Dla przypomnienia, obie te umowy mają normatywne źródła w KC. Warto także wspomnieć o art. 13 ust. 1 GospNierU, z którego wynika, że z zastrzeżeniem wyjątków wynikających z ustaw, nieruchomości mogą być przedmiotem obrotu. W szczególności nieruchomości mogą być przedmiotem sprzedaży, zamiany i zrzeczenia się, oddania w użytkowanie wieczyste, w najem lub dzierżawę, użyczenia, oddania w trwały zarząd, a także mogą być obciążane ograniczonymi prawami rzeczowymi, wnoszone jako wkłady niepieniężne (aporty) do spółek, przekazywane jako wyposażenie tworzonych przedsiębiorstw państwowych oraz jako majątek tworzonych fundacji.

Podkreślenia wymaga, że jednostka samorządu terytorialnego, która prawidłowo „obsługuje” umowy cywilnoprawne powinna dążyć do zapewnienia ich „realizacji”, w tym w zakresie terminowego uiszczania czynów najmu, czy dzierżawy, przez przedsiębiorców. Po części ma to uzasadnienie w art. 42 ust. 5 FinPubU, który przewiduje, że jednostki sektora finansów publicznych są obowiązane do ustalania przypadających im należności pieniężnych, w tym mających charakter cywilnoprawny, oraz terminowego podejmowania w stosunku do zobowiązanych czynności zmierzających do wykonania zobowiązania.

Co istotne, we wspomnianym na wstępie wystąpieniu pokontrolnym RIO uznała, że gmina nie realizowała ww. założeń. Natomiast przyczyną tego stanu rzeczy była błędna interpretacja przepisów KC w zakresie terminu przedawnienia. Kluczowe znaczenie ma tu art. 118 KC, gdzie postanowiono, że:

Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.

Gmina założyła bowiem, że do ww. czynszów najmu i dzierżawy ma zastosowanie 6-letni termin przedawnienia, co było błędem. Wskazane roszczenia mają bowiem charakter okresowy, a dodatkowo są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, stąd w tych przypadkach powinien mieć zastosowanie 3-letni termin przedawnienia. Regionalna izba obrachunkowa stwierdziła, że w konsekwencji przyjęcia błędnego terminu określenia terminu przedawnienia ww. należności gminy, doszło finalnie do ich przedawnienia.

Jednocześnie RIO wskazała, że za taki stan rzeczy jest odpowiedzialny wójt gminy, jaki kierownik jednostki sektora finansów publicznych na podstawie art. 53 ust. 1 FinPubU. Warto wspomnieć, że zgodnie z tym przepisem kierownik jednostki sektora finansów publicznych, jest odpowiedzialny za całość gospodarki finansowej tej jednostki, z zastrzeżeniem ust. 5.

Podsumowując, zestawienie przywołanych argumentów jest istotną wskazówką dla jednostek samorządu terytorialnego, aby działania „windykacyjne” były podejmowane z uwzględnieniem właściwej interpretacji przepisów, w tym w zakresie przedawnienia czynszów z umów najmu i dzierżawy. Naruszenie tych zasad może skutkować w szczególności wykazaniem nieprawidłowości w trakcie kontroli przez regionalną izbę obrachunkową.

Źródło: http://bip.bydgoszcz.rio.gov.pl