliła, że wszelkie elementy procedury podejmowania takiej uchwały zostały dochowane, a zatem nie ma podstaw do stwierdzenia nieważności uchwały, gdyż nie było rażącego naruszenia prawa.

W tej sytuacji prezydent skierował do RIO pismo z wezwaniem do usunięcia naruszenia prawa poprzez uchylenie uchwały RIO i jednocześnie stwierdzenie nieważności uchwały rady miasta w przedmiocie nieudzielenia mu absolutorium z wykonania budżetu. Sprawa trafiła w końcu do WSA, a w skardze prezydent miasta wnosił o uchylenie (ewentualnie stwierdzenie nieważności) stosownych uchwał kolegium RIO.

Sąd stwierdził, że skarga prezydenta nie mogła być wniesiona do WSA i to aż z dwóch powodów. Po pierwsze, jak zauważył sąd, skardze do WSA podlegają ściśle określone w przepisach prawa formy działalności organów administracji. Jednym z nich jest akt nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego (JST), który w tym wypadku podlega zaskarżeniu na mocy art. 98 ust. 1 SamGminU. Sąd stwierdził, że uchwała o braku podstaw do ingerencji (podjęta przez RIO) – czyli stwierdzenia nieważności uchwały organu gminy – nie jest rozstrzygnięciem nadzorczym, a zatem nie podlega zaskarżeniu do WSA. W takiej sytuacji skarga taka podlega odrzuceniu na podstawie art. 58 § 1 pkt 1 PostAdmU.

Po drugie WSA uznał, że prezydent miasta nie mógł wnieść skargi na uchwałę RIO. Na podstawie art. 98 ust. 3 SamGminU skargę na rozstrzygnięcie organu nadzorczego może złożyć rada gminy lub związek międzygminny, których interes prawny został naruszony tym rozstrzygnięciem (taki pogląd znalazł potwierdzenie w wyroku NSA z 18.9.2008 r., II OSK 294/08). Z tego wynika, że w tej konkretnej sprawie skargę mogłaby wnieść Gmina Miasta Białystok, a prezydent mógłby ją reprezentować w tym postępowaniu (trudno jednak sobie taką sytuację wyobrazić).

Sąd podkreślił, że prezydent mógłby wnieść skargę na uchwałę rady miasta o nieudzieleniu absolutorium na podstawie art. 101 SamGminU (tak np. orzekł NSA w wyroku z 20.11.2009 r., II GSK 206/09).

Zobacz także:

Więcej o samorządzie gminnym znajdziesz w module Ustrój i organizacja >>

Pomoc społeczna. Świadczenia pieniężne. Komentarz

Od 1.1.2017 r. obowiązują zmiany dotyczące przyznawania zasiłków stałych w postępowaniu w sprawie ustalania prawa do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej.
Praktyczny komentarz wraz z wybranymi tezami orzecznictwa do art. 37–43, 53a oraz 92 ustawy z 12.3.2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 930 ze zm.) oraz omówienie procedury postępowania w sprawie ustalenia prawa do świadczeń pieniężnych. Każdy artykuł zawiera praktyczne ujęcie najważniejszych kwestii oraz odpowiedzi na trudne pytania dotyczące omawianej kwestii.
Publikacja skierowana jest do praktyków zajmujących się postępowaniem w sprawie przyznawania i ustalania prawa do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej w jednostkach samorządu terytorialnego.

Fragment tekstu z poradnika:

Art. 37. [Zasiłek stały]

1. Zasiłek stały przysługuje:

1) pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej;

2) pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie są niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie.

2. Zasiłek stały ustala się w wysokości:

1) w przypadku osoby samotnie gospodarującej – różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 418 zł miesięcznie;

2) w przypadku osoby w rodzinie – różnicy między kryterium dochodowym na osobę w rodzinie a dochodem na osobę w rodzinie.

3. Kwota zasiłku stałego nie może być niższa niż 30 zł miesięcznie.

4. W przypadku zbiegu uprawnień do zasiłku stałego i renty socjalnej, świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego, dodatku z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania lub zasiłku dla opiekuna, zasiłek stały nie przysługuje.

5. Osobę przebywającą w domu pomocy społecznej lub ubiegającą się o przyjęcie do niego uznaje się za osobę samotnie gospodarującą, jeżeli przed przyjęciem do domu pomocy społecznej lub rozpoczęciem oczekiwania na miejsce w takim domu była uprawniona do zasiłku stałego.

6. Przy ustalaniu uprawnienia oraz wysokości zasiłku stałego do dochodu nie wlicza się kwoty zasiłku okresowego.

I. Komentarz

2. Wypłata świadczeń pieniężnych

Zgodnie z art. 106 ust. 3 ustawy z 12.3.2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 930 ze zm.; dalej: PomSpołU) świadczenia pieniężne z pomocy społecznej przyznaje się i wypłaca za okres miesiąca kalendarzowego, począwszy od miesiąca, w którym został złożony wniosek wraz z wymaganą dokumentacją. Świadczenia z pomocy społecznej mogą być świadczeniami jednorazowymi, okresowymi bądź przyznawanymi na dłuższy czas. W przypadku świadczeń okresowych mogą zaistnieć sytuacje, kiedy osoba po zamknięciu okresu pobierania jednego świadczenia uruchamia procedurę związaną z nabyciem świadczenia na kolejny okres. Z tego typu sytuacją można zetknąć się wówczas, gdy osoba pobierała zasiłek stały z uwagi na niepełnosprawność i utraciła to świadczenie z uwagi na upływ czasu, na jaki legitymowała się uprawniającym do uzyskania danego zasiłku stopniem niepełnosprawności i ponownie ubiega się o jego przyznanie. Innymi słowy osoba taka występuje o kontynuację takiego świadczenia. Sytuacja osoby ubiegającej się o zasiłek stały w obu wyodrębnionych przypadkach będzie odmienna, gdyż w odniesieniu do pierwszej sytuacji istotny będzie miesiąc złożenia wniosku do organu administracji, to w drugim przypadku, jak się akcentuje w orzecznictwie sądów administracyjnych, istotne będzie to, czy wniosek o ustalenie stopnia niepełnosprawności będzie złożony w okresie pobierania dotychczasowego świadczenia lub będzie związany z nim przyczynowo-skutkowo. W tego typu przypadkach uznaje się, że jest to kontynuacja dotychczasowego świadczenia i wiążący jest pierwszy wniosek o jego przyznanie. W kontekście tego odnieść należy się do treści wyroku TK z 6.10.2015 r. (SK 19/14, Legalis), w którym to TK orzekł, że art. 106 ust. 3 PomSpołU w zakresie, w jakim stanowi, że w wypadku wniosku o przyznanie zasiłku stałego osobie całkowicie niezdolnej do pracy, legitymującej się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności i niemającej innych środków utrzymania, prawo do zasiłku ustala się począwszy od miesiąca, w którym został złożony wniosek, jest niezgodny z art. 67 ust. 2 w związku z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm. i sprost.; dalej: Konst). Jednocześnie TK zaznaczył, że przepis ten w części I, w zakresie tam wskazanym, traci moc obowiązującą z upływem 31.12.2016 r. W uzasadnieniu do tego wyroku Trybunał wskazał, że art. 67 ust. 2 Konst nie określa bezpośrednio wysokości, charakteru, przesłanek ani trybu przyznawania świadczeń gwarantujących prawo do pomocy społecznej. Elementy te muszą być jednak ukształtowane w taki sposób, by osoba niezdolna do pracy i pozostająca bez środków do życia mogła nabyć świadczenia wchodzące w zakres tego prawa. W przypadku zasiłku stałego przesłanki jego nabycia (niepełnosprawność uniemożliwiająca pracę oraz brak dochodów) zostały określone prawidłowo. Niepoprawnie skonstruowano jednak tryb nabycia tych świadczeń – sposób jego ukształtowania sprawia, że może upłynąć długi okres od spełnienia przesłanek (niepełnosprawność i brak dochodu) do czasu realizacji prawa. Przyjmując, że świadczenia z pomocy społecznej przysługują po spełnieniu przesłanek, należy je przyznawać od chwili ich wystąpienia. Jeżeli zatem osoba wystąpiła o stwierdzenie niepełnosprawności, a następnie ze względu na tę niepełnosprawność, powodującą brak środków utrzymania, występuje o zasiłek stały, świadczenie to powinno zostać jej przyznane od dnia stwierdzenia niepełnosprawności uniemożliwiającej podjęcie pracy (po stwierdzeniu, że ta niepełnosprawność jest źródłem braku dochodu). Przyznanie zasiłku stałego z datą późniejszą byłoby możliwe, gdyby organ stwierdził, że wystąpienie niepełnosprawności nie od razu łączyło się z brakiem środków utrzymania, a tylko z utratą dochodu z pracy.

Przywołanie tezy i uzasadnienia powyższego wyroku TK posiada istotne znaczenie z dwóch powodów. Po pierwsze, TK orzekł, że przedmiotowy przepis traci swoją moc z dniem 31.12.2016 r. Trybunał Konstytucyjny uznał niekonstytucyjność art. 106 ust. 3 PomSpołU we wskazanym zakresie, jednak korzystając z uprawnień wynikających z postanowień art. 190 ust. 3 Konst przewidział inny termin utraty jego mocy obowiązującej. W tym zakresie TK korzystał z uprawnienia mającego zakotwiczenie w przepisie Konst, a to oznacza, że wskazując datę 31.12.2016 r. orzekł, że do tego dnia organy administracji publicznej, jak i sądy administracyjne obowiązane są ten przepis stosować. Drugim powodem znaczenia przywołanego orzeczenia TK jest zamieszczone w nim stwierdzenie, że w kontekście będącego przedmiotem oceny art. 106 ust. 3 PomSpołU przyznanie zasiłku stałego z datą późniejszą byłoby możliwe, gdyby organ stwierdził, że wystąpienie niepełnosprawności nie od razu łączyło się z brakiem środków utrzymania, a tylko z utratą dochodu z pracy. Trybunał Konstytucyjny nie łączył zatem w sposób bezwarunkowy daty orzeczenia o stopniu niepełnosprawności z przyznaniem zasiłku stałego, lecz widział konieczność dokonania jeszcze indywidualizacji sytuacji danej osoby i dopiero podjęcie rozstrzygnięcia.

W kontekście przywołanego wyroku dostrzec należy również postanowienia ustawy z 2.12.2016 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej (Dz.U. z 2016 r. poz. 2174; dalej: ZmPomSpołU16). Zgodnie z treścią art. 1 ZmPomSpołU16 w przypadku złożenia przez osobę, która nie posiada orzeczenia o całkowitej niezdolności do pracy w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z FUS lub orzeczenia o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, wniosku o przyznanie zasiłku stałego wraz z wymaganą dokumentacją oraz potwierdzeniem złożenia wniosku o przyznanie świadczenia uzależnionego od niezdolności do pracy albo wniosku o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, wszczyna się postępowanie o ustalenie uprawnienia do zasiłku stałego, a następnie po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego: w przypadku spełnienia warunków, o których mowa w art. 37 ust. 1 i 4 PomSpołU, z wyłączeniem warunku całkowitej niezdolności do pracy – postępowanie zawiesza się do dnia dostarczenia orzeczenia; w przypadku niespełnienia któregokolwiek z warunków, o których mowa w art. 37 ust. 1 lub 4 PomSpołU, z wyłączeniem warunku całkowitej niezdolności do pracy – odmawia się przyznania zasiłku stałego. Na okres zawieszenia postępowania przyznaje się z urzędu zasiłek okresowy w wysokości i na zasadach określonych w art. 38 PomSpołU. Jeżeli orzeczenie, o którym mowa powyżej, zostanie dostarczone w terminie 60 dni od dnia jego otrzymania, zawieszone postępowanie podejmuje się, a prawo do zasiłku stałego ustala się, począwszy od miesiąca, w którym złożono wniosek o przyznanie zasiłku stałego wraz z potwierdzeniem, o którym mowa w art. 37 ust. 7 PomSpołU. Do ustalenia kwoty zasiłku stałego za okres pobierania zasiłku okresowego w trakcie zawieszenia postępowania art. 37 ust. 6 PomSpołU nie stosuje się. Jeżeli orzeczenie, o którym mowa powyżej, zostanie dostarczone po upływie 60 dni od dnia jego otrzymania, zawieszone postępowanie podejmuje się, a prawo do zasiłku stałego ustala się, począwszy od miesiąca, w którym dostarczono orzeczenie. Do ustalenia kwoty zasiłku stałego za miesiąc, w którym dostarczono orzeczenie, o którym mowa w art. 106 ust. 7 PomSpołU, nie stosuje się art. 37 ust. 6 PomSpołU w przypadku pobierania zasiłku okresowego w trakcie zawieszenia postępowania. W przypadku niedostarczenia orzeczenia, o którym mowa w ust. 7, w terminie 3 lat od dnia zawieszenia postępowania, zawieszone postępowanie podejmuje się z urzędu.

II. Tezy z orzecznictwa

1. Pojęcie osoby samotnie gospodarującej

Skoro istotą wspólnego gospodarowania jest także pozostawanie na utrzymaniu osoby, z którą się mieszka, to stwierdzony w trakcie wywiadu środowiskowego fakt wspólnego zamieszkiwania strony z matką oraz przeznaczania na utrzymanie domu i rodziny przede wszystkim kwoty świadczenia pielęgnacyjnego matki otrzymywanego z tytułu sprawowanej opieki nad stroną, nie pozwala na traktowanie strony jako osoby samotnie gospodarującej (wyr. WSA w Białymstoku z 15.11.2016 r., II SA/Bk 453/16, Legalis).

2. Okres pozbawienia statusu bezrobotnego z tytułu przyznania na czas oznaczony zasiłku związanego ze stwierdzeniem czasowej niezdolności do pracy

Osoba niezdolna do pracy nie może korzystać ze statusu bezrobotnego, może natomiast uzyskać w określonym przypadku zasiłek stały. Natomiast osoba, której przyznano zasiłek stały na podstawie art. 37 PomSpołU, nie może korzystać ze statusu osoby bezrobotnej z uwagi na brzmienie art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. 1 ustawy z 20.4.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 645 ze zm.; dalej: PromZatrU). Zatem zgodna z Konst wykładnia przepisu art. 33 ust. 4 pkt 1 oraz art. 78 ust. 4 PromZatrU powinna prowadzić do wniosku, że przyznanie bezrobotnemu zasiłku stałego lub innego świadczenia związanego ze stwierdzeniem jego niezdolności do pracy na okres oznaczony powinno skutkować pozbawieniem statusu osoby bezrobotnej na okres, na który przyznano ten zasiłek lub inne świadczenie (wyr. WSA w Gdańsku z 20.6.2013 r., III SA/Gd 405/13, Legalis).

3. Zaliczenie do dochodu stanowiącego podstawę obliczenia kryterium dochodowego na osobę w rodzinie renty odszkodowawczej

Renta odszkodowawcza przyznana na podstawie przepisów prawa cywilnego podlega wliczeniu do dochodu stanowiącego podstawę obliczenia kryterium dochodowego przy ustalaniu uprawnienia do uzyskania zasiłku stałego z pomocy społecznej (wyr. WSA w Białymstoku z 20.12.2012 r., II SA/Bk 740/12, Legalis).

III. Z praktyki

Wygaśnięcie prawa do zasiłku stałego z powodu śmierci osoby uprawnionej wymaga wydania decyzji

PROBLEM: Zmarła osoba pobierająca zasiłek stały. Czy konieczne jest wydanie decyzji wygaszającej prawo do zasiłku, czy wystarczy dołączyć akt zgonu do teczki osobowej?

Zgodnie z przepisem art. 162 § 3 ustawy z 14.6.1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 23 ze zm.; KPA) organ stwierdza wygaśnięcie decyzji w drodze decyzji. Uzyskanie przez organ aktu zgonu stanowi jedynie przesłankę do ustalenia zaistnienia bezprzedmiotowości, o której mowa w art. 162 § 1 pkt 1 KPA, w dalszej zaś konsekwencji, stanowi podstawę do wydania ww. decyzji.

Zgodnie z przepisem art. 162 § 1 pkt 1 KPA organ administracji publicznej, który wydał decyzję w pierwszej instancji, stwierdza jej wygaśnięcie, jeżeli decyzja stała się bezprzedmiotowa, a stwierdzenie wygaśnięcia takiej decyzji nakazuje przepis prawa albo gdy leży to w interesie społecznym lub w interesie strony. Z przepisu art. 162 § 1 pkt 1 KPA wyprowadza się dwie normy prawne.

Pierwsza z nich wskazuje, że organ jest zobligowany do stwierdzenia wygaśnięcia decyzji, jeżeli stała się ona bezprzedmiotowa, a jej wygaszenie nakazuje przepis prawa. Druga (dotyczy ona sytuacji wskazanej w zapytaniu) uprawnia natomiast organ do stwierdzenia wygaśnięcia decyzji, jeżeli stała się ona bezprzedmiotowa i leży to w interesie społecznym lub interesie strony.

Bezprzedmiotowość decyzji wynika z ustania prawnego bytu elementu stosunku materialnoprawnego nawiązanego na podstawie decyzji administracyjnej, a to z powodu zgaśnięcia podmiotu, zniszczenia lub przekształcenia rzeczy, rezygnacji uprawnień przez stronę czy też na skutek zmiany stanu faktycznego uniemożliwiającego wykonanie decyzji albo z powodu zmiany stanu prawnego, ale tylko jeżeli powoduje taki skutek (por. wyr. NSA z 5.7.2016 r., II OSK 2351/15, Legalis). Bezprzedmiotowość o charakterze podmiotowym polega na tym, że przestaje istnieć podmiot stosunku prawnego. Sytuacja taka ma miejsce wtedy, gdy następuje np. śmierć podmiotu uprawnionego (por. wyr. WSA w Łodzi z 9.6.2015 r., II SA/Łd 1179/14, Legalis).

Zgodnie z przepisem art. 162 § 3 KPA organ stwierdza wygaśnięcie decyzji w drodze decyzji. Uzyskanie przez organ aktu zgonu stanowi jedynie przesłankę do ustalenia zaistnienia bezprzedmiotowości, o której mowa w art. 162 § 1 pkt 1 KPA, w dalszej zaś konsekwencji, stanowi podstawę do wydania ww. decyzji.

Zobacz także:

Więcej o świadczeniach z pomocy społecznej znajdziesz w module Pomoc społeczna >>

Uproszczone procedury w zamówieniach na usługi społeczne

Publikacja przedstawia zmiany obowiązujące od 28.7.2016 r. wprowadzone ustawą z 22.6.2016 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1020 ze zm.), dotyczące zamówień na usługi społeczne (m.in.: zdrowotne, edukacyjne, usługi socjalne, administracyjne, prawne).
Przystępny język, praktyczne przykłady, wzory i wskazówki doświadczonych praktyków pozwolą skutecznie krok po kroku przygotować postępowanie o udzielenie zamówienia, a także sprawnie przejść przez nie, do momentu zawarcia umowy. Pozycja pozwoli przygotować się również na ewentualną kontrolę.
W publikacji szczegółowo omówiono, m.in.:

       – najważniejsze informacje na temat usług społecznych
           w przepisach unijnych oraz ich implementacji do polskiego porządku prawnego,
       – praktyczne wskazówki dotyczące udzielanie zamówień na usługi społeczne o wartości równej
           lub powyżej progów wskazanych ustawowo,
         – wzór regulaminu, sposobu przeprowadzenia postępowania dla postępowań o wartości równej
           lub powyżej progu wyznaczonego przez przepisy unijne.

Fragment tekstu z poradnika:

Opis przedmiotu zamówienia i oszacowanie jego wartości

Przygotowanie postępowania na usługi społeczne poniżej progów niewiele różni się od przygotowania każdego innego postępowania. Trudno bowiem sobie wyobrazić, że zamawiający nie oszacuje wartości zamówienia, chociażby w celu zweryfikowania w jakim progu finansowym się znajduje.

Nie będąc związanym żadnymi przepisami ZamPublU może dokonać tego we właściwy dla siebie sposób, a zatem szacowanie wartości zamówienia można oprzeć o dane rynkowe, np. poprzez zbadanie rynku, wysyłając zapytania do wykonawców lub uzyskując wiedzę ze stron internetowych, publikacji statystycznych albo opierając się na danych dla podobnych zamówień z lat ubiegłych.

Z kolei opis przedmiotu zamówienia jest dla zamówień podprogowych obowiązkowy (art. 138o ust. 2 pkt 3 ZamPublU) i obejmować powinien również wskazanie wielkości i zakresu zamówienia.

Zamawiający nie jest związany przepisami art. 29 ust. 3 ZamPublU, a zatem wydawałoby się, że wolno mu wskazać na dowolne znaki towarowe czy patenty. Jednak cały czas powinien mieć na względzie zasadę równego traktowania wykonawców i niedyskryminowania ich, co również odnosić należy do niedyskryminacyjnego opisu przedmiotu zamówienia.

Ciekawym wyłomem w regulacjach ustawowych jest brak przewidzenia przez ustawodawcę, dla zamówień społecznych podprogowych, obowiązku stosowania przepisu art. 29 ust. 3a ZamPublU. Wobec powyższego tak newralgiczne usługi, jak np. usługi ochrony, pozostaną bez regulacji nakładającej na zamawiającego obowiązek kształtowania zapisów odnośnie zatrudniania pracowników wykonawcy lub podwykonawcy na podstawie umowy o pracę.

Potwierdza to również UZP: „Procedura udzielania zamówień publicznych na usługi społeczne o wartości mniejszej niż kwoty określone w art. 138 lit. g p.z.p. tworzona jest samodzielnie przez zamawiającego i ustawa nie określa w tym przypadku szczególnych wymagań odnoszących się do procesu przygotowania opisu przedmiotu zamówienia ani nie nakłada na zamawiającego obowiązku stosowania regulacji art. 29 p.z.p. – przyznaje Anita Wichniak-Olczak z UZP. Podkreśla jednocześnie, że zamawiający, mimo braku obowiązku, mogą wymagać zatrudniania na etat.” (Przetargi na ochronę bez klauzul społecznych, S. Wikariak, gazetaprawna.pl. 14.11.2016 r.).

Ważne

Mimo że przepisy nie kształtują obowiązku zatrudniania na umowę o pracę, dobrą praktyką wśród zamawiających będzie precyzowanie takich wymagań w dokumentach postępowania. UZP przygotowuje kodeks dobrych praktyk, w których jedną z rekomendacji będzie stosowanie klauzul społecznych oraz klauzuli zatrudniania na umowę o pracę.

Zobacz także:

Więcej o procedurach w zamówieniach publicznych znajdziesz w module Zamówienia publiczne >>

Karta Nauczyciela. Komentarz

Komentarz zapoznaje z najnowszymi zmianami, które weszły w życie 1.1.2017 r., 1.3.2017 r., dotyczącymi pracy nauczycieli i wychowawców, w związku z reformą systemu oświaty.
Publikacja pozwoli zapoznać się z podstawami prawnymi stosunku i organizacji pracy, m.in.: sposobem nawiązania i wygaśnięciem stosunku pracy. Autorzy kompleksowo opisują zagadnienia będące przedmiotem najnowszej nowelizacji Karty Nauczyciela.
Komentarz adresowany jest nie tylko do nauczycieli i wychowawców. Będzie pomocą również dla dyrektorów i pracowników administracji oświatowej, ze względu na swoją teoretyczną i praktyczną budowę.

Fragment tekstu z poradnika:

Komentarz art. 26 KartaNauczyU [Wygaśnięcie stosunku pracy]

1. Artykuł 26 ust. 1 KartaNauczU zawiera katalog przesłanek zaistnienia, których skutkuje wygaśnięciem stosunku pracy nauczyciela, a więc jego ustaniem z mocy prawa. Przepis ten ma zastosowanie zarówno do nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania, jak i do nauczycieli zatrudnionych na podstawie umów o pracę, bez względu na to, czy zostały one zawarte na czas określony, czy też nieokreślony.

2. Pierwszą z przesłanek zawartych w art. 26 ust. 1 KartaNauczU skutkujących wygaśnięciem stosunku pracy jest prawomocne ukaranie nauczyciela w postępowaniu dyscyplinarnym karą dyscyplinarną zwolnienia z pracy, karą dyscyplinarną zwolnienia z pracy z zakazem przyjmowania ukaranego do pracy w zawodzie nauczyciela w okresie 3 lat od ukarania lub karą wydalenia z zawodu nauczyciela. Prawomocnym orzeczeniem komisji dyscyplinarnej pierwszej instancji jest orzeczenie, od którego odwołanie nie zostało wniesione w terminie lub po wniesieniu zostało cofnięte (art. 85k ust. 6 KartaNauczU). Natomiast orzeczenie odwoławczej komisji dyscyplinarnej jest prawomocne z chwilą jego ogłoszenia (art. 85l ust. 4 KartaNauczU).

3. Artykuł 38 KK69 do kar dodatkowych zaliczał m.in. pozbawienie praw publicznych oraz zakaz zajmowania określonych stanowisk, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności. Ustawa ta utraciła moc z dniem 1.9.1998 r. W świetle obecnie obowiązującego KK, pozbawienie praw publicznych jest środkiem karnym (art. 39 pkt 1 KK), środkiem karnym jest również zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej (art. 39 pkt 2 KK).

W myśl art. 40 § 2 KK, pozbawienie praw publicznych sąd może orzec w razie skazania na karę pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 za przestępstwo popełnione w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie.

Zobacz także:

Więcej o zmianach w prawie oświatowym znajdziesz w module Kadry i płace >>

Instrukcje księgowe i podatkowe 2017

Zawiera zaktualizowaną na 1.1.2017 r. politykę rachunkowości, a także uwzględnia najnowsze zmiany w przepisach dotyczące, m.in.: Jednolitego Pliku Kontrolnego, klasyfikacji środków trwałych oraz stawki minimalnej odliczenia VAT.
Poradnik odpowiada na pytania jak przygotować lub zaktualizować politykę rachunkowości, jak powinien wyglądać obieg dokumentów oraz szczegółowe instrukcje podatkowego księgowania wybranych aspektów funkcjonowania podmiotu gospodarczego, a także jakie procedury księgowe powinny obowiązywać w gospodarce kasowej i magazynowej.
Publikacja skierowana jest do głównych księgowych, osób zajmujących się rozliczeniami podatkowymi w jednostkach samorządu terytorialnego, fundacji i stowarzyszeń. Poradnik zawiera obszerny wzór polityki rachunkowości wraz z zakładowym planem kont dla tych jednostek.

Fragment tekstu z poradnika:

Jak obliczyć wartość świadczenia

Jeżeli po stronie pracownika dochodzi do powstania przychodu (zgodnie z zasadami opisanymi wyżej), należy znaleźć sposób, aby wartość tego przychodu obliczyć i włączyć do ogólnej podstawy opodatkowania.

Jeżeli pominąć świadczenia, które dotyczą nieruchomości oraz udostępnienia samochodów na cele prywatne pracowników, zasadniczo istnieją trzy metody obliczania wartości świadczenia (podstawy opodatkowania) wynikające z art. 11 ust. 2a PDOFizU:
1) według cen stosowanych wobec innych odbiorców – jeżeli przedmiotem świadczenia są usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej dokonującego świadczenia;
2) według cen zakupu – jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione;
3) na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy bądź praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia – w pozostałych przypadkach.

W związku z powyższym w przypadku usług telekomunikacyjnych wartość podstawy opodatkowania (cenę zakupu) można ustalić na podstawie faktury otrzymanej od usługodawcy (operatora sieci).

W przypadku, w którym pracodawca świadczyłby usługi telekomunikacyjne (a nie je nabywał), obliczenie podstawy opodatkowania także należałoby oprzeć na wartościach wykazywanych na fakturach, lecz byłyby to faktury VAT wystawiane przez tego pracodawcę („według cen stosowanych wobec innych odbiorców”).

Przykład

Spółka X zapewnia niektórym ze swoich pracowników połączenia telefoniczne (nieodpłatnie). Rozmowy prywatne są na tyle istotną częścią usług, że ich koszt rozliczany jest poza abonamentem. Koszt minuty rozmowy to 1,23 zł brutto (NULL,00 zł netto).

Podstawa opodatkowania wynosi: 1,23 zł × liczba minut niezwiązanych z rozmowami służbowymi.

W przypadku tzw. częściowo odpłatnych świadczeń powyższe zasady należy zastosować odpowiednio.

Przykład

Spółka X zapewnia niektórym ze swoich pracowników połączenia telefoniczne (częściowo odpłatnie – pracownik zobowiązany jest do zwrotu 1/3 kosztu, jeżeli rozmowa ma charakter prywatny). Rozmowy prywatne są na tyle istotną częścią usług, że ich koszt rozliczany jest poza abonamentem. Koszt minuty rozmowy to 1,23 zł brutto (NULL,00 zł netto).

Podstawa opodatkowania wynosi: 2/3 × 1,23 zł (tj. 0,82 zł) × liczba minut niezwiązanych z rozmowami służbowymi.

Zobacz także:

Więcej o podatkach znajdziesz w module Finanse publiczne, księgowość i podatki >>

Nowe treści w Legalis Administracja – czerwiec 2017

System Informacji Prawnej Legalis Administracja w czerwcu 2017 r. uzupełniony został w stosunku do poprzedniego miesiąca aż o 5 640 aktów prawnych (w tym: 335 z Dziennika Ustaw, Monitora Polskiego i dzienników resortowych; 4 906 aktów prawa miejscowego) oraz 11 150 orzeczeń (w tym 10 671 orzeczeń sądów).
Państwa uwagę zwracamy także na wzbogaconą bazę odautorskich porad (gotowe odpowiedzi na pytania i problemy zgłaszane przez jednostki publiczne – Praktyczne wyjaśnienia) i aktualności – 372 nowych treści.

To tylko wybrane treści, o które wzbogacony został w stosunku do poprzedniego miesiąca Legalis Administracja.

Zwracamy Państwa uwagę także na poszerzoną bazę poradników (dla urzędników, skarbników, sekretarzy, kierowników jednostek) opublikowanych on-line, które są powiązane z systemem aktów prawnych, m.in.:

Podróże służbowe pracowników – Marek Rotkiewicz
Kadry w oświacie 2017 – Agnieszka Kosiarz, Anna Król, Patryk Kuzior, Jarosław Witkowski
Instrukcje księgowe i podatkowe 2017 – red.: Artur Hołda
Odpowiedzialność odszkodowawcza pracodawcy – Małgorzata Barzycka-Banaszczyk

Polecamy Państwu najnowsze komentarze, m.in.:

Karta Nauczyciela – Krzysztof Lisowski, Łukasz Pater, Krzysztof Stradomski
Pomoc społeczna. Świadczenia pieniężne – red.: Rafał Kopania
Zwrot różnicy VAT po nowelizacji przepisów w 2017 r. – Marek Przybylski
Ustawa i Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu – Bartłomiej Opaliński, Maciej Rogalski, Przemysław Szustakiewicz

Zapraszamy do zapoznania się z plikiem, w którym graficznie przedstawiliśmy miesięczną aktualizację treści Legalis Administracja oraz prezentujemy dodane w maju treści praktyczne, poradniki, komentarze Wydawnictwa C.H.Beck – do pobrania poniżej.

Nowości w Legalis Administracja – czerwiec 2017 >>

Karta Nauczyciela. Stosunek pracy. Komentarz

Praktyczne omówienie najnowszych interpretacji, orzecznictwa oraz nowelizacji przepisów ustawy z 26.1.1982 r. – Karta Nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1379 ze zm.), dotyczących nawiązania, zmiany i rozwiązania stosunku pracy.
Komentarz pozwoli zapoznać się z podstawami prawnymi stosunku pracy, m.in.: sposobem nawiązania stosunku pracy przez zawarcie umowy o pracę lub mianowanie, obowiązkiem wystawienia legitymacji służbowej, składaniem ślubowania, wygaśnięciem stosunku pracy, przeniesieniem na inne stanowisko lub do innej szkoły, skutkami likwidacji lub reorganizacji szkoły.
Odpowiedzi na pytania zaczerpnięte z praktyki wskażą właściwy sposób postępowania przy rozwiązywaniu problemów związanych przykładowo z zatrudnieniem nauczyciela w placówce oświatowej prowadzonej przez inną osobę prawną, zatrudnianiem nauczyciela na czas nieokreślony w niepełnym wymiarze zajęć, określeniem daty nawiązania stosunku pracy z nauczycielem na podstawie mianowania, wygaśnięciem stosunku pracy nauczyciela z powodu nieprzystąpienia przez niego do pracy.

Fragment tekstu z komentarza:

Art. 11 [Zawarcie umowy o pracę lub mianowanie]
Dyrektor szkoły nawiązuje z nauczycielem stosunek pracy odpowiednio na podstawie umowy o pracę lub mianowania na stanowisku zgodnym z posiadanymi przez nauczyciela kwalifikacjami oraz zgodnie z posiadanym przez nauczyciela stopniem awansu zawodowego.

I. Komentarz
Artykuł 11 KartaNauczU powtarza zasadę, zgodnie z którą stosunek pracy z nauczycielem może zostać nawiązany wyłącznie na podstawie umowy o pracę lub mianowania. Podstawa nawiązania stosunku pracy powinna zostać dobrana do posiadanego przez nauczyciela stopnia awansu zawodowego, zgodnie z art. 10 KartaNauczU. Nauczyciel powinien zostać zatrudniony na stanowisku zgodnym z posiadanymi przez niego kwalifikacjami. Ze strony pracodawcy umowę o pracę z nauczycielem zawiera dyrektor szkoły bądź dyrektor zespołu szkół, co wynika z art. 10 ust. 1 KartaNauczU.

II. Tezy z orzecznictwa

Niedopuszczalne ograniczanie przez zarząd powiatu kompetencji dyrektora szkoły w przedmiocie prowadzenia polityki kadrowej
1. Wszystkich czynności z zakresu prawa pracy w szkole dokonuje dyrektor. Jest to jego ustawowa prerogatywa i jakiekolwiek zmiany w tym zakresie mogą następować wyłącznie na skutek wyraźnej kompetencji ustawowej. Ustawa z 7.9.1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1943 ze zm.; dalej: OświatU) nie przewiduje bowiem współdziałania pracodawcy (dyrektora) w indywidualnych sprawach ustalania składników wynagrodzenia i ich wysokości. Nie ma też podstaw, aby takie współdziałanie wprowadzić w drodze aktu prawa miejscowego. W tym stanie rzeczy wprowadzenie obowiązku uzyskania zgody zarządu powiatu przy zatrudnianiu emerytowanego nauczyciela jest niewątpliwie uszczupleniem ustawowych kompetencji dyrektora szkoły.

2. Zarząd jako organ wykonawczy samorządu powiatowego odpowiada za wykonywanie budżetu. Nieuprawnione jest jednak twierdzenie, że w związku z tym ma prawo podejmować uchwały wprowadzające mechanizm pozwalający na nadzorowanie i monitorowanie wydatków związanych z zatrudnianiem emerytów oraz przydzielaniem nauczycielom godzin ponadwymiarowych. Jest to bowiem ingerencja w kompetencje ustawowe dyrektora szkoły. Cele gospodarności nie mogą stanowić podstawy do wyłączenia materii uregulowanych przepisami prawa. Również fakt, że inne samorządy terytorialne stosują podobną praktykę nie może przemawiać na korzyść zarządu. Praktyka ma być odzwierciedleniem zamysłu ustawodawcy wyrażonym w formie konkretnych zapisów prawnych. Wszelkie błędne praktyki, niezgodne z przepisami prawa nie są argumentem do nadużycia prawa (wyr. WSA z 24.9.2008 r., IV SA/Po 115/08, Legalis).

III. Z praktyki

Umowa o pracę z nauczycielem
PROBLEM: Jakie kwalifikacje powinien mieć początkujący nauczyciel, żeby można było nawiązać z nim stosunek pracy?

Osobę rozpoczynającą pracę w szkole (nauczyciela-stażystę) zatrudnia się na podstawie umowy o pracę na czas określony na 1 rok szkolny, w celu odbycia stażu wymaganego do uzyskania awansu na stopień nauczyciela kontraktowego (art. 10 ust. 2 KartaNauczU). Warunkiem nawiązania stosunku pracy jest posiadanie odpowiednich kwalifikacji: wyższe wykształcenie z odpowiednim przygotowaniem pedagogicznym lub ukończenie zakładu kształcenia nauczycieli (art. 9 ust. 1 pkt 1 KartaNauczU).

Brak przygotowania pedagogicznego
Możliwe jest także zatrudnienie początkującego nauczyciela z wymaganym poziomem wykształcenia, mimo nieposiadania przez niego przygotowania pedagogicznego, na jeden rok szkolny (art. 10 ust. 3 KartaNauczU). Zatrudnienie tego nauczyciela może mieć miejsce w szczególnych przypadkach, uzasadnionych potrzebami szkoły, jeżeli zobowiąże się on do uzyskania przygotowania pedagogicznego w trakcie odbywania stażu. Jeśli nauczyciel-stażysta nie spełni wymienionego warunku z przyczyn od siebie niezależnych – umowa o pracę może być z nim zawarta na kolejny – jeden rok szkolny. W tej sytuacji nauczyciel nadal jest zatrudniony jako stażysta, a staż wymagany do ubiegania się o awans na stopień nauczyciela kontraktowego przedłuża się do czasu uzyskania przygotowania pedagogicznego.

Dodatkowy staż
W przypadku ustalenia dodatkowego stażu na stopień nauczyciela kontraktowego dyrektor szkoły zawiera z nauczycielem ponownie umowę na jeden rok szkolny. Może to mieć miejsce w razie uzyskania negatywnej oceny dorobku zawodowego lub postępowania kwalifikacyjnego na nauczyciela kontraktowego na wniosek nauczyciela, za zgodą dyrektora szkoły (art. 9c ust. 11 i art. 9g ust. 8 KartaNauczU).

Umowa o pracę z nauczycielem kontraktowym
Uzyskanie stopnia awansu nauczyciela kontraktowego obliguje dyrektora szkoły do zawarcia z nauczycielem umowy o pracę na czas nieokreślony i to bez względu na wymiar zatrudnienia.

Nawiązywanie stosunku pracy z nauczycielami kompleksowo reguluje KartaNauczU, a więc w tym zakresie nie stosuje się KP. Dopuszczalne jest nawiązywanie z nauczycielem-stażystą i kontraktowym kolejnych umów okresowych. Artykuł 251 KP nie znajduje tu zastosowania. Sytuacje takie mogą wystąpić w przypadkach konieczności ustalenia dodatkowego stażu w trakcie uzyskiwania kolejnych stopni awansu zawodowego (art. 9c ust. 11 i art. 9g ust. 8 KartaNauczU) bądź w razie potrzeby uzyskania przygotowania pedagogicznego nauczyciela stażysty (art. 10 ust. 3 KartaNauczU).

Umowa o pracę z nauczycielem mianowanym i dyplomowanym
Umowa o pracę jest również zawierana z osobami posiadającymi stopień awansu zawodowego nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego, jeżeli nie istnieją warunki do zatrudnienia nauczyciela w szkole w pełnym wymiarze zajęć (art. 10 ust. 6 KartaNauczU). Umowa o pracę zawierana jest wówczas na czas nieokreślony w niepełnym wymiarze.

Wyjątki od zasad nawiązywania stosunku pracy nauczycieli
W KartaNauczU przewidziano szczególny tryb zatrudnienia nauczycieli w przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela, w tym w trakcie roku szkolnego. Zatrudnienie nauczyciela następuje na podstawie umowy o pracę zawartej na czas określony (art. 10 ust. 7 KartaNauczU). Umowa taka może być zawarta w każdym czasie oraz z każdym nauczycielem, bez względu na stopień awansu zawodowego. W tym trybie dyrektor szkoły może zawrzeć umowę o pracę na czas określony z początkującym nauczycielem, nauczycielem kontraktowym, mianowanym lub dyplomowanym.

Wyjątkowo we wskazanych przypadkach dyrektor szkoły może zatrudnić nauczyciela bez odpowiednich kwalifikacji (art. 10 ust. 8 i 9 KartaNauczU). Jednak zatrudnienie nauczyciela nieposiadającego potrzebnych kwalifikacji wymaga zgody organu sprawującego nadzór pedagogiczny. Nauczyciele zatrudnieni na stanowisko bez wymaganych kwalifikacji nie mają prawa ubiegać się o kolejny stopień awansu zawodowego, natomiast wynagrodzenie ustala się dla nich jak dla nauczycieli stażystów.

Nauczycielka w kwietniu 2016 r. rozpoczyna urlop macierzyński. Jednocześnie oświadczyła dyrektorowi szkoły, że po urlopie macierzyńskim planuje rozpocząć urlop wychowawczy. Dyrektor szkoły zamierza godziny nauczycielki przydzielić pozostałym nauczycielom jako godziny ponadwymiarowe. Ze względu na przewidywany długi okres nieobecności nauczycielki właściwszym rozwiązaniem będzie zatrudnienie nauczyciela (nauczycieli) na zastępstwo w trybie art. 10 ust. 7 KartaNauczU. Umowę zawiera się na czas określony – czas zastępstwa za nieobecnego nauczyciela. Możliwe jest także zatrudnienie nauczyciela (nauczycieli) tej samej szkoły.

Zatrudnienie osoby niebędącej nauczycielem
W drodze szczególnej regulacji zawartej w art. 7 ust. 1a OświatU, w uzasadnionych przypadkach w szkole publicznej istnieje możliwość zatrudnienia osoby niebędącej nauczycielem, która posiada przygotowanie uznane przez dyrektora szkoły za odpowiednie do prowadzenia danych zajęć. Możliwość taką wprowadziła ZmOświatU09, która weszła w życie 22.4.2009 r.

Nawiązanie stosunku pracy w szkole publicznej z osobą niebędącą nauczycielem wymaga uzyskania zgody kuratora oświaty, a w przypadku szkoły artystycznej – Ministra Kultury i Ochrony Dziedzictwa Narodowego. Zatrudnienie osoby niebędącej nauczycielem następuje na zasadach określonych w KP.

W zakresie czasu pracy – do osób tych stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin określonych dla nauczycieli (art. 42 KartaNauczU), natomiast wynagrodzenia ustala się w wysokości nie wyższej niż dla nauczyciela dyplomowanego.

Powyższe zasady mają zastosowanie także w przypadku zatrudnienia osoby posiadającej przygotowanie zawodowe uznane przez dyrektora szkoły lub placówki za odpowiednie do prowadzenia zajęć z zakresu kształcenia zawodowego, z tym że zatrudnienie tej osoby następuje za zgodą organu prowadzącego (art. 7 ust. 1d OświatU). Zatrudnienie takiej osoby może mieć miejsce jedynie w uzasadnionych przypadkach, np. gdy w szkołach prowadzących kształcenie zawodowe nie ma możliwości zatrudnienia nauczyciela posiadającego specjalistyczne kwalifikacje do nauki zawodu.

Podstawa prawna:
• art. 11, art. 42 KartaNauczU
• art. 7 ust. 1a OświatU

Zobacz także:

Więcej o stosunku pracy w oświacie znajdziesz w module Kadry i płace >>

Ordynacja podatkowa 2017. Poradnik dla praktyków

Uwzględnienia zmiany w przepisach podatkowych, które obowiązują od 1.1.2016 r., 1.7.2016 r., 15.7.2016 r., 1.1.2017 r., 1.3.2017 r., 1.7.2017 r.
Zawiera 43 praktyczne artykuły omawiające poszczególne zagadnienia, w tym omówienie trudnych i kontrowersyjnych tematów dotyczących, m.in.: klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania, rozstrzygnięć wątpliwości na korzyść podatnika, zmian w zakresie wydawania interpretacji prawa podatkowego, nowej formy pełnomocnictwa w praktyce.
Praktycy zajmujący się zawodowo podatkami znajdą w poradniku szereg odpowiedzi na trudne pytania dotyczące, m.in.: rozstrzygnięć wątpliwości interpretacyjnych prawa przez organ podatkowy na korzyść podatnika, wyglądu nowych zasady występowania o wydanie interpretacji indywidualnej prawa podatkowego, zobowiązań podatkowych zabezpieczonych hipoteką przymusową i kwestii ich przedawnienia, zapłaty podatku za inną osobę do określonej wysokości oraz rozłożenia zaległość podatkową na raty.

Fragment tekstu z poradnika:

Inne zaległości traktowane na równi z zaległością podatkową – nowe rozwiązania

Za zaległość podatkową uważa się także nadpłatę lub zwrot podatku. W tym zakresie do art. 52 OrdPU wprowadzono od 1.1.2016 r. nową systematykę rozszerza ona definicje i kształtuje nowe rozwiązania proceduralne, które zostały wprowadzone w związku z trudnościami, jakie nastręczała praktyka, głównie w obszarze egzekwowania omawianych zaległości.

Chodzi tu o rzeczywiście otrzymane przez podatnika (płatnika, inkasenta) lub zarachowane na ich rzecz należności stanowiące niezgodne z prawem (realne) przysporzenie majątkowe tych podmiotów, a nie takie, które jedynie nienależnie deklarowali (wyr. NSA z 16.5.2006 r., SA/SZ 478/00, Legalis).

W tym aspekcie warto dodać, że odsetki za zwłokę od nienależnie otrzymanego zwrotu organy naliczają od dnia, w którym nastąpił ten zwrot. Przyjmuje się, że jest to dzień obciążenia rachunku bankowego organu podatkowego. W związku z powyższym, jeśli organ wydał polecenie przelewu zwrotu np. 20.5.2015 r., to od tej daty będą naliczane odsetki od nienależnie otrzymanego zwrotu. Niejednokrotnie podatnik nie dysponował jeszcze nienależnie zwróconą kwotą we wspomnianym przypadku, a więc praktyka ta wydaje się zbyt daleko posunięta na korzyść organu.

Ważne

Nadpłata lub zwrot podatku wykazane w deklaracji nienależnie lub w wysokości większej od należnej traktowane są jako zaległość podatkowa (art. 52 § 1 pkt 1 OrdPU).

W odróżnieniu od poprzedniej regulacji pominięto w stosunku do zwrotu czynnik wykazania braku winy podatnika, który stanowił przesłankę wyłączenia jego odpowiedzialności z omawianego tytułu28. Tym samym w obu przypadkach ustalany jest obiektywny stan, a więc bez znaczenia jest przyczyna jego powstania, co w praktyce przekłada się na zaostrzenie odpowiedzialności podatnika.

Zgodnie z poprzednim stanem prawnym regulacja obejmowała w zasadzie tylko nadpłaty wynikające z zeznań lub deklaracji, o których mowa w art. 73 § 2 OrdPU, co obecnie znacznie rozszerzono. W kontekście nadpłaty aktualny powinien pozostać pogląd, iż nie jest ona traktowana jako zaległość podatkowa, jeżeli faktycznie nie została zwrócona lub zaliczona na poczet zaległości podatkowych lub przyszłych lub bieżących zobowiązań podatkowych29.

Ponadto uprzednio w sytuacji konieczności odzyskania omawianych roszczeń, korzystano z trybu cywilnoprawnego, co z kolei w praktyce było długotrwałe i kosztowne.

W związku z powyższym wprowadzono rozwiązanie, którym objęto sytuacje, gdy nadpłata lub zwrot podatku określone lub stwierdzone są decyzją, która następnie zostaje uchylona, zmieniona lub której nieważność lub wygaśnięcie stwierdzono (art. 52 § 1 pkt 2 lit. a OrdPU).

Poszerzono także omawiane pojęcie o nienależne nadpłaty lub zwroty podatku, stwierdzone na wniosek w trybie art. 75 § 4 OrdPU, w zakresie wynikającym z rzeczonego wniosku (art. 52 § 1 pkt 2 lit. b OrdPU).

Nadto przeciwnie niż w dotychczasowym ujęciu do omawianego zbioru zaliczono zwrot nadpłaty lub zwrot podatku wykazane dodatkowo w korekcie deklaracji dokonanej w trybie art. 274 OrdPU nienależnie lub w wysokości większej od należnej (art. 52 § 1 pkt 2 lit. c OrdPU).Uzasadnienia takiego rozwiązania należy szukać w założeniu, że skoro zwrot nadpłaty (podatku) wynika z błędu organu podatkowego, podatnik nie może ponosić z tego powodu negatywnych skutków. W związku z powyższym ewentualne późniejsze stwierdzenie nienależnej nadpłaty (podatku) powinno następować w trybie analogicznym jak w przypadku uchylenia lub zmiany decyzji, w oparciu o którą dokonano podatnikowi zwrotu (nadpłaty) podatku. W praktyce skutkuje to łagodniejszymi konsekwencjami, chociażby w zakresie naliczania odsetek dla podatnika.

W trzech wcześniej wskazanych sytuacjach przewidziano odrębny tryb proceduralny, tj. w przypadku niedokonania zwrotu w terminie 30 dni, organ podatkowy wydaje decyzję, w której określa obowiązek zwrotu. Termin zwrotu wynosi 30 dni od dnia doręczenia decyzji i dopiero po jego upływie kwota podlegająca zwrotowi będzie taktowana jak zaległość podatkowa (art. 52 § 3 OrdPU). Konsekwencją praktyczną tego rozwiązania będzie nienaliczanie odsetek do czasu upływu wyżej wymienionego terminu wskazanego w decyzji.

Przykład

Jeśli w razie braku zwrotu organ wyda decyzję, która będzie doręczona podatnikowi np. 20.7.2017 r., to termin zwrotu upłynie 19.8.2017 r., czyli datą, od której powstanie ewentualna zaległość podatkowa, będzie ten dzień.

Nowe rozwiązanie wprowadzono także odnośnie do trybu zwrotu wynagrodzenia płatników lub inkasentów, które pobrane nienależnie lub w wysokości większej od należnej jest traktowane jako zaległość podatkowa (art. 52a OrdPU). Zaproponowane rozwiązanie jest podyktowane praktycznymi problemami z dochodzeniem omawianych zaległości i zakłada, iż organ podatkowy w wyżej przedstawionej sytuacji wydaje decyzję, w której określa wysokość zobowiązania podatkowego. W wyniku powyższej zmiany uchylono dotychczasowy art. 28 § 2 OrdPU. Należy dodać, iż niewątpliwie omawiany obowiązek ma charakter obiektywny, gdyż powstaje z mocy prawa i nie ma znaczenia powód, dla którego pobrano podatek w wyższej wysokości.

Wprowadzone zmiany realnie rozszerzyły zakres przedmiotowy pojęcia zaległości podatkowej w kontekście nadpłaty oraz zwrotu podatku, czego skutkiem będzie zwiększenie zakresu odpowiedzialności podatników. Ponadto wprowadzone administracyjne tryby dochodzenia zaległości oznaczają szybsze i sprawniejsze działanie organów podatkowych, co w zamyśle legislatora ma zapewnić efektywniejsze odzyskiwanie tychże zaległości.

Zobacz także:

Więcej o podatkach znajdziesz w module Finanse publiczne, księgowość i podatki >>

Wniosek o wpis w księdze wieczystej po nowelizacji. Komentarz praktyczny. Opłaty sądowe, wzór wniosku o wpis

Praktyczny komentarz, omawiający zagadnienia postępowania wieczystoksięgowego, umożliwia zapoznanie się z aktualnym od 1.7.2016 r. obowiązkiem składania za pośrednictwem systemu teleinformatycznego wniosków o wpis do księgi wieczystej oraz wniosków o założenie księgi wieczystej.
Publikacja skierowana jest przede wszystkim dla notariuszy, komorników sądowych oraz naczelników urzędów skarbowych, zajmujących się zagadnieniami związanymi z zakresem postępowania wieczystoksięgowego.
Komentarz zawiera obszerny zbiór interpretacji i orzeczeń oraz praktyczne wzory wniosów dotyczących wpisu do ksiąg wieczystych, które będą niezbędną pomocą w pracy dla specjalistów w tej dziedzinie. Przygotowane opracowania znacząco usprawnią postępowanie oraz ułatwią dostęp do elektornicznej formy załatwienia spraw wieczystoksięgowych.

Fragment tekstu z monografii:

System teleinformatyczny do składania wniosków o wpis

Stworzenie systemu teleinformatycznego do składania wniosków o wpis do księgi wieczystej według ustawodawcy miało być pierwszym etapem dalszej informatyzacji postępowania wieczystoksięgowego, polegającego na wprowadzeniu obowiązku inicjowania tego postępowania drogą elektroniczną przez określone podmioty. W uzasadnieniu projektu ustawy (Druk sejmowy Nr 2655, Sejm RP VII kadencji) nowelizującej zgłoszonego 24.7.2014 r. stwierdzono, że elektroniczne postępowanie wieczystoksięgowe zapewnić ma łatwiejszy i szybszy dostęp do sądu, a także sprawne załatwienie sprawy. Wprowadzenie obowiązku składania za pośrednictwem systemu teleinformatycznego wniosków o wpis do księgi wieczystej oraz wniosków o założenie księgi wieczystej, pozwolić ma – w zakresie prostych dla systemu teleinformatycznego czynności – na stworzenie możliwości automatycznego przetwarzania danych zawartych w treści wniosku do struktury księgi wieczystej prowadzonej w systemie teleinformatycznym, po zweryfikowaniu tych danych przez orzecznika.
Składanie w ten sposób wniosków o wpis do księgi wieczystej umożliwiło automatyczne zamieszczanie wzmianek wyłączających rękojmię wiary publicznej ksiąg wieczystych niezwłocznie po sporządzeniu aktu notarialnego, prowadzącego np. do zmiany właściciela nieruchomości, i złożeniu wniosku o wpis za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, co niewątpliwie znacznie przyczynić się miało do dalszego zwiększenia bezpieczeństwa obrotu nieruchomościami, np. przez utrudnienie wielokrotnej sprzedaży tej samej nieruchomości.

Sama ustawa nowelizująca uporządkowała również terminologię stosowaną w ustawie o księgach wieczystych i hipotece, dostosowując ją do ustawy z 17.2.2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1114 ze zm.). W związku z koniecznością dostosowania terminologii używanej w aktach zarówno rangi ustawowej, jak i podustawowej, regulacje, które dotyczą ksiąg wieczystych prowadzonych aktualnie w systemie informatycznym, zostały w tym zakresie dostosowane do pojęć używanych obecnie (chodzi o takie terminy jak np. „system informatyczny”, zastąpiony „system teleinformatycznym”). W tym zakresie zmiany obejmują zarówno ustawę o księgach wieczystych i hipotece, jak i KPC. Została w związku z powyższym zapewniona również zgodność terminologiczna z pojęciami stosowanymi przez ustawę z 14.2.2003 r. o przenoszeniu treści księgi wieczystej do struktury księgi wieczystej prowadzonej w systemie informatycznym (Dz.U. Nr 42, poz. 363 ze zm.). Wprawdzie przepisy tej ustawy zostały w dużej mierze uchylone w związku z zakończeniem procesu migracji – przenoszenia treści księgi wieczystej prowadzonej w dotychczasowy sposób do systemu informatycznego, ale został zapewniony mechanizm migrowania ksiąg wieczystych, w przypadku gdyby okazało się, że odnalazła się jakaś księga po dniu jej wejścia w życie, która nie została zmigrowana.

Zobacz także:

Więcej o postępowaniu wieczystoksiegowym znajdziesz w module Gospodarka komunalna >>

Tom I. Kodeks cywilny. Komentarz. Część ogólna. Przepisy wprowadzające. Kodeks cywilny. Prawo o notariacie (art. 79-95 i 96-99)

Najbardziej szczegółowy komentarz na rynku, zawierający najnowsze zmiany wprowadzone, m.in.:

      – ustawą z 16.12.2016 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy
         otoczenia prawnego przedsiębiorców,
      – ustawą z 5.9.2016 r. o usługach zaufania oraz identyfikacji
       elektronicznej,
      – ustawą z 16.12.2016 r. o zasadach zarządzania mieniem
         państwowym.
        Komentarz obejmuje również planowane zmiany w związku
        z projektem ustawy ‒ Prawo przedsiębiorców oraz niektórych
        inne ustawy z pakietu ,,Konstytucji Biznesu”.

Publikacja przeznaczona jest nie tylko dla osób zainteresowanych prawem cywilnym, ale przede wszystkich dla notariuszy, radców prawnych i adwokatów, obsługujących sektor przedsiębiorców.

Pozycja przedstawia szczegółowo przepisy dotyczące: części ogólnej KC, wprowadzające KC oraz formy aktu notarialnego. Komentarz uzupełniony został również bogatym orzecznictwem Sądu Najwyższego. Precyzyjna nawigacja wewnętrzna umożliwi wygodne i skuteczne wykorzystanie pozycji praktykom oraz teoretykom prawa.

Fragment tekstu z poradnika:

Art. 14 [Skutki braku zdolności]

KOMENTOWANY PRZEPIS

§ 1. Czynność prawna dokonana przez osobę, która nie ma zdolności do czynności prawnych, jest nieważna.

§ 2. Jednakże gdy osoba niezdolna do czynności prawnych zawarła umowę należącą do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, umowa taka staje się ważna z chwilą jej wykonania, chyba że pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie osoby niezdolnej do czynności prawnych.

SPIS TREŚCI
A.   Sankcja braku zdolności do czynności prawnych
B.   Konwalidacja nieważnej czynności prawnej na podstawie art. 14 § 2 KC

I. Przepis wyraża najważniejszą konsekwencję braku zdolności do czynności prawnych. Czynności prawne dokonane przez taką osobę są nieważne. Jest to nieważność bezwzględna, na którą każdy się może powołać, a sąd powinien ją wziąć pod uwagę z urzędu. Czynność taka nie może być konwalidowana, z wyjątkiem sytuacji, o której mowa w § 2 przepisu.

II. Ze względów praktycznych ustawodawca przyjmuje, że nieważne, bo dokonane przez osobę niemającą zdolności do czynności prawnych, umowy powszechnie zawierane w drobnych bieżących sprawach życia codziennego stają się ważne, jeśli zostaną wykonane i nie pociągają za sobą rażącego pokrzywdzenia osoby niezdolnej do czynności prawnych. W takim wypadku następuje z mocy prawa konwalidacja nieważnej umowy, która nie może już być kwestionowana z powołaniem się na brak zdolności do czynności prawnych. Nie wyłącza to jednak uznania takiej umowy za nieważną z innych przyczyn, np. wady oświadczenia woli lub braku wymaganej formy.

A. Sankcja braku zdolności do czynności prawnych

1. Artykuł 14 § 1 KC wyraża podstawowy skutek braku zdolności do czynności prawnych. Osoby, które nie mają zdolności do czynności prawnych (por. art. 12 KC), nie mogą dokonywać czynności prawnych. Czynność przez nie dokonana jest nieważna. Jest to nieważność bezwzględna, na którą może powołać się każda osoba, a sąd powinien ją wziąć pod uwagę z urzędu (wynika z prawa materialnego). Czynność taka nie może być konwalidowana, tzn. nie może stać się ważna na skutek późniejszych zdarzeń, np. potwierdzenia przez przedstawiciela ustawowego czy nabycia zdolności do czynności prawnych. Wyjątek wprowadza art. 14 § 2 KC. Z uwagi na fakt, że czynność prawna dokonywana przez osobę niemającą zdolności do czynności prawnych jest nieważna, druga strona umowy może zawsze odmówić zawarcia takiej umowy, powołując się na sam fakt braku zdolności do czynności prawnej. Dotyczy to również umów, które mogą stać się ważne z chwilą wykonania na podstawie art. 14 § 2 KC.

B. Konwalidacja nieważnej czynności prawnej na podstawie art. 14 § 2 KC

2. Rygoryzm art. 14 § 1 KC ze względów praktycznych musi być w pewnych błahych sprawach złagodzony. Jest po prostu niemożliwe ścisłe utrzymywanie zasady, której konsekwencją byłaby niemożność kupienia sobie przez dziecko lodów czy zeszytu. Z tego powodu ustawodawca uznaje, że niektóre czynności tego rodzaju mogą stać się ważne. Dotyczy to wyłącznie umów, które są powszechnie zawierane w drobnych bieżących sprawach życia codziennego. Umowy takie muszą zatem:
1)   być powszechnie zawierane;
2)   być drobne i
3)   dotyczyć bieżących spraw życia codziennego.

Zobacz także:

Więcej o przepisach prawa cywilnego znajdziesz w module Kadry i płace >>

Zaloguj się do Legalis Administracja

Wypróbuj Legalis Administracja przez 7 dni

Zaloguj się do Legalis Administracja