Limit wpłat dokonywanych na subkonto OIPE wzrośnie do kwoty 23 472 zł w 2024 roku

Unijna forma budowania kapitału

W 2023 r. w trzecim filarze emerytalnym pojawiło się nowe rozwiązanie jakim jest ogólnoeuropejski indywidualny produkt emerytalny (OIPE). Zgodnie z pomysłem Unii Europejskiej, OIPE to forma budowania kapitału ma zapewnić obywatelom Unii Europejskiej nowe możliwości oszczędzania na emeryturę. Jego największą wartością będzie możliwość inwestowania transgranicznego, a także przenoszenia OIPE przy zmianie miejsca zamieszkania, z jednego do innego państwa członkowskiego UE.

Ustawa o ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym z 7.7.2023 r. określa zasady gromadzenia oszczędności na kontach OIPE, warunki dokonywania wpłat na subkonta OIPE, warunki dokonywania wypłat, wypłat transferowych oraz zwrotu środków zgromadzonych na subkontach OIPE. Na koncie OIPE może gromadzić oszczędności wyłącznie jeden oszczędzający. Prawo do wpłat na subkonto OIPE przysługuje osobie fizycznej, która ukończyła 15 lat. OIPE jest prowadzone na podstawie umowy, która spełnia warunki określone w art. 4 rozporządzenia 2019/1238. Umowę o prowadzenie OIPE zawiera się w postaci elektronicznej pozwalającej na utrwalenie jej treści na trwałym nośniku lub w postaci papierowej. Osoba fizyczna, która nabyła uprawnienia emerytalne i ma ukończony 55. rok życia nie może zawrzeć umowy o prowadzenie OIPE.

Limit wpłat na OIPE coraz wyższy

Wpłaty dokonywane na subkonto OIPE w roku kalendarzowym nie mogą przekroczyć limitu wpłat w wysokości kwoty odpowiadającej trzykrotności przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok, określonego w ustawie budżetowej lub ustawie o prowizorium budżetowym lub w ich projektach, jeżeli odpowiednie ustawy nie zostały uchwalone. Na podstawie art. 48 ustawy z 7.7.2023 r. o ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym (Dz.U. z 2023 r. poz. 1843) szefowa resortu pracy ogłosiła w obwieszczeniu z 4.12.2023 r., ogłoszonym w Monitorze Polskim 6.12.2023 r., że wysokość limitu wpłat dokonywanych na subkonto ogólnoeuropejskiego indywidualnego produktu emerytalnego w 2024 r. wynosić będzie 23 472 zł. Jest to wzrost o ponad 2100 zł w stosunku do limitu z 2023 r.

Przedłużono termin stosowania doręczeń elektronicznych

W Dz.U. z 2023 r. pod poz. 2699 opublikowano ustawę z 12.12.2023 r. o zmianie ustawy o doręczeniach elektronicznych.

Zmiany wprowadzono do ustawy o doręczeniach elektronicznych dalej: DorElektrU). Zgodnie z art. 152 ust. 1 DorElektU, podmioty niepubliczne składające wniosek o wpis do CEIDG są obowiązane do przekazania:

W przepisie tym przewidziano przed zmianą, że obowiązek ten miał nastąpić po 31 grudnia 2023 r., w wyniku nowelizacji wymienione wyżej podmioty mają obowiązek przekazać te dane od 1 stycznia 2025 r.

Natomiast art. 152 ust. 2 DorElektrU w poprzednim brzmieniu stanowi, że podmioty niepubliczne nieposiadające adresu do doręczeń elektronicznych wpisanego do bazy adresów elektronicznych, wpisane do CEIDG do 31 stycznia 2023 r. składające w okresie od 30 września 2025 r. do 30 września 2026 r. wniosek o zmianę wpisu, są obowiązane do:

W tym przypadku zmieniono również te daty. Obowiązek przekazania tych danych i wystąpienia z wnioskiem dotyczy bowiem wymienionych podmiotów wpisanych do CEIDG do 31 grudnia 2024 r. i składających wniosek o zmianę wpisu w okresie od 1 lipca 2025 r. do 30 września 2026 r.

Poza tym, wyznaczony podmiotom publicznym wymienionym w art. 155 DorElektrU termin wdrożenia rozwiązań technicznych umożliwiających stosowanie e-Doręczeń nie mógł być późniejszy niż 1 stycznia 2024 r. Po zmianie, termin określony w komunikacie nie może być wcześniejszy niż dzień 30 marca 2024 r. i późniejszy niż dzień 1 stycznia 2025 r.

Jak uzasadniono zmiany w tym zakresie, organizacje zrzeszające podmioty publiczne i zawody zaufania publicznego występowały z licznymi apelami o przesunięcie terminu wdrożenia obowiązku stosowania doręczeń elektronicznych. Podmioty te podkreślały, że potrzebują więcej czasu na wdrożenie nowego rozwiązania oraz przygotowanie wewnętrznych regulacji dotyczących obiegu korespondencji.

Jak wynika z uzasadnienia zmian, zapewnią one przewidywalność i bezpieczeństwo prawne co do daty, od kiedy nowe rozwiązania techniczne mogą być wdrożone, a także jednoznacznie przesądzają one o konieczności zmiany dotychczasowego komunikatu, aby nakazy prawne nie wyprzedzały braku gotowości technicznej wyznaczonego operatora, czyli w tym przypadku Poczty Polskiej.

Zmiana wysokości zasiłku stałego

Na podstawie art. 1 pkt 10 ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1693) zmieniono art. 37 ust. 2 i 3 ustawy o pomocy społecznej (dalej: PomSpołU). Zgodnie z nowymi zasadami zasiłek stały ustala się w wysokości:

1. w przypadku osoby samotnie gospodarującej – różnicy między kwotą stanowiącą 130% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 1000 zł miesięcznie;
2. w przypadku osoby w rodzinie – różnicy między kwotą stanowiącą 130% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie a dochodem na osobę w rodzinie.

Jednocześnie ze znowelizowanego art. 37 ust. 3 PomSpołU wynika, że kwota zasiłku stałego nie może być niższa niż 100 zł miesięcznie (do tej pory 30 zł miesięcznie).

Zmiany te oznaczają dla ośrodków pomocy społecznej o centrów usług wspólnych dodatkowe obowiązki. Konieczne będzie bowiem przeliczenie ustalonych już kwot zasiłków stałych (będą one wyższe) i wydania decyzji zmieniających.

Zmiana przepisów ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych

Wnioskodawcy proponują szereg zmian w przepisach ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych (dalej: InwElektrWiatrU). W zakresie gospodarowania nieruchomościami kluczowa jest zmiana jaka wynika z nowelizacji w odniesieniu do ustawy o gospodarce nieruchomościami (dalej: GospNierU).

Skutkiem proponowanych zmian będzie rozszerzenie katalogu celów publicznych, o których mowa w art. 6 GospNierU. nowym rodzajem celu publicznego ma być budowa, przebudowa i utrzymanie instalacji odnawialnego źródła energii w rozumieniu ustawy o odnawialnych źródłach energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 1 MW, w szczególności elektrowni wiatrowej wraz z inwestycją towarzyszącą w rozumieniu InwElektrWiatrU.

Projekt oczekuje na nadanie numeru druku sejmowego.

Podmiot zobowiązany do prowadzenia tzw. standardów ochrony małoletnich

Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw wprowadza w ustawie o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (dalej: PrzestSekU) zmiany polegające na obowiązku tworzenia tzw. standardów ochrony małoletnich. Zgodnie z wprowadzonym art. 22b PrzestSekU obowiązek wprowadzenia takich standardów ma każdy organ zarządzający jednostką systemu oświaty, o której mowa w art. 2 pkt 1-8 ustawy – Prawo oświatowe (dalej: PrOśw) oraz inną placówką oświatową, opiekuńczą, wychowawczą, resocjalizacyjną, religijną, artystyczną, medyczną, rekreacyjną, sportową lub związaną z rozwijaniem zainteresowań, do której uczęszczają albo w której przebywają lub mogą przebywać małoletni.

Ustawodawca określając podmiot zobowiązany do wprowadzenia standardów posługuje się pojęciem „organu zarządzającego”. Ustawa nie zawiera definicji legalnej tego pojęcia, a zatem należy przez to rozumieć organ, który jednoosobowo lub kolegialne zarządza daną jednostką organizacyjną.

Przepisy PrOśw konsekwentnie dla jednostek samorządu terytorialnego prowadzący szkoły publiczne posługuje się pojęciem organu prowadzącego. Biorąc powyższe pod uwagę i przy domniemaniu racjonalności ustawodawcy, tych dwóch pojęć „organu zarządzającego” oraz „organu prowadzącego” nie należy utożsamiać.

W przypadku szkół i placówek publicznych, o których mowa w art. 2 pkt 1-8 PrOśw zgodnie z art. 68 ust. 1 PrOśw to dyrektor szkoły lub placówki kieruje działalnością szkoły lub placówki oraz reprezentuje ją na zewnątrz.

W świetle powyższego należy przyjmować, że organem zarządzającym w rozumieniu PrzestSekU zobowiązanym do ustanowienia standardów ochrony małoletnich przed krzywdzenie, jest dyrektor szkoły.

Z uwagi na powyższe gmina (urząd gminy) nie ma obowiązku wprowadzania takich standardów, gdyż ewentualna obecność dzieci ma miejsce w jej jednostkach organizacyjnych i to one są zobligowane do posiadania stosownych procedur.

Dofinansowanie dla samorządowych instytucji kultury w ramach programu Dom Kultury+

Narodowe Centrum Kultury ogłosiło nabór wniosków o dofinansowanie w ramach programu Dom Kultury+ Edycja 2024. W tej edycji można ubiegać się o dofinansowanie realizacji jednego z następujących zadań: Zadanie I – INICJATYWY LOKALNE lub Zadanie II – PARTNERSTWO LOKALNE.

Jak wynika z informacji zamieszczonych na stronie Narodowego Centrum Kultury, program skierowano do domów kultury, które gotowe są prowadzić nowatorskie działania animacyjne projektowane w oparciu o przeprowadzoną wcześniej diagnozę i poddane ewaluacji, a ukierunkowane na bezpośrednią i bliską współpracę z przedstawicielami społeczności lokalnej.

W ramach Zadania I można ubiegać się o dofinansowanie realizacji zadania składającego się z dwóch części.Pierwsza część obejmuje:

1) przeprowadzenie, przy aktywnym udziale zespołu beneficjenta, diagnozy identyfikującej zasoby kulturowe danej społeczności lokalnej i realizację wynikających z diagnozy samodzielnych inicjatyw oddolnych;

2) opracowanie w oparciu o wnioski i rekomendacje z przeprowadzonej diagnozy, i następnie udostępnienie do wiadomości publicznej zasad wyboru inicjatyw, zgodnie z zasadą przejrzystości i równego traktowania podmiotów je zgłaszających;

3) dokonanie, zgodnie z zasadami z pkt 2, wyboru od 3 do 7 różnorodnych inicjatyw mieszkańców wraz z uzasadnieniem wyboru podanym do publicznej wiadomości;

4) stworzenie wraz z autorami wybranych inicjatyw planu ich wspólnej realizacji, obejmującego opisy, harmonogram działań, preliminarz wydatków, wskaźniki rezultatu z uwzględnieniem zasobów infrastrukturalnych i kadrowych instytucji;

5) przeprowadzenie ewaluacji I części zadania.

Druga część obejmuje natomiast:

1) realizację wspólnie z autorami od 3 do 7 wybranych inicjatyw w oparciu o przedłożony uprzednio do NCK plan ich realizacji;

2) dokonanie ewaluacji zadania uwzględniającej wszystkie przeprowadzone w ramach zadania inicjatywy;

3) opracowanie planu kontynuacji działań ze społecznością lokalną po zakończeniu realizacji programu.

W ramach Zadania II można ubiegać się o dofinansowanie realizacji kompleksowego zadania składającego się z działań realizowanych przez zespół zadaniowy i partnerstwo lokalne, które obejmują m.in.:

1) zawiązanie partnerstwa lokalnego, określenia jego celów i kierunków działania;

2) realizację przez trenerów cyklu szkoleń/warsztatów;

3) wypracowanie pomysłu na projekt o charakterze procesowym;

4) przeprowadzenie mikrodiagnozy pomysłu na projekt wraz z opracowaniem krótkiego raportu;

5) realizację projektu z uwzględnieniem wniosków z mikrodiagnozy;

6) ewaluację procesowej przygotowania i realizacji projektu;

7) opracowanie planu działania partnerstwa lokalnego po zakończeniu realizacji programu;

8) współpracę ze wskazanym przez Narodowe Centrum Kultury mentorem.

O dofinansowanie mogą się ubiegać:

1) domy kultury, ośrodki kultury oraz centra kultury i sztuki posiadające status samorządowej instytucji kultury, ale z wyjątkiem instytucji współprowadzonych przez MKiDN i JST;

2) biblioteki posiadające status samorządowej instytucji kultury, w skład których wchodzą domy kultury, ośrodki kultury lub centra kultury i sztuki.

O dofinansowanie w:

1) Zadaniu I – nie mogą się ubiegać beneficjenci realizujący Program Dom Kultury+ Inicjatywy lokalne w latach 2021–2023;

2) Zadaniu II – nie mogą się ubiegać beneficjenci realizujący Program Dom Kultury+ Inicjatywy lokalne w 2023 r. ani podmioty, które nigdy nie były beneficjentem programu Dom Kultury+ Inicjatywy lokalne.

Wnioski należy składać poprzez system SOP do 29.12.2023 r.

Więcej informacji na ten temat można znaleźć na stronie Narodowego Centrum Kultury w zakładce dotacje i stypendia.

Nowe rozporządzenia dotyczące gospodarki opakowaniami i odpadami opakowaniowymi

Zmiany w przepisach dotyczą trzech rozporządzeń Ministra Klimatu i Środowiska:

• z 7.12.2023 r. w sprawie stawek opłaty za produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych będące opakowaniami (Dz.U. z 2023 r. poz. 2679),
• z 9.12.2023 r. w sprawie stawek opłaty na pokrycie kosztów zagospodarowania odpadów powstałych z produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 2686),
• z 9.12.2023 r. w sprawie stawek opłat produktowych dla poszczególnych rodzajów opakowań (Dz.U. z 2023 r. poz. 2683).

Opłaty za jednorazowe kubki i pojemniki z plastiku

Zgodnie z art. 3b ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (dalej: GospodOdpU; w brzmieniu dodanym ustawą z 14.4.2023 r. [Dz.U. z 2023 r. poz. 877], która weszła w życie 24.5.2023 r., a którą stosuje się od 1.1.2024 r.) przedsiębiorca prowadzący jednostkę handlu detalicznego, jednostkę handlu hurtowego lub jednostkę gastronomiczną, w których są oferowane produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienione w załączniku nr 6 do ustawy będące opakowaniami lub napoje lub żywność pakowane przez tego przedsiębiorcę w te produkty, jest obowiązany do pobrania opłaty od użytkownika końcowego nabywającego te produkty lub napoje lub żywność w tych produktach.

Podobnie, zgodnie z art. 40a ust. 1 ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi przedsiębiorca prowadzący jednostkę handlu detalicznego lub hurtowego, w której są oferowane torby na zakupy z tworzywa sztucznego przeznaczone do pakowania produktów oferowanych w tej jednostce, jest obowiązany pobrać opłatę recyklingową od nabywającego torbę na zakupy z tworzywa sztucznego.

Rozporządzenie w sprawie stawek opłaty za produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych będące opakowaniami reguluje wysokość opłat, jakie będą doliczane za wydawane klientom opakowania jednorazowego użytku, w których znajdują się napoje bądź żywność. W przypadku kubków na napoje, w tym ich pokrywek i wieczek, taka opłata wyniesie 20 groszy od sztuki, natomiast w przypadku pojemników (z pokrywką lub bez) stosowanych do żywności, która przeznaczona jest np. do bezpośredniego spożycia (na miejscu lub na wynos), opłata za sztukę wyniesie 25 groszy. Taką dodatkową opłatą objęte będą pojemniki m.in. na żywność typu fast food.

Opłaty na pokrycie kosztów zagospodarowania odpadów powstałych z produktów jednorazowego użytku

Kolejne opublikowane rozporządzenie reguluje kwestię stawek opłaty na pokrycie kosztów zagospodarowania odpadów powstałych z produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych.

Stawka opłaty na pokrycie kosztów zbierania odpadów powstałych z produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych tego samego rodzaju, które m.in. przedsiębiorca wprowadził do obrotu wyniesie 10 groszy za 1 kg (pojemników na żywność, paczek i owijek wykonanych z elastycznych materiałów zawierających żywność przeznaczoną do bezpośredniego spożycia z paczki lub owijki bez żadnej dalszej obróbki), pojemników na napoje o pojemności do trzech litrów, kubków na napoje, w tym ich pokrywek i wieczek, lekkich toreb na zakupy z tworzywa sztucznego).

Z kolei 1 grosz doliczany będzie za sztukę wyrobów tytoniowych z filtrami zawierającymi tworzywa sztuczne i filtrów zawierających tworzywa sztuczne sprzedawanych do używania łącznie z wyrobami tytoniowymi.

Opłaty produktowe dla poszczególnych rodzajów opakowań

Trzecie z opublikowanych w poniedziałek rozporządzeń reguluje stawki opłat produktowych dla poszczególnych rodzajów opakowań. Opłata produktowa, to rodzaj opłaty ekologicznej, która jest nakładana na przedsiębiorcę, który wprowadza do obrotu pewne produkty.

W przypadku obowiązku zapewnienia poziomu zawartości materiałów pochodzących z recyklingu w butelkach jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych o pojemności do 3 litrów, stawka opłaty wyniesie 1 zł za 1 kg.

Z kolei odnośnie obowiązku zapewnienia poziomów recyklingu odpadów opakowaniowych opłaty za 1 kg wyniosą w przypadku:

• opakowań z tworzyw sztucznych − 2,7 zł;
• opakowań z aluminium − 1,4 zł;
• opakowań z metali żelaznych − 80 gr.;
• opakowań z papieru i tektury − 70 gr.;
• opakowań ze szkła − 30 gr.;
• opakowań z drewna − 30 gr.;
• opakowań wielomateriałowych − 1,7 zł;
• opakowań po środkach niebezpiecznych − 2 zł;
• pozostałych opakowań − 1 zł.

W przypadku obowiązków wynikających z minimalnego poziomu selektywnej zbiórki opakowań i odpadów opakowaniowych u wprowadzających produkty w opakowaniach na napoje (zebranych w ramach systemu kaucyjnego) stawka opłaty produktowej w zł za 1 kg − w przypadku butelki jednorazowej z plastiku do 3 litrów, puszki metalowej do 1 litra oraz szklanej butelki wielokrotnego użytku do 1,5 litra − wyniesie:

• 10 groszy − w 2025 r.;
• 1 zł − w 2026 r.;
• 5 zł − w 2027 r. i w latach następnych.

Zgodnie z załącznikiem do ustawy SUP minimalne poziomy selektywnej zbiórki w ramach systemu kaucyjnego dla butelek plastikowych do 3 litrów, metalowych puszek do 1 litra i szklanych butelek wielorazowego użytku do 1,5 litra wynoszą:

• 77 % − w 2025 r.;
• 81 % − w 2026 r.;
• 84 % − w 2027 r.;
• 87 % − w 2028 r. i
• 90 % − w 2029 i latach następnych.

Wszystkie trzy rozporządzenia wejdą w życie 1 stycznia 2024 r.

Źródło: Portal samorządowy, Teraz środowisko

Komisje rady gminy nie mogą samodzielnie ustalać zasad swojego funkcjonowania

W dzienniku urzędowym województwa śląskiego w dniu 8.12.2023 r. ukazało się rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Śląskiego z 6.12.2023 r. (Nr NP.-III.4131.1.1184.2023, Legalis). Wydanie ww. rozstrzygnięcia nastąpiło w stosunku do uchwały rady gminy w sprawie statutu gminy.

Podstawę materialno-prawną ww. uchwały rady gminy stanowią przepisy ustawy o samorządzie gminnym (dalej: SamGminU). Na uwagę zasługują przepisy m.in. zawarte w art. 18 ust. 2 pkt 1 oraz art. 40 SamGminU. Z podanych przepisów wynika zaś, że do wyłącznej właściwości rady gminy należy uchwalanie statutu gminy. Nadto, na podstawie upoważnień ustawowych gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego obowiązujących na obszarze gminy. Znaczenie ma również art. 22 SamGminU, z którego wynika, iż organizację wewnętrzną oraz tryb pracy organów gminy określa statut gminy. Statut gminy podlega ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

W kontekście sygnalizowanych wątpliwości szczególne znaczenie mają również przepisy art. 18a ust. 5 oraz art. 18b ust. 3 SamGminU. Z tych przepisów wynika, że zasady i tryb działania komisji rewizyjnej określa statut gminy. Nadto, zasady i tryb działania komisji skarg, wniosków i petycji określa statut gminy.

Natomiast organ nadzoru na kanwie ww. przepisów stwierdził, że:

„W przedmiotowym statucie brak jest kompleksowej regulacji dotyczącej zasad i trybu działania komisji rewizyjnej oraz komisji skarg, wniosków i petycji, przez co nie doszło do wypełnienia delegacji z art. 18a ust. 5 SamGminU oraz z art. 18b ust. 3 SamGminU”.

Wobec powyższego organ nadzoru (wojewoda) wskazał w szczególności, iż rada gminy wprawdzie ujęła pewne rozwiązania legislacyjne w ramach statutu odnoszące się do ww. komisji, jednakże było to niewystarczające dla pełnej realizacji delegacji ustawowej. Organ nadzoru wskazał na niekonsekwencje w postanowieniach odnoszących się do pracy ww. komisji, co rodziło wątpliwości m.in. w kontekście zasad procedowania komisji, przebiegu ich posiedzeń, trybu, w jakim zapadają ich rozstrzygnięcia.

Jednocześnie podkreślono, że nielegalne są te zapisy statutu, które przekazały uprawnienia do określenia szczegółowych zasad działania komisji (w tym odbywania posiedzeń, obradowania, powoływania podkomisji i zespołów), przez same komisje, działające w tym zakresie w porozumieniu z przewodniczącym rady gminy.

W konsekwencji, w przekonaniu organu nadzoru rada gminy przyjmując uchwałę w zakresie dotyczącym określenia zasad i trybu działania komisji rewizyjnej oraz komisji skarg, wniosków i petycji nie wypełniła prawidłowo zakresu spraw przekazanego jej przez ustawodawcę do uregulowania w uchwale.

Podsumowując, stanowisko organu nadzorczego ma prawne uzasadnienie. Rada gminy w ramach statutu gminy musi precyzyjnie określić przepisy odnoszące się do funkcjonowania komisji rady gminy, w tym komisji rewizyjnej. Nie może cedować tych kwestii na same komisje.

Wyrównania dla „czerwcowych” emerytów i emerytek

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 17 ustawy z 24.6.2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw w związku z art. 25a ust. 2 pkt 2 i ust. 2a ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zakresie, w jakim pomija emerytury przyznane na wniosek zgłoszony przed 1.6.2021 r., jest niezgodny z art. 32 ust. 1 w związku z art. 67 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Nowelizacja z 2021 roku

Trybunał Konstytucyjny rozpoznał pytanie prawne Sądu Okręgowego w Elblągu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych dotyczące braku możliwości ustalenia wysokości emerytury na nowo, w oparciu o kwartalną formułę waloryzacji składek na ubezpieczenie emerytalne i kapitału początkowego, w przypadku osób, które wniosek o emeryturę zgłosiły przed dniem 1.6.2021 r.

Ustawa nowelizującą z 2021 r. wprowadziła nowy, korzystniejszy niż wcześniej obowiązujący, mechanizm waloryzacji kwartalnej składek na ubezpieczenie emerytalne, reagując w ten sposób na wieloletni problem tzw. „emerytur czerwcowych”. W art. 17 ustawy nowelizującej z 2021 r. ustawodawca postanowił jednak, że nowe zasady ustalania wysokości „emerytur czerwcowych” mają zastosowanie tylko do emerytur przyznanych na wniosek zgłoszony po 31.5.2021 r. Zdaniem Sądu Okręgowego w Elblągu, zakres podmiotowy tego przepisu został określony zbyt wąsko – w takiej samej sytuacji jak emeryci, którzy zgłosili wniosek w czerwcu 2021 r. są bowiem także osoby, które wystąpiły z wnioskiem w czerwcu w latach wcześniejszych (2009–2019 bowiem w 2020 r. wprowadzono jednorazową zmianę dla tzw. emerytur czerwcowych). Pytający sąd zakwestionował zatem to, że w art. 17 ustawy nowelizującej z 2021 r. nie uwzględniono wszystkich podmiotów charakteryzujących się tą samą cechą istotną, co – zdaniem sądu – prowadzi do nieuzasadnionego zróżnicowania w grupie „emerytów czerwcowych” i skutkuje niezapewnieniem właściwej realizacji konstytucyjnych wolności lub praw przysługujących tej kategorii podmiotów.

Trybunał Konstytucyjny zarzut naruszenia przez kwestionowaną regulację art. 32 ust. 1 w związku z art. 67 ust. 1 Konstytucji uznał za uzasadniony. Trybunał przychylił się do stanowiska pytającego sądu, popartego przez Rzecznika Praw Obywatelskich, że z punktu widzenia rozpatrywanego problemu konstytucyjnego podmiotami podobnymi są wszyscy ubezpieczeni urodzeni po 31.12.1948 r. (objęci systemem zdefiniowanej składki), którzy wystąpili o emeryturę w czerwcu, a ich emerytura została ustalona z zastosowaniem art. 25a ust. 2 pkt 2 EmRentyFUSU w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie ustawy nowelizującej z 2021 r. Zdaniem TK, w obrębie tej grupy osób doszło do nieuzasadnionego zróżnicowania: część osób (objęta ustawą nowelizującą z 2021 r.) uzyskała możliwość przeliczenia wcześniej przyznanej emerytury z uwzględnieniem nowego korzystniejszego sposobu waloryzacji kwartalnej, natomiast części osób takiej możliwości odmówiono.

Brak argumentów ograniczających prawa osób z wcześniejszych lat

Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że ustawodawca, ograniczając zakres zastosowania nowych zasad waloryzacji kwartalnej tylko do wąskiego zakresu „emerytur czerwcowych” przyznanych przed wejściem w życie ustawy nowelizującej z 2021 r., nie podał w zasadzie żadnych argumentów konstytucyjnych mających uzasadniać taką decyzję. W ocenie TK, wprowadzenie zróżnicowania sposobu waloryzacji składek w grupie podmiotów o ustalonej wyżej wspólnej cesze istotnej (tj. emerytów czerwcowych) w żaden sposób nie służy realizacji zasady równego traktowania ubezpieczonych w systemie zdefiniowanej składki.

Trybunał zauważył, że jedyną okolicznością, którą podnoszono w celu uzasadnienia zakresu podmiotowego regulacji przejściowej wyrażonej w art. 17 ustawy nowelizującej z 2021 r., były nadmierne skutki finansowe zastosowania mechanizmu naprawczego wobec szerszej grupy emerytów. W świetle wszystkich okoliczności zbadanych w niniejszej sprawie, Trybunał uznał jednak, że powołanie się przez ustawodawcę na konieczność zachowania równowagi budżetowej jako uzasadniające przyznanie możliwości przeliczenia tylko niektórych wcześniej przyznanych „emerytur czerwcowych” było pozorne, a zatem jednocześnie arbitralne. Ustawodawca nie wykazał, by zastosowanie mechanizmu naprawczego wobec wszystkich osób znajdujących się w istotnie podobnej sytuacji zagrażało dobru wspólnemu lub służyło realizacji zasady sprawiedliwości społecznej. Trybunał Konstytucyjny zgodził się z Rzecznikiem Praw Obywatelskich, że utrzymanie niekorzystnego sposobu waloryzacji kwartalnej „emerytur czerwcowych” doprowadziło do niesprawiedliwego potraktowania tej grupy ubezpieczonych, której ustawodawca uniemożliwił skorygowanie wysokości przyznanych emerytur według metody wprowadzonej ustawą nowelizującą z 2021 r. Trybunał zaznaczył przy tym, że ustawodawca przez wiele lat był świadomy istnienia „usterek” w mechanizmie waloryzacji kwartalnej „emerytur czerwcowych” i mimo to długo nie podejmował kroków naprawczych. Można zatem powiedzieć, że sam doprowadził do zwiększenia kosztów podjętego później działania, co starał się zniwelować, przyznając możliwość przeliczenia „emerytury czerwcowej” w zasadzie dowolnie ograniczonej grupie uprawnionych. W ocenie Trybunału, takiego działania ustawodawcy nie da się uzasadnić potrzebą ochrony sprawiedliwości społecznej, raczej można je zakwalifikować jako sprzeczne z zasadą lojalności, mającą swoje zakotwiczenie w art. 2 Konstytucji RP.

Kilka miliardów zł kosztów

Osoby, które składały wniosek o emeryturę w czerwcu otrzymywały niższe świadczenie, w niektórych sytuacjach nawet o kilkaset złotych niższe świadczenie. W przypadku ustalania wysokości emerytury w czerwcu, kwota składek poddana ostatniej waloryzacji rocznej nie podlegała już dodatkowym waloryzacjom kwartalnym, gdyż została już zwaloryzowana rocznie za poprzedni rok od 1 czerwca roku, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę zmiana uległa od czerwca 2020 i 2021 roku, nowe przepisy nie przewidywały mechanizmu wyrównań.

Jak przekazał rzecznik ZUS – koszt przeliczenia świadczeń osobom, które przechodziły na emeryturę w czerwcu w latach 2009–2019, wyniósłby ok. 260–280 mln zł rocznie. Koszt wyrównań może wynieść nawet ok. 1,6 mld zł. Liczba uprawnionych to 97,3 tys. osób.

Trybunał Konstytucyjny wskazał również na konieczność wykonania jego wyroku przez prawodawcę. To oznacza, że w najbliższym czasie należy przyjąć odpowiednią ustawę, która będzie wykonaniem tego rozstrzygnięcia TK, oraz która określi zasady dotyczące wyrównania świadczeń. Wziąwszy pod uwagę racje, które przemawiały za stwierdzeniem niekonstytucyjności w niniejszej sprawie, ustawodawca powinien dokonać odpowiednich zmian w odniesieniu do wszystkich adresatów art. 17 ustawy nowelizującej z 2021 r. w związku z art. 25a ust. 2 pkt 2 i ust. 2a EmRentyFUSU, którzy znaleźli się w analogicznej sytuacji, jak „emeryci czerwcowi” i nie mogli na podstawie tych przepisów skorzystać z możliwości przeliczenia przyznanego im wcześniej na mniej korzystnych zasadach świadczenia.

Nowe progi unijne i średni kurs euro w stosunku do złotego w zamówieniach publicznych od 1.1.2024 r.

rsów określone w art. 4 i 13 dyrektywy 2014/24/UE, art. 15 dyrektywy 2014/25/UE oraz art. 8 dyrektywy 2009/81/WE, aktualizowane w aktach wykonawczych Komisji Europejskiej co dwa lata. Na podstawie tych unijnych regulacji Prezes UZP zgodnie z art. 3 ust. 2 PrZamPubl informuje o aktualnych progach unijnych, ich równowartości w złotych oraz o równowartości w złotych kwot wyrażonych w ustawie w euro, a także o średnim kursie euro w stosunku do złotego, stanowiącym podstawę przeliczania wartości zamówień lub konkursów. Dokonuje tego w drodze obwieszczenia w Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski” oraz na stronie internetowej UZP.