Praca zdalna i możliwość badania trzeźwości. Prace nad projektem trwają

Praca zdalna

Zgodnie z założeniem projektodawcy praca zdalna ma zastąpić w treści przepisów Kodeksu Pracy przepisy dotyczące telepracy. Projekt przewiduje zdefiniowanie pracy zdalnej jako pracy, która może być wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość.

Uzgodnienie między stronami umowy o pracę dotyczące wykonywania pracy zdalnej przez pracownika może nastąpić w dwóch momentach:

Praca zdalna może być wykonywana na polecenie pracodawcy:

– jeżeli pracownik złoży, bezpośrednio przed wydaniem polecenia, w postaci papierowej lub elektronicznej oświadczenie, że posiada warunki lokalowe i techniczne do wykonywania pracy zdalnej.

Pracodawca będzie miał prawo, w miejscu wykonywania pracy zdalnej i w godzinach pracy pracownika, przeprowadzać kontrolę wykonywania tej pracy przez pracownika, w tym w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przestrzegania procedur ochrony danych osobowych, na zasadach określonych w porozumieniu, regulaminie, poleceniu, albo w porozumieniu zawartym z pracownikiem. Kontrolę przeprowadza się w porozumieniu z pracownikiem, w miejscu wykonywania pracy zdalnej, w godzinach pracy pracownika. Pracodawca dostosowuje sposób przeprowadzania kontroli do miejsca wykonywania i charakteru pracy zdalnej. Wykonywanie czynności kontrolnych nie może naruszać prywatności pracownika wykonującego pracę zdalną i innych osób ani utrudniać korzystania z pomieszczeń domowych w sposób zgodny z ich przeznaczeniem.

Kontrola trzeźwości pracowników oraz kontrola na obecność środków odurzających

Nowelizacja przepisów Kodeksu pracy przewiduje poza pracą zdalną również umożliwienie pracodawcom wprowadzenia kontroli trzeźwości pracowników lub kontrolę na obecność środków działających podobnie do alkoholu. Jest to zmiana od dawna oczekiwana przez pracodawców, którzy obecnie nie mają przepisów wprost umożliwiających przeprowadzenia takich badań. Kontrola będzie możliwa, gdy będzie to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia.

Pracodawca będzie miał obowiązek niedopuszczenia do pracy pracownika, w którego organizmie zostanie stwierdzona obecność alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu. Dotyczy to także przypadku, gdy zajdzie uzasadnione podejrzenie, że pracownik stawił się do pracy w stanie nietrzeźwości, w stanie po użyciu alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu bądź spożywał alkohol lub zażywał wymienione środki w czasie pracy. Badanie stanu trzeźwości pracownika oraz badanie na obecność w jego organizmie środków działających podobnie do alkoholu będzie mogła przeprowadzać również Policja. Podobnie jak badanie na obecność innych środków które mają działanie podobne do alkoholu.

Ustawodawca przewiduje, że nowe przepisy poprawią bezpieczeństwo pracowników, zakładu pracy. Pracownicy nie będą narażali siebie i innych osób, w sytuacji, kiedy taka osoba będzie wykonywała pracę pod wpływem alkoholu albo innej substancji.

Uchwała rady gminy w sprawie lokalizacji inwestycji mieszkaniowej

I tak, wstępnie warto przytoczyć treść art. 7 ust. 4 oraz art. 8 ust. 1 ww. ustawy, z której wynika, że rada gminy podejmuje uchwałę o ustaleniu lokalizacji, o której mowa w ust. 1, lub odmowie ustalenia lokalizacji inwestycji w terminie 60 dni od dnia złożenia przez inwestora wniosku, o którym mowa w ust. 1. Rada gminy, podejmując uchwałę, bierze pod uwagę stan zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych na terenie gminy oraz potrzeby i możliwości rozwoju gminy wynikające z ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Ponadto, uchwała o ustaleniu lokalizacji inwestycji mieszkaniowej określa:

1) rodzaj inwestycji;

2) granice terenu objętego inwestycją mieszkaniową;

3) minimalną i maksymalną powierzchnię użytkową mieszkań;

4) minimalną i maksymalną liczbę mieszkań;

5) określenie zakresu inwestycji przeznaczonego na działalność handlową lub usługową;

6) zmiany w dotychczasowym sposobie zagospodarowania i uzbrojeniu terenu;

7) powiązanie inwestycji mieszkaniowej z uzbrojeniem terenu;

8) charakterystykę inwestycji mieszkaniowej, obejmującą określenie:

9) wskazanie nieruchomości, według katastru nieruchomości oraz księgi wieczystej, jeżeli została założona, na których mają być zlokalizowane obiekty objęte inwestycją mieszkaniową;

10) wskazanie nieruchomości, według katastru nieruchomości oraz księgi wieczystej, jeżeli została założona, w stosunku do których decyzja o pozwoleniu na budowę inwestycji mieszkaniowej ma wywołać skutek, o którym mowa w art. 35 ust. 1;

11) wskazanie nieruchomości, o których mowa w art. 38 ust. 1, według katastru nieruchomości oraz księgi wieczystej, jeżeli została założona;

12) warunki wynikające z potrzeb ochrony środowiska i ochrony zabytków.

W kontekście poruszonego zagadnienia warto odnotować stanowisko wyrażone w rozstrzygnięciu nadzorczym Wojewody Warmińsko-Mazurskiego z 8.7.2022 r. (Nr PN.4131.292.2022, opubl. w dzienniku urzędowym 15 lipca br.), w którym zwrócono również uwagę na art. 25 ust. 1‒2 ww. ustawy, z którego wynika, że uchwała o ustaleniu lokalizacji inwestycji mieszkaniowej wiąże organ wydający pozwolenie na budowę. Uchwała, o której mowa w ust. 1, nie rodzi praw do terenu oraz nie narusza prawa własności i uprawnień osób trzecich. Informację tej treści zamieszcza się w uchwale. W dalszej części podano, że: (….) w treści uchwały brakuje informacji, o której mowa w art. 25 ust. 2 ustawy o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych oraz inwestycji towarzyszących. W związku z czym należy uznać, iż Rada Miejska w (….) nie wyczerpała zakresu przedmiotowego, przekazanego przez ustawodawcę do uregulowania w uchwale, co stanowi istotne naruszenie prawa skutkujące stwierdzeniem jej nieważności. Finalnie organ nadzoru stwierdził nieważność w całości uchwały rady gminy.

Podsumowując, stanowisko organu nadzoru jest prawnie uzasadnione. Uchwała o ustaleniu lokalizacji inwestycji mieszkaniowej nie może pomijać ustawowego elementu w postaci informacji że nie narusza ona prawa własności i uprawnień osób trzecich.

Źródło: http://edzienniki.olsztyn.uw.gov.pl/actbymonths.

Metodyka obliczania emisji gazów cieplarnianych

Z rozporządzenia wynika m.in., że emisję gazów cieplarnianych, w przeliczeniu na jednostkę energii z paliw innych niż biopaliwa ciekłe oraz z energii elektrycznej, oblicza się według wzoru określonego w § 3 ust. 1 rozporządzenia. Przy czym, wskaźnik emisji gazów cieplarnianych (GHGi) dla:

W przypadku przerobu ropy naftowej z biokomponentem, z wyjątkiem skażalników, wskaźnik emisji gazów cieplarnianych (GHGi) dla biokomponentu w przeliczeniu na jednostkę energii oblicza się z uwzględnieniem stanu biokomponentu po przetworzeniu.

Wartość opałową paliw bez zawartości biokomponentów określa tabela 3 załącznika do rozporządzenia. Wartość opałową paliw oblicza się jako wartość opałową:

– z których zostało wytworzone paliwo.

W obliczeniach tych wartość opałowa dla biokomponentów niespełniających kryteriów zrównoważonego rozwoju jest równa wartości opałowej dla biokomponentów spełniających kryteria zrównoważonego rozwoju.

Metody analizy ekonomicznej kosztów i korzyści danych dotyczących niektórych jednostek wytwórczych ciepła

Zgodnie z art. 10a ust. 1 PrEnerg, przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się wytwarzaniem energii elektrycznej lub ciepła, przesyłaniem i dystrybucją ciepła oraz inni przedsiębiorcy, planujący budowę, przebudowę lub znaczną modernizację po 5.6.2014 r. jednostki wytwórczej o mocy nominalnej cieplnej powyżej 20 MW, sieci ciepłowniczej lub sieci chłodniczej, sporządzają analizę kosztów i korzyści budowy, przebudowy lub znacznej modernizacji tej jednostki lub sieci ciepłowniczej, lub sieci chłodniczej, mającą na celu określenie najbardziej efektywnych pod względem zasobów oraz opłacalnych rozwiązań umożliwiających spełnienie wymogów w zakresie ogrzewania i chłodzenia.

Z rozporządzenia wynika m.in., że w ramach analizy ekonomicznej kosztów i korzyści przedsięwzięcia sporządza się analizę finansową, która uwzględnia łącznie następujące metody:

[Natomiast po przeprowadzeniu analizy finansowej sporządza się analizę ekonomiczną kosztów i korzyści przedsięwzięcia, która uwzględnia łącznie następujące metody:

Do sporządzenia analizy ekonomicznej kosztów i korzyści przedsięwzięcia wykorzystuje się następujące źródła danych:

Zakres danych wykorzystywanych do analizy określa § 4 rozporządzenia.

Projekt rozporządzenia w sprawie specjalnych dotacji celowych dla placówek oświatowych

Na stronie RCL ukazał się projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z 7.7.2022 r. – w sprawie przyznawania, przekazywania i rozliczania dotacji celowej na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji remontów i inwestycji. Projekt tego rozporządzenia ma normatywne podstawy w art. 75a i art. 75b FinZadOśwU.

Wspomniany projekt określa:

1. szczegółowe kryteria i tryb przyznawania oraz rozliczania, a także tryb przekazywania dotacji celowej, o której mowa w art. 75a FinZadOśwU,
2. zakres informacji zawartych we wniosku o przyznanie dotacji celowej, o której mowa w art. 75a FinZadOśwU, oraz w sprawozdaniu z wykonania zadania;
3. sposób rozliczenia udzielonej dotacji celowej, o której mowa w art. 75a FinZadOśwU.

Z dalszych projektowanych regulacji wynika zaś, że wniosek o przyznanie dotacji celowej na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji lub remontu składa się do ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania.

W projekcie przewidziano również terminy na składanie wniosków o dotacje. Wniosek o przyznanie dotacji celowej na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji:

1. inwestycji, o której mowa w art. 75a pkt 1 FinZadOśwU, składać się będzie w terminie określonym w komunikacie wydanym na podstawie art. 90x OświatU;
2. inwestycji, o której mowa w art. 75a pkt 2 i 3 FinZadOśwU, lub remontu składa się w terminie do dnia 30 kwietnia danego roku.

W projekcie rozporządzenia przewidziano również możliwość złożenia wniosku o przyznanie dotacji celowej na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji lub remontu po dniu 30 kwietnia danego roku – w szczególnej sytuacji związanej z wystąpieniem zdarzenia losowego, lecz weryfikacja wniosku złożonego po terminie będzie następować po wyrażeniu zgody przez ministra. Ta regulacja jest podyktowana chęcią umożliwienia złożenia wniosku o przyznanie dotacji celowej i uzyskania tej dotacji pomimo wystąpienia zdarzenia losowego, które może mieć miejsce. Złożenie wniosku o przyznanie dotacji celowej po terminie (§ 3 ust. 2 i 3 projektu) obwarowane jest dodatkowymi wymogami, tj. koniecznością złożenia: dodatkowego wniosku o przyjęcie wniosku złożonego po terminie wraz z uzasadnieniem, dokumentów zawierających opis zdarzenia losowego powodującego zakłócenie działalności wnioskodawcy oraz poświadczających zaistniałą szkodę (o ile wystąpiła), a także uzasadnienia konieczności realizowania inwestycji lub remontu (§ 5 ust. 3 projektu).

Jednocześnie w § 19 projektu przewidziano przepis przejściowy na 2022r., zgodnie z którym ww. wnioski można będzie złożyć do 31.10.2022 r., a termin rozpatrzenia tych wniosków będzie wynosił 14 dni, tak aby było możliwe przyznanie dotacji celowej jeszcze przed końcem 2022 r. Dodatkowo w § 19 projektu wskazano, że o dotację celową na realizację inwestycji, o których mowa w art. 75a pkt 2 i 3 FinZadOśwU, lub remontu mogą wnioskować osoby fizyczne i osoby niebędące jednostkami samorządu terytorialnego, które prowadzą lub mogą prowadzić przedszkole, szkołę lub placówkę.

Podsumowując, nowy projekt rozporządzenia z pewnością jest oczekiwanym aktem prawnym ze strony samorządów i podmiotów niepublicznych prowadzących placówki oświatowe. Daje bowiem możliwość uzyskania dodatkowego wsparcia na różne zadania remontowe, czy inwestycyjne, w zakresie placówek oświatowych.

Źródło: RCL

Projekt przepisów o systemie SIDUSIS skierowany do Komisji Cyfryzacji

Projektowana ustawa o zmianie ustawy z 7.5.2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych ma na celu stworzenie ram prawnych dla Systemu Informacyjnego o Dostępie do Usług Stacjonarnego Internetu Szerokopasmowego (SIDUSIS). Ustawa ma rozwiązać problem wiedzy obywateli o tym, kto realizuje inwestycję w ich okolicy i kiedy będą dostępne usługi. Z drugiej strony – przedsiębiorcom telekomunikacyjnym brakuje wiedzy o pustostanach, a więc punktach adresowych, gdzie na pewno nie znajdą klienta na swoje usługi (https://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/0/34D71E48ED663E3AC1258880003FFCE0/%24File/2449.pdf).

Projektowana ustawa wprowadza do zestawu określeń używanych w zmienianej ustawie nowe określenie „pustostan” oraz definiuje jego cechy identyfikacyjne. W myśl propozycji pustostan to niezamieszkały lub nieużytkowany na cele prowadzenia działalności gospodarczej lub rolniczej albo z zakresu działów specjalnych produkcji rolnej, lub na cele publiczne budynek, który:

a) nie spełnia wymogów określonych w przepisach w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, w zakresie pomieszczeń przeznaczonych na pobyt stały lub czasowy ludzi, wydanych na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 1 PrBud lub

b) został wyłączony w całości z użytkowania z uwagi na zły stan techniczny, lub

c) jest przewidziany do rozbiórki.

Nowelizacja daje podstawę do oznaczanie budynków jako pustostanów. Ma się tym zajmować powoływany w gminach Koordynator Szerokopasmowy, którego obowiązki polegałyby „na reprezentowaniu gminy w kwestiach związanych z rozwojem i utrzymaniem sieci szerokopasmowych na terenie gminy. W szczególności taki Koordynator zapewniałby mieszkańcom gminy możliwość weryfikacji i potwierdzenia zgodności informacji w systemie SIDUSIS ze stanem faktycznym oraz zgłaszania pustostanów lub zapotrzebowania na szerokopasmowy dostęp do internetu, stanowiłby punkt kontaktowy dla przedsiębiorców telekomunikacyjnych posiadających na terenie gminy sieci szerokopasmowe”.

Ustawa zasadniczo ma wejść w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia. Skierowano ją do Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii.

Regulamin korzystania ze świetlicy wiejskiej

Z powyższego przepisu wynika, że na podstawie niniejszej ustawy organy gminy mogą wydawać akty prawa miejscowego w zakresie:

1) wewnętrznego ustroju gminy oraz jednostek pomocniczych;

2) organizacji urzędów i instytucji gminnych;

3) zasad zarządu mieniem gminy;

4) zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.

Na kanwie ww. regulacji w orzecznictwie nadzorczym akcentuje się, że pojęcie zasad i trybu korzystania z obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oznacza ogólne wytyczne, czyli reguły zachowania się, kierowane do osób, które przebywają na tych terenach lub w tych obiektach. Wnosić stąd należy, że rada gminy uprawniona jest wyłącznie do określenia w stosownej uchwale norm i zasad prawidłowego postępowania na terenie gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.

W kontekście poruszonego zagadnienia warto odnotować stanowisko wyrażone w rozstrzygnięciu nadzorczym Wojewody Warmińsko-Mazurskiego z 8.7.2022 r. (NR PN-II.4131.293.2022; opubl. w dzienniku urzędowym 15.7.br.), w którym organ nadzoru zwrócił uwagę na kilka kwestii w kontekście następujących zapisów: „Świetlice są przekazane w użyczenie Gminnemu Centrum Kultury w (…..) (dalej „GCK”). Bezpośrednią opiekę nad świetlicą w danej miejscowości sprawuje Opiekun świetlicy (dalej „Opiekun”). W przypadku nieobecności Opiekuna lub jego tymczasowego braku funkcję tę przejmuje Sołtys danej miejscowości. GCK oraz Opiekun prowadzą harmonogram korzystania ze świetlic”.

Po trzecie, zaakcentowano, że na podstawie wskazanej normy kompetencyjnej, radzie gminy nie przysługuje uprawnienie do decydowania o tym, jaki podmiot będzie „opiekował” się obiektem użyteczności publicznej, jak też rozstrzyganie o obowiązkach i uprawnieniach takiego podmiotu. Taka materia nie mieści się bowiem ani w pojęciu zasad, ani w pojęciu trybu korzystania z tych obiektów. Wybór konkretnego podmiotu, zarządzającego w imieniu organu wykonawczego obiektami użyteczności publicznej należy bowiem do zadań wójta, jako organu gospodarującego mieniem komunalnym (art. 30 ust. 2 pkt 3 SamGminU).

Podsumowując, rozstrzygnięcie nadzorcze jest w pełni uzasadnione. W ramach uchwał dotyczących korzystania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej, nie można ujmować zapisów związanych z wyznaczeniem osób odpowiedzialnych za zarządzanie i opiekę nad danym obiektem.

Źródło: http://edzienniki.olsztyn.uw.gov.pl.

Zmiana przepisów w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców z zakresu prawa nieruchomości

Głównym zamierzeniem projektodawcy jest zmniejszenie obciążeń regulacyjnych niekorzystnych z punktu widzenia funkcjonowania obywateli i prowadzenia działalności gospodarczej. Swoista inflacja prawa negatywnie wpływa na konkurencyjność polskiej gospodarki, a także na stosunek obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa. Wobec tego istnieje potrzeba dokonywania systematycznego przeglądu regulacji prawnych pod kątem identyfikacji nadmiarowych procedur, które stanowią nieuzasadnione obciążenie dla uczestników obrotu. Tak ustalone bariery administracyjne i prawne należy następnie eliminować z systemu prawnego albo modyfikować je do formy przystępnej dla uczestników obrotu (http://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/Projekty/9-020-971-2022/$file/9-020-971-2022.pdf).

Ustawa o gospodarce nieruchomościami

W GospNierU rezygnuje się z obowiązku okresowych badań rynku nieruchomości przeprowadzanych dotychczas przez Ministra właściwego do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego, ze szczególnym uwzględnieniem nieruchomości przeznaczonych na cele mieszkaniowe lub wykorzystywanych na te cele. W tym samym zakresie zmiany dotyczą centralnego rejestru rzeczoznawców majątkowych. Wyciągi z centralnego rejestru podlegają udostępnieniu na stronach internetowych urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa.

Ustawa o księgach wieczystych i hipotece

W KWU nowela poszerza krąg podmiotów, które mogą wystąpić do Ministra Sprawiedliwości o zgodę na wielokrotne, nieograniczone w czasie wyszukiwanie ksiąg wieczystych w centralnej bazie danych ksiąg wieczystych o dodatkowe podmioty, tj. ministra właściwego do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa, a także o organy, o których mowa w art. 4 ust. 1 PrzekszUżytkWieczU oraz w art. 3 ust. 1 PrzekPrUżytWU oraz organy wyższego stopnia w sprawach, o których mowa w tych ustawach.

Ustawa o drogach publicznych

W DrPublU nowelizacja precyzuje, że decyzje zarządcy drogi w sprawie udostępnienia kanału technologicznego, jak i odmowa jego udostępnienia następuje w formie decyzji, która jest ostateczna.

Przepisy dotyczące Krajowego Rejestru Sądowego

W PWKRSU w odniesieniu do przejmowania prawa własności lub użytkowania wieczystego spółek, o których mowa w ustawie, projektodawcy precyzują, że użytkowanie wieczyste ustanowione na nieruchomości, której właścicielem jest Skarb Państwa, nie wygasa, a z tytułu użytkowania wieczystego Skarb Państwa nie wnosi opłat rocznych. Ponadto wskazuje się, że po zakończeniu postępowania dotyczącego mienia i zobowiązań nieruchomości Skarbu Państwa przejmuje protokolarnie do zasobu Skarbu Państwa, na wniosek starosty wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej, właściwego ze względu na ostatnią siedzibę podmiotu prawnego. Starosta, wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej, właściwy ze względu na ostatnią siedzibę podmiotu przekazuje nieruchomość w drodze czynności jednostronnej, o czym zamieszcza wzmiankę w protokole (dyrektorowi Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych albo dyrektorowi oddziału terenowego KOWR). Protokół stanowi podstawę do dokonania wpisu w księdze wieczystej.

Ustawa zasadniczo ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. Tymczasem projekt skierowano do Biura Legislacyjnego oraz konsultacji m.in. przez Sąd Najwyższy, Krajową Radę Radców Prawnych, Naczelną Radę Adwokacką,

Projekt nowej ustawy o sporach zbiorowych pracy

Obowiązujące obecnie przepisy ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych enumeratywnie definiują przedmiot sporu zbiorowego, niemniej spory są często wszczynane we wszelkich sprawach, które dotyczą zbiorowych praw i interesów pracowników. Pomimo, że ustawa na to nie zezwala, interpretacja zakresu przedmiotu sporu przyjmowana przez związki zawodowe jest bardzo szeroka. Stronami sporu zbiorowego są: pracownicy – reprezentowani przez związki zawodowe oraz pracodawca lub pracodawcy, którzy mogą być reprezentowani przez właściwe organizacje pracodawców. Obowiązujące przepisy przyznają prawo wszczęcia i prowadzenia sporu zbiorowego każdej organizacji związkowej. Taka sytuacja, przy wielości związków zawodowych w zakładzie pracy, znacznie utrudnia osiągnięcie porozumienia.

Najważniejszymi celami projektowanej ustawy wskazanymi przez Ministerstwo są:

1. Odejście od enumeratywnego określenia przedmiotu sporu zbiorowego

Obowiązujące przepisy ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych enumeratywnie definiują przedmiot sporu zbiorowego, niemniej spory często wszczynane są we wszelkich sprawach, które dotyczą zbiorowych praw i interesów pracowników. Niestety, często interpretacja zakresu przedmiotu sporu przyjmowana przez strony jest odmienna co stwarza problemy już na początku negocjacji. Odejście od enumeratywnego określenia przedmiotu sporu zbiorowego spowoduje, że ustawa będzie określać zasady wszczęcia, prowadzenia i zakończenia sporu zbiorowego pracy, który zgodnie z zaproponowaną definicją będzie sporem osób wykonujących pracę zarobkową z pracodawcą lub pracodawcami o zbiorowe prawa lub wolności związkowe, a także o zawodowe, ekonomiczne lub socjalne zbiorowe interesy lub prawa, związane z wykonywaniem pracy. Tak więc spór będzie mógł być prowadzony we wszelkich sprawach zbiorowych, w których związki zawodowe reprezentują osoby wykonujące pracę zarobkową.

2. Wprowadzenie wymogu wyłaniania wspólnej reprezentacji organizacji związkowych niezbędnej do wszczęcia i prowadzenia sporu zbiorowego

Obowiązujące przepisy przyznają prawo wszczęcia i prowadzenia sporu zbiorowego każdej organizacji związkowej. Taka sytuacja, przy wielości związków zawodowych w zakładzie pracy, znacznie utrudnia osiągnięcie porozumienia. Zdarza się, że pracodawca osiąga porozumienie z większością związków zawodowych, jednak spór trwa nadal bowiem jedna lub kilka organizacji nie zawarły porozumienia (obecnie taka sytuacja ma miejsce podczas sporu w ZUS). Nierzadko pracodawca jest w sporze zbiorowym z kilkoma, a nawet kilkunastoma organizacjami związkowymi, a każda z nich może przedstawiać różne postulaty, co powoduje problemy w zakresie uzgodnienia wspólnego stanowiska stron. W celu ujednolicenia przepisów z zakresu zbiorowego prawa pracy oraz mając na uwadze konieczność wsparcia organizacji reprezentatywnych, postulowaną przez partnerów społecznych, proponuje się wprowadzenie obowiązku zawiązywania koalicji związków w trwającym sporze. W tym kontekście proponuje się zastosowanie standardów, przewidzianych w odniesieniu do wyłaniania reprezentacji, które mają zastosowanie do negocjowania i zawierania układów zbiorowych pracy (art. 241¹⁶ Kodeksu pracy), tzn. wprowadzenie trybu powiadamiania o zgłoszonych żądaniach w celu wspólnego prowadzenia rokowań; w razie braku porozumienia co do wspólnej reprezentacji – warunkiem prowadzenia rokowań będzie uczestniczenie w niej co najmniej jednej organizacji reprezentatywnej w myśl art. 252–253 ustawy z 23.5.1991 r. o związkach zawodowych.

3. Wprowadzenie sądowej kontroli legalności referendum strajkowego

Przepisy ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych nie przewidują możliwości badania legalności sporu ani strajku. Wobec rezygnacji z określenia przedmiotu sporu, badanie zgodności zgłoszonych żądań z ustawą nie będzie konieczne, niemniej – jak pokazuje praktyka – zasadne jest wprowadzenie możliwości kontroli legalności przeprowadzenia głosowania w sprawie ogłoszenia strajku (referendum strajkowe).

4. Określenie czasu trwania prowadzenia sporu

W obecnym stanie prawnym brak jest określenia maksymalnego czasu trwania sporu; nie wskazano również skutecznej formy jego zakończenia. Często strony po rozpoczęciu sporu nie podejmują dalszych działań w celu jego rozstrzygnięcia. Taka sytuacja powoduje, że spór trwa wiele miesięcy lub lat, mimo że strony nie podejmują żadnych czynności. Permanentne pozostawanie w sporach zbiorowych nie służy dialogowi społecznemu i osłabia możliwości prowadzenia rzeczowych negocjacji. Spór zbiorowy powinien toczyć się w miarę szybko i stronom powinno zależeć na dojściu do porozumienia. Proponuje się zatem precyzyjne określenie czasu trwania sporu (9 miesięcy – z możliwością dodatkowego wydłużenia o 3 miesiące). W tym terminie spór powinien się zakończyć opracowaniem odpowiednich dokumentów lub po jego upływie – będzie wygasał z mocy prawa.

5. Zmiany w zakresie prowadzenia listy mediatorów przy Ministrze Rodziny i Polityki Społecznej

Z uwagi na fakt, że w obecnym stanie prawnym kwestie związane z funkcjonowaniem listy mediatorów przy ministrze właściwym do spraw pracy, jak i sam statut mediatora – nie są doprecyzowane, w celu wzmocnienia pozycji mediatora, konieczne są odpowiednie zmiany co do standardów pracy mediatora, jak i wpisu na listę mediatorów. Listę będzie ustalał minister właściwy do spraw pracy na podstawie wniosku osoby zainteresowanej wpisem. Ustawa będzie określać kryteria wpisu na listę. Dodatkowo, w stosunku do ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, zrezygnowano z uzgadniania listy z organizacjami partnerów społecznych, reprezentowanymi w RDS.

6. Wprowadzenie tzw. mediacji prewencyjnej

Zgodnie z obowiązującą ustawą o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, rokowania w celu rozwiązania sporu zbiorowego w drodze porozumienia są prowadzone wyłącznie przez strony sporu, bez udziału osób trzecich. W konsekwencji strony, przechodząc do etapu mediacji, mogą być już tak skonfliktowanie, że w wielu przypadkach brak jest możliwości dojścia do porozumienia. Dlatego też – w celu przyznania możliwości dojścia do porozumienia na jak najwcześniejszym etapie sporu, proponuje się wprowadzenie instytucji tzw. mediacji prewencyjnej, mającej zapobiegać eskalacji konfliktu w trakcie prowadzenia rokowań. Umożliwi to stronom skorzystanie z profesjonalnej pomocy osoby dającej gwarancję bezstronności i pomagającej w osiągnięciu wcześniejszego porozumienia, co z kolei może przyczynić się do wzrostu liczby porozumień zawieranych na tym etapie sporu.

Projekt ustawy nie został jeszcze opublikowany, biorąc pod uwagę, że Rada Ministrów ma go przyjąć jeszcze w tym roku, to w najbliższych tygodniach powinien zostać skierowany do konsultacji społecznych. W momencie, kiedy zostanie opublikowany możliwe będzie bardziej szczegółowe przeanalizowanie jego założeń.

Ustalenie odszkodowania za ograniczenie korzystania z nieruchomości w przypadku niepodjęcia robót budowlanych

Problem dotyczy sytuacji, w której właściwy organ wydał decyzję na podstawie art. art. 120 i 124–126 GospNierU, ale faktycznie nie doszło do wykonania robót czy też innych prac na nieruchomości.

Zmniejszenie wartości nieruchomości, o którym mowa w art. 128 ust. 4 GospNierU nie powinno być utożsamiane ze skutkami dla wartości nieruchomości, jakie wynikają z uchwalonych planów miejscowych czy wydanych decyzji lokalizacyjnych. Przepis art. 128 ust. 4 GospNierU dotyczy odszkodowań ustalanych w trybie administracyjnym za szkody powstałe wskutek zdarzeń, o których mowa w art. 124 GospNierU. Zdarzeniami mogącymi rodzić szkodę nie są jednak same decyzje wydawane na podstawie tego przepisu, zezwalające na określone działania, lecz faktyczne zakładanie i przeprowadzanie ciągów, przewodów i urządzeń. To za skutki tych zdarzeń właścicielowi nieruchomości służą dwa rodzaje roszczeń:

1) pierwsze dotyczy odszkodowania za szkody, jeżeli takie na nieruchomości powstaną (zgodnie z art. 124 ust. 4 GospNierU w pierwszej kolejności podmiot występujący o zezwolenie ma bowiem obowiązek przywrócić nieruchomość do stanu poprzedniego), powinno ono odpowiadać wartości poniesionych szkód;

2) drugie dotyczy natomiast odszkodowania za zmniejszenie wartości nieruchomości. Przysługuje ono także w przypadku, gdy wskutek zdarzeń, o których mowa w art. 124 GospNierU, zmniejszy się wartość nieruchomości. Jeżeli zmniejszenie wartości ma być wywołane zdarzeniami wymienionymi w art. 124 GospNierU, a są nimi działania związane z przeprowadzaniem i zakładaniem ciągów, przewodów i urządzeń, to odszkodowanie za zmniejszenie wartości również przysługuje po ich faktycznym zaistnieniu.

Trafne jest stanowisko, że przepis art. 124 ust. 7 GospNierU nie stanowi źródła obowiązku odszkodowawczego. Nieprawidłowe jest stanowisko, że katalog zdarzeń wywołujących szkodę wymienionych w art. 120 i 124– 26 GospNierU obejmuje również przewidziany w art. 124 ust. 7 GospNierU wpis decyzji do księgi wieczystej. Na podstawie tego przepisu dochodzi do ujawnienia w księdze wieczystej, na podstawie decyzji, ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości przez wydanie zezwolenia na założenie i przeprowadzenie ciągów, przewodów i urządzeń, jeżeli właściciel nie wyraża na to zgody. Decyzja taka, jak zasadnie się przyjmuje, jest dla inwestora źródłem prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, a także cele związane z utrzymaniem założonych ciągów, linii i urządzeń. Decyzja taka może być wydana tylko przed rozpoczęciem inwestycji, której dotyczy, nie jest możliwe jej wydanie względem inwestycji już zrealizowanych. Z tego względu należy uznać, że roszczenia związane z wpływem planowanej inwestycji na wartość nieruchomości mogą być realizowane, w zakresie określonym w przepisach PlanZagospU. Dopiero po jej realizacji otwiera się droga do dochodzenia w trybie administracyjnym roszczeń odszkodowawczych określonych w art. 128 ust. 4 GospNierU, w tym roszczenia z tytułu zmniejszenia wartości nieruchomości.