Limity na IKE IKZE i wpłaty dodatkowe na PPE w 2022 roku

Zgodnie z ustawą z 20.4.2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego, wpłaty dokonywane na IKE w danym roku kalendarzowym nie mogą̨ przekroczyć kwoty odpowiadającej trzykrotności przeciętnego (prognozowanego) wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok. Natomiast wpłaty dokonywane na IKZE nie mogą̨ przekroczyć 1,2-krotności wspomnianej kwoty. Ponadto, podobnie jak w 2021 r. występuje nadal nowa kategoria limitów IKZE dla osób prowadzących pozarolniczą działalność – ich limity będą wyższe i wyniosą̨ 1,8-krotności, a nie 1,2-krotności, jak w przypadku zwykłego IKZE. 

W przypadku PPE limit składki dodatkowej na PPE (opłacanej przez uczestnika PPE) zgodnie z ustawą z 20.4.2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych wynosi 4,5-krotność przeciętnego (prognozowanego) wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok. 

Polski system emerytalny w ostatnich latach został nieco zmieniony i obecnie składa się z następujących elementów:

1. Pierwszy filar emerytalny – ZUS i OFE (jako elementy emerytury podstawowej finansowane z każdej składki emerytalnej – chociaż część ubezpieczonych może posiadać kapitał tylko w ZUS) wypłacanej, co do zasady, każdej osobie po osiągnięciu ustawowego wieku emerytalnego. 
2. Drugi filar emerytalny – PPE i PPK, czyli grupowa cześć systemu emerytalnego, w ramach której osoby zatrudnione wraz z pracodawcami współfinansują dodatkowy kapitał na okres po osiągnięciu 60. roku życia. Co do zasady każdy pracodawca prowadzi PPK, część z nich może prowadzić PPE albo PPK i PPE.
3. Trzeci filar emerytalny – IKE i IKZE, czyli indywidualne formy budowania dodatkowego kapitału na przyszłość, w której każda osoba zatrudniona może samodzielnie oszczędzać na przyszłość. Zgodnie z zapowiedziami i planami legislacyjnymi w marcu 2022 r. w ramach III filara emerytalnego powinna się pojawić trzecia forma – OIPE – ogólnoeuropejskie indywidualne produkty emerytalne. Pracę legislacyjne w tym zakresie nadal trwają.

Wysokość limitów wpłat na IKZE oraz IKE oraz składek dodatkowych w PPE w 2022 r.:

Wzrost limitów i ich wykorzystanie

W ciągu ostatnich lat limity kwot możliwych do wpłacenia na IKE, IKZE i PPE są̨ coraz wyższe. Jest to efekt wciąż rosnącego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego prognozowanego w gospodarce narodowej, co stanowi podstawę̨ do wyliczenia corocznych limitów. Ponadto, ustawodawca w 2021 r. wprowadził nową kategorie uczestników IKZE z większym limitem (1,8-krotności), co jest odpowiedzią̨ na wprowadzone od 2021 r. dla wszystkich pracodawców PPK i jednoczesny brak możliwości utworzenia PPK dla osób, które prowadzą pozarolniczą działalność. Warto jednak podkreślić, że zgodnie z dostępnymi danymi, limity te są̨ na ogół niewykorzystywane, ponieważ niewiele osób decyduje się̨ na wpłatę̨ w maksymalnych wysokościach. 

Regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków a obowiązki przedsiębiorstwa wodociągowego

Z kolei, jak podano w ust. 5 art 19 WodaŚciekU: 

Regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków określa prawa i obowiązki przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego oraz odbiorców usług, w tym:

1) minimalny poziom usług świadczonych przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne w zakresie dostarczania wody i odprowadzania ścieków;

2) warunki i tryb zawierania umów z odbiorcami usług;

3) sposób rozliczeń w oparciu o ceny i stawki opłat ustalone w taryfach;

4) warunki przyłączania do sieci;

5) warunki techniczne określające możliwości dostępu do usług wodociągowo-kanalizacyjnych;

6) sposób dokonywania przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne odbioru wykonanego przyłącza;

7) sposób postępowania w przypadku niedotrzymania ciągłości usług i odpowiednich parametrów dostarczanej wody i wprowadzanych do sieci kanalizacyjnej ścieków;

8) standardy obsługi odbiorców usług, w tym sposoby załatwiania reklamacji oraz wymiany informacji dotyczących w szczególności zakłóceń w dostawie wody i odprowadzaniu ścieków;

9) warunki dostarczania wody na cele przeciwpożarowe.

Na kanwie ww. regulacji warto odnotować stanowisko podane w rozstrzygnięciu nadzorczym Wojewody Śląskiego z 9.11.2021 r. (NPII.4131.1.1021.2021; http://dzienniki.slask.eu). Organ nadzoru podważył zapisy o treści:

W siedzibie przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego oraz na jego stronie internetowej winny być udostępnione wszystkim zainteresowanym: 

1) aktualnie obowiązujące na terenie gminy taryfy stosowane przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne, 

2) tekst jednolity „Regulaminu dostarczania wody i odprowadzania ścieków” obowiązującego na terenie gminy, 

3) wyniki ostatnio przeprowadzanych analiz jakości wody.

W motywach swojego rozstrzygnięcie organ nadzoru wskazał, że rada gminy nie posiada kompetencji do nakładania na przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne obowiązków dot. udostępniania wszystkim zainteresowanym w swojej siedzibie oraz na swojej stronie internetowej informacji o aktualnie obowiązujących taryfach cen i stawek opłat obowiązujących na terenie gminy oraz tekstu Regulaminu. 

Nadto, na podstawie art. 19 ust. 5 pkt 8 WodaŚciekU organ stanowiący gminy był obowiązany określić standardy obsługi odbiorców usług, w tym sposoby załatwiania reklamacji oraz wymiany informacji dotyczących w szczególności zakłóceń w dostawie wody i odprowadzaniu ścieków, a nie wskazywać obowiązki przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych dotyczących treści i formy udostępniania ww. dokumentów.

Rada gminy nie może zaliczyć drogi wewnętrznej do kategorii dróg gminnych – gdy nie ma prawa własności do tej drogi

Na kanwie ww. regulacji w orzecznictwie sądowym akcentuje się, że konieczną przesłanką do podjęcia przez radę gminy, na podstawie art. 7 ust. 2 DrPublU, uchwały o zaliczeniu drogi do kategorii dróg gminnych jest legitymowanie się przez gminę prawem własności do gruntów, po których droga taka przebiega. Droga, która nie jest własnością gminy, nie może być bowiem drogą gminną i z tego powodu nie może być zaliczona do dróg gminnych.

W kontekście poruszonego zagadnienia warto odnotować stanowisko wyrażone w  rozstrzygnięciu nadzorczym Wojewody Mazowieckiego z 26.10.2021 r. (WNP-I.4131.236.2021.ML; https://www.gov.pl/web/uw-mazowiecki/rozstrzygniecia-nadzorcze-2021).W rozstrzygnięciu tym organ nadzoru wskazał kilka istotnych aspektów:

1) droga, która nie jest własnością gminy, nie może być drogą gminną i z tego powodu nie może być zaliczona do dróg gminnych. Wobec tego uchwała, którą zalicza się do dróg gminnych drogę, która nie jest własnością gminy, narusza w sposób istotny art. 7 ust. 1 DrPublU, z którego wynika, że tylko droga spełniająca warunki zaliczenia do dróg publicznych może być zaliczona do dróg gminnych;

2) wyżej powołane przepisy DrPublU jednoznacznie wskazują, że uchwała o zaliczeniu drogi do drogi publicznej (gminnej) powinna być poprzedzona czynnościami zmierzającymi do przejęcia własności drogi przez podmiot publicznoprawny, a nie odwrotnie (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 28.5.2009 r., I OSK 148/09). W stanie faktycznym tej sprawy, gmina nie dysponowała zaś prawem własności działki, wobec której podjęta została uchwała o zaliczeniu do kategorii dróg gminnych. 

Finalnie, z powyższych względów organ nadzoru (wojewoda) stwierdził nieważność uchwały rady gminy w sprawie: zaliczenia drogi wewnętrznej do kategorii dróg gminnych i ustalenia jej przebiegu. Formalnie gminie, rzecz jasna, przysługuje skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego, w terminie 30 dni od daty jego doręczenia, wnoszona za pośrednictwem organu, który skarżone orzeczenie wydał. Jednakże z powyższych aspektów „własnościowych” uchwała rada gminy jest prawnie wadliwa. Z powyższych względów rada gminy powinna zachować daleko posuniętą ostrożność w podejmowanie tego typu uchwał. 

Wójt gminy nie może oszczędzać na kosztach ogłoszeń prasowych gdy zbywa nieruchomości o cenie wywoławczej wyższej niż 100 tys. euro!

Z punktu widzenie poruszonej problematyki kluczowe znaczenie mają jednak przepisy PrzetargR, a dotyczące sposobu ogłaszania o zbyciu nieruchomości. W tym zakresie na uwagę zasługuje § 6 ust. 5, z którego wynika, że w przypadku przetargu na zbycie nieruchomości, której cena wywoławcza jest wyższa niż równowartość 100 000 euro, wyciąg z ogłoszenia o przetargu zamieszcza się co najmniej na 2 miesiące przed wyznaczonym terminem przetargu, w prasie codziennej ogólnokrajowej. W przypadku nieruchomości, których cena wywoławcza jest wyższa niż równowartość 10 000 000 euro, wyciąg zamieszcza się co najmniej dwukrotnie, przy czym pierwszy wyciąg z ogłoszenia o przetargu zamieszcza się co najmniej na 2 miesiące przed wyznaczonym terminem przetargu, a drugi zamieszcza się co najmniej na 30 dni przed wyznaczonym terminem przetargu.

W kontekście poruszonego zagadnienia warto odnotować stanowisko wyrażone w  wystąpieniu pokontrolnym RIO we Wrocławiu z 2.11.2021 r. (WK.WR.40.40.2021.426; https://bip.wroclaw.rio.gov.pl/dokumenty).

Organ kontroli zakwestionował umieszczenie wyciągu z ogłoszenia o przetargu na sprzedaż nieruchomości gminnych (o cenie przewyższającej 100.000 Euro) w prasie regionalnej, jako niespełniające ww. wymogu prasy ogólnokrajowej. Natomiast w zaleceniach pokontrolnych nakazano zaś gminie przestrzeganie PrzetargR, w szczególności w zakresie zamieszczania wyciągów z ogłoszeń o przetargach na zbycie nieruchomości, których cena wywoławcza jest wyższa niż równowartość 100.000 euro, w prasie codziennej ogólnokrajowej, stosownie do § 6 ust. 5 PrzetargR.

Jak z powyższych regulacji wynika, ustawodawca nałożył prawny obowiązek zamieszczania wyciągów z ogłoszeń o przetargach w prasie ogólnokrajowej, a nie regionalnej, rzecz jasna, gdy cena wywoławcza sprzedaży nieruchomości jest wyższa niż równowartość 100.000 euro.

Podsumowując, stanowisko RIO jest prawnie uzasadnione. Wójt gminy nie powinien naruszać przepisów dotyczących publikowania wspomnianych ogłoszeń, kosztem mniejszych wydatków budżetowych. Wójt musi bowiem przestrzegać wymogów wynikających z PrzetargR i nie ma dowolności w wyborze miejsca publikacji ww. ogłoszeń. 

Limit 30-krotności w górę od stycznia 2022 roku

Zgodnie z ustawą z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych zwiększeniu ulega kwota ograniczania rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe i wyniesie w 2022 r. 177 600 zł, powyższe wynika ze wzrostu przeciętnego wynagrodzenia do kwoty 5 922 zł.

Co oznacza zwiększenie limitu 30-krotności dla pracodawcy?

Zwiększenie limitu oznacza, że pracodawcy nie będą dokonywali potraceń składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za każdego pracownika, który przekroczy limit 177 600 zł – dotyczy to zarówno obowiązkowych, jak i dobrowolnych składek. Obowiązkiem pracodawcy jest opłacanie pozostałych składek na ubezpieczenia społeczne. Zwolnienie w tej kwocie obowiązuje w całym 2022 r. Fakt nieopłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie zwalnia pracodawcy z obowiązku opłacenia:

Obowiązkiem pracodawcy będzie również finansowanie wpłat do PPK za osoby, które przekroczyły limit 30-krotności. Wynika to z nowelizacji ustawy o PPK jeszcze z 2019 r. To ważna wiadomość dla pracodawców, którzy przygotowując budżet na 2022 rok, muszą pamiętać, że PPK będzie finansowane bez względu na limit 30-krotności. Ustawodawca uznał bowiem, że finansowanie PPK, jako dodatkowego źródła budowania kapitału, nie powinno być limitowane w ten sposób.

Limit 30-krotności a przeciętne wynagrodzenie

W ciągu ostatnich lat limit 30-krotności sukcesywnie rośnie, co jest związane ze wzrostem przeciętnego wynagrodzenia. Należy również wspomnieć, że ustawodawca nie powrócił w tym roku do zmian związanych ze zniesieniem limitu 30-krotności ani jego zwiększenia, np. do limitu 35-krotności lub 40-krotności, chociaż takie propozycje pojawiały się̨ w latach 2018-2019. Oznacza to, że konstrukcja prawna w tym zakresie, póki co, pozostaje bez zmian.

Sposób dokonywania doręczeń elektronicznych w postępowaniach upadłościowych

Rozporządzenie – terminologia

Rozporządzenie określa tryb i sposób dokonywania doręczeń elektronicznych w postępowaniach upadłościowych.

Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:

1) koncie – rozumie się przez to zbiór danych pozwalających na identyfikację właściciela konta, wraz z przyporządkowanymi zasobami systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe;

2) właścicielu konta – rozumie się przez to podmiot, dla którego założono konto w systemie teleinformatycznym obsługującym postępowanie sądowe;

3) uprawnionym użytkowniku – rozumie się przez to osobę fizyczną, która posiada uprawnienie do wykonywania innych czynności niż zarządzanie na koncie własnym lub na koncie innego właściciela konta;

4) piśmie – rozumie się przez to dokument sporządzony w systemie teleinformatycznym obsługującym postępowanie sądowe;

5) odebraniu pisma – rozumie się przez to oznaczenie odebrania pisma przez uwierzytelnionego uprawnionego użytkownika na koncie w systemie teleinformatycznym obsługującym postępowanie sądowe.

Nieodebranie doręczonego pisma a elektroniczne potwierdzenie

Doręczenie pisma następuje poprzez jego odebranie na koncie w systemie teleinformatycznym obsługującym postępowanie sądowe. Po doręczeniu pisma, a w przypadku nieodebrania pisma – po upływie 14 dni od daty umieszczenia pisma na koncie właściciela, do nadawcy pisma jest przekazywane automatycznie elektroniczne potwierdzenie doręczenia pisma.

Elektroniczne potwierdzenie doręczenia pisma zawiera: 

 

Przykład

 

W modelu opartym o zasadę oficjalności doręczeń odpowiedzialność za skuteczność i prawidłowość doręczenia ponosi sąd. Sąd, dokonując sprawdzenia poprawności dokonanego w sprawie doręczenia celem określenia jego prawidłowości, ma obowiązek zbadania, czy przesyłka została doręczona stosownie do treści właściwych przepisów. Sąd powinien zbadać, czy prawidłowo zostało sporządzone zwrotne potwierdzenie odbioru stanowiące dowód doręczenia przesyłki, a w szczególności sprawdzić, czy przesyłka została odebrana przez osobę uprawnioną do jej odbioru w imieniu adresata oraz w jakiej dacie została odebrana.

 

Usługa hybrydowa

Zgodnie z art. 55 DorElektrU do odpowiedzialności operatora wyznaczonego za niewykonanie lub nienależyte wykonanie publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego lub publicznej usługi hybrydowej stosuje się KC, jeżeli przepisy DorElektrU nie stanowią inaczej.

Operator wyznaczony określa w regulaminie świadczenia publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego i publicznej usługi hybrydowej:
1) ogólne warunki świadczenia usług;
2) zasady wykonywania usług;
3) informacje dotyczące gwarantowanej jakości usług;
4) sposób postępowania w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania usług;
5) terminy, po upływie których niedoręczoną przesyłkę listową uważa się za utraconą;
6) wysokość, tryb i sposób wypłaty odszkodowań w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania usług.

W przypadku świadczenia usług dodatkowych operator wyznaczony określa w regulaminie świadczenia publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego i publicznej usługi hybrydowej również zasady świadczenia i zakres usług dodatkowych.

Operator wyznaczony przedkłada Prezesowi UKE projekt regulaminu świadczenia publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego i publicznej usługi hybrydowej albo projekt zmian do obowiązującego regulaminu, wraz z uzasadnieniem, co najmniej na 30 dni przed planowanym terminem ich wejścia w życie.

Prezes UKE może, w drodze decyzji administracyjnej, w terminie 30 dni od dnia przedłożenia projektu regulaminu świadczenia publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego i publicznej usługi hybrydowej albo projektu zmian do obowiązującego regulaminu, wnieść sprzeciw wobec ich postanowień, jeżeli są one sprzeczne z przepisami prawa lub naruszają prawa podmiotów korzystających z tych usług.

Regulamin świadczenia publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego i publicznej usługi hybrydowej albo jego zmiany w części objętej sprzeciwem Prezesa UKE nie wchodzą w życie. Operator wyznaczony obowiązany jest udostępniać regulamin świadczenia publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego i publicznej usługi hybrydowej w każdej swojej placówce pocztowej i na swojej stronie internetowej.

Niewykonaniem usługi w zakresie przesyłki rejestrowanej, o której mowa w art. 3 pkt 23 PrPocz, doręczanej w ramach publicznej usługi hybrydowej jest w szczególności doręczenie przesyłki listowej albo zawiadomienie o próbie jej doręczenia po upływie 14 dni od dnia jej nadania. Przesyłka rejestrowana oznacza przesyłkę pocztową przyjętą za pokwitowaniem przyjęcia i doręczaną za pokwitowaniem odbioru.

Do okresu dostarczenia hybrydowego nie wlicza się dni ustawowo wolnych od pracy.

Niewykonaniem publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego jest brak możliwości zapoznania się adresata z treścią wysłanych danych po upływie 24 godzin od chwili ich wysłania, potwierdzonego dowodem wysłania, z przyczyn leżących po stronie operatora wyznaczonego.

Operator wyznaczony odpowiada za niewykonanie lub nienależyte wykonanie publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego lub publicznej usługi hybrydowej, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie nastąpiło:
1) wskutek siły wyższej;
2) z przyczyn występujących po stronie nadawcy lub adresata, niewywołanych winą operatora wyznaczonego;
3) z powodu naruszenia przez nadawcę lub adresata przepisów ustawy albo regulaminu świadczenia publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego i publicznej usługi hybrydowej.

Operator wyznaczony odpowiada za niewykonanie lub nienależyte wykonanie publicznej usługi hybrydowej, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie tej usługi nastąpiło wskutek strajku pracowników tego operatora przeprowadzonego zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami.

Operator wyznaczony odpowiada za niewykonanie lub nienależyte wykonanie publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego lub publicznej usługi hybrydowej w zakresie określonym ustawą, chyba że niewykonanie lub nienależyte jej wykonanie:
1) jest następstwem czynu niedozwolonego;
2) nastąpiło z winy umyślnej operatora wyznaczonego;
3) jest wynikiem rażącego niedbalstwa operatora wyznaczonego.

Nowa specustawa inwestycyjna ułatwiająca przedsięwzięcia związane z organizacją III Igrzysk Europejskich w 2023 r.

Szacuje się, że w dniach 21 czerwca – 2 lipca 2023 r. na terenie województw małopolskiego i śląskiego oraz Miasta Krakowa, będących gospodarzami Igrzysk, będzie rywalizowało około 4000 zawodników z 50 krajów europejskich. Oprócz zmagań sportowych zaistnieje szansa na zaprezentowanie Polski pod względem jej walorów kulturowych i turystycznych. Niezbędne jest więc przygotowanie odpowiedniego zaplecza do przyjęcia tak dużej grupy sportowców, ekip wspomagających, dziennikarzy, kibiców oraz turystów, a mają to przyspieszyć, a nawet w niektórych sytuacjach – umożliwić specjalne zasady prawne. 

Przyjęte przepisy poszerzą zestaw specustaw dedykowanych konkretnym, szczególnie pożądanym, inwestycjom lub rodzajom inwestycji. Mają one za zadanie, jak sam tytuł wskazuje, wsparcie przygotowań do Igrzysk pod względem finansowym, organizacyjnym i proceduralnym. W grupie uregulowań szczególnych znalazły się zasady dotyczące:

1. przedsięwzięć w zakresie projektowania, budowy, przebudowy lub remontu stadionów i innych obiektów budowlanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej niezbędnych do przeprowadzenia Igrzysk,
2. innych przedsięwzięć niezbędnych do przeprowadzenia Igrzysk,
3. sposobu finansowania lub dofinansowania niektórych kosztów organizacji Igrzysk oraz przygotowania i realizacji przedsięwzięć z wykorzystaniem budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz budżetu Unii Europejskiej, a także niepodlegających zwrotowi środków z pomocy udzielonej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) oraz innych środków pochodzących ze źródeł zagranicznych, niepodlegających zwrotowi.

Przedsięwzięciom inwestycyjnym związanym z Igrzyskami specustawa nadaje rangę celu publicznego w rozumieniu przepisów ustawy z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2021 r. poz. 1899). Mają one też być traktowane na równi z inwestycjami celu publicznego w rozumieniu ustawy z 27.3.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2021 r. poz. 741 ze zm.). Pozwala to na wprowadzenie uregulowań prawnych głęboko ingerujących w konstytucyjne prawa ochrony własności, z przejściem prawa własności na rzecz jednostki samorządu terytorialnego włącznie.

Z zakresu nowych przepisów specjalnych wyłączono przygotowanie i realizację inwestycji dotyczących dróg krajowych zarządzanych przez Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad lub drogową spółkę specjalnego przeznaczenia. Pozostałe drogi publiczne, niezbędne do realizacji głównego celu nowej specustawy, mają być realizowane na podstawie ustawy z  10.4.2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1363 ze zm.).

Podmiotami, które będą miały prawo realizować przedsięwzięcia, a więc beneficjentami nowych przepisów będą:

Powołana spółka celowa może realizować zadania innych beneficjentów zgodnie z zawartą umową.

Rada Ministrów otrzymała upoważnienie ustawowe do określenia rozporządzeniem wykazu przedsięwzięć, biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia prawidłowego i terminowego przygotowania i przeprowadzenia Igrzysk, które podlegać będą nowym przepisom specjalnym.

Ustawa o wsparciu przygotowania III Igrzysk Europejskich w 2023 r. przewiduje ułatwienia oraz określa specjalne tryby postępowań dotyczących:

1. zasad ogłaszania i rozstrzygania przetargów, jeśli wartość zamówienia nie przekracza progów unijnych,
2. zasad finansowania lub dofinansowania niektórych kosztów organizacji Igrzysk oraz przygotowania i realizacji przedsięwzięć,
3. zasad tworzenia i działania spółki celowej utworzonej przez Województwo Małopolskie, która jednocześnie będzie wypełniać obowiązki inwestora oraz nadzoru inwestorskiego w rozumieniu przepisów ustawy z 7.7.1994 r. – Prawo budowlane (Dz.U. z 2020 r. poz. 1333 ze zm.),
4. zasad prowadzenia postępowań administracyjnych mających na celu wydanie decyzji o ustaleniu lokalizacji przedsięwzięcia, wydawanej w ciągu 30 dni przez wojewodę, która jednocześnie zatwierdzać będzie podziały nieruchomości ze wskazaniem tych, które przejdą na własność jednostki samorządu terytorialnego, za odszkodowaniem określonym w odrębnym postępowaniu zgodnie z ustawą z 21.8. 1997r. o gospodarce nieruchomościami. Decyzja ta może również ograniczyć (za odszkodowaniem) sposób korzystania z nieruchomości innych niż wywłaszczane poprzez udzielenie zezwolenia na zakładanie i przeprowadzenie na nich ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania płynów, pary, gazów i energii elektrycznej oraz urządzeń łączności publicznej i sygnalizacji, a także innych podziemnych, naziemnych lub nadziemnych obiektów i urządzeń niezbędnych do założenia, przeprowadzenia oraz korzystania z tych przewodów i urządzeń;
5. specjalnych zasad zapewnienia szybkiej konsumpcji oraz trwałości decyzji administracyjnych wydawanych w związku z realizacją przedsięwzięć w rozumieniu specustawy:

Ustawa o wsparciu przygotowania III Igrzysk Europejskich w 2023 r. wprowadza też nowelizacje w przepisach odrębnych:

Uchwalona ustawa przewiduje wejście w życie przepisów specjalnych w następnym dniu po ogłoszeniu.

Nieruchomości stanowiące własność powiatu mogą być nieodpłatnie obciążone ograniczonymi prawa rzeczowymi tylko na rzecz SP albo JST

Z punktu widzenia poruszonej problematyki kluczowe znaczenie ma jednak regulacja art. 14 ust. 2 GospNierU. Zgodnie z tym przepisem nieruchomości stanowiące własność Skarbu Państwa mogą być nieodpłatnie obciążane na rzecz jednostek samorządu terytorialnego ograniczonymi prawami rzeczowymi. Nieruchomości stanowiące własność jednostek samorządu terytorialnego mogą być nieodpłatnie obciążane na rzecz Skarbu Państwa lub innych jednostek samorządu terytorialnego ograniczonymi prawami rzeczowymi.

W tym miejscy warto przypomnieć, że do tzw. ograniczonych praw rzeczowych zaliczamy m.in. użytkowanie, służebności, zastaw.

Na kanwie ww. regulacji warto odnotować stanowisko podane w rozstrzygnięciu nadzorczym Wojewody Zachodniopomorskie z 9.11.2021 r. (P-1.4131.346.2021.KN; https://www.szczecin.uw.gov.pl). Organ nadzoru podważył zapisy o treści: obciążenie nieruchomości służebnościami lub użytkowaniem może nastąpić nieodpłatnie, jeżeli prawo to jest ustanowione na rzecz Skarbu Państwa lub powiatowej osoby prawnej albo na rzecz innej osoby prowadzącej działalność charytatywną, opiekuńczą, leczniczą, oświatową, naukową, badawczo-rozwojową, wychowawczą lub sportową lub na rzecz organizacji pożytku publicznego na cel prowadzonej działalności pożytku publicznego.

W motywach swojego rozstrzygnięcie organ nadzoru wskazał m.in., że treść ww. art. 14 ust. 2 GospNierU daje podstawy do obciążenia nieruchomości powiatowej ograniczonymi prawami rzeczowymi, do których w myśl art. 244 § 1 KC należy również służebność oraz użytkowanie. Jak jednak zastrzeżono, dokonanie tego w sposób nieodpłatny jest przewidziane wyłącznie wówczas, gdy obciążenie następuje na rzecz Skarbu Państwa bądź innej jednostki samorządu terytorialnego. Nie jest więc prawidłowe wyrażenie w treści uchwały przez radę powiatu  zgody na ustanawianie nieodpłatne służebności lub użytkowania na nieruchomościach stanowiących własność powiatu ‒ na rzecz innych niż wymienione w ww. przepisie podmiotów.

Podsumowując, wskazane rozstrzygniecie nadzorcze jest prawnie uzasadnione. Rada powiatu nie może rozszerzać możliwości bezpłatnego korzystania z nieruchomości powiatu na rzecz innych dowolnie wybranych podmiotów. Ustawodawca ograniczył nieodpłatne obciążanie nieruchomości JST tylko na rzecz SP albo innych JST. Nie można więc ustanawiać nieodpłatnego obciążania  nieruchomości JST na rzecz innych podmiotów prawnych. 

Przy cesji hipoteki wpisanej do księgi wieczystej przed zmianą Prawa bankowego może być wymagana zgoda kredytobiorcy

Stan faktyczny

Banku P. złożył wniosek o dokonanie wpisu w księdze wieczystej, urządzonej dla nieruchomości – lokalu mieszkalnego należącego do małżeństwa D. Wpis miał na celu zmianę wierzyciela hipotecznego – zamiast dotychczasowego wierzyciela, którym był bank N., miał zostać wpisany bank P. Przedmiotem zmiany wpisu była hipoteka umowna kaucyjna na kwotę ok. 545 tys. zł. Podstawą zmiany wpisu miało być udzielenie przez bank P. kredytu refinansującego poprzednio udzielony państwu D. przez bank N. kredyt hipoteczny na zakup nieruchomości.

Po uzyskaniu kredytu od banku P. doszło do zawarcia cesji (przelewu wierzytelności) pomiędzy bankami – bank N. zbył na rzecz banku P. całość przysługującej mu wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego. Obydwa banki złożyły też w sądzie stosowne oświadczenia o zmianie wierzyciela wskutek cesji. Pominięto jednak zgodę dłużników na cesję – właścicieli obciążonej nieruchomości. Mimo to wniosek banków został uwzględniony i w dziale IV księgi wieczystej, jako uprawnionego z tytułu hipoteki kaucyjnej wpisano bank P., wykreślając z niej jednocześnie bank N.

Postępowanie przed sądem I i II instancji

Na to postanowienie referendarza sądowego właściciele złożyli skargę, która została oddalona – Sąd Rejonowy w P. utrzymał w mocy zaskarżony wpis.

Apelację złożyli właściciele obciążonego mieszkania, ale rozpoznający ją Sąd Okręgowy w W. dostrzegł w sprawie problem prawny, którego przyczyną był brak zgody wierzycieli na zmianę wpisu w księdze wieczystej.

Zgodnie z aktualnymi przepisami art. 95 ust. 5 PrBank, dla ujawnienia w księdze wieczystej zmiany treści hipoteki w związku ze zbyciem wierzytelności bankowej nie jest wymagane, oświadczenie właściciela nieruchomości o ustanowieniu hipoteki na rzecz banku. Jednak przez zmianą PrBank, wprowadzoną ustawą z 17.01.2019 r. o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 326, która weszła w życie 7.03.2019 r.) zasadniczo oświadczenie takie było wymagane, zaś sporna hipoteka została wpisana do księgi wieczystej, gdy właściciele zawierali pierwotną umowę kredytową jeszcze w 2004 r., a więc wiele lat przed zmianą przepisów.

Rozpoznający sprawę Sąd Okręgowy w W. zwrócił się zatem do SN z pytaniem prawnym: czy w przypadku zbycia wierzytelności bankowej zabezpieczonej hipoteką brak pisemnej zgody właściciela nieruchomości na przeniesienie hipoteki stanowi przeszkodę do dokonania wpisu w rozumieniu art. 626[9] KPC w sytuacji, gdy umowa zbycia wierzytelności bankowej zabezpieczonej hipoteką została zawarta przed dniem 7.03.2019 r., zaś wniosek o ujawnienie przeniesienia hipoteki został złożony po tej dacie?

Stanowisko Sądu Najwyższego

Sąd Najwyższy w odpowiedzi wydał uchwałę, w której stwierdził, że w stanie prawnym obowiązującym przed zmianą art. 95 PrBank, dokonanej ustawą z 17.01.2019 r. o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji oraz niektórych innych ustaw, ujawnienie w księdze wieczystej przeniesienia hipoteki w związku ze zbyciem wierzytelności bankowej wymagało zgody właściciela nieruchomości tylko wtedy, gdy przewidziano ją w oświadczeniu o ustanowieniu hipoteki.

Wnioski z orzeczenia

W sytuacji, gdy w oświadczeniu o ustanowieniu hipoteki ustalono wymóg zgody właściciela na zmianę wpisu dotyczącego przeniesienia hipoteki na inny bank, również dziś zgoda taka jest wymagana, aby zmiana wierzyciela hipotecznego wpisanego w księdze, mogła dojść do skutku. Dotyczy to wszystkich hipotek, które zostały wpisane dla zabezpieczenia kredytu bankowego przed wejściem w życie ustawy z 17.01.2019 r. o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji oraz niektórych innych ustaw, tj. przed 7.03.2019 r.

Dotyczy to jednak tylko sytuacji, w której taka zgoda została wskazana przy ustanawianiu hipoteki, gdy bowiem takiej wzmianki o zgodzie brak, przejście hipoteki na inny bank może nastąpić w zasadzie poza wolą dłużnika hipotecznego, zgodnie z aktualnymi przepisami PrBank.

Powołanie w sprawie opłaty za użytkowanie wieczyste gruntów kuratora bez jego zgody może być ważnym powodem do jego zwolnienia

 Stan faktyczny

Radca prawnego S. został ustanowiony z urzędu przez Sąd Rejonowy w G. kuratorem spółki P., w związku z toczącą się sprawą o opłaty za użytkowanie wieczyste gruntów, których użytkownikiem wieczystym była spółka, a właścicielem ‒ Skarb Państwa reprezentowany przez Prezydenta Miasta R. Jednak przyjmując tą funkcję mecenas S. zastrzegł, że będzie reprezentował spółkę wyłącznie w tej sprawie.

Tymczasem na mocy postanowienia sądowego kurator został upoważniony do ‒ jak to określono ‒ podjęcia czynności zmierzających do powołania w ciągu 12 miesięcy zarządu spółki P., a w razie potrzeby do podjęcia czynności zmierzających do likwidacji spółki. Ponadto prawnik został także upoważniony do reprezentowania spółki P. we wszystkich postępowaniach sądowych, zabezpieczających i egzekucyjnych związanych z roszczeniami Skarbu Państwa  z tytułu opłat za użytkowanie wieczyste należnymi od spółki.

Mecenas S. nie zgodził się z takim rozszerzeniem swoich kompetencji i złożył zażalenie na powyższe postanowienie sądu, ale zostało ono prawomocnie oddalone. Wobec tego wniósł o zwolnienie go z funkcji, argumentując, że wyraził zgodę tylko na reprezentację spółki w jednej sprawie sądowej o opłaty za użytkowanie wieczyste, a nie we wszystkich sprawach dotyczących spółki, włącznie z zarządem.

Postępowanie przed sądem I i II instancji

Rozpoznający wniosek Sąd Rejonowy w G. oddalił wniosek, wskazując, że obecnie zakres kompetencji kuratora określa art. 42 KC, a ponieważ jest on szeroki, to o zakresie kurateli decyduje wyłącznie sąd. Zaś zgodnie z art. 152 KRO – stosowanym odpowiednio do kurateli – każdy, kogo sąd ustanowi opiekunem (albo kuratorem), obowiązany jest opiekę (kuratelę) objąć, a zwolnić daną osobę z obowiązków opiekuna (kuratora), może tylko sąd i tylko z ważnych powodów. Takich ważnych powodów, zdaniem Sądu Rejonowego, nie przedstawiono.

Apelację złożył kurator. Rozpoznający ją Sąd Okręgowy w G. dostrzegł jednak w sprawie istotny problem prawny, który przekazał do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu: czy cofnięcie zgody na wykonywanie obowiązków kuratora osoby prawnej stanowi ważny powód, dla którego można tego kuratora zwolnić z pełnionej funkcji?

Stanowisko Sądu Najwyższego

Sąd Najwyższy w odpowiedzi wydał uchwałę, w której wskazał, iż powołanie osoby fizycznej na funkcję kuratora wbrew jej woli może stanowić ważny powód do zwolnienia jej z tej funkcji.

Wnioski z orzeczenia

Artykuł 42 KC stanowi, że jeżeli osoba prawna nie może być reprezentowana lub prowadzić swoich spraw ze względu na brak organu albo brak w składzie organu uprawnionego do jej reprezentowania, sąd ustanawia dla niej kuratora. Kurator podlega nadzorowi sądu, który go ustanowił. Do czasu powołania albo uzupełnienia składu organu wyżej określonego, albo ustanowienia likwidatora kurator reprezentuje osobę prawną oraz prowadzi jej sprawy w granicach określonych w zaświadczeniu sądu. Ponadto kurator niezwłocznie podejmuje czynności zmierzające do powołania albo uzupełnienia składu organu osoby prawnej uprawnionego do jej reprezentowania, a w razie potrzeby do jej likwidacji. W praktyce zakres kompetencji kuratora jest na tyle szeroki, że pozostawia sądom duży margines swobody decydowania o tym, za co kurator odpowiada i czym ma się zajmować.

Jednak przy powoływaniu danej osoby na kuratora sądy powinny liczyć się także z jej zdaniem. Wynika to z faktu, iż kurator musi ‒ choćby w minimalnym zakresie ‒ angażować się w sprawy podopiecznego i czynić to z własnej woli. Jeżeli dochodzi do sytuacji konfliktowej, gdy kurator otrzyma wbrew swojej woli zbyt duży zakres uprawnień, rodzi to zagrożenie, że w razie nieprawidłowego działania kuratora dojdzie do poważnych szkód w majątku i to nie tylko osoby prawnej podlegającej kurateli, ale też i osób trzecich (np. wierzycieli, kontrahentów). Tym samym powołanie osoby fizycznej na kuratora wbrew jej woli, lub zakreślenie dla niej zbyt dużych kompetencji także bez uzgodnienia z tą osobą, może stanowić ważny powód do zwolnienia jej z tej funkcji, który sąd musi brać pod uwagę.