Pomoc obywatelom Ukrainy – nowe zadania i kompetencje jednostek samorządu terytorialnego

Ustawa reguluje status obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium RP bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa oraz obywateli Ukrainy posiadających Kartę Polaka, którzy wraz z najbliższą rodziną z powodu działań wojennych przybyli na terytorium RP. Zakres podmiotowy ustawy obejmuje także nieposiadającego obywatelstwa ukraińskiego małżonka obywatela Ukrainy, o ile przybył on na terytorium RP bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa.

Możliwość udzielania pomocy, w tym finansowej społecznościom lokalnym i regionalnym innych państw

Na mocy art. 73 PomocUkrainaU ustawodawca znowelizował art. 10 SamGminU, dodając w nim ust. 3, zgodnie z którym – gminy, związki międzygminne oraz stowarzyszenia JST mogą udzielać pomocy, w tym pomocy finansowej społecznościom lokalnym i regionalnym innych państw. Podstawą udzielenia tej pomocy jest uchwała organu stanowiącego gminy, związku międzygminnego lub właściwego organu statutowego stowarzyszenia JST.

Analogiczne rozwiązania wprowadzono do SamPowiatU, poprzez dodanie ust. 2 do art. 7a (pomocy mogą udzielać powiaty, związki i stowarzyszenia powiatów) oraz do SamWojU, poprzez dodanie ust. 2 do art. 8a (pomocy mogą udzielać województwa).

Regulacje te umożliwią udzielanie bezpośredniej pomocy przez JST, w tym o charakterze finansowym, w szczególności tzw. miastom i gminom partnerskim.

Warunkiem udzielenia pomocy jest podjęcie uchwały w tej sprawie przez organ stanowiący JST i zaplanowanie określonych wydatków w planie wydatków budżetu (w tym zakresie należy oczekiwać zmian w przepisach dotyczących klasyfikacji budżetowej).

Nadanie numeru PESEL

Ustawa przewiduje nadanie obywatelom Ukrainy, których pobyt na terytorium RP uznaje się za legalny na podstawie przepisów PomocUkrainaU, numeru PESEL, o którym mowa w art. 15 EwidLU. Wnioski w tej sprawie składa się w siedzibie dowolnego organu wykonawczego gminy. Ustawa przewiduje także możliwość realizacji przedmiotowego zadania poza siedzibą urzędu gminy.

Ustawa wymaga, by do składanego wniosku została załączona fotografia, spełniająca wymogi określone w art. 29 DowodyU. W związku z tym obowiązkiem, zgodnie z art. 5 ust.1 PomocUkrainaU, organ wykonawczy gminy może zapewnić obywatelom Ukrainy, których pobyt na terytorium RP uznaje się za legalny na podstawie przepisów PomocUkrainaU, możliwość nieodpłatnego wykonania ww. fotografii. Realizacja powyższego jest zadaniem zleconym z zakresu administracji rządowej.

Do zamówień publicznych niezbędnych do realizacji ww. zadania nie stosuje się przepisów PrZamPubl, o czym stanowi art. 8 w zw. z art.12 ust.6 i 7 PomocUkrainaU, niezbędne jest jednak wypełnienie określonych obowiązków informacyjnych (art. 12 ust. 7 PomocUkrainaU).

Należy również wskazać, że zgodnie z art. 7 PomocUkrainaU, minister właściwy do spraw informatyzacji może dokonać zakupu sprzętu komputerowego oraz usług dla gmin niezbędnych do realizacji zadań związanych z nadawaniem numeru PESEL. Zakupiony sprzęt może być przekazany gminom nieodpłatnie.

Pomoc obywatelom Ukrainy ze strony jednostek samorządu terytorialnego i ich związków

Zgodnie z art. 12 ust. 4 i 5 PomocUkrainaU, jednostki samorządu terytorialnego, związki JST lub związki metropolitalne – z własnej inicjatywy i w zakresie posiadanych środków, mogą zapewnić pomoc obywatelom Ukrainy. Zakres pomocy określa w uchwale organ stanowiący JST lub związku, a formy i tryb udzielania pomocy określa właściwy organ wykonawczy.

Pomoc może dotyczyć (art. 12 ust. 1 PomocUkrainaU):

Podjęcie uchwały przez właściwy organ stanowiący nie jest obowiązkiem tego organu, co jednoznacznie wskazuje ustawodawca, mówiąc że pomoc jest udzielana z własnej inicjatywy i w zakresie posiadanych środków. Podjęcie uchwały ma ten skutek, że kreuje nowe zadanie własne JST albo związku, przy czym podmioty te same wyznaczają zakres tego zadania. W konsekwencji zadanie finansowane jest ze środków własnych. Podjęcie uchwały umożliwia jednocześnie JST i związkom przyjmowanie darowizn od innych podmiotów z przeznaczeniem na realizację ujętych w omawianej uchwale działań (pomoc obywatelom Ukrainy), co przed wejściem w życie PomocUkrainaU było przedmiotem wątpliwości.

Co ważne również, art. 98 PomocUkrainaU, sankcjonuje udzielenie pomocy, w tym finansowej, poczynając od 24.2.2022 r., stanowiąc że – w okresie od dnia 24.2.2022 r. jednostki samorządu terytorialnego, związki JST, stowarzyszenia JST oraz związek metropolitalny mogą udzielać pomocy obywatelom Ukrainy i wsparcia społecznościom lokalnym i regionalnym innych państw, w tym również poprzez wydatkowanie środków finansowych.

Przepis ten znajdzie jednak zastosowanie w sytuacji, w której organy stanowiące,
o których mowa w art. 12 ust. 4 PomocUkrainaU podejmą uchwały o zakresie pomocy dla obywateli Ukrainy.

Do zamówień publicznych niezbędnych do zapewnienia pomocy objętej uchwałą organu stanowiącego JST, związku JST lub związku metropolitalnego nie stosuje się przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych. Niezbędne jest jednak wypełnienie przez zamawiającego obowiązków informacyjnych wskazanych w art. 12 ust.7 PomocUkrainaU.

Polecenia wojewody

W związku z realizacją zadań, o których mowa w art. 12 ust. 1 PomocUkrainaU (patrz wyżej), wojewoda – stosowanie do art. 12 ust. 10 PomocUkrainaU – może wydawać polecenia obowiązujące m.in. organy JST, samorządowe osoby prawne oraz samorządowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej. Według art. 12 ust.11 i 12 PomocUkrainaU, polecenia są wydawane w drodze decyzji administracyjnej i podlegają natychmiastowemu wykonaniu z chwilą ich doręczenia lub ogłoszenia i nie wymagają uzasadnienia. Polecenia te mogą być uchylane i zmieniane, jeżeli przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony.

W odniesieniu do JST zadania realizowane w wykonaniu przedmiotowych poleceń mają status zadań z zakresu administracji rządowej (art. 12 ust. 16 PomocUkrainaU).

Zlecanie zadań na rzecz organizacji pozarządowych

W sytuacji podjęcia przez organ stanowiący JST, związku JST lub związku metropolitalnego uchwały w sprawie zakresu pomocy udzielanej na rzecz obywateli Ukrainy (patrz uwagi powyżej) zadania w tym zakresie mogą być również zlecane na rzecz organizacji pozarządowych i zrównanych z nimi podmiotów, na podstawie przepisów PożPubWolontU. W art. 12 ust. 8 PomocUkrainaU ustawodawca zniósł w takim przypadku obowiązek ogłoszenia otwartego konkursu ofert. Nakazał jednocześnie stosować odpowiednio przepisy art. 43, art. 47, art. 151 i art. 221 ust.1 – 3 FinPubU, z tą różnicą, że tryb postępowania o udzielenie dotacji na zadania określone w art. 221 ust. 2 FinPubU, sposób jej rozliczania oraz sposób kontroli wykonywania zleconego zadania publicznego określa, w drodze zarządzenia lub uchwały, organ wykonawczy JST, związku JST lub związku metropolitalnego – mając na względzie zapewnienie jawności postępowania o udzielenie dotacji i jej rozliczenia.

Dodatkowo należy też wskazać, że w art. 12 ust. 9 PomocUkrainaU zniesiony został obowiązek organizowania konkursów, o których mowa w art. 14 ust. 1 ZdrPublU w celu powierzenia realizacji zadań z zakresu zdrowia publicznego. Oczywiście, chodzi o sytuację, w której organ stanowiący JST, związku JST lub związku metropolitalnego podjął uchwałę w sprawie zakresu pomocy dla obywateli Ukrainy.

Wypłata świadczenia pieniężnego na rzecz podmiotów zapewniających zakwaterowanie i wyżywienie obywatelom Ukrainy

Zgodnie z art. 13 PomocUkrainaU, każdemu podmiotowi, w szczególności osobie fizycznej prowadzącej gospodarstwo domowe, który zapewni zakwaterowanie i wyżywienie obywatelowi Ukrainy może być przyznane na jego wniosek świadczenie pieniężne z tego tytułu nie dłużej niż za okres 60 dni, z możliwością przedłużenia tego okresu w szczególnie uzasadnionych przypadkach.

Maksymalną wysokość świadczenia przysługującego z tytułu zapewnienia zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy oraz warunki przyznawania tego świadczenia i przedłużania jego wypłaty określiła Rada Ministrów w rozporządzeniu z 15.3.2022 r. (Dz. U. z 2022 r., poz. 605), wypełniając delegację z art. 13 ust. 3 PomocUkrainaU. Stosownie do przepisów rozporządzenia – wysokość świadczenia ustala się
w kwocie 40 zł za osobę dziennie. Kwota ta może być podwyższona przez wojewodę
w przypadku:

1) zapewniania zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy przed dniem wejścia w życie ustawy;

2) gdy podmiotem zapewniającym zakwaterowanie i wyżywienie obywatelom Ukrainy jest jednostka organizacyjna, osoba prawna albo przedsiębiorca.

Świadczenie jest przyznawane na podstawie wniosku, o którym mowa w art. 13 ust. 1 PomocUkrainaU, za okres faktycznego zapewniania zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy, nie dłużej niż za okres 60 dni i jest wypłacane z dołu. Wniosek jest rozpatrywany w terminie miesiąca od dnia jego złożenia w urzędzie gminy. Gmina może uzależnić przyznanie lub wypłatę świadczenia od weryfikacji warunków zakwaterowania i wyżywienia. Weryfikacji dokonują upoważnieni pracownicy urzędu gminy. Świadczenie nie przysługuje, jeżeli warunki zakwaterowania i wyżywienia zagrażają życiu lub zdrowiu ludzi, lub gdy we wniosku podano nieprawdę.
W szczególnie uzasadnionych przypadkach okres wypłaty świadczenia, za zgodą wojewody, może zostać przedłużony na okres dłuższy niż 60 dni.

Zadania związane z wypłatą świadczenia są zadaniami z zakresu administracji rządowej zleconymi gminie, co oznacza że środki na ich realizację zabezpiecza wojewoda (art. 13 ust. 2 PomocUkrainaU).

Fundusz Pomocy w ramach Banku Gospodarstwa Krajowego

Doświadczenia związane z finansowaniem działań związanych z przeciwdziałaniem epidemii COVID-19 zostały wykorzystane na gruncie przepisów PomocUkrainaU. Ustawodawca utworzył bowiem Fundusz Pomocy w celu finansowania lub dofinansowania realizacji zadań na rzecz pomocy Ukrainie, w szczególności obywatelom Ukrainy dotkniętym konfliktem zbrojnym na terytorium Ukrainy, w tym zadań realizowanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak i poza nim. Fundusz ten utworzony został w Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK), a wypłaty ze środków Funduszu są realizowane na podstawie dyspozycji wypłaty składanej do Banku przez Prezesa Rady Ministrów.

Beneficjentami środków z Funduszu Pomocy mogą być także JST. Zgodnie z art. 14 ust. 14 i 15 PomocUkrainaU – jednostki samorządu terytorialnego gromadzą środki z Funduszu na wydzielonym rachunku dochodów i przeznaczają je na wydatki w ramach planu finansowego tego rachunku. Wójt (burmistrz, prezydent miasta), zarząd powiatu oraz zarząd województwa dysponują środkami oraz opracowują plan finansowy dla rachunku.

Analogicznie jak w przypadku Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 należy uznać, że wsparcie z Funduszu Pomocy jest dochodem budżetu JST, a plan finansowy wydzielonego rachunku nie jest elementem uchwały budżetowej. Wstępnie można założyć, że dofinansowanie ze środków Funduszu Pomocy powinno dotyczyć tych JST, w których została podjęta uchwała o zakresie pomocy dla obywateli Ukrainy (art. 12 ust. 4 PomocUkrainaU).

Stosownie do art. 14 ust. 19 PomocUkrainaU, po zakończeniu roku budżetowego organy wykonawcze JST przedkładają organowi stanowiącemu JST informację o wykonaniu planu finansowego rachunku.

Jednorazowe świadczenie pieniężne

Zgodnie z przepisami art. 31 PomocUkrainaU, obywatelowi Ukrainy, którego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny na podstawie PomocUkrainaU i który został wpisany do rejestru PESEL, przysługuje pomoc w postaci jednorazowego świadczenia pieniężnego w wysokości 300 zł na osobę, przeznaczonego na utrzymanie, w szczególności na pokrycie wydatków na żywność, odzież, obuwie, środki higieny osobistej oraz opłaty mieszkaniowe. Organem właściwym w sprawach jednorazowego świadczenia pieniężnego jest wójt, burmistrz, prezydent miasta właściwy ze względu na miejsce pobytu danej osoby (z możliwością upoważnienia innych osób, np. pracownika urzędu albo kierownika ośrodka pomocy społecznej). Wniosek o wypłatę jednorazowego świadczenia pieniężnego składa osoba uprawniona, jej przedstawiciel ustawowy, opiekun tymczasowy albo osoba sprawująca faktyczną pieczę nad dzieckiem.

Przyznanie przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta jednorazowego świadczenia pieniężnego nie wymaga wydania decyzji. Odmowa przyznania jednorazowego świadczenia pieniężnego wymaga wydania decyzji.

Wypłata jednorazowego świadczenia pieniężnego jest zadaniem zleconym z zakresu administracji rządowej, realizowanym przez gminy, w związku z czym – jednorazowe świadczenie pieniężne i koszty jego obsługi są finansowane z budżetu państwa. Koszty obsługi, wynoszą 2% kwoty przeznaczonej na wypłatę jednorazowego świadczenia.

Niezależnie od wskazanego świadczenia przepisy PomUkrU przewidują, że obywatelowi Ukrainy przebywającemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, którego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny i który został wpisany do rejestru PESEL, mogą być przyznawane świadczenia pieniężne i niepieniężne, na zasadach i w trybie ustawy z 12.3.2004 r. o pomocy społecznej. Obywatel Ukrainy ubiegający się o świadczenia z pomocy społecznej składa oświadczenie o sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej.
W postępowaniu o przyznanie świadczeń nie przeprowadza się rodzinnego wywiadu środowiskowego, chyba że powstaną wątpliwości co do treści ww. oświadczenia. Do udzielania świadczeń właściwa jest gmina miejsca pobytu osoby ubiegającej się o te świadczenia.

Wsparcie z budżetu państwa dodatkowych zadań oświatowych

Ustawodawca przewidział, że w 2022 r. w celu wsparcia JST w realizacji dodatkowych zadań oświatowych związanych z kształceniem, wychowaniem i opieką nad dziećmi i uczniami będącymi obywatelami Ukrainy, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny:

1) rezerwa części oświatowej subwencji ogólnej, o której mowa w art. 28 ust. 2 DochSamTerytU, może ulec zwiększeniu o środki pochodzące z budżetu państwa;

2) jednostki samorządu terytorialnego mogą otrzymać środki z Funduszu Pomocy (art. 50 PomocUkrainaU).

W związku z realizacją dodatkowych zadań oświatowych związanych z kształceniem, wychowaniem i opieką nad dziećmi i uczniami będącymi obywatelami Ukrainy, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny, ustawa przewiduje możliwość tworzenia innych lokalizacji prowadzenia zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych podporządkowanych szkołom lub przedszkolom. Zasady i tryb tworzenia wskazanych innych lokalizacji określają przepisy art. 51 PomocUkrainaU.

Artykuł 52 PomocUkrainaU wskazuje z kolei, że JST, na terenie której zapewnia się kształcenie, wychowanie i opiekę nad dziećmi i uczniami będącymi obywatelami Ukrainy, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny, może zorganizować tym dzieciom i uczniom bezpłatny transport do miejsca, w którym zapewnia się im kształcenie, wychowanie i opiekę. W przypadku zorganizowania tego transportu JST jest obowiązana w czasie przewozu zapewnić opiekę dzieciom korzystającym z wychowania przedszkolnego oraz uczniom, którym zapewniono kształcenie, wychowanie i opiekę w szkole podstawowej dla dzieci i młodzieży.

Zmiany w gospodarce finansowej jednostek samorządu terytorialnego

W celu optymalnej realizacji zadań związanych z pomocą obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa ustawodawca wprowadził nowe rozwiązania w zakresie przepisów dotyczących gospodarki finansowej JST. Dotyczą one:

Wojewoda może zapewnić niezbędną pomoc obywatelom Ukrainy

W Dz.U. z 2022 r. pod poz. 583 opublikowano ustawę z 12.3.2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (dalej: PomocUkrainaU). W PomocUkrainaU określono szczególne zasady zalegalizowania pobytu obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium RP bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa, oraz obywateli Ukrainy posiadających Kartę Polaka, którzy wraz z najbliższą rodziną z powodu tych działań wojennych przybyli na terytorium RP (art. 1 ust. 1 PomocUkrainaU).

1. Zakres udzielanej pomocy

Z art. 12 PomocUkrainaU wynika, że wojewoda może zapewnić pomoc wymienionym wyżej obywatelom Ukrainy polegającą na:

1) zakwaterowaniu;

2) zapewnieniu całodziennego wyżywienia zbiorowego;

3) zapewnieniu transportu do miejsc zakwaterowania, o których mowa w pkt 1, między nimi lub do ośrodków prowadzonych przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców na podstawie przepisów ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub miejsc, w których obywatelom Ukrainy udzielana jest opieka medyczna;

4) finansowaniu przejazdów środkami transportu publicznego oraz specjalistycznego transportu przeznaczonego dla osób z niepełnosprawnością w szczególności do miejsc lub pomiędzy miejscami, o których mowa w pkt 1–3;

5) zapewnieniu środków czystości i higieny osobistej oraz innych produktów.

Wojewoda zapewnia taką pomoc w miarę posiadanych środków, nie krócej niż przez okres 2 miesięcy od dnia pierwszego wjazdu na terytorium RP obywatela Ukrainy.

Wojewoda koordynuje działania organów władzy publicznej oraz organizacji pozarządowych i przedsiębiorców, w zakresie udzielania pomocy obywatelom Ukrainy.

Poza tym:

Także minister kultury oraz podległe mu jednostki mogą zapewnić pomoc obywatelom Ukrainy w zakresie:

Instytucje podległe ministrowi kultury mogą zapewnić taką pomoc obywatelom Ukrainy po uprzednim ogłoszeniu kryteriów udzielania tej pomocy na swojej stronie podmiotowej BIP.

W ramach takiego zlecenia odpowiednio stosuje się przepisy art. 43, art. 47, art. 151 oraz art. 221 ust. 1–3 FinPubU, czyli dotyczące umów dotacyjnych oraz zasad realizacji zadań publicznych. Przy czym tryb postępowania o udzielenie dotacji na zadania określone w art. 221 ust. 2 FinPubU, sposób jej rozliczania oraz sposób kontroli wykonywania zleconego zadania określa, w drodze zarządzenia lub uchwały, organ wykonawczy JST, związku JST lub związku metropolitalnego, mając na względzie zapewnienie jawności postępowania o udzielenie dotacji i jej rozliczenia.

W celu zapewnienia pomocy wojewoda oraz organ JST, związku JST lub związku metropolitalnego mogą powierzyć realizację zadań z zakresu zdrowia publicznego z pominięciem trybu konkursu ofert, o którym mowa w art. 14 ust. 1 ZdrPublU.

2. Polecenia wydawane przez wojewodę

W związku z realizacją zadań w zakresie omawianej pomocy wojewoda może wydawać polecenia obowiązujące wszystkie organy administracji rządowej działające na obszarze województwa, państwowe osoby prawne, organy samorządu terytorialnego, samorządowe osoby prawne oraz samorządowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej. O wydanych poleceniach wojewoda niezwłocznie informuje właściwego ministra (art. 12 ust. 10 PomocUkrainaU). Właściwy minister może wstrzymać wykonanie poleceń i wystąpić z wnioskiem do Prezesa Rady Ministrów o rozstrzygnięcie sporu, przedstawiając jednocześnie stanowisko w sprawie.

Polecenia:

3. Zamówienia publiczne dotyczące uchodźców bez przepisów Prawa zamówień publicznych

Do zamówień publicznych niezbędnych do zapewnienia pomocy przez wojewodę, inne organy administracji publicznej, jednostki podległe lub nadzorowane przez organy administracji publicznej, jednostki sektora finansów publicznych oraz inne organy władzy publicznej, JST, związki JST lub związki metropolitalne, lub niezbędnych do informowania o pomocy kierowanej do obywateli Ukrainy nie stosuje się przepisów ustawy z 11.9.2019 r. – Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1129 ze zm.; dalej: PrZamPubl).

Wojewoda i inne wymienione wyżej organy w ciągu 3 miesięcy od końca miesiąca, w którym udzielono zamówienia, zamieszcza w Biuletynie Zamówień Publicznych informację o udzieleniu zamówienia podając:

Regulamin utrzymania czystości i porządku w gminach a częstotliwość usuwania z nieruchomości zanieczyszczeń w postaci lodu, śniegu, błota

Z kolei, z ust. 2 ww. artykułu wynika m.in., że regulamin określa szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy dotyczące:

1) wymagań w zakresie:

a) selektywnego zbierania i odbierania odpadów komunalnych obejmującego co najmniej: papier, metale, tworzywa sztuczne, szkło, odpady opakowaniowe wielomateriałowe oraz bioodpady,

b) selektywnego zbierania odpadów komunalnych prowadzonego przez punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych w sposób umożliwiający łatwy dostęp dla wszystkich mieszkańców gminy, (…)

c) uprzątania błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z części nieruchomości służących do użytku publicznego,

d) mycia i naprawy pojazdów samochodowych poza myjniami i warsztatami naprawczymi;

2) rodzaju i minimalnej pojemności pojemników lub worków, przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych na terenie nieruchomości, (…)

2a) utrzymania w odpowiednim stanie sanitarnym i porządkowym miejsc gromadzenia odpadów;

3) częstotliwości i sposobu pozbywania się odpadów komunalnych i nieczystości ciekłych z terenu nieruchomości oraz z terenów przeznaczonych do użytku publicznego;

4)

5) innych wymagań wynikających z wojewódzkiego planu gospodarki odpadami;

(…).

Na kanwie ww. regulacji warto odnotować stanowisko podane w rozstrzygnięciu nadzorczym Wojewody Świętokrzyskiego z 9.3.2022 r. (PNK.I.4130.28.2022, które ukazało się w Dzienniku Urzędowym Województwa Dolnośląskiego 10.3.2022 r.). W podanym rozstrzygnięciu organ nadzoru m.in. ustalił, że:

W § 4 ust. 2 regulaminu, stanowiącego załącznik do uchwały podjętej przez Radę Gminy (…), zawarto regulację, zgodnie z którą właściciele nieruchomości mają obowiązek niezwłocznego uprzątnięcia ze śniegu, lodu, błota oraz innych zanieczyszczeń z części nieruchomości służącej do użytku.

Podsumowując, stanowisko organu nadzoru ma prawne uzasadnienie. Rada gminy nie może określać w regulaminie utrzymania i czystości porządku na terenie gminy, zapisów dotyczących częstotliwości usuwania zanieczyszczeń pochodzących z opadów atmosferycznych.

Gmina będzie wypłacać świadczenia pieniężne dla Ukraińców

Powyższe ma uzasadnienie normatywne w art. 13 PomocUkrainaU, gdzie postanowiono, po pierwsze, że każdemu podmiotowi, w szczególności osobie fizycznej prowadzącej gospodarstwo domowe, który zapewni zakwaterowanie i wyżywienie obywatelom Ukrainy, o których mowa w art. 1 ust. 1 PomocUkrainaU, może być przyznane świadczenie pieniężne z tego tytułu na podstawie umowy zawartej z gminą nie dłużej niż za okres 60 dni. Okres wypłaty świadczenia może być przedłużony w szczególnie uzasadnionych przypadkach.

Po drugie podano, że zadania gminy, określone w ust. 1, są zadaniami z zakresu administracji rządowej zleconymi gminie, a środki przeznaczone na ich realizację zapewnia wojewoda.

Po trzecie, Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, maksymalną wysokość świadczenia pieniężnego oraz warunki jego przyznawania i przedłużania jego wypłaty, uwzględniając liczbę obywateli Ukrainy napływających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, sytuację ludności cywilnej i perspektywy zakończenia działań wojennych na terytorium Ukrainy oraz względy humanitarne, a także biorąc pod uwagę aktualną sytuację budżetu państwa i stan finansów publicznych.

Świadczenie powyższe ma wynosić 40 zł na dzień na osobę. W każdym razie, z punktu widzenia jednostek samorządu terytorialnego istotne jest to, że ciężar organizacyjny związany z realizacją wypłaty tegoż świadczenia spoczywa właśnie na nich. Ustawodawca przewidział jednak, że gminy zyskają środki na realizację ww. wypłat od wojewody. Na dzień dzisiejszy nie ma jeszcze rozporządzenia wykonawczego, a w konsekwencji trudno nawet poznać schemat postępowania, w tym udział gminy.

Wprowadzenie ww. przepisów niewątpliwie będzie generowało po stronie gmin konieczność zaangażowania dodatkowych środków, nie tylko tych finansowych (otrzymanych od wojewody) ale i środków o charakterze organizacyjnym. Gminy winny mieć na uwadze fakt, że dla obsługi świadczeń konieczna będzie dodatkowa obsługa kadrowa. W zależności od statusu majątkowego danej jednostki a przede wszystkim od intensywności napływu cudzoziemców, zróżnicowany będzie poziom trudności w realizacji wskazanego zadania.

Podsumowując, nowe świadczenie pieniężne będzie podlegało dystrybucji przez samorządy o statusie gmin. Jak będzie to przebiegało w praktyce, pokaże najbliższa perspektywa czasowa. W interesie gmin, jak i samych odbiorców pomocy, konieczne będzie jak najszybsze sprecyzowanie warunków wypłaty we wskazanym rozporządzeniu Rady Ministrów. Z zapowiedzi rządu wynika, że będzie również opracowany specjalny wniosek o wspomniane środki pieniężne z różnymi klauzulami, w tym o odpowiedzialności karnej za nieprawdziwe złożenie danych.

Termin wdrożenia rozwiązań technicznych dla pomocy uchodźcom z Ukrainy ustanowiono na 16 marca br.

W Dz.U. z 2022 r. pod poz. 584 opublikowano komunikat Ministra Cyfryzacji z 12.3.2022 r. w sprawie określenia terminu wdrożenia rozwiązań technicznych umożliwiających stosowanie przepisów art. 4–10 ustawy z 12.3.2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.

Wspomniane wyżej przepisy art. 4–10 ustawy z 12.3.2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. z 2022 r. poz. 583; dalej: ustawa). Przepisy te dotyczą:

Ponadto, minister informatyzacji może:

Zasady wynajmowania lokali z zasobu komunalnego a konkretyzowanie poziomu obniżonego czynszu dla wybranych grup lokatorów

Zgodnie z ust. 3, zasady wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy powinny określać w szczególności:

1) wysokość dochodu gospodarstwa domowego uzasadniającą oddanie w najem lub podnajem lokalu na czas nieoznaczony i najem socjalny lokalu oraz wysokość dochodu gospodarstwa domowego uzasadniającą stosowanie obniżek czynszu;

2) warunki zamieszkiwania kwalifikujące wnioskodawcę do ich poprawy;

3) kryteria wyboru osób, którym przysługuje pierwszeństwo zawarcia umowy najmu lokalu na czas nieoznaczony i umowy najmu socjalnego lokalu;

4) warunki dokonywania zamiany lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy oraz zamiany pomiędzy najemcami lokali należących do tego zasobu a osobami zajmującymi lokale w innych zasobach;

5) tryb rozpatrywania i załatwiania wniosków o najem lokali zawierany na czas nieoznaczony i najem socjalny lokali oraz sposób poddania tych spraw kontroli społecznej;

6) zasady postępowania w stosunku do osób, które pozostały w lokalu opuszczonym przez najemcę lub w lokalu, w którego najem nie wstąpiły po śmierci najemcy;

6a) warunki, jakie musi spełniać lokal wskazywany dla osób niepełnosprawnych, z uwzględnieniem rzeczywistych potrzeb wynikających z rodzaju niepełnosprawności;

(…).

W kontekście poruszonego zagadnienia warto odnotować stanowisko wyrażone w rozstrzygnięciu nadzorczym Wojewody Warmińsko-Mazurskiego z 4.3.2022 r. (Nr PN.4131.111.2022, które ukazało się w Dzienniku Urzędowym 10.3.br.; http://edzienniki.olsztyn.uw.gov.pl.).

Na kanwie ww. regulacji w podanym rozstrzygnięciu nadzorczym wskazano m.in., że częściowo wadliwy jest zapis, który przewiduje, że na wniosek lokatora, u którego średni miesięczny dochód, w przeliczeniu na jednego członka gospodarstwa domowego, w okresie trzech miesięcy poprzedzających złożenie wniosku, nie przekracza 130% najniższej emerytury dla gospodarstwa jednoosobowego lub 90% najniższej emerytury dla gospodarstwa wieloosobowego – stawkę czynszu obniża się o 10%.

W związku z ww. zapisem, organ nadzoru zwrócił uwagę na kilka kwestii.:

1) odwołano się do art. 7 ust. 2 OchrLokU, z którego wynika, że właściciele, o których mowa w ust. 1, z zastrzeżeniem art. 23 ust. 4, mogą na wniosek najemcy, w oparciu o postanowienia uchwały organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego lub zarządzenia wojewody, stosować określone obniżki czynszu naliczonego według obowiązujących stawek w stosunku do najemców o niskich dochodach. Obniżki takie mogą być udzielane najemcom, których średni dochód w przeliczeniu na członka gospodarstwa domowego nie przekracza poziomu określonego w uchwale organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego lub zarządzeniu wojewody. Kwota obniżki powinna być zróżnicowana w zależności od wysokości dochodu gospodarstwa domowego najemcy;

2) podkreślono, że rada gminy, normując powyższe kwestie związane z obniżeniem stawki czynszu, bezpośrednio zaingerowała w treść stosunków cywilnoprawnych. Obniżenie czynszu wynajmowanego lokalu należy do sfery wykonawczej, co oznacza, że wójt, będący organem uprawnionym do składania w imieniu gminy oświadczeń woli, jest podmiotem właściwym do kreowania sytuacji prawnej gminy i stosunków cywilnoprawnych – w drodze umów cywilnoprawnych – pomiędzy gminą, a zainteresowaną stroną – czyli najemcą.

Podsumowując, stanowisko wojewody jest uzasadnione. Uchwała w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy, nie może zawierać zapisów konkretyzujących poziom obniżek czynszu dla lokatorów. Uchwała może zawierać jedynie zapisy dotyczące wysokości dochodu gospodarstwa domowego uzasadniające stosowanie obniżek czynszu.

Specustawa dotycząca pomocy obywatelom Ukrainy już obowiązuje

Obywatele Ukrainy, którzy na skutek rosyjskiej agresji opuścili swoją ojczyznę, będą mogli legalnie przebywać w Polsce przez 18 miesięcy. Będzie to dotyczyć osób, które przybyły do Polski bezpośrednio z Ukrainy i zadeklarowały zamiar pozostania na terytorium naszego kraju. W ramach wprowadzonych zmian przewidziano także ścieżkę dalszej legalizacji przebywania w Polsce. Osobom, którym pobyt na terytorium RP jest lub był uznawany za legalny, będzie udzielane zezwolenie na pobyt czasowy. Będzie ono udzielne jednorazowo na okres 3 lat, licząc od dnia wydania decyzji. Ustawa zakłada nadanie numeru PESEL obywatelom Ukrainy, którzy przybyli do Polski w związku z wojną. Rozwiązanie to pozwoli na realizację szeregu usług publicznych na rzecz tych osób. W tym celu przewidziano specjalny tryb uzyskania numeru PESEL, na wniosek zawierający katalog podstawowych danych. Będzie to odformalizowana procedura umożliwiająca uzyskanie numeru PESEL bez konieczności wykazywania podstawy prawnej dla jego posiadania. W celu ułatwienia dostępu do usług publicznych online przewiduje się, że wraz z nadaniem numeru PESEL obywatele Ukrainy będą mogli uzyskać profil zaufany.

Otwarcie polskiego rynku pracy dla obywateli Ukrainy

Jedną z najważniejszych zasad jakie wprowadza specustawa, jest dopuszczenie do polskiego rynku pracy osób z Ukrainy, które od 24.2.2022 r. przebywają na terytorium Polski w sposób legalny. Żeby skorzystać z prawa do zatrudnienia, podmiot powierzający wykonywanie pracy obywatelowi Ukrainy jest obowiązany w terminie 14 dni od dnia podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy powiadomić za pośrednictwem systemu teleinformatycznego – www.praca.gov.pl właściwy powiatowy urząd pracy o powierzeniu mu pracy. Pracodawca, który niedokonana zgłoszenia do urzędu pracy nie będzie mógł legalnie zatrudnić takiej osoby. Tego rodzaju obowiązek umożliwi monitorowanie sytuacji na lokalnych rynkach pracy. Zgłaszanie w sposób elektroniczny w ocenie rządu jest najszybszym sposobem na wypełnienie przez pracodawców tego obowiązku.

Treść powiadomienia do powiatowego urzędu pracy

W powiadomieniu skierowanym do powiatowego urzędy pracy, podmiot powierzający wykonywanie pracy obywatelowi Ukrainy przekazuje:

1) informacje dotyczące podmiotu powierzającego wykonywanie pracy obywatelowi Ukrainy:

2) dane osobowe obywatela Ukrainy:

3) rodzaj umowy pomiędzy podmiotem powierzającym wykonywanie pracy a obywatelem Ukrainy;

4) stanowisko lub rodzaj wykonywanej pracy.

Przepisy pozwalają na zarejestrowanie się w powiatowych urzędach pracy obywateli Ukrainy, którzy zdecydują się przybyć do Polski na podstawie omawianej ustawy. Dzięki tym rozwiązaniom obywatele Ukrainy może skorzystać z usług rynku pracy w postaci:

Ustawy przewiduje ponadto możliwość podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej, na zasadach obowiązujących obywateli polskich, przez obywateli Ukrainy, którzy legalnie przebywają w Polsce.

Pomoc nie tylko dla obywateli Ukrainy

Ustawa z 12.3.2022 r. określa szczególne zasady zalegalizowania pobytu obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa, oraz obywateli Ukrainy posiadających Kartę Polaka, którzy wraz z najbliższą rodziną z powodu tych działań wojennych przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Przez obywatela Ukrainy ustawa rozumie także nieposiadającego obywatelstwa ukraińskiego małżonka obywatela Ukrainy, o ile przybył on na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa.

Inna pomoc przewidziana dla osób uciekających przed wojną

Każdy podmiot, w szczególności osoba fizyczna prowadząca gospodarstwo domowe, która zapewni zakwaterowanie i wyżywienie obywatelom Ukrainy uciekającym przed wojną będzie mogła otrzymać świadczenie na podstawie umowy zawartej z gminą. Świadczenie to będzie mogło być wypłacane maksymalnie przez 60 dni, a jego wysokość zostanie określona w rozporządzeniu Rady Ministrów. Przewiduje się, że będzie to 40 zł dziennie, czyli ok. 1200 zł miesięcznie.

Obywatele Ukrainy mogą ubiegać się o jednorazowe świadczenie pieniężne na utrzymanie w wysokości 300 zł na osobę. Chodzi w szczególności o pokrycie wydatków na żywność, odzież, obuwie, środki higieny osobistej oraz opłaty mieszkaniowe.

Ustawa z 12.3.2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. z 2022 r. poz. 583) weszła w życie z dniem ogłoszenia, z mocą od 24.2.2022 r.

Określanie odpłatności za pobyt w mieszkaniu chronionym

Na kanwie ww. regulacji warto odnotować stanowisko podane w rozstrzygnięciu nadzorczym Wojewody Dolnośląskiego z 2.3.2022 r. (NK-N.4131.140.7.2022.JW, które ukazało się w Dzienniku Urzędowym Województwa Dolnośląskiego 7.3.2022 r.), w którym organ nadzoru m.in. ustalił, że: Ustanowiona pierwotnie stawka opłaty została przez Radę Miejską w (….) zastąpiona stawką w wysokości 400 zł, ale jednocześnie ustalono, że powiększa się ją o „koszty mediów według zużycia”.

Organ nadzoru wskazał, że taki sposób ustalenia zasad odpłatności za pobyt w mieszkaniu chronionym nie znajduje umocowania prawnego. W argumentacji prawnej wskazano m.in., że odpłatność, o jakiej mowa w art. 97 ust. 1 i 5 PomSpołU, jest elementem stosunku administracyjnoprawnego łączącego osobę, której udzielane jest świadczenie z pomocy społecznej z podmiotem przyznającym jej to świadczenie (tj. kierującym ją do mieszkania chronionego). Opłata ta jest wnoszona na rzecz gminy i ma charakter abstrakcyjny, tzn. nie wiąże się z kosztami, jakie gmina ponosi w związku z udzieleniem świadczenia. Ponadto, podkreślono, że to, jaką odpłatność ponosić będą osoby kierowane do mieszkania chronionego, powinno wiązać się z możliwościami finansowymi osoby, której udzielana jest pomoc. Przy ustalaniu zasad odpłatności organ stanowiący gminy powinien kierować się zatem zasadą pomocniczości widzianą jako partycypacja osoby korzystającej z usług pomocy społecznej w kosztach udzielanych jej świadczeń. Jest to stan pożądany w ramach podstawowych celów jakie prawo o pomocy społecznej stawia przy udzielaniu pomocy. W żadnym razie odpłatność ustalona osobie kierowanej do mieszkania chronionego nie może być uzależniana od rzeczywistych kosztów, jakie gmina poniesie w związku z realizacją swojego zadania, gdyż to nie na świadczeniobiorcy ciążyć ma odpowiedzialność za zorganizowanie sposobu wykonywania swojego obligatoryjnego zadania przez gminę. Dalej podkreślono, że elementem stawki opłaty ustalonej przez radę gminy nie może być bliżej nieokreślona kwota będąca równowartością kosztów ponoszonych na media, którą wyliczać miałoby się na podstawie „zużycia”. Taki sposób określenia stawki odpłatności nie daje bowiem organowi wydającemu decyzję administracyjną, w której odpłatność ma zostać zindywidualizowana, możliwości wskazania wysokości opłaty. Finalnie stwierdzono zaś, że o ile zmiana samej stawki opłaty do 400 zł była dopuszczalna, to powiększenie jej o koszty mediów, które miałyby być ustalane według zużycia stanowi przekroczenie kompetencji prawodawczej wynikającej z art. 97 ust. 5 PomSpołU.

Podsumowując, stanowisko organu nadzoru ma prawne uzasadnienie. Rada gminy nie może wprowadzając opłatę za mieszkanie chronione, dodatkowo nakładać obowiązku opłacania kosztów mediów przez osoby korzystające z tegoż mieszkania.

Graficzny przebieg drogi gminnej musi być sporządzony precyzyjnie

W kontekście poruszonego zagadnienia warto odnotować stanowisko wyrażone w rozstrzygnięciu nadzorczym Wojewody Śląskiego z 3.3.2022 r. (NP.4131.1.152.2022; http://dzienniki.slask.eu).

Na podstawie ww. uchwały został wprowadzony m.in. załącznik graficzny przebiegu drogi gminnej. Na kanwie zaś takiego zapisu, organ nadzoru zwrócił uwagę na kilka kwestii:

1) w pierwszej kolejności zwrócono uwagę na wiele nieprawidłowości, bowiem załącznik graficzny nie pozwalał na jednoznaczne ustalenie przebiegu dróg. Jak podano, załączone do uchwały załączniki graficzne (dwa rysunki) nie spełniały żadnych standardów przewidzianych dla załączników mapowych. Powyższe załączniki stanowiły jedynie poglądowe rysunki mające obrazować wyłącznie orientacyjny przebieg tych dróg. Na załączonych rysunkach nie wskazano ani długości dróg, ani nie zidentyfikowano dokładnie terenów, przez które one przebiegają. W załącznikach do uchwały brak typowych elementów właściwych dla dokumentów mapowych, to jest legendy zawierającej zestawienie i oznaczenie wszystkich znaków kartograficznych umieszczonych na niej, a przede wszystkim oznaczenia skali, umożliwiającej dokonanie obliczeń poszczególnych odległości w terenie, w tym długości i powierzchni samych dróg;

2) wskazano, że ww. normy prawne obligują radę gminy do prawidłowego i czytelnego określenia przebiegu drogi, co jest konieczne dla uznania, iż uchwała spełnia wymóg wzorca konstytucyjnego wynikającego z art. 2 Konstytucji RP, tj. jasności prawa i zaufania obywateli do organów państwa

3) zaakcentowano, że istotą uchwały podejmowanej w oparciu o art. 7 ust. 3 DrPublU jest jednoznaczne, jasne i precyzyjne określenie przebiegu istniejących dróg gminnych. Nie budzi zatem wątpliwości, że z treści takiej uchwały, w tym z załączników stanowiących jej integralną część, powinny wynikać w szczególności oznaczenia ewidencyjne gruntów, po których rada ustaliła przebieg istniejących dróg gminnych. Właściwe opisanie przebiegu dróg (w tym wskazujące na numery ewidencyjne działek) ma bowiem stworzyć możliwość adresatom uchwały odwołania się do właściwych rejestrów, celem weryfikacji ustalonego przez radę przebiegu dróg;

4) bez właściwego oznaczenia (opisania) przebiegu dróg, odwołanie się do właściwych rejestrów jest niemożliwe, a sama uchwala staje się tym samym niejasna, nieczytelna nieprecyzyjna;

5) za prawnie niedopuszczalną należy uznać sytuację, w której na skutek nieprecyzyjnego ustalenia przez radę gminy przebiegu istniejących dróg gminnych, kompetencja ta w istocie zostaje subdelegowana na organ wykonawczy gminy, czyli np. na wójta gminy.

Podsumowując, stanowisko wojewody jest uzasadnione. Uchwała w sprawie zaliczenia do kategorii dróg publicznych musi zawierać precyzyjny przebieg drogi, w tym z uwzględnieniem odpowiedniej skali. Przebieg drogi musi być dokładny i zrozumiały dla odbiorcy informacji.

Projekt zmiany przepisów ustawy – Prawo zamówień publicznych

Ustawa wprowadza mechanizmy koordynacji programów współfinansowanych ze środków funduszy strukturalnych, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i Funduszu Spójności. Określa również zasady i podstawowe dokumenty służące wdrażaniu funduszy strukturalnych, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i Funduszu Spójności. W ustawie wprowadza się także szczegółowe przepisy dotyczące Krajowego Planu Odbudowy.

W projektowanej ustawie w art. 128 przewidziano, co istotne z punktu widzenia zamówień publicznych, dwie zmiany w przepisach PrZamPubl. Pierwsza polega na uchyleniu w art. 495 w ust. 1 w pkt 2 lit. e) PrZamPubl. Przepis ten dotyczy składu Komitetu do spraw Kontroli w Zamówieniach Publicznych. Oznacza to, że w wyniku zmiany w skład tego Komitetu nie będzie wchodził przedstawiciel wyznaczony przez instytucję audytową w rozumieniu przepisów dotyczących realizacji programów w zakresie polityki spójności.

Druga zmiana wprowadza nowe brzmienie w art. 596 w ust. 2 pkt 4 PrZamPubl. Tym samym organem kontroli według nowego przepisu będzie instytucja zarządzająca w rozumieniu przepisów dotyczących realizacji programów w zakresie polityki spójności oraz programów realizowanych z wykorzystaniem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz funduszy wspierających sektory morski lub rybacki.

W uzasadnieniu do projektu ustawy podniesiono, że zmiany w przepisach PrZamPubl mają charakter porządkujący oraz mają na celu zapewnienie spójności z prawem UE. Dla przypomnienia, w przepisach działu XI rozdziału 1 (art. 596–602) PrZamPubl, ustawodawca zamieścił przepisy określające system organów kontroli zamówień publicznych oraz przepisy materialne normujące prawa i obowiązki tych organów oraz kontrolowanych zamawiających. Wśród organów kontroli zamówień publicznych, w treści art. 596 ust. 1 pkt 4 PrZamPubl, została wymieniona instytucja audytowa, o której mowa w art. 123 ust. 4 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013. Projektodawcy zwrócili uwagę, że instytucja audytowa prowadzi audyt prawidłowości gospodarowania środkami pochodzącymi z UE, a nie kontrolę zamówień publicznych w rozumieniu przepisów PrZamPubl. Na gruncie krajowego porządku prawnego instytucję audytową wskazano w art. 13 ustawy z 11.7.2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności w perspektywie finansowej 2014–2020 oraz w ww. projekcie ustawy dla perspektywy finansowej 2021–2027. Jej rolę pełni Szef Krajowej Administracji Skarbowej. Zadania instytucji audytowej określone zostały m.in. w przepisach art. 127 wskazanego rozporządzenia (UE) nr 1303/2013 oraz w projekcie rozporządzenia UE dla nowej perspektywy finansowej. Instytucja audytowa zapewnia prowadzenie audytu prawidłowego funkcjonowania systemu zarządzania i kontroli programu operacyjnego, na podstawie stosownej próby operacji w oparciu o zadeklarowane wydatki. Wydatki te są poddawane audytowi na podstawie reprezentatywnej próby i co do zasady z wykorzystaniem statystycznych metod doboru próby. Wszelkie prace wykonywane przy prowadzeniu audytów środków unijnych, realizowane są z uwzględnieniem międzynarodowych standardów audytu. Metodologia (np. analizy ryzyka, testy, dobór próby, dobór zakresu podmiotowego i przedmiotowego) wynikają z wieloletniej praktyki i procedur ukształtowanych na gruncie przepisów i wytycznych KE.

Projektodawcy podkreślają, że przepisy prawne (unijne i krajowe) nie przewidują, aby instytucja audytowa mogła wytworzyć inne dokumenty, które byłyby formalnym udokumentowaniem jakichkolwiek innych działań, których charakter lub cel można uznać za kontrolę zamówień publicznych. Instytucja audytowa nie wydaje również wyniku kontroli w rozumieniu PrZamPubl. Nie jest zatem dopuszczalne zrównanie funkcji i zadań instytucji audytowej z funkcją organu kontroli zamówień publicznych. Należy odróżnić tryb prowadzonego postępowania przez instytucję audytową, czyli audyt od kontroli, której cel i zakres nie jest tożsamy. Audyt jest połączeniem wielu czynności materialno-technicznych, w tym m.in. badania zamówień publicznych jeżeli wystąpią i jest prowadzony przez instytucję audytową w celu uzyskania racjonalnego zapewnienia, że system zarządzania i kontroli funkcjonuje skutecznie, zapobiega błędom i nieprawidłowościom, wykrywa je i koryguje, a środki finansowe z UE wydatkowane są zgodnie z obowiązującym prawem i celami, na które zostały przeznaczone. Natomiast kontrola skupia się wyłącznie na sprawdzeniu zgodności postępowania o udzielenie zamówienia z przepisami PrZamPubl i jej celem jest wyłącznie porównanie stanu faktycznego u zamawiającego z takim, jaki powinien był zaistnieć zgodnie z przepisami PrZamPubl.

Z uwagi na to, że przepisy PrZamPubl zrównały powyższe odrębne od siebie tryby postępowania, co jest niezasadne, uznano, że należy zmienić obecne regulacje PrZamPubl celem zapewnienia prawidłowego wykonywania funkcji oraz zadań instytucji audytowej, zgodnie z prawem UE oraz międzynarodowymi standardami audytu.