Gmina nie może wykorzystywać środków ZFŚS na wydatki bieżące budżetu
Dla przypomnienia, wspomniany fundusz świadczeń socjalnych ma normatywną podstawę w regulacjach prawnych FundŚwSocjU. Warto wspomnieć o art. 8 ust. 2 FundŚwSocjU, gdzie postanowiono, że zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z Funduszu, z uwzględnieniem ust. 1–1b, oraz zasady przeznaczania środków Funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej określa pracodawca w regulaminie ustalanym zgodnie z art. 27 ust. 1 albo art. 30 ust. 6 ZwZawU. Pracodawca, u którego nie działa zakładowa organizacja związkowa, uzgadnia regulamin z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów. Zgodnie zaś z art. 3 ust. 2 FundŚwSocjU – pracodawcy prowadzący działalność w formie jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych tworzą Fundusz, bez względu na liczbę zatrudnianych pracowników. Z kolei działalność socjalna została zdefiniowana jako usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, sprawowanej przez dziennego opiekuna lub nianię, w przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, udzielanie pomocy materialnej – rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową.
W każdym bądź razie, wskazane środki funduszu są odrębną masą majątkową od środków budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Środki te, na mocy ww. art. 12 FundŚwSocjU są także gromadzone na specjalnym rachunku bankowym – wyodrębnionym u danego pracodawcy.
Opisane aspekty odrębności środków funduszu od środków „własnych” budżetu jednostki samorządu terytorialnego były więc podstawą do sformułowania opisanego na wstępie zarzutu przez regionalną izbę obrachunkową. Izba ustaliła w tym zakresie, że środki ww. funduszu zostały przekazane na rachunek bieżący jednostki samorządu terytorialnego, następnie zamiast na finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz osób uprawnionych, wykorzystano je m.in. na sfinansowanie bieżących wydatków budżetu. W ocenie regionalnej izby obrachunkowej doszło więc wtórnie do naruszenia regulacji prawnej art. 217 ust. 2 FinPubU. Dla przypomnienia, regulacja ta wyznacza legalne źródła finansowania deficytu budżetowego.
Regionalna izba obrachunkowa wskazała nadto, że odpowiedzialność za podane nieprawidłowości ponosi wójt gminy. Finalnie skierowano wniosek wskazujący na konieczność zaprzestania finansowania wydatków bieżących gminy ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.
Podsumowując, stwierdzone przez regionalną izbę obrachunkową naruszenia są poważnym naruszeniem zasad wynikających z FundŚwSocjU i FinPubU. W tym zakresie wnioski kontrole były więc w pełni uzasadnione.
Źródło: https://szczecin.rio.gov.pl/
Identyfikacja odpadów komunalnych
W Dz.U. z 2021 r. pod poz. 1648 opublikowano ustawę z 11.8.2021 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz ustawy o odpadach.
Nowelizacja wprowadza zmiany przede wszystkim do CzystGmU. Z nowego brzmienia (od 1.1.2022 r.) art. 1 pkt 1 CzystGmU wynika, że określa ona zadania gminy oraz obowiązki:
- właścicieli nieruchomości,
- właścicieli lokali w budynku wielolokalowym, w którym ustanowiono odrębną własność lokali, osób, którym służy tytuł prawny do lokalu w budynkach wielolokalowych, osób faktycznie zamieszkujących lub użytkujących te lokale lub osób faktycznie zamieszkujących lub użytkujących lokal należący do spółdzielni mieszkaniowej (dalej: użytkownicy lokali w budynku wielolokalowym)
– dotyczące utrzymania czystości i porządku.
Z dodanego (od 1.1.2022 r.) art. 2a CzystGmU wynika zaś, że w przypadku gdy właściciel nieruchomości w uzgodnieniu z gminą zapewni techniczne możliwości identyfikacji odpadów komunalnych wytwarzanych w poszczególnych lokalach w budynkach wielolokalowych, rada gminy może, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, postanowić o ponoszeniu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi przez użytkowników lokali w budynku wielolokalowym. Identyfikacja odpadów komunalnych zapewnia możliwość przypisania użytkownikom lokali w budynkach wielolokalowych danej frakcji odpadów komunalnych w taki sposób, aby osoby nieuprawnione nie mogły odczytać danych osobowych.
Uchwała rady gminy może dotyczyć wszystkich albo określonych nieruchomości zabudowanych budynkami wielolokalowymi, w zależności od tego, czy właściciele nieruchomości w uzgodnieniu z gminą zapewnią techniczne możliwości identyfikacji odpadów komunalnych wytwarzanych w poszczególnych lokalach na wszystkich nieruchomościach zabudowanych budynkami wielolokalowymi albo na części tych nieruchomości.
Podejmując wspomnianą uchwałę rada gminy kieruje się technicznymi możliwościami identyfikacji odpadów komunalnych w poszczególnych lokalach w budynkach wielolokalowych, w tym:
- liczbą lokali mieszkalnych w danym budynku wielolokalowym;
- liczbą mieszkańców;
- ilością odpadów komunalnych wytwarzanych na danych nieruchomościach zabudowanych budynkami wielolokalowymi;
- istniejącą infrastrukturą do gospodarowania odpadami komunalnymi.
W przypadku podjęcia uchwały wspólnota mieszkaniowa lub spółdzielnia mieszkaniowa:
- składa deklarację o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi – w ciągu 14 dni od dnia wejścia w życie tej uchwały,
- ponosi opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi, począwszy od miesiąca, w którym ta uchwała weszła w życie
– w stosunku do odpadów komunalnych wytworzonych na nieruchomościach zabudowanych budynkami wielolokalowymi, z wyłączeniem odpadów komunalnych wytworzonych w lokalach objętych tą uchwałą.
Rada gminy, po zasięgnięciu opinii państwowego powiatowego inspektora sanitarnego, uchwala regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy, który jest aktem prawa miejscowego. Dodano zapisy (od 23.9.2021 r.), zgodnie z którymi regulamin określa szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy dotyczące także (art. 4 ust. 2 pkt 6–8 CzystGmU):
- wprowadzić obowiązek stosowania indywidualnego oznakowania pojemników lub worków przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych w sposób, który pozwoli na identyfikację: właściciela nieruchomości, na której są wytwarzane odpady komunalne, lub użytkowników lokali wielolokalowych – w przypadku podjęcia przez radę gminy wspomnianej wyżej uchwały;
- określić sposób zgłaszania lokalizacji miejsca gromadzenia odpadów przez właściciela nieruchomości w celu zapewnienia prawidłowej realizacji usługi odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości;
- wprowadzić inne obowiązki dotyczące utrzymania czystości i porządku na terenie nieruchomości.
Opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi mają obowiązek ponosić także użytkownicy lokali w budynku wielolokalowym, jeżeli rada gminy podjęła omawianą uchwałę – na rzecz gminy, na terenie której są położone te lokale. Natomiast w razie podjęcia tej uchwały opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi po raz pierwszy uiszcza się za miesiąc, w którym weszła ona w życie (art. 6h pkt 2 i art. 6i ust. 1a CzystGmU). Przepis ten wchodzi w życie 23.9. 2021 r.
Zmieniono też art. 6m CzystGmU dotyczący deklaracji śmieciowej. Wynika z niego, że deklarację o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi są obowiązani złożyć do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta użytkownicy lokali w budynku wielolokalowym, jeżeli rada gminy podjęła omawianą uchwałę. Zgodnie z nowym ust. 11 dodanym do art. 6m CzystGmU, pierwszą deklarację o wysokości opłaty składa się w ciągu 14 dni odpowiednio od dnia m.in.:
- zamieszkania pierwszego mieszkańca w lokalu w budynku wielolokalowym objętym uchwałą;
- podjęcia uchwały.
Przepisy te wchodzą w życie 23.9.2021 r.
W razie niezłożenia deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi albo uzasadnionych wątpliwości co do danych zawartych w deklaracji wójt, burmistrz lub prezydent miasta określa, w drodze decyzji, wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, zgodnie z art. 6o ust. 1 CzystGmU. W przypadku zmiany danych zamieszczanych w deklaracji lub zmiany stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi do złożenia deklaracji są obowiązani także m.in. użytkownicy lokali w budynku wielolokalowym, jeżeli rada gminy podjęła omawianą uchwałę – wobec których została wydana taka decyzja (art. 6o ust. 4 CzystGmU). Przepisy te wchodzą w życie 23.9.2021 r.
Podsumowując, wprowadzone zmiany mają na celu identyfikację opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi od właściciela lokalu także w przypadku, gdy zajmuje on lokal w budynku wielolokalowym. Będzie to możliwe po spełnieniu wskazanych wyżej warunków wprowadzonych nowelizacją, czyli przede wszystkim zapewnienie technicznych możliwości identyfikacji odpadów komunalnych wytwarzanych w poszczególnych lokalach budynków wielolokalowych.
Rada gminy nie może w dowolny sposób modyfikować ustawowej częstotliwości odbierania odpadów zmieszanych i bioodpadów
Przepis art. 6r ust. 3b CzystGmU przewiduje, że dopuszczalne jest zróżnicowanie częstotliwości odbierania odpadów, w szczególności w zależności od ilości wytwarzanych odpadów i ich rodzajów, z tym że w okresie od kwietnia do października częstotliwość odbierania niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych oraz bioodpadów stanowiących odpady komunalne nie może być rzadsza niż raz na tydzień z budynków wielolokalowych i nie rzadsza niż raz na dwa tygodnie z budynków mieszkalnych jednorodzinnych.
Warto wspomnieć, że zapisy w ww. zakresie powinny znaleźć się w specjalnym akcie prawnym, o którym mowa w ust. 3 ww. art. 6r. Z jego treści wynika zaś, że rada gminy określi, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, szczegółowy sposób i zakres świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów, w zamian za uiszczoną przez właściciela nieruchomości opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi, w szczególności częstotliwość odbierania odpadów komunalnych od właściciela nieruchomości i sposób świadczenia usług przez punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych.
Co istotne, nie zawsze rada gminy w odpowiedni sposób określa wspomnianą na wstępie częstotliwość odbierania zmieszanych i bioodpadów. Przykładem nieprawidłowości w podanym zakresie może być zapis zakwestionowany przez Wojewodę Lubelskiego w rozstrzygnięciu nadzorczym z 17.9.2021 r. (Nr PN-II.4131.261.2021) o treści:
„Odbieranie niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych i bioodpadów od właścicieli nieruchomości będzie prowadzone bezpośrednio z nieruchomości – jeden raz w miesiącu, z tym że od kwietnia do października jeden raz na dwa tygodnie”.
W analizie prawnej organ nadzoru zwrócił uwagę na fakt, że ustalona przez radę gminy częstotliwość odbioru zmieszanych odpadów komunalnych i bioodpadów z nieruchomości w terminach: raz w miesiącu, a w miesiącach od kwietnia do października raz na dwa tygodnie nie respektuje wymogu zawartego w art. 6r ust. 3b ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach w zakresie minimalnej częstotliwości odbierania odpadów komunalnych niesegregowanych (zmieszanych) i bioodpadów stanowiących odpady komunalne z budynków wielolokalowych – która w okresie od kwietnia do października nie może być rzadsza niż raz na tydzień.
Z kontekstu podanego stanu faktycznego wynika zaś, że rada gminy zrównała częstotliwość w okresie od kwietnia do października do odbioru odpadów raz na dwa tygodnie dla wszystkich nieruchomości, czy to budynków wielolokalowych czy jednorodzinnych. Tymczasem, ustawodawca dla budynków wielolokalowych przewidział minimalną częstotliwość raz na tydzień, a nie co dwa tygodnie.
Podsumowując, rada gminy ustalając częstotliwość odbierania odpadów zmieszanych i bioodpadów, w tym w okresie od kwietnia do października nie może ustalać rzadszej częstotliwości odbioru, niż raz na tydzień dla budynków wielolokalowych. W przypadku wprowadzenia tego typu zapisów z dużym prawdopodobieństwem zostaną one zakwestionowane przez organ nadzoru, którym jest w podanym zakresie – właściwy miejscowo wojewoda.
Wójt gminy na stronie internetowej powinien podać pełen wykaz nieruchomości przeznaczonych do zbycia
Z punktu widzenia poruszonej problematyki kluczowe znaczenie odgrywają stosowne regulacje prawne zawarte w art. 35 GospNierU.
I tak, w pierwszej kolejności warto wspomnieć o ust. 1, z którego wynika, że właściwy organ sporządza i podaje do publicznej wiadomości wykaz nieruchomości przeznaczonych do zbycia lub oddania w użytkowanie, najem, dzierżawę lub użyczenie. Wykaz ten wywiesza się na okres 21 dni w siedzibie właściwego urzędu, a także zamieszcza się na stronach internetowych właściwego urzędu. Co ciekawe, opisany obowiązek nie dotyczy jednak wszystkich transakcji dotyczących nieruchomości samorządowych. Jak bowiem podano w ust. 1b, obowiązek, o którym mowa w ust. 1 i 1a, nie dotyczy oddania nieruchomości w najem, dzierżawę lub użyczenie na czas oznaczony do 3 miesięcy. Wykaz sporządza się i podaje do publicznej wiadomości, jeżeli po umowie zawartej na czas oznaczony do 3 miesięcy strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość.
Warto także wspomnieć o ust. 2, z którego wynika, że w wykazie, o którym mowa w ust. 1 i 1a, określa się odpowiednio:
1) oznaczenie nieruchomości według księgi wieczystej oraz katastru nieruchomości;
2) powierzchnię nieruchomości;
3) opis nieruchomości;
4) przeznaczenie nieruchomości i sposób jej zagospodarowania;
5) termin zagospodarowania nieruchomości;
6) cenę nieruchomości;
7) wysokość stawek procentowych opłat z tytułu użytkowania wieczystego;
8) wysokość opłat z tytułu użytkowania, najmu lub dzierżawy;
9) terminy wnoszenia opłat;
10) zasady aktualizacji opłat;
11) informacje o przeznaczeniu do zbycia lub oddania w użytkowanie, najem, dzierżawę lub użyczenie;
12) termin do złożenia wniosku przez osoby, którym przysługuje pierwszeństwo w nabyciu nieruchomości na podstawie art. 34 ust. 1 pkt 1 i pkt 2.
Na kanwie ww. regulacji prawnych zastrzeżenia wobec praktyki stosowanej przez gminę wniosła RIO we Wrocławiu w wystąpieniu pokontrolnym z 16.9.2021 r. (WK.WR.40.33.2021.223). W analizie materiału kontroli RIO ustaliła, że wykazy nieruchomości przeznaczonych do zbycia były wywieszane na tablicy ogłoszeń w urzędzie gminy, jednak na stronie internetowej urzędu poprzestano na podaniu informacji o wywieszeniu wykazów nieruchomości przeznaczonych do sprzedaży lub dzierżawy – zamiast ujmować na wspomnianej stronie internetowej pełne wykazy. W ocenie organu kontroli, takie postępowanie gminy było niezgodne z ww. art. 35 ust. 1 GospNierU.
Podsumowując, wykazane przez RIO nieprawidłowości związane z obrotem nieruchomościami samorządowymi naruszają nie tylko formalne wymogi wynikające z ww. przepisu, ale nadto wypaczają zasadę jawności działania organów administracji publicznej. Z tych względów wskazane naruszenia są uzasadnione. Natomiast w zaleceniach RIO nakazała:
Przestrzeganie przepisów GospNierU oraz PrzetargR, w szczególności w zakresie:
a) podawania do publicznej wiadomości wykazów nieruchomości przeznaczonych do zbycia zarówno poprzez wywieszenie na tablicy ogłoszeń jak i na stronie internetowej Urzędu Gminy (…..) stosownie do art. 35 ust. 1 ustawy.
Protokoły z przetargów na sprzedaż nieruchomości samorządowych muszą być kompletne
Przepisy PrzetargR określają sposób i tryb przeprowadzania przetargów oraz przeprowadzania rokowań po drugim przetargu zakończonym wynikiem negatywnym, na zbycie nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa lub własność jednostek samorządu terytorialnego.
Z regulacji prawnych PrzetargR wynika m.in., że właściwy organ podaje do publicznej wiadomości ogłoszenie o przetargu co najmniej na okres 30 dni przed wyznaczonym terminem przetargu, a w przypadku nieruchomości, której cena wywoławcza jest wyższa niż równowartość 100 000 euro, co najmniej na okres 2 miesięcy przed wyznaczonym terminem przetargu. W ogłoszeniu o przetargu nie można zamieszczać terminów kolejnych przetargów lub rokowań na zbycie tej samej nieruchomości. W jednym ogłoszeniu o przetargu można zamieszczać informacje o przetargach na więcej niż jedną nieruchomość.
Z punktu widzenia poruszonej problematyki kluczowe znaczenie mają jednak zapisy zawarte w § 10 ust. 1 PrzetargR, gdzie postanowiono, że:
1. Przewodniczący komisji przetargowej sporządza protokół przeprowadzonego przetargu. Protokół powinien zawierać informacje o:
1) terminie i miejscu oraz rodzaju przetargu;
2) oznaczeniu nieruchomości będącej przedmiotem przetargu według katastru nieruchomości i księgi wieczystej;
3) obciążeniach nieruchomości;
4) zobowiązaniach, których przedmiotem jest nieruchomość;
5) wyjaśnieniach i oświadczeniach złożonych przez oferentów;
6) osobach dopuszczonych i niedopuszczonych do uczestniczenia w przetargu, wraz z uzasadnieniem;
7) cenie wywoławczej nieruchomości oraz najwyższej cenie osiągniętej w przetargu albo informację o złożonych ofertach wraz z uzasadnieniem wyboru najkorzystniejszej z nich albo o niewybraniu żadnej z ofert;
8) uzasadnieniu rozstrzygnięć podjętych przez komisję przetargową;
9) imieniu, nazwisku i adresie albo nazwie lub firmie oraz siedzibie osoby wyłonionej w przetargu jako nabywca nieruchomości;
10) imionach i nazwiskach przewodniczącego i członków komisji przetargowej;
11) dacie sporządzenia protokołu.
Z kolei, z ust. 2 wynika, że protokół przeprowadzonego przetargu sporządza się w trzech jednobrzmiących egzemplarzach, z których dwa przeznaczone są dla właściwego organu, a jeden dla osoby ustalonej jako nabywca nieruchomości. Nadto, jak podano w ust. 3 protokół przeprowadzonego przetargu podpisują przewodniczący i członkowie komisji przetargowej oraz osoba wyłoniona w przetargu jako nabywca nieruchomości.
Warto więc zauważyć, że ustawodawca odgórnie określił elementy składowe protokołu z przeprowadzonego przetargu. Wymienił wśród nich m.in.: obciążenia nieruchomości, zobowiązania dotyczące nieruchomości czy cenę wywoławczą nieruchomości.
Co istotne, ww. naruszenia zostały stwierdzone w wystąpieniu pokontrolnym RIO w Szczecinie z 17.9.2021 r. (WK.0913.1536.31.K.2021; źródło: https://szczecin.rio.gov.pl).
We wskazanym piśmie RIO podała także, że zaniechania w ww. zakresie przedmiotowym, naruszają regulacje § 10 PrzetargR. Dodatkowo organ kontroli nakazał przestrzeganie zasad sporządzania protokołów z przeprowadzonych przetargów na zbycie nieruchomości, w szczególności: zawieranie informacji o obciążeniach i zobowiązaniach, których przedmiotem jest nieruchomość, oznaczeniu nieruchomości będącej przedmiotem przetargu według księgi wieczystej oraz cenie wywoławczej nieruchomości.
Podsumowując, ustalenia pokontrolne RIO są słuszne. Protokoły przetargowe muszą być sporządzone zgodnie z wymogami określonymi w PrzetargR. Zaniechania w tym zakresie słusznie skutkowały stwierdzeniem nieprawidłowości.
Gminy powinny zwracać uwagę na poprawne obliczanie terminów przedawnienia czynszów najmu i dzierżawy
Dla przypomnienia, obie te umowy mają normatywne źródła w KC. Warto także wspomnieć o art. 13 ust. 1 GospNierU, z którego wynika, że z zastrzeżeniem wyjątków wynikających z ustaw, nieruchomości mogą być przedmiotem obrotu. W szczególności nieruchomości mogą być przedmiotem sprzedaży, zamiany i zrzeczenia się, oddania w użytkowanie wieczyste, w najem lub dzierżawę, użyczenia, oddania w trwały zarząd, a także mogą być obciążane ograniczonymi prawami rzeczowymi, wnoszone jako wkłady niepieniężne (aporty) do spółek, przekazywane jako wyposażenie tworzonych przedsiębiorstw państwowych oraz jako majątek tworzonych fundacji.
Podkreślenia wymaga, że jednostka samorządu terytorialnego, która prawidłowo „obsługuje” umowy cywilnoprawne powinna dążyć do zapewnienia ich „realizacji”, w tym w zakresie terminowego uiszczania czynów najmu, czy dzierżawy, przez przedsiębiorców. Po części ma to uzasadnienie w art. 42 ust. 5 FinPubU, który przewiduje, że jednostki sektora finansów publicznych są obowiązane do ustalania przypadających im należności pieniężnych, w tym mających charakter cywilnoprawny, oraz terminowego podejmowania w stosunku do zobowiązanych czynności zmierzających do wykonania zobowiązania.
Co istotne, we wspomnianym na wstępie wystąpieniu pokontrolnym RIO uznała, że gmina nie realizowała ww. założeń. Natomiast przyczyną tego stanu rzeczy była błędna interpretacja przepisów KC w zakresie terminu przedawnienia. Kluczowe znaczenie ma tu art. 118 KC, gdzie postanowiono, że:
Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.
Gmina założyła bowiem, że do ww. czynszów najmu i dzierżawy ma zastosowanie 6-letni termin przedawnienia, co było błędem. Wskazane roszczenia mają bowiem charakter okresowy, a dodatkowo są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, stąd w tych przypadkach powinien mieć zastosowanie 3-letni termin przedawnienia. Regionalna izba obrachunkowa stwierdziła, że w konsekwencji przyjęcia błędnego terminu określenia terminu przedawnienia ww. należności gminy, doszło finalnie do ich przedawnienia.
Jednocześnie RIO wskazała, że za taki stan rzeczy jest odpowiedzialny wójt gminy, jaki kierownik jednostki sektora finansów publicznych na podstawie art. 53 ust. 1 FinPubU. Warto wspomnieć, że zgodnie z tym przepisem kierownik jednostki sektora finansów publicznych, jest odpowiedzialny za całość gospodarki finansowej tej jednostki, z zastrzeżeniem ust. 5.
Podsumowując, zestawienie przywołanych argumentów jest istotną wskazówką dla jednostek samorządu terytorialnego, aby działania „windykacyjne” były podejmowane z uwzględnieniem właściwej interpretacji przepisów, w tym w zakresie przedawnienia czynszów z umów najmu i dzierżawy. Naruszenie tych zasad może skutkować w szczególności wykazaniem nieprawidłowości w trakcie kontroli przez regionalną izbę obrachunkową.
Źródło: http://bip.bydgoszcz.rio.gov.pl
Prawo pracy ma chronić pracownika bez względu na sezon
W dniu 22.9.2021 r. Państwowa Inspekcja Pracy, pod numerem telefonu: 22 111 35 88 na jeden dzień uruchomiła specjalną infolinię, w ramach której udzielane są bezpłatne porady prawne w obszarze legalności zatrudnienia, ze szczególnym uwzględnieniem problematyki powierzania i wykonywania pracy przez cudzoziemców oraz pracy sezonowej. Dzwoniąc na powyższy numer osoby zainteresowane będą mogły uzyskać poradę eksperta Państwowej Inspekcji Pracy w języku polskim, ukraińskim i rosyjskim.
Lato to zwykle okres wzmożonych prac sezonowych, zwłaszcza w rolnictwie, gastronomii i hotelarstwie. Wiele takich prac wykonują coraz liczniej przybywający do naszego kraju cudzoziemcy. W celu legalnego wykonywania prac zakwalifikowanych prawnie jako sezonowe cudzoziemiec spoza Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii ma obowiązek posiadać zezwolenie na pracę sezonową oznaczone literą „S”.
Mobilni pracownicy sezonowi mają zatem takie samo prawo do uczciwych warunków pracy oraz takie same prawa pracownicze i socjalne jak pracownicy lokalni. Jednak tymczasowy charakter ich pracy powoduje, że są bardziej narażeni na niepewne warunki pracy, oszustwa i nadużycia. Dodatkowo pandemia COVID-19 pogorszyła sytuację pracowników sezonowych i naraziła ich na zachorowania. Aby sprostać tym wyzwaniom i zapewnić pracownikom sezonowym godziwe warunki pracy, Europejski Urząd ds. Pracy (ELA) uruchomił kampanię informacyjną dla pracowników sezonowych pn. „PRAWA PRZEZ CAŁY ROK”.
Państwowa Inspekcja Pracy włączyła się we wspomnianą kampanię ELA poprzez ogólnopolską akcję informacyjną – obejmującą szkolenia, dystrybucję materiałów edukacyjnych oraz publikacje o takim charakterze. Więcej informacji na stronie ww.pip.gov.pl
Źródło: pip.gov.pl
Składka zdrowotna. Nowe propozycje
Przedstawicielom pracodawców udało się namówić rząd do zmiany mechanizmu rozliczania składki zdrowotnej dla przedsiębiorców i są szanse, że od 2022 r. nie będzie ona wynosiła 9%, bez możliwości odliczenia od podatku, a nawet finalnie podwyżka będzie o wiele niższa. Obecnie wysokość składki zdrowotnej wynosi 9% z czego 7,75% można odliczyć. Osoby prowadzące działalność gospodarczą bez względu na osiągane dochody w 2021 r. opłacają składkę zdrowotną kwotowo w wysokości 381,81 zł, z czego efektywna składka wynosi około 55 zł. Zgodnie z pierwotną propozycją wskazaną w ramach Polskiego Ładu i projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a także ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, przedsiębiorcy mieli opłacać składkę zdrowotną od wartości swoich dochodów w wysokości 9%, bez możliwości jej odliczenia od podatku. Obecnie brane są pod uwagę dwa nowe warianty, które są najbardziej prawdopodobne.
Dwa warianty składki zdrowotnej:
- 3% składka zdrowotna w 2022 roku i 4,9% składka zdrowotna od 2023 roku – jest to kompromisowe rozwiązanie, zgodnie z którym podwyżka składki zdrowotnej zostanie rozłożona na dwa etapy; w pierwszym, począwszy od stycznia 2022 roku, nastąpi wzrost składki zdrowotnej do 3% liczonej od przychodów, a następnie począwszy od 2023 roku nastąpi jej finalne ustalenie na poziomie 4,9%; tego rodzaju rozwiązanie jest kompromisem, dzięki któremu powinno się osiągnąć szersze porozumienie w zakresie zmian składki zdrowotnej.
- 4,8% składki zdrowotnej od 2022 roku – to drugi wariant, w którym składka zdrowotna już od stycznia 2022 roku będzie wynosiła 4,8% i nie będzie mogła być odliczana od podatku, to oznacza, że rząd nie będzie chciał rozłożyć w czasie podwyżki i od razu zostanie przyjęte finalne rozwiązanie.
Oba warianty przewidują, że finalna wysokość składki zdrowotnej (od 2022 r. albo 2023 r.) nie przekroczy 5%, co oznacza, że będzie niższa od pierwotnego planu o ponad 4 punkty procentowe.
Ustawa podatkowa, żeby mogła wejść w życie od 1.1.2022 r. musi zostać przyjęta przez Parlament, podpisana przez Prezydenta i opublikowana w Dzienniku Ustaw najpóźniej w 30.11.2021 r. Patrząc na kalendarz prac parlamentu, finalne brzmienie ustawy możemy poznać dopiero w drugiej połowie listopada 2021 r.
Ochrona danych a praca hybrydowa
Jednak model ten niesie zagrożenie dla bezpieczeństwa danych. Warto zastanowić się nad Bezpieczeństwem Internetu w miejscu wykonywania przez pracowników zadań i możliwość wycieku poufnych danych firm.
Ponad 90% pracowników preferuje hybrydowy model pracy, ponad 80% zapytanych firm pracuje w modelu hybrydowym lub całkowicie zdalnie. Nowe warianty COVID-19, dalsze restrykcje i trwająca niepewność to wszystko powoduje, że pomimo obaw dotyczących bezpieczeństwa firm praca zdalna czy hybrydowa pozostanie z nami na dłużej.
Menadżerowie w swoich firmach by zapewnić sobie spokojny sen, ale przede wszystkim bezpieczeństwo danych oraz informacji poufnych muszą zastosować środki, które to zagwarantuję. Około 89% badanych liderów wskazało, że ma pewność, iż dane firmy są bezpieczne w związku z zastosowaniem w firmie środków bezpieczeństwa takich jak uwierzytelnianie wieloskładnikowe (MFA) oraz wirtualna sieć prywatna (VPN).
Podczas gdy pracodawcy martwią się słabą ochroną danych podczas pracy zdalnej, brakiem prywatności w domu podczas pracy czy możliwymi atakami phishingowymi, ponad połowa pracowników zgłasza problemy z produktywnością w związku z problemami co do dostępu do sieci.
Pozostanie w trybie pracy hybrydowej czy decyzja o powrocie pracowników do biura powinny być poprzedzone przeprowadzeniem aktualizacji rejestru zagrożeń cybernetycznych. Należy pamiętać, że przestępcy nieustanie ulepszają swoje techniki działania i dostosowują się do zmian.
Zapewnienie bezpieczeństwa danych jest ciągła pracą, która musi być adekwatna i odpowiadająca aktualnym zagrożeniom. Pomimo wielu obaw ze strony menadżerów firm, z całą pewnością wraz z nastaniem pandemii COVIV-19 nastąpiła poprawa w zakresie bezpieczeństwa danych m.in. poprzez zaoferowanie pracownikom szkoleń w tym zakresie.
Źródło: https://cybernews.com/news/hybrid-work-is-here-to-stay-but-security-concerns-are-high/
Polski Ład dla JST – możliwość zbilansowania dochodów i wydatków budżetowych o wolne środki
Dla przypomnienia, aktualna treść art. 242 FinPubU jest następująca:
1. Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego nie może uchwalić budżetu, w którym planowane wydatki bieżące są wyższe niż planowane dochody bieżące powiększone o przychody, o których mowa w art. 217 ust. 2 pkt 5, 7 i 8.
2. Na koniec roku budżetowego wykonane wydatki bieżące nie mogą być wyższe niż wykonane dochody bieżące powiększone o przychody, o których mowa w art. 217 ust. 2 pkt 5, 7 i 8, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4.
3. Wykonane wydatki bieżące mogą być wyższe niż wykonane dochody bieżące powiększone o nadwyżkę budżetową z lat ubiegłych jedynie o kwotę związaną z realizacją wydatków bieżących z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2, w przypadku gdy środki te nie zostały przekazane w danym roku budżetowym.
4. W przypadku równoważenia wydatków bieżących środkami, o których mowa w art. 217 ust. 2 pkt 8, ocena spełnienia zasady określonej w ust. 2 za rok poprzedzający rok budżetowy następuje po wyeliminowaniu kwot związanych z tymi środkami.
Z kolei, wskazany projekt przewiduje zmianę ww. art. 242 FinPubU m.in. w zakresie ust. 1, który ma zyskać treść:
W roku 2022 do ustalenia relacji, o której mowa w art. 242 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 305, 1236, 1535 i …), dochody bieżące jednostki samorządu terytorialnego mogą być powiększone także o przychody, o których mowa w art. 217 ust. 2 pkt 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.
W tym miejscu należy wskazać, że ww. regulacja umożliwia JST angażowanie środków z tytułu tzw. wolnych środków, jako służących zachowaniu ww. równowagi z art. 242 FinPubU.
Przypomnieć należy, że jest to rozwiązanie wyjątkowe, które było dotąd stosowane także w 2021 r. Od 2022 roku możliwość angażowania wolnych środków miała zostać wyłączona na podstawie ustawy z 14.12.2018 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw.
Właśnie omawiana zmiana ma wydłużyć tę preferencję dla JST jeszcze na 2022 r. Z uzasadnienia wspomnianego projektu wynika dodatkowo, że powyższe rozwiązanie miało na celu zapobieżenie przypadkom zaciągania przez niektóre JST nadmiernych kredytów i pożyczek tylko po to, aby wygenerować wolne środki z tego tytułu i spełnić ustawowy wymóg z art. 242 FinPubU. W dalszej części uzasadnienia podkreślono, że mając jednak na uwadze obecną sytuację związaną z epidemią COVID-19 oraz w celu wzmocnienia działań zmierzających do wyjścia gospodarki z pandemii w art. 2 projektu nowelizacji proponuje się rozwiązanie pozwalające JST w 2022 r. na równoważenie wydatków bieżących wolnymi środkami w rozumieniu art. 217 ust. 2 pkt 6 FinPubU, czyli nadwyżką środków pieniężnych na rachunku bieżącym budżetu JST, wynikającą z rozliczeń wyemitowanych papierów wartościowych, kredytów i pożyczek z lat ubiegłych. Tym samym, z jednej strony zostanie wydłużony okres przejściowy umożliwiający dostosowanie się JST do zmian wprowadzonych nowelizacją ustawy o finansach publicznych z 2018 r., z drugiej strony czasowo zostanie uelastyczniona reguła w zakresie zbilansowania części bieżącej budżetu.
Podsumowując, projektowane rozwiązanie legislacyjne z pewnością jest rozwiązaniem korzystnym z punktu widzenia budżetów JST. Jednostki zyskają dzięki temu realną możliwość zbilansowania dochodów i wydatków budżetowych o wolne środki. W okresie nadal trwającej epidemii jest to rozwiązanie jak najbardziej uzasadnione.