Uchwała rady gminy w sprawie podatku rolnego na 2023 r. musi być wprowadzona w sposób legalny
W kontekście sygnalizowanych wątpliwości kluczowe znaczenie mają przepisy zawarte w art. 6 PodRolU. Tamże postanowiono, że podatek rolny za rok podatkowy wynosi:
1) od 1 ha przeliczeniowego gruntów, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 1 – równowartość pieniężną 2,5 q żyta,
2) od 1 ha gruntów, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 2 – równowartość pieniężną 5 q żyta
– obliczone według średniej ceny skupu żyta za 11 kwartałów poprzedzających kwartał poprzedzający rok podatkowy.
Średnią cenę skupu żyta ustala się na podstawie komunikatu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, ogłaszanego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, w terminie do dnia 20 października roku poprzedzającego rok podatkowy.
Nadto, rady gmin są uprawnione do obniżenia cen skupu, przyjmowanych jako podstawa obliczania podatku rolnego na obszarze gminy.
Na stronie RIO w Olsztynie ukazała się uchwała Nr 0102-372/22 Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Olsztynie z 30.11.2022 r. w sprawie stwierdzenia nieważności uchwały rady gminy dotyczącej obniżenia ceny żyta jako podstawy naliczania podatku rolnego na obszarze gminy. Podstawą stwierdzenia nieważności ww. uchwały było zaniechania obowiązku zgłoszenia projektu uchwały do opiniowania w trybie art. 5a IzbyRolU. Z treści tej regulacji wynika zaś, że organy administracji rządowej w województwie oraz organy samorządu terytorialnego zasięgają opinii właściwej miejscowo izby o projektach aktów prawa miejscowego dotyczących rolnictwa, rozwoju wsi i rynków rolnych, z wyjątkiem przepisów porządkowych. Termin do przedstawienia opinii wynosi:
1) co najmniej 14 dni od dnia doręczenia projektu – dla projektów przesłanych przez organy administracji rządowej w województwie;
2) 14 dni od dnia doręczenia projektu – dla projektów przesłanych przez organy samorządu terytorialnego.
Natomiast nieprzedstawienie przez izbę stanowiska w wyznaczonym terminie uważa się za akceptację przedłożonego projektu.
W podanej wyżej uchwale RIO ustalono, że:
W dniu 25 listopada 2022 r. wpłynęło do Regionalnej Izby Obrachunkowej w (…) pismo Wójta Gminy (…) z którego wynika, że projekt uchwały Rady Gminy (…) w sprawie obniżenia ceny żyta jako podstawy naliczania podatku rolnego na obszarze Gminy nie był przedłożony do zaopiniowania (…) Izbie Rolniczej.
Na bazie tych ustaleń stwierdzono, że brak zasięgnięcia opinii właściwej miejscowo izby rolniczej w powyższej sprawie stanowi naruszenie przepisów określających procedurę podjęcia badanej uchwały. W konsekwencji RIO uznała, że naruszenie przepisów art. 5a ust. 1 IzbyRolU w związku z art. 6 ust. 3 PodRolU ma charakter istotny.
Podsumowując, wprowadzenie uchwały podatkowej na 2023 r. w zakresie podatku rolnego wymaga zgłoszenia projektu uchwały do opiniowania właściwej miejscowo izby rolniczej. Zaniechanie w tym zakresie stanowi istotne naruszenie prawa, co stwierdzi RIO.
Źródło: RIO w Olsztynie
Obwieszczenie Ministra Finansów w sprawie kwoty składki zdrowotnej zaliczanej w koszty
W Monitorze Polskim z 19 grudnia 2022 r. pod poz. 1238 zostało opublikowane obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2022 r. ogłaszające, że wysokość kwoty składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconej w roku podatkowym na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych,
- zaliczanej do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 58 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych lub
- odliczanej od dochodu na podstawie art. 30c ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych,
w roku 2023 nie może przekroczyć 10 200 zł.
Źródło: Ministerstwo Finansów
Wydatki bieżące na cele ukraińskie pomniejszają zasadę równowagi budżetowej i kwotę długu
W kontekście sygnalizowanej problematyki na uwagę zasługują m.in. przepisy zawarte w art. 242 FinPubU. Z tego artykułu wynika m.in., że organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego nie może uchwalić budżetu, w którym planowane wydatki bieżące są wyższe niż planowane dochody bieżące powiększone o przychody, o których mowa w art. 217 ust. 2 pkt 5, 7 i 8 FinPubU. Na koniec roku budżetowego wykonane wydatki bieżące nie mogą być wyższe niż wykonane dochody bieżące powiększone o przychody, o których mowa w art. 217 ust. 2 pkt 5, 7 i 8 FinPubU, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4.
Wskazany przepis wyraża zasadą równowagi budżetowej w zakresie części „bieżącej” budżetu jednostki samorządu terytorialnego.
Co istotne, dla ww. jednostek wyłączono stosowanie wspomnianej zasady w odniesieniu do wydatków ponoszonych na podstawie PomocUkrainaU.
Na szczególną uwagę zasługują w tym zakresie przepisy zgrupowane w ramach art. 110 PomocUkrainaU. W ust. 1 postanowiono, że ustalając relację, o której mowa w art. 242 FinPubU, planowane wydatki bieżące pomniejsza się o planowane wydatki bieżące ponoszone w celu realizacji zadań związanych z pomocą obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa w części, w jakiej nie są one finansowane środkami publicznymi otrzymanymi przez jednostkę na ten cel. Nadto, podano, że ocena spełnienia zasady określonej w art. 242 FinPubU następuje z uwzględnieniem wykonanych wydatków bieżących pomniejszonych o wykonane wydatki bieżące poniesione w celu realizacji zadań związanych z pomocą obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa w części, w jakiej nie były one finansowane środkami publicznymi otrzymanymi przez jednostkę na ten cel.
Z kolei w ust. 3 postanowiono, że ustalając relację ograniczającą wysokość spłaty długu jednostki samorządu terytorialnego na rok 2023 i lata kolejne, wydatki bieżące budżetu tej jednostki podlegają pomniejszeniu o wydatki bieżące poniesione w celu realizacji zadań związanych z pomocą obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa w części, w jakiej nie są one finansowane środkami publicznymi otrzymanymi przez jednostkę na ten cel.
Podsumowując, przywołane wyżej regulacje prawne nabierają znaczenia w kontekście nowego roku budżetowego 2023. Umożliwiają bowiem korzystne ukształtowanie głównych parametrów budżetowych, czyli zasady równoważenia budżetu jednostki samorządu terytorialnego oraz kwoty długu danego samorządu. Należy jednak podkreślić, że opisane korzyści dotyczą tych wydatków bieżących, które pokrywa dany samorząd z własnych środków a nie ze środków otrzymanych ze źródeł zewnętrznych, w tym np. z Funduszu Pomocy.
Nowe oświadczenia odbiorcy ciepła
Na stronie RCL ukazał się w dniu 15.12.2022 r. projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie wzorów oświadczeń składanych przez odbiorców ciepła niebędących gospodarstwami domowymi w celu skorzystania ze szczególnych rozwiązań w związku z sytuacją na rynku paliw.
W kontekście ww. projektu warto przybliżyć motywy, jakimi kierowali się autorzy wspomnianego projektu. W jego uzasadnieniu wskazano na kilka aspektów prawnych.
Po pierwsze podano, że DodEnergU wprowadziła szczególne rozwiązania osłonowe, które umożliwiają podjęcie działań minimalizujących negatywne skutki społeczno-gospodarcze związane z nagłym, gwałtownym wzrostem cen ciepła na rynku paliw. Celem tych działań jest wzmocnienie ochrony odbiorców ciepła szczególnie narażonych na skutki wzrostu cen, w tym odbiorców realizujących zadania z zakresu użyteczności publicznej. Tych ostatnich wyszczególniono w art. 4 ust. 1 pkt. 4 DodEnergU. W art. 5 ust. 1 oraz art. 6 ust. 1 DodEnergU uregulowano, że wskazani tam odbiorcy ciepła w celu umożliwienia stosowania średniej ceny wytwarzanego ciepła z rekompensatą, składają sprzedawcy ciepła oświadczenie.
Po drugie wskazano również, że konieczność wydania projektowanego rozporządzenia wynika z rozszerzenia katalogu podmiotów wrażliwych, o związki zawodowe, w zakresie, w jakim zużywają one ciepło na potrzeby podstawowej działalności.
Wskazano również, że określenie jednolitych wzorów oświadczeń przyspieszy uzyskanie ochrony przez odbiorców ciepła oraz usprawni proces minimalizowania negatywnych skutków wysokich cen ciepła na rynku, zwiększając ochronę odbiorców ciepła dotkniętych zmianami cen ciepła. Dalej podkreślono, że celem wskazanej regulacji jest zagwarantowanie ww. odbiorcom instrumentów pozwalających ułatwienie składania oświadczeń. W obydwu oświadczeniach zaproponowano analogiczny, tabelaryczny sposób prezentacji danych.
Podsumowując, projekt nowego rozporządzenia ws. oświadczeń składanych przez odbiorców ciepła, uwzględnia nie tylko nową kategorię beneficjentów wsparcia, ale i wprowadza przejrzysty sposób prezentacji danych w formie tabelarycznej. Wskazany projekt należy więc ocenić pozytywnie, z punktu widzenia odbiorców ciepła, w tym jednostek organizacyjnych samorządu.
Źródło: RCL
Zmiana wzoru zawiadomienia o zajęciu innej wierzytelności pieniężnej
W Dz.U. z 2022 r. pod poz. 2624 opublikowano rozporządzenie Ministra Finansów z 12 grudnia 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wzorów dokumentów stosowanych w egzekucji należności pieniężnych.
Zgodnie z art. 89 § 1 EgzAdmU, organ egzekucyjny dokonuje zajęcia wierzytelności pieniężnej innej, niż określona w art. 72-85 EgzAdmU, przez przesłanie do dłużnika zobowiązanego zawiadomienia o zajęciu wierzytelności pieniężnej zobowiązanego i jednocześnie wzywa dłużnika zajętej wierzytelności, aby należnej od niego kwoty do wysokości egzekwowanej należności wraz z odsetkami z tytułu niezapłacenia należności w terminie i kosztami egzekucyjnymi bez zgody organu egzekucyjnego nie uiszczał zobowiązanemu, lecz należną kwotę przekazał organowi egzekucyjnemu na pokrycie należności.
Zmiana dotyczy załącznika nr 6 rozporządzenia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z 1.12.2020 r. w sprawie wzorów dokumentów stosowanych w egzekucji należności pieniężnych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 26), który określa „Zawiadomienie o zajęciu innej wierzytelności”.
Minister finansów ogłosi, w drodze obwieszczenia, w Dz.Urz. „Monitor Polski” termin uruchomienia usługi polegającej na dokonywaniu za pośrednictwem konta w e-Urzędzie Skarbowym doręczeń pomiędzy komornikiem sądowym a naczelnikiem urzędu skarbowego lub Szefem Krajowej Administracji Skarbowej pism w sprawach zajęcia nadpłaty i zwrotu podatku (art. 27 ust. 1 pkt 2 lit. a ustawy z 8.6.2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu automatyzacji załatwiania niektórych spraw przez Krajową Administrację Skarbową, Dz.U. z 2022 r. poz. 1301).
Nowy wzór „Zawiadomienia o zajęciu innej wierzytelności” stosuje się od dnia określonego w obwieszczeniu.
Wzór zawiadomienia w brzmieniu dotychczasowym można stosować nie dłużej jednak niż do 28.2.2023 r. pod warunkiem dołączenia do zawiadomienia:
1) informacji o nieobowiązywaniu zawartego w tym wzorze:
- pouczenia dla dłużnika zajętej wierzytelności w przypadku zajęcia wierzytelności z tytułu nadpłaty lub zwrotu podatku,
- pouczenia dla dłużnika zajętej wierzytelności w przypadku zbiegu egzekucji do wierzytelności z tytułu nadpłaty lub zwrotu podatku w wysokości powyżej 100 zł;
2) zawartych we wzorze zawiadomienia w nowym brzmieniu:
- pouczenia dla dłużnika zajętej wierzytelności w przypadku zajęcia nadpłaty i zwrotu podatku,
- pouczenia dla dłużnika zajętej wierzytelności w przypadku zbiegu egzekucji do wierzytelności z tytułu nadpłaty lub zwrotu podatku w wysokości powyżej 100 zł.
Ważne
Pozostają w mocy zawiadomienia o zajęciu innej wierzytelności pieniężnej sporządzone według wzoru w brzmieniu dotychczasowym, wysłane przed dniem określonym we wspomnianym wyżej obwieszczeniu Ministra finansów.
Pierwszy w Polsce kodeks postępowania zgodnego z RODO zatwierdzony
Jakub Groszkowski, Zastępca Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych, wręczając 14.12.2022 r. przedstawicielom inicjatywy kodeksowej decyzję zatwierdzającą kodeks, powiedział: „Zadaniem kodeksu postępowania jest zapewnienie ochrony danych osobowych pacjentów i innych osób w placówkach służby zdrowia. Z pewnością przyjęty kodeks postępowania pomoże nie tylko podmiotom medycznym wypełniać wymogi RODO, ale również upowszechni wiedzę o ochronie danych wśród pacjentów. Poszerzanie wiedzy i świadomości na temat roli ochrony danych osobowych oraz budowanie odpowiednich postaw zarówno wśród administratorów, jak i obywateli to proces, w którym aktywnie bierze udział UODO”.
W ocenie organu nadzorczego przedstawiony przez FZPOZ Porozumienie Zielonogórskie kodeks postępowania jest zgodny z przepisami ogólnego rozporządzenia o ochronie danych (RODO) oraz stanowi odpowiednie zabezpieczenie w zakresie ochrony danych przewidzianych przepisami rozporządzenia. Decyzja Prezesa UODO kończy okres pracy nad treścią kodeksu i daje placówkom medycznym możliwość rozpoczęcia przygotowań do jego wdrożenia.
„Kodeks postępowania RODO Porozumienia Zielonogórskiego powstał po to, by doprecyzować zawiłe przepisy związane z ochroną danych osobowych w placówkach medycznych. Dzięki znajdującym się w nim czytelnym instrukcjom, placówki będą w stanie wdrożyć odpowiednie rozwiązania oraz zyskać pełną kontrolę nad procesami zachodzącymi w obszarze ochrony danych osobowych, a tym samym zmniejszą ryzyko chaosu lub szukania niewłaściwych rozwiązań w przypadku naruszenia bezpieczeństwa danych osobowych pacjentów” – powiedział Jacek Krajewski, prezes Federacji Porozumienie Zielonogórskie.
Kodeksy postępowania. Dlaczego warto je opracować?
Przystąpienie do stosowania kodeksu postępowania wiąże się z licznymi korzyściami. Przede wszystkim podmioty, które będą go stosowały mogą mieć gwarancję prawidłowości używania określonych rozwiązań zatwierdzonych przez organ nadzoru. Mogą też liczyć na nadzór nad procesami przetwarzania danych osobowych ze strony niezależnego podmiotu monitorującego ten kodeks. Nie bez znaczenia jest również fakt, iż zgodnie z RODO organ nadzorczy, gdy rozważa nałożenie kary na dany podmiot musi brać pod uwagę w każdym przypadku, czy podmiot ten prawidłowo stosuje zatwierdzony kodeks postępowania.
Jak powiedziała Monika Krasińska, dyrektor Departamentu Orzecznictwa i Legislacji, UODO: „Urząd Ochrony Danych Osobowych nieustannie zachęca organizacje zrzeszające podmioty z poszczególnych branż, by występowały z inicjatywami tworzenia kodeksów postępowania. Działania takie pomagają podmiotom inicjującym we właściwym przestrzeganiu przepisów ochrony danych osobowych i wypełnianiu obowiązków, jakie nakłada na administratorów RODO”.
Podmiot monitorujący
Podczas tego samego spotkania Jakub Groszkowski wręczył przyznany przez Prezesa UODO pierwszy certyfikat potwierdzający akredytację podmiotu monitorującego. Certyfikat ten otrzymał RS Jamano Sp. z o.o.
„Z ochroną danych osobowych jest trochę jak z głaskaniem kota – to proces ciągły, nie jednorazowy. Podobnie jest ze stosowaniem kodeksu – przystąpienie placówki medycznej do kodeksu oznacza przyjęcie przez nią zobowiązania do zapewnienia i utrzymania wysokiego poziomu ochrony danych osobowych. Zadaniem podmiotu monitorującego jest natomiast bieżąca współpraca z placówkami, by przez cały okres przynależności do kodeksu tak rzeczywiście było. Jesteśmy już gotowi do działania – powiedział Paweł Makowski, wiceprezes Zarządu RS Jamano.
Kodeks postępowania musi wskazywać podmiot monitorujący przestrzeganie tego dokumentu przez administratorów i podmioty przetwarzające, które do niego przystąpią. Podmiot ten spełnia określone wymagania, jak np.: posiadanie fachowej wiedzy w dziedzinie będącej przedmiotem kodeksu; zachowanie niezależności; dysponowanie procedurami pozwalającymi ocenić, czy administratorzy przestrzegają kodeksu oraz takimi, które pozwolą mu rozpatrywać skargi na naruszenia kodeksu.
Ponadto RS Jamano spełnia Wytyczne 1/2019 Europejskiej Rady Ochrony Danych (EROD) i Wymogi akredytacji, które są określone przez UODO i zaopiniowane przez EROD w celu zapewnienia spójności stosowania przepisów RODO we wszystkich państwach członkowskich.
Placówki medyczne zrzeszone w Porozumieniu Zielonogórskim już niebawem będą mogły ubiegać się o członkostwo w kodeksie postępowania poprzez platformę internetową podmiotu monitorującego.
Źródło:
https://uodo.gov.pl/pl/138/2520
Nowe Wytyczne udzielania zamówień finansowanych ze środków UE
Podkreślić należy, że każda wersja Wytycznych – jak wynika z treści Wytycznych – jest stosowana od dnia ogłoszenia komunikatu ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”. Przywołane nowe Wytyczne zostały opublikowane w M.P. z 25.11.2022 r. pod poz. 1119.
Ponadto trzeba zwrócić uwagę, że do oceny prawidłowości przeprowadzonego postępowania o udzielenie zamówienia oraz zawartej w ramach projektu umowy w sprawie zamówienia stosuje się wersję Wytycznych obowiązującą w dniu wszczęcia postępowania, które zakończyło się zawarciem umowy. Wszczęcie postępowania jest tożsame z publikacją zapytania ofertowego, o którym mowa w sekcji 3.2.3 Wytycznych, lub ogłoszenia o prowadzonym naborze pracowników na podstawie stosunku pracy, pod warunkiem, że beneficjent udokumentuje publikację. Dodatkowo, w przypadku gdy ogłoszona w trakcie realizacji projektu (po podpisaniu umowy o dofinansowanie projektu) wersja Wytycznych wprowadza rozwiązania korzystniejsze dla beneficjenta, warunki ewentualnego ich stosowania w odniesieniu do wydatków poniesionych przed tym dniem oraz postępowań o udzielenie zamówienia wszczętych przed tym dniem, określa właściwa instytucja będąca stroną umowy w tej umowie.
Z punktu widzenia zamówień publicznych kluczowe znaczenie mają postanowienia Wytycznych w zakresie rozdziału 3, podrozdział 3.2. Zasada konkurencyjności. Wynika z nich, że właściwa instytucja zobowiązuje beneficjenta w umowie o dofinansowanie projektu, a wnioskodawców w regulaminie wyboru projektów – do przygotowania i przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców, a także do działania w sposób przejrzysty i proporcjonalny – zgodnie z procedurą określoną w przywołanym podrozdziale (zasada konkurencyjności).
Reguły ustalenia wartości zamówienia
W sekcji 3.2.2. „Postępowanie o udzielenie zamówienia” określono reguły obliczania szacunkowej wartości zamówienia w ramach projektu. Podobnie jak na gruncie przepisów PrZamPubl przyjęto, że jest to całkowite szacunkowe wynagrodzenie wykonawcy, bez VAT, ustalone z należytą starannością. Co istotne, szacowanie ma być dokumentowane w sposób zapewniający właściwą ścieżkę audytu (np. w zatwierdzonym wniosku o dofinansowanie projektu lub w notatce z szacowania).
W Wytycznych wymaga się, aby podmioty będące zamawiającymi w rozumieniu PrZamPubl w pierwszej kolejności dokonywały szacowania wartości zamówienia zgodnie z przepisami PrZamPubl, a po stwierdzeniu, że szacunkowa wartość zamówienia ustalona na podstawie PrZamPubl jest mniejsza od wartości, od której istnieje obowiązek stosowania PrZamPubl, ustalały wartość zamówienia w ramach projektu. Wyboru metody wykorzystywanej do obliczania szacunkowej wartości zamówienia nie można dokonywać z zamiarem wyłączenia zamówienia z zakresu stosowania zasady konkurencyjności. Zabronione jest też zaniżanie wartości szacunkowej zamówienia lub jego podział skutkujący zaniżeniem jego wartości szacunkowej.
Stosownie do postanowień Wytycznych, przy obliczaniu szacunkowej wartości zamówienia należy wziąć pod uwagę konieczność łącznego spełnienia trzech przesłanek (tożsamości) zgodnie z wykładnią przepisów PrZamPubl dotyczących szacowania wartości zamówienia, a mianowicie czy:
- usługi, dostawy oraz roboty budowlane są tożsame rodzajowo lub funkcjonalnie (tożsamość przedmiotowa), przy czym tożsamość rodzajowa dostaw obejmuje dostawy podobne,
- możliwe jest udzielenie zamówienia w tym samym czasie (tożsamość czasowa),
- możliwe jest wykonanie zamówienia przez jednego wykonawcę (tożsamość podmiotowa).
Zwraca się uwagę, że w przypadku udzielania zamówienia w częściach z określonych względów ekonomicznych, organizacyjnych, celowościowych, wartość zamówienia ustala się jako łączną wartość poszczególnych jego części. W konsekwencji, gdy łączna wartość części przekracza próg 50 000 zł netto, stosuje się zasadę konkurencyjności do udzielenia każdej części zamówienia.
Konflikt interesów
W Wytycznych szczególny nacisk kładzie się na konieczność podjęcia odpowiednich środków, aby skutecznie zapobiegać konfliktom interesów, a także rozpoznawać i likwidować je, gdy powstają w związku z prowadzeniem postępowania o udzielenie zamówienia lub na etapie wykonywania zamówienia. Celem jest bowiem niedopuszczenie do zakłócenia konkurencji oraz zapewnienie równego traktowania wykonawców. Konflikt interesów zdefiniowano w Wytycznych jako każdą sytuację, w której osoby biorące udział w przygotowaniu lub prowadzeniu postępowania o udzielenie zamówienia, lub mogące wpłynąć na wynik tego postępowania mają, bezpośrednio lub pośrednio, interes finansowy, ekonomiczny lub inny interes osobisty, który postrzegać można jako zagrażający ich bezstronności i niezależności w związku z postępowaniem o udzielenie zamówienia.
Czynności związane z przygotowaniem oraz przeprowadzeniem postępowania o udzielenie zamówienia mają wykonywać osoby zapewniające bezstronność i obiektywizm. Wymaga się, aby takie osoby składały oświadczenie w formie pisemnej lub w formie elektronicznej (w rozumieniu odpowiednio art. 78 i art. 78¹ KC) o braku istnienia albo braku wpływu powiązań osobowych lub kapitałowych z wykonawcami na bezstronność postępowania.
Opis przedmiotu zamówienia
W Wytycznych utrzymano wymaganie, aby przedmiot zamówienia opisywać w sposób jednoznaczny i wyczerpujący, za pomocą dokładnych i zrozumiałych określeń, uwzględniając wszystkie wymagania i okoliczności mogące mieć wpływ na sporządzenie oferty. Do opisu przedmiotu zamówienia – podobnie jak według przepisów PrZamPubl – stosuje się nazwy i kody określone we Wspólnym Słowniku Zamówień (CPV).
Przedmiotu zamówienia nie można opisać w sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję. Jeżeli nie uzasadnia tego przedmiot zamówienia, opis przedmiotu zamówienia nie może zawierać odniesień do znaków towarowych, patentów lub pochodzenia, źródła lub szczególnego procesu, który charakteryzuje produkty lub usługi dostarczane przez konkretnego wykonawcę, jeżeli mogłoby to doprowadzić do uprzywilejowania lub wyeliminowania niektórych wykonawców lub produktów. Niemniej w wyjątkowych przypadkach dopuszcza się stosowanie takich odniesień, jeżeli niemożliwe jest opisanie przedmiotu zamówienia w wystarczająco precyzyjny i zrozumiały sposób, zgodnie ze zdaniem pierwszym. W przypadku gdy zamawiający korzysta z możliwości zastosowania odniesień do specyfikacji technicznych lub norm właściwych dla Europejskiego Obszaru Gospodarczego, nie może on odrzucić oferty jako niezgodnej z zapytaniem ofertowym, jeżeli wykonawca udowodni w swojej ofercie, że proponowane rozwiązania w równoważnym stopniu spełniają wymagania określone w zapytaniu ofertowym. Takim odniesieniom w opisie przedmiotu zamówienia muszą towarzyszyć słowa „lub równoważne”.
Warunki udziału w postępowaniu
Wytyczne przewidują możliwość (nie obowiązek) wymagania od wykonawców spełnienia warunków udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia. Warunki te zamawiający określa w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców. Poza tym warunki udziału oraz opis sposobu dokonywania oceny ich spełniania muszą być związane z przedmiotem zamówienia i proporcjonalne do niego oraz umożliwiać ocenę zdolności wykonawcy do należytego wykonania zamówienia. Tym samym zamawiający nie może formułować warunków przewyższających wymagania wystarczające do należytego wykonania zamówienia.
W Wytycznych znajdują się podstawowe wskazówki, w jaki sposób określać między innymi warunek sytuacji ekonomicznej lub finansowej wykonawców (np. można wymagać, aby wykonawcy posiadali określony minimalny roczny przychód, w tym minimalny roczny przychód w zakresie przedmiotu zamówienia) czy też warunek zdolności technicznej lub zawodowej (np. można wymagać niezbędnego wykształcenia, kwalifikacji zawodowych, doświadczenia, potencjału technicznego wykonawcy lub osób skierowanych przez wykonawcę do realizacji zamówienia, umożliwiające realizację zamówienia na odpowiednim poziomie jakości).
Kryteria oceny ofert
W odniesieniu do kryteriów oceny ofert, w Wytycznych wymaga się, aby były formułowane w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców, przy czym każde kryterium oceny ofert musi być związane z przedmiotem zamówienia, sformułowane w sposób jednoznaczny i zrozumiały, a wagi poszczególnych kryteriów powinny być określone w sposób umożliwiający wybór najkorzystniejszej oferty.
Ponadto określa się w Wytycznych, że kryteria oceny ofert, oprócz ceny lub kosztu, mogą obejmować jakość, w tym parametry techniczne, właściwości estetyczne i funkcjonalne,
dostępność, projektowanie dla wszystkich użytkowników, aspekty społeczne, środowiskowe i innowacyjne, organizację, kwalifikacje zawodowe i doświadczenie osób wyznaczonych do realizacji zamówienia, jeżeli mogą mieć znaczący wpływ na jakość wykonania zamówienia, serwis posprzedażny oraz pomoc techniczną, warunki dostawy, takie jak termin dostawy, sposób dostawy oraz czas dostawy lub okres realizacji.
Nadal zakazane są tzw. podmiotowe kryteria oceny ofert, tj. dotyczące właściwości wykonawcy, a w szczególności jego wiarygodności ekonomicznej, technicznej lub finansowej oraz doświadczenia.
Termin składania ofert i wybór oferty najkorzystniejszej
Na mocy Wytycznych minimalny termin składania ofert wynosi 7 dni (w przypadku dostaw i usług) i 14 dni (w przypadku robót budowlanych), przy czym wprost wskazuje się, że wyznaczony termin składania ofert powinien uwzględniać złożoność zamówienia oraz czas potrzebny na sporządzenie ofert. W przypadku zamówień o szacunkowej wartości równej lub przekraczającej 5 382 000 euro w przypadku robót budowlanych, a 750 000 euro w przypadku dostaw i usług minimalny termin składania ofert wynosi 30 dni. Bieg terminu składania ofert rozpoczyna się dnia następującego po dniu upublicznienia zapytania ofertowego, a kończy się z upływem ostatniego dnia (zastosowanie ma art. 115 KC). O terminowym złożeniu oferty decyduje data złożenia oferty za pośrednictwem Bazy konkurencyjności.
Zamawiający wybiera najkorzystniejszą ofertę zgodną z opisem przedmiotu zamówienia, złożoną przez wykonawcę spełniającego warunki udziału w postępowaniu (o ile zamawiający postawił takie warunki), w oparciu o ustalone w zapytaniu ofertowym kryteria oceny. Zamawiający analizuje treść ofert po upływie terminu wyznaczonego na ich składanie. Przewidziano wprost procedurę wyjaśnień pod kątem podejrzenia rażąco niskiej ceny w stosunku do przedmiotu zamówienia, a mianowicie – gdy ceny różnią się o więcej niż 30% od średniej arytmetycznej cen wszystkich ważnych ofert niepodlegających odrzuceniu, lub budzą wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w zapytaniu ofertowym lub wynikającymi z odrębnych przepisów, zamawiający żąda od wykonawcy złożenia w wyznaczonym terminie wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu. Następnie ocenia te wyjaśnienia w konsultacji z wykonawcą i może odrzucić tę ofertę wyłącznie w przypadku, gdy złożone wyjaśnienia wraz z dowodami nie uzasadniają podanej ceny lub kosztu w tej ofercie.
Wybór najkorzystniejszej oferty jest dokumentowany pisemnie za pomocą protokołu postępowania o udzielenie zamówienia, którego minimalny zakres określają Wytyczne.
Umowa w sprawie zamówienia
Warto zwrócić szczególną uwagę na sekcję 3.2.4 Wytycznych – „Umowa w sprawie zamówienia”. Wynika z niej, że zawarcie umowy w sprawie zamówienia następuje w formie pisemnej lub w formie elektronicznej, o których mowa w art. 78 i art. 78¹ KC. W przypadku gdy zamawiający dopuszcza składanie ofert częściowych, postępowanie może zakończyć się zawarciem umowy na część zamówienia. Jeżeli wybrany wykonawca odstąpi od zawarcia umowy, zamawiający może zawrzeć umowę z wykonawcą, który w prawidłowo przeprowadzonym postępowaniu o udzielenie zamówienia uzyskał kolejną najwyższą liczbę punktów.
W odniesieniu do możliwości zmiany (aneksowania) umowy przyjęto rozwiązanie analogiczne jak w przepisach PrZamPubl. Nie jest możliwe dokonywanie istotnych zmian postanowień zawartej umowy w stosunku do treści oferty, na podstawie której dokonano wyboru wykonawcy, chyba że zachodzi co najmniej jedna z okoliczności wymienionych w Wytycznych. Ich analiza prowadzi do wniosku, że są to okoliczności wzorowane na przepisach dyrektywy 2014/24/UE, a tym samym podobnie jak ma to miejsce w art. 455 PrZamPubl.
Publikacja i wymiana informacji o spółkach – nowelizacja ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym
W Dz.U. z 2022 r. pod poz. 2436 opublikowano ustawę z 4.11.2022 r. o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy – Kodeks spółek handlowych.
Zmiany wprowadzono przede wszystkim do ustawy z 20.8.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1683 ze zm.; dalej: KRSU). Zgodnie z dodanym art. 3b KRSU, Minister Sprawiedliwości zamieszcza w Biuletynie Informacji Publicznej na swojej stronie podmiotowej, co najmniej w języku polskim oraz innym języku zrozumiałym dla jak największej liczby użytkowników obcojęzycznych (z pewnością, przede wszystkim w języku angielskim) dwie grupy informacji.
Po pierwsze wzorce umów określone w przepisach wydanych na podstawie art. 231 § 5, art. 1061 § 5, art. 1571 § 5 i art. 3007 § 5 KSH), czyli spółki jawnej, komandytowej, spółki z o.o. oraz prostej spółki akcyjnej.
Po drugie informacje o:
- zasadach zawiązywania i rejestracji spółek oraz rejestracji oddziałów przedsiębiorców zagranicznych, wykorzystywania wzorców umów udostępnionych w systemie teleinformatycznym, dokumentach wymaganych w postępowaniu rejestrowym, językach, w których możliwe jest zawiązywanie i rejestracja spółek oraz rejestracja oddziałów, identyfikacji osób oraz obowiązujących opłatach;
- zasadach dotyczących członkostwa w organie uprawnionym do reprezentowania podmiotu i organie nadzoru spółki, w tym dotyczących zakazu pełnienia funkcji w tych organach oraz o podmiotach odpowiedzialnych za informowanie o osobach pełniących funkcje w tych organach objętych zakazem;
- uprawnieniach i obowiązkach organu uprawnionego do reprezentowania podmiotu i organu nadzoru spółki.
Ponadto Minister Sprawiedliwości przekazuje Komisji Europejskiej informacje o przepisach prawa krajowego regulujących powoływanie się przez osoby trzecie na dane zawarte w rejestrze celem ich udostępnienia w systemie integracji rejestrów.
Od czerwca 2017 r. rejestry działalności gospodarczej we wszystkich państwach członkowskich UE są ze sobą zintegrowane. Oznacza to:
- możliwość wyszukania informacji na temat spółek zarejestrowanych w dowolnym państwie UE, w Islandii, Liechtensteinie i Norwegii;
- możliwość dokonywania przez rejestry wymiany informacji na temat zagranicznych oddziałów spółek i transgranicznego łączenia się spółek.
System integracji rejestrów przedsiębiorstw (BRIS) jest wynikiem wspólnych starań podejmowanych przez rządy państw członkowskich UE i Komisji Europejskiej.
Źródło: https://e-justice.europa.eu/content_business_registers_at_european_level-105-pl.do
Centralna Informacja KRS za pośrednictwem BRIS udostępnia bezpłatnie – w przypadku spółek z o.o., spółek akcyjnych, prostych spółek akcyjnych, spółek komandytowo-akcyjnych, spółek europejskich oraz oddziałów przedsiębiorców zagranicznych działających na terytorium Polski – aktualne informacje albo informację o wykreśleniu tych podmiotów z rejestru, listę dokumentów, o których mowa w art. 4 ust. 4a KRSU (chodzi o aktualne i pełne informacje o podmiotach wpisanych do Rejestru oraz listę dokumentów zawartych w katalogu), oraz ich niepowtarzalny identyfikator europejski, o którym mowa w pkt (sekcji) 9 załącznika do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2021/1042 z 18.6.2021 r. ustanawiającego zasady stosowania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1132 w odniesieniu do specyfikacji technicznych i procedur dotyczących systemu integracji rejestrów oraz uchylającego rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2020/2244 (Dz.Urz. L 225 z 25.6.2021, s. 7), a w przypadku spółek, które utworzyły oddziały w innym państwie członkowskim UE lub państwie członkowskim EOG – także niepowtarzalny identyfikator europejski oddziału, numer oddziału w rejestrze oraz oznaczenie państwa, w którym zarejestrowano oddział (art. 4a pkt 1 KRSU). Dodano wyróżniony fragment co oznacza rozszerzenie zakresu wymiany informacji na temat wymienionych tu danych dotyczących spółek zagranicznych.
Centralna Informacja KRS przekazuje też bezpłatnie do właściwych rejestrów informacje o otwarciu likwidacji, zakończeniu likwidacji, ogłoszeniu upadłości, zakończeniu postępowania upadłościowego oraz o wykreśleniu wymienionych wyżej spółek oraz o połączeniu trans granicznym, a także o (dodano nowelizacją):
- zarejestrowaniu i wykreśleniu oddziału przedsiębiorcy zagranicznego działającego na terytorium Polski;
- zmianach następujących informacji dotyczących tych spółek: firmy, siedziby, numeru w rejestrze, formy prawnej, oznaczenia organu uprawnionego do reprezentowania podmiotu oraz osób wchodzących w jego skład, ze wskazaniem sposobu reprezentacji, a także oznaczenia organu nadzoru oraz osób wchodzących w jego skład.
Ponadto Centralna Informacja KRS przekazuje bezpłatnie do właściwych rejestrów informacje o złożeniu dokumentów, o których mowa w art. 8a ust. 1 pkt 5 KRSU, wraz z oznaczeniem roku obrotowego (chodzi tu o roczne sprawozdania finansowe oraz inne sprawozdania wymienione w tym przepisie), a także potwierdza informacje otrzymane przez sąd rejestrowy.
Sąd rejestrowy bowiem otrzymuje z właściwych rejestrów za pośrednictwem BRIS informacje dotyczące przedsiębiorcy zagranicznego o (art. 21d ust. 1 KRSU):
- otwarciu i zakończeniu likwidacji;
- ogłoszeniu upadłości i zakończeniu postępowania upadłościowego;
- wykreśleniu;
- połączeniu transgranicznym;
- zmianach następujących danych: nazwy, siedziby, numeru w rejestrze, formy prawnej, oznaczenia organu uprawnionego do reprezentowania podmiotu oraz osób wchodzących w jego skład, ze wskazaniem sposobu reprezentacji, a także powołania i oznaczenia organów nadzoru oraz zakończenia sprawowania przez nie funkcji, a także osób wchodzących w ich skład (wpis tych danych następuje z urzędu zgodnie z art. 45 ust. 1d KRSU);
- złożeniu dokumentów finansowych przedsiębiorcy zagranicznego wraz z oznaczeniem roku obrotowego.
Sąd rejestrowy otrzymuje również z właściwych rejestrów za pośrednictwem BRIS informacje o zarejestrowaniu, zamknięciu i wykreśleniu oddziału wymienionej wyżej spółki, utworzonego w innym państwie członkowskim UE lub państwie członkowskim EOG. Wpis tych danych również następuje z urzędu (zob. art. 45 ust. 1d KRSU).
Przed zmianą sąd rejestrowy otrzymywał jedynie informację o otwarciu i zakończeniu likwidacji, ogłoszeniu upadłości i zakończeniu postępowania upadłościowego, wykreśleniu, połączeniu trans granicznym, co oznacza znaczne poszerzenie zakresu otrzymywanych informacji.
Ponadto poszerzono zakres danych wpisywanych do rejestru przedsiębiorców w odniesieniu do osób fizycznych i innych podmiotów wymienionych w art. 35 pkt 1 i 2 KRSU m.in. o dane z BRIS, jeżeli przedsiębiorca zagraniczny jest objęty tym systemem (zob. też art. 38 pkt 1 lit. d KRSU w nowym brzmieniu).
Podsumowując, nowelizacja poszerza w przytoczony sposób zakres informacji podlegających wymianie między rejestrami w ramach wspólnot: UE i EOG. Oznacza to większą jawność danych i informacji dotyczących polskich i zagranicznych, zwłaszcza w ramach BRIS.
Zmiany wprowadzono też do ustawy z 17.11.1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1805 ze zm.; dalej: KPC), w odniesieniu do postępowania rejestrowego w KRS. Dokumenty stanowiące podstawę wpisu do KRS albo podlegające złożeniu do akt rejestrowych składa się w oryginałach albo poświadczonych urzędowo odpisach lub wyciągach (art. 6944 § 1 KPC). Zgodnie z nowym brzmieniem art. 6944 § 22 KPC, jeżeli dokumenty te sporządzono w postaci papierowej, do wniosku dołącza się:
- odpisy elektronicznie poświadczone przez notariusza albo występującego w sprawie pełnomocnika, będącego adwokatem, radcą prawnym lub radcą Prokuratorii Generalnej RP, albo
- elektroniczne kopie dokumentów.
Dodano też przepisy, zgodnie z którymi elektroniczne poświadczenie odpisu dokumentu przez występującego w sprawie pełnomocnika będącego adwokatem, radcą prawnym lub radcą Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej lub elektroniczne uwierzytelnienie odpisu udzielonego mu pełnomocnictwa następuje z chwilą wprowadzenia przez tego pełnomocnika odpisu dokumentu lub odpisu pełnomocnictwa do systemu teleinformatycznego. Przepis ten stosuje się odpowiednio do elektronicznego poświadczenia odpisu dokumentu lub elektronicznego uwierzytelnienia odpisu udzielonego pełnomocnictwa przez podmiot dokonujący zgłoszenia okoliczności, o których mowa w art. 41 pkt 1 i 2 KRSU, czyli wymienione tam informacje o objętych egzekucją zaległościach podatkowych i celnych oraz należnościach ZUS (art. 6944a KPC).
Do postępowań wszczętych na podstawie obydwu tych ustaw oraz niezakończonych przed 15.12.2022 r. stosuje się przepisy sprzed zmiany.
Natomiast do KSH dodano przepis, zgodnie z którym spółka z o.o. w organizacji umożliwia rozliczenie z tytułu wpłaty na poczet udziałów przez wykonanie transakcji płatniczej z wykorzystaniem połączenia z siecią Internet na rachunek płatniczy prowadzony przez bank, świadczący usługi na terytorium UE lub EOG, oraz przedstawienie dowodu takiej transakcji z wykorzystaniem połączenia z internetem (art. 1611 KSH). To samo dotyczy spółki, której umowę zawarto przy wykorzystaniu wzorca umowy, na pokrycie kapitału zakładowego wnosi się wyłącznie wkłady pieniężne (zob. art. 158 § 11 KSH).
Wysokość opłat za nieruchomości niezamieszkałe nie może być różnicowana ze względu na frakcje odbieranych odpadów
W kontekście podanej problematyki odnieść się należy do przepisów CzystGmU, gdzie w art. 6i postanowiono, że obowiązek ponoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi powstaje:
1) w przypadku nieruchomości, na której zamieszkują mieszkańcy – za każdy miesiąc, w którym na danej nieruchomości zamieszkuje mieszkaniec;
2) w przypadku nieruchomości, na której nie zamieszkują mieszkańcy – za każdy miesiąc, w którym na danej nieruchomości powstały odpady komunalne;
3) w przypadku nieruchomości, na której znajduje się domek letniskowy i innej nieruchomości wykorzystywanej na cele rekreacyjno-wypoczynkowe – za rok bez względu na długość okresu korzystania z nieruchomości.
Zgodnie z art. 6j ust. 3b CzystGmU, w przypadku nieruchomości niezamieszkałej, opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi iloczyn zadeklarowanej liczby pojemników lub worków, przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych powstających na danej nieruchomości oraz stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, o której mowa w art. 6k ust. 1 pkt 2 CzystGmU. Z kolei zgodnie z art. 6k ust. 1 pkt 2: Rada gminy, w drodze uchwały, ustali stawkę opłaty za pojemnik lub worek o określonej pojemności, przeznaczony do zbierania odpadów komunalnych na terenie nieruchomości.
W nawiązaniu do poruszonego zagadnienia warto odnotować stanowisko wyrażone w uchwale Kolegium RIO w Gdańsku z 5.12.2022 r. (Nr 169/g113?P/22), opublikowanej w dzienniku urzędowym 6.12.2022 r.
We wskazanym rozstrzygnięciu organ nadzoru zakwestionował m.in. zapisy w zakresie ustalenia zróżnicowanych wysokości stawek ww. opłaty w zależności od rodzajów frakcji: tworzywo sztuczne, papier, szkło, bioodpady, popiół.
W argumentacji prawnej RIO wskazała, że ww. przepisy upoważniają radę gminy do ustalenia jednej stawki opłaty za pojemnik lub worek o określonej pojemności, przeznaczony do zbierania odpadów komunalnych na terenie nieruchomości. Wykonując delegację ustawową rada gminy winna zatem określić zarówno stawkę opłaty za pojemnik, jak i za worek, o określonej pojemności, w wysokości mieszczącej się w granicach stawek ustawowych, przy uwzględnieniu jedynego kryterium, jakim jest pojemność. Przepisy CzystGmU nie dają radzie gminy uprawnienia do różnicowania ustalonych stawek w zależności od frakcji gromadzonych odpadów. Podano także, że określając stawki opłaty „dla pojemnika o pojemności” i „dla worka o pojemności” dla różnych frakcji odpadów komunalnych, rada gminy w sposób istotny naruszyła zakres ustawowego upoważniania zawartego w ww. art. 6k ust. 1 pkt 2 w związku z art. 6j ust. 3 CzystGmU.
Organ nadzoru zwrócił także uwagę na stanowisko NSA wyrażone w wyroku z 6.8.2020 r. (II FSK 2668/19). W podanym wyroku wskazano, że stosownie do art. 6j ust. 3 CzystGmU, w przypadku nieruchomości niezamieszkałych, na których wytwarzane są odpady, opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi iloczyn liczby pojemników z odpadami komunalnymi powstałymi na tej nieruchomości oraz stawki za pojemnik. Ustawodawca wskazał zatem w tym przepisie sposób ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi odbieranych z nieruchomości, które nie są zamieszkałe, jako iloczyn wyłącznie dwóch czynników: liczby pojemników i stawki za pojemnik o określonej pojemności, o której mowa w art. 6k ust. 1 pkt 2 CzystGmU. W prawie miejscowym można zatem ustalić wyłącznie jednostkę (stawkę), według której oblicza się wysokość opłaty, a nie metodę określenia tej jednostki. Metodę określa ustawa. W podsumowaniu powyższego wyroku NSA stwierdził, że ustawa nie daje bowiem prawa jednostce samorządu terytorialnego do ustalania stawki zależnej od innego parametru niż pojemność pojemnika.
Podsumowując, stanowisko organu nadzoru ma prawne uzasadnienie. Wprowadzanie w życie stawek opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi na nieruchomościach niezamieszkałych nie może być różnicowane ze względu na kryterium – rodzaj frakcji odbieranych odpadów.
Źródło: http://bip.gdansk.rio.gov.pl
„Logiczny ciąg zdarzeń wywołujących określone działania podatnika” – podstawa zaliczenia kar umownych do kosztów podatkowych
W przypadku rozwiązania umów związanych z działalnością gospodarczą, gdzie z zapisów tychże umów wynikają opłaty (kary) za ich wcześniejsze rozwiązanie, w celu minimalizowania strat, przedsiębiorca może poniesione opłaty (kary umowne) zaliczyć do kosztów podatkowych. Niezbędne jest jednak, aby podatnik mógł przytoczyć logiczny ciąg zdarzeń, który doprowadził do rezygnacji z zawartych wcześniej umów.
Ustawodawca w treści art. 22 ust. 1 PDOFizU wprowadził definicję legalną pojęcia „koszt uzyskania przychodu” wskazując, że są to koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 PDOFizU. To co najbardziej istotne dla podatnika oceniającego konkretny wydatek to:
- wydatek zostanie uznany za koszt uzyskania przychodów przy założeniu, iż pomiędzy jego poniesieniem a powstaniem, zwiększeniem bądź też możliwością powstania przychodu istnieje związek przyczynowo – skutkowy,
- wydatek (wydatki) nie muszą w sposób rzeczywisty przełożyć się na osiągniecie przychodu.
Treści art. 23 ust. 1 PDOFIzU wskazano jakie typy wydatków (ale też kosztów niepieniężnych) nie mogą być uznane za koszty i pomniejszać przychodów. W art. 23 ust. 1 pkt 15, 16 PDOFizU mówi się, że Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów: grzywien i kar pieniężnych orzeczonych w postępowaniu karnym, karnym skarbowym, administracyjnym i w sprawach o wykroczenia oraz odsetek od tych grzywien i kar oraz kar, opłat i odszkodowań oraz odsetek od tych zobowiązań z tytułu: nieprzestrzegania przepisów w zakresie ochrony środowiska, niewykonania nakazów właściwych organów nadzoru i kontroli dotyczących uchybień w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Ponadto w art.23 ust. 1 pkt 19 PDOFizU ustawodawca wskazuje: kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad lub zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.
Należy wskazać, że w ramach powyższych wyłączeń nie ma zapłaty za wcześniejsze rozwiązanie umowy, która może przykładowo zawierać zapis o zapłacie w takim przypadku kary (opłaty za przedterminowe rozwiązanie umowy). Ponadto zauważyć należy, że:
- działania gospodarcze nie dotyczą tylko i wyłącznie sytuacji, w której maksymalizuje się zysk, ale też często występują sytuacje, gdzie przedsiębiorca w wyniku zmian np. koniunktury gospodarczej jest zmuszony minimalizować powstające straty – oba sposoby działania mieszczą się w ramach zasad racjonalnego gospodarowania i wynikają z logiki ekonomicznej – jak wskazano w wyroku NSA z 4.10.2018 r., sygn. akt II FSK 2840/16: Decyzja o kontynuowaniu wykonania umowy na warunkach pierwotnie ustalonych zagrażała jej stabilności i płynności finansowej, co w dalszej kolejności zagrażało utrzymaniu źródła przychodów,
- kosztowa kwalifikacja konkretnego wydatku u konkretnego podatnika musi brać pod uwagę charakter i profil prowadzonej działalności gospodarczej – oznacza to, że nie w dla każdego przedsiębiorstwa można ustalić pewną ścieżkę argumentacji,
- każdorazowo przy ocenie charakteru poniesionego wydatku niezbędna jest obiektywna ocena wszystkich uwarunkowań, które istniały w czasie jego ponoszenia, które mogą zmieniać się w czasie i na które mogą oddziaływać także przyczyny niezależne od woli i świadomości podatnika,
- pod pojęciem „zabezpieczenie źródła przychodów” należy rozumieć koszty poniesione na ochronę istniejącego (podstawowego) źródła przychodów, w taki sposób, aby to źródło funkcjonowało w bezpieczny sposób – co bardzo istotne NSA w przytoczonym powyżej wyroku wskazuje: przy ocenie dopuszczalności kwalifikowania do kosztów uzyskania przychodów wydatków z tytułu kar umownych i odszkodowań należy każdorazowo odnosić je do stanu faktycznego sprawy, a także przykładać szczególne znaczenie do prawidłowej wykładni rozumienia terminów „zachowanie” i “zabezpieczenie” źródła przychodów. W szczególności poprzez zabezpieczenie źródła przychodów należy rozumieć koszty poniesione na ochronę istniejącego (podstawowego) źródła przychodów, w taki sposób, aby to źródło funkcjonowało w bezpieczny sposób,
- i co bardzo istotne – dodanie z 1.1.2007 r., do art. 15 ust. 1 PDOPrU, zwrotu „lub zachowania albo zabezpieczenia źródeł przychodów” nakazuje odczytywać treść całego przepisu w znacznie szerszym kontekście niż przed nowelizacją, nie ograniczając określonych wydatków do “osiągnięcia przychodów”. W tym kontekście istotne jest, aby oceniając dany wydatek pod kątem kosztu podatkowego uwzględniać również logiczny ciąg zdarzeń wywołujących określone działania podatnika.
Podatnik powinien móc wykazać (jak wskazano w przytaczanym wyroku NSA) taki ciąg zdarzeń (głównie zmian ekonomicznych, finansowych, prawnych oraz innych dających się racjonalnie i logicznie uzasadnić), które doprowadziły do konieczności przejścia od strategii maksymalizacji zysku w krótkim okresie poprzez minimalizację strat do maksymalizacji wartości w długiej perspektywie.
(RA)