Projekt ustawy o ochronie sygnalistów

Projekt ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa ma na celu wdrożenie do polskiego porządku prawnego postanowień dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z 23.10.2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii. 

Przepisy projektowanej ustawy w tym zakresie regulują:

Zakres ustawy

Projektowana ustawa definiuje naruszenie prawa jako działanie lub zaniechanie niezgodne z prawem lub mające na celu obejście prawa dotyczące: zamówień publicznych, usług, produktów i rynków finansowych, zapobiegania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, bezpieczeństwa produktów i ich zgodności z wymogami, bezpieczeństwa transportu, ochrony środowiska, ochrony radiologicznej i bezpieczeństwa jądrowego, bezpieczeństwa żywności
 i pasz, zdrowia i dobrostanu zwierząt, zdrowia publicznego, ochrony konsumentów, ochrony prywatności i danych osobowych, bezpieczeństwa sieci i systemów teleinformatycznych, interesów finansowych UE, rynku wewnętrznego UE, w tym zasad konkurencji i pomocy państwa oraz opodatkowania osób prawnych. 

Pracodawca będzie mógł jednak dodatkowo ustanowić zgłaszanie w zakładzie pracy także innych naruszeń, w tym dotyczących obowiązujących u tego pracodawcy regulacji wewnętrznych lub standardów etycznych.

Natomiast zgłaszającym podlegającym ochronie (w praktyce nazywanym obecnie sygnalistą), zgodnie z projektowanymi przepisami, będzie osoba fizyczna, która zgłasza lub ujawnia publicznie informację o naruszeniu prawa uzyskaną w kontekście związanym z pracą. Osobą taką będzie mógł być: pracownik, były pracownik, osoba ubiegająca się o zatrudnienie, osoba świadcząca pracę na innej podstawie niż stosunek pracy (w tym na podstawie umowy cywilnoprawnej), przedsiębiorca, akcjonariusz lub wspólnik, członek organu osoby prawnej, osoba świadcząca pracę pod nadzorem i kierownictwem wykonawcy, podwykonawcy lub dostawcy (w tym na podstawie umowy cywilnoprawnej), stażysta i wolontariusz. 

Przepisy tej ustawy nie będą stosowane, jeżeli naruszenie prawa godzi wyłącznie w prawa zgłaszającego lub zgłoszenie naruszenia prawa następuje wyłącznie w indywidualnym interesie zgłaszającego. Przepisy te nie będą także stosowane do sprawcy naruszenia prawa, jeżeli na podstawie przepisów prawa osoba ta korzysta ze zwolnienia z odpowiedzialności lub złagodzenia kary w związku ze swoim zachowaniem po popełnieniu naruszenia prawa, w szczególności dobrowolnym ujawnieniem naruszenia prawa lub współpracą z organami ścigania lub innymi właściwymi organami.

Zakaz działań odwetowych i środki ochrony

Ustawa wprowadza zakaz podejmowania działań odwetowych wobec zgłaszającego. Przez działanie odwetowe należy rozumieć bezpośrednie lub pośrednie działanie lub zaniechanie, które jest spowodowane zgłoszeniem lub ujawnieniem publicznym, i które narusza lub może naruszyć prawa zgłaszającego lub wyrządza lub może wyrządzić szkodę zgłaszającemu. 

Zgłaszający naruszenia prawa będzie podlegał ochronie przed działaniami odwetowymi, pod warunkiem, że miał uzasadnione podstawy sądzić, iż będąca przedmiotem zgłoszenia lub ujawnienia publicznego informacja o naruszeniu prawa jest prawdziwa w momencie dokonywania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego, i że informacja taka stanowi informację o naruszeniu prawa. 

Jeżeli praca jest lub ma być świadczona na podstawie stosunku pracy, zgłaszający nie będzie mógł być niekorzystnie traktowany z powodu dokonania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego. Za niekorzystne traktowanie uważane będzie w szczególności:

– chyba że pracodawca udowodni, iż kierował się obiektywnymi powodami.

Za niekorzystne traktowanie z powodu dokonania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego będzie uważana także groźba lub próba zastosowania ww. środka.

Projekt przewiduje, że do roszczeń zgłaszającego w sprawach dotyczących niekorzystnego traktowania będzie stosowany odpowiednio art. 183d KP, co oznacza, że osoba taka będzie miała prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę. 

Projektowana ustawa wprowadza zakaz niekorzystnego traktowania z powodu dokonania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego, także jeżeli praca jest, lub ma być świadczona na podstawie stosunku prawnego innego niż stosunek pracy. 

Zgłoszenia wewnętrzne

Projektowana ustawa reguluje szczegółowo kwestie związane ze zgłoszeniami wewnętrznymi. Obowiązki w tym zakresie będą dotyczyć, co do zasady, tylko pracodawcy zatrudniającego co najmniej 50 pracowników, z tym, że:

Po wejściu w życie przepisów projektowanej ustawy pracodawca (z uwzględnieniem ww. zastrzeżeń) będzie miał obowiązek ustalenia regulaminu zgłoszeń wewnętrznych, określającego wewnętrzną procedurę zgłaszania naruszeń prawa i podejmowania działań następczych, zgodnego z wymogami określonymi w ustawie. 

Regulamin zgłoszeń wewnętrznych pracodawca będzie ustalał po konsultacji z zakładową organizacją związkową, a jeżeli u pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa – po konsultacji z przedstawicielami pracowników, wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy. Regulamin ten będzie wchodził w życie po upływie 2 tygodni od dnia podania go do wiadomości pracowników w sposób przyjęty u danego pracodawcy. Pracodawca będzie miał obowiązek zapoznania pracownika z treścią regulaminu zgłoszeń wewnętrznych przed dopuszczeniem go do pracy.

Zgodnie z projektowanymi przepisami regulamin zgłoszeń wewnętrznych będzie musiał określać w szczególności: 

Projektowana ustawa określa także dodatkowe elementy, które może objąć taki regulamin. 

Organizacja przyjmowania i weryfikacji zgłoszeń, podejmowania działań następczych oraz związanego z tym przetwarzania danych osobowych ma uniemożliwiać uzyskanie dostępu do informacji objętej zgłoszeniem nieupoważnionym osobom oraz zapewniać ochronę poufności tożsamości osoby dokonującej zgłoszenia i osoby, której dotyczy zgłoszenie. 

Do przyjmowania i weryfikacji zgłoszeń, podejmowania działań następczych oraz przetwarzania danych osobowych z tym związanych będą mogły być dopuszczone wyłącznie osoby posiadające pisemne upoważnienie pracodawcy; będą one obowiązane do zachowania tajemnicy.

Przez działanie następcze należy rozumieć działanie podjęte przez pracodawcę lub organ publiczny w celu oceny prawdziwości zarzutów zawartych w zgłoszeniu oraz, w stosownych przypadkach, w celu przeciwdziałania naruszeniu prawa będącemu przedmiotem zgłoszenia, w tym przez dochodzenie wewnętrzne, postępowanie wyjaśniające, wniesienie oskarżenia, działanie podjęte w celu odzyskania środków finansowych lub zamknięcie procedury przyjmowania i weryfikacji zgłoszeń. 

Ponadto pracodawca będzie obowiązany do prowadzenia rejestru zgłoszeń wewnętrznych, będzie on administratorem danych zgromadzonych w tym rejestrze. W rejestrze tym będą musiały być gromadzone następujące dane:   numer sprawy, przedmiot naruszenia, data dokonania zgłoszenia wewnętrznego, informacja o podjętych działaniach następczych, data zakończenia sprawy. Dane w rejestrze mają być przechowane przez okres 5 lat od dnia przyjęcia zgłoszenia. 

Zgłoszenia zewnętrzne i ujawnienia publiczne

Projektowana ustawa reguluje także kwestię dokonywania zgłoszeń zewnętrznych (tj. zgłoszeń do organu centralnego albo publicznego) i ujawnień publicznych (tj. podaniu informacji o naruszeniu prawa do wiadomości publicznej). Gwarantuje ona zgłaszającemu możliwość dokonania zgłoszenia zewnętrznego bez wymogu  uprzedniego dokonania zgłoszenia wewnętrznego. Takie zgłoszenie będzie mogło zostać skierowane do Rzecznika Praw Obywatelskich (jako organu centralnego), Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (jako organu publicznym przyjmującego zgłoszenia w zakresie zasad konkurencji i ochrony konsumentów) albo do innych organów publicznych, tj. organów przyjmujących zgłoszenia zewnętrzne dotyczące naruszeń w dziedzinach należących do zakresu działania tych organów.

Zgłaszający dokonujący ujawnienia publicznego zgodnie z projektem będzie podlegał ochronie, jeżeli:

Powyższe wymogi nie będą jednak miały zastosowania, gdy zgłaszający ma uzasadnione podstawy, by sądzić, że:

Przepisy karne

Z projektowanych przepisów wynika, że utrudnianie dokonanie zgłoszenia, podejmowanie działań odwetowych wobec osoby, która dokonała zgłoszenia lub ujawnienia publicznego, naruszanie obowiązku zachowania poufności tożsamości osoby, która dokonała zgłoszenia, nie ustanowienie wewnętrznej procedury zgłaszania naruszeń prawa i podejmowania działań następczych albo ustanowienie procedury naruszającej wymogi ustawy, ale także dokonanie zgłoszenia lub ujawnienia publicznego nieprawdziwych informacji – podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3.

Stan prac

Projektowane przepisy wejdą w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. Obecnie trwają uzgodnienia międzyresortowe, opiniowanie przez partnerów społecznych i konsultacje publiczne tego projektu. Ze względu na krótkie vacatio legis warto, aby pracodawcy już obecnie – na razie na bazie projektowanych przepisów – rozpoczęli prace nad procedurami wewnętrznych zgłoszeń.

Należy dbać o hasła zabezpieczające

Hasła stanowią nieodzowną część naszego cyfrowego życia. Wiele osób odczuwa frustrację na samo słowo „hasło” jako, że ich ilość nieustannie wzrasta tak samo jak rosną wymagania co do ich długości i znaków z jakich się składają. Co więcej, wiemy, że chronią one przed nieuprawnionym dostępem do naszych pieniędzy czy prywatnych danych, a ich utrata  (zapomnieliśmy) może spowodować wiele niedogodności czy zagrożeń.

Niestety ciągle pomimo wzrastającej świadomości, hasła najczęściej są łatwe do odgadnięcia i są stale zagrożone. Jak wynika z przeprowadzonej ankiety ponad połowa partnerów podejmuje próby odgadnięcia hasła swoich ukochanych. W relacjach rodzice – dziecko, około 25% rodziców przyznaje się do takich prób. Co ciekawe, około 40% dzieci próbuje odgadnąć hasła swoich rodziców.

Często tworząc hasło wykorzystujemy słowa, które są dla nas z jakiegoś powodu ważne. Dzięki temu łatwiej je nam zapamiętać, ale również innym je zgadnąć. Około 40% z tych, którzy wskazali, że udało im się uzyskać dostęp do konta przyznało również, że udało się to ze względu na informacje uzyskane od ofiary. Około 18% osób uzyskało dostęp do kont dzięki informacjom zamieszczonym w mediach społecznościowych. Dla 16% osób wystarczyło odnalezienie odpowiedniego pliku tekstowego lub kartki papieru na których były zapisane hasła.

Zbyt proste hasła to tylko jeden z aspektów problematyki hasłowej. Niepokojące również jest to, że duża liczba osób udostępnia hasła innym osobom. Szczególnie dużo osób, bo około połowa udostępnia hasła powiązane z usługami stremingu video, niewiele mniej osób około 45% dzieli się swoimi hasłami do usług stremingu muzyki. Około jednej trzecia osób rezygnuje z zabezpieczenia swojego telefonu kodu PIN. Hasła do bankowości internetowej przekazuje koło 25% osób.

Udostępnianie haseł do portali stremingowych jest często powiązane z chęcią zaoszczędzenia pieniędzy. Jednak straty, które mogą wyniknąć z kradzieży za pomocą bankowości internetowej mogą być niewspółmiernie wyższe niż zaoszczędzone pieniądze.

Jeśli chcemy utrudnić dostęp osobom nieuprawnionym do naszych kont. Warto sprawdzić czy hasło dotychczas przez nas wykorzystywane nie zostało już ujawnione. Przy tworzeniu nowego hasła warto pamiętać by było silne i założone do każdego z kont internetowych z jakiego korzystam. Hasło powinno być długie, zawierać duże i małe litery, cyfry i znaki specjalne. W hasłach nie powinny być wykorzystywane ciągi cyfr lub liter, które są łatwe do zapamiętania. Warto stosować zasadę jedno hasło do jednego konta oraz nie wykorzystywać informacji osobistych do stworzenia hasła. Gdy ilość haseł jest zbyt duża do zapamiętania warto rozważyć skorzystania z menadżera haseł. Jest to narzędzie, które przechowuje hasła w bezpiecznym i zaszyfrowanym skarbcu.

Źródło: https://cybernews.com/security/one-in-three-people-have-tried-guessing-someone-elses-password/

Wsparcie inwestycji samorządowych w zakresie rozwijania szkolnej infrastruktury – „Laboratoria przyszłości”

W Dz.Urz. Monitor Polski z 2021 r. pod poz. 939 opublikowano uchwałę nr 129 Rady Ministrów z 29.9.2021 r. w sprawie wsparcia na realizację inwestycyjnych zadań jednostek samorządu terytorialnego polegających na rozwijaniu szkolnej infrastruktury – „Laboratoria przyszłości”.

Zakres wsparcia z funduszu

Środki Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 (dalej: fundusz) przeznacza się na wsparcie, w postaci środków finansowych, dla JST będących organami prowadzącymi publiczne szkoły podstawowe dla dzieci i młodzieży lub publiczne szkoły artystyczne realizujące kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej. Maksymalna wysokość wsparcia dla JST dla każdej szkoły prowadzonej przez tę jednostkę jest uzależniona od liczby uczniów w danej szkole, wynikającej z danych systemu informacji oświatowej (zob. ustawa z 15.4.2011 r. o systemie informacji oświatowej, t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 584 ze zm.), według stanu na dzień składania wniosku o wsparcie i wynosi – w przypadku szkoły, w której liczba uczniów jest niższa niż 235:

Natomiast w przypadku szkoły, w której liczba uczniów wynosi co najmniej 235, kwota wsparcia stanowi iloczyn liczby uczniów w danej szkole i kwoty 300 zł. Jeżeli zaś szkoła posiada organizacyjnie podporządkowaną szkołę filialną, maksymalną kwotę wsparcia ustala się odrębnie dla szkoły posiadającej organizacyjnie podporządkowaną szkołę filialną i odrębnie dla szkoły filialnej.

Wsparcie może być przeznaczone na zakup wyposażenia stanowisk do pracy narzędziowej, sprzętu, narzędzi, elektronarzędzi, materiałów, innych przedmiotów i pomocy służących rozwijaniu umiejętności podstawowych i przekrojowych dzieci i młodzieży. Zwracam uwagę, że szczegółowy katalog wyposażenia zostanie podany do publicznej wiadomości przez ministra oświaty i wychowania na stronie internetowej zapewnionej przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów. W katalogu minister określi minimalne wymagania wyposażenia oraz wskazuje wyposażenie podstawowe, które musi posiadać lub zakupić w ramach otrzymanego wsparcia każda szkoła objęta wsparciem, oraz wyposażenie dodatkowe, które może być zakupione w ramach otrzymanego wsparcia.

Wniosek o udzielenie wsparcia

Wsparcie jest udzielane na wniosek organu prowadzącego szkołę. Wniosek o objęcie wsparciem dyrektor szkoły składa do organu prowadzącego za pośrednictwem wspomnianej wyżej strony internetowej. Szczegółowe zasady składania tych wniosków określają przepisy § 4 uchwały.

Organ prowadzący szkołę na podstawie złożonych wniosków sporządza wnioski o udzielenie wsparcia i składa je do Prezesa Rady Ministrów za pośrednictwem właściwego wojewody. Wojewoda dokonuje oceny wniosków (za pomocą powołanego w tym celu zespołu oceniającego) w celu przekazania Prezesowi Rady Ministrów rekomendacji co do wysokości wsparcia przyznanego poszczególnym organom prowadzącym szkoły.

Wojewoda na podstawie ocenionych wniosków przekazuje Prezesowi Rady Ministrów listy zawierające rekomendacje co do wysokości wsparcia przyznanego poszczególnym organom prowadzącym szkoły oraz informację o wysokości środków, które mają być przekazane na jego rachunek bankowy.

Wojewoda przekazuje środki organom prowadzącym szkoły, a także kontroluje sposób i terminowość wykorzystania wsparcia.

Obowiązki informacyjne organów prowadzących szkoły

Organ prowadzący szkołę, który otrzymał wsparcie, składa do właściwego wojewody za pośrednictwem strony internetowej informację o:

– w terminach określonych w harmonogramie podanym do publicznej wiadomości na stronie internetowej.

Informacja zawiera w szczególności: 

Zbiorczą informację w takim samym zakresie wojewoda przedstawia Prezesowi Rady Ministrów.

Warunki otrzymania wsparcia i obowiązki organów prowadzących szkoły

Warunkiem otrzymania wsparcia jest zobowiązanie się szkół, w których są realizowane inwestycyjne zadania polegające na rozwijaniu szkolnej infrastruktury, oraz organów prowadzących te szkoły do:

– w terminie do 31.8.2027 r.

Organy prowadzące szkoły mają obowiązek:

Poza tym, organy prowadzące mają też obowiązek zapewnić, aby szkoły podjęły działania dotyczące wykorzystywania wyposażenia zakupionego w ramach otrzymanego wsparcia polegające na:

Jeżeli suma łącznie przyznanego wsparcia będzie niższa niż maksymalna łączna suma wyliczonych wydatków, dopuszczono możliwość ponownego składania wniosków. Informacja o ponownym przyjmowaniu wniosków oraz terminie ich składania jest podawana do publicznej wiadomości na stronie internetowej.

Podsumowanie

Trzeba zwrócić uwagę, że omawianą uchwałę wydano na podstawie delegacji ustawowej z art. 65 ust. 28 ustawy z 31.3.2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 568 ze zm.), z której wynika, że w celu przeciwdziałania skutkom społeczno-gospodarczym COVID-19 Rada Ministrów może określić, w drodze uchwały, m.in. zasady rozdziału i przekazywania wsparcia na inwestycyjne zadania dla jednostek samorządu terytorialnego (JST), zakres, sposób i termin przedstawiania informacji o wykorzystaniu wsparcia.

Wsparcie ma pochodzić z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 i w założeniu powinno wzmocnić efektywność szkół w realizacji przedstawionych wyżej założeń inwestycyjnych. Trudno jednak ocenić, na ile przekazane wsparcie okaże się skutecznym narzędziem w walce ze skutkami epidemii w systemie szkolnictwa.

Rada gminy nie może wprowadzić nowych ustaleń do projektu zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego po zakończeniu procedury planistycznej

Na kanwie ww. regulacji w rozstrzygnięciu nadzorczym Wojewody Lubelskiego  z 4.10.2021 r. (IF-II.4131.19.2021; https://luwwlublinie.bip.gov.pl/2021-rozstrzygniecia/rozstrzygniecie-nadzorcze),  stwierdzono podjęcie uchwały przez radę gminy w sprawie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego z naruszeniem prawa, z uwagi na uchwalenie zmiany studium w zakresie szerszym, niż zostało to określone w projekcie zmiany studium. W stanie faktycznym analizowanym przez organ nadzoru wprowadzenie do projektu zmiany studium nowego kierunku zagospodarowania obszaru zabudowy mieszkaniowej, usługowej, składów i magazynów zostało dokonane po zakończeniu procedury planistycznej, bezpośrednio przed przekazaniem projektu uchwały radnym rady gminy. Działanie takie, w ocenie organu nadzoru, nie znajduje jakiegokolwiek uzasadnienia w treści przepisów PlanZagospU. Wojewoda wskazał ponadto, że iż istotnym elementem procedury sporządzania i uchwalania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy jest udział w niej tzw. czynnika społecznego. Dodatkowo zaznaczono, że organ planistyczny wprowadzając nowe ustalenia do projektu zmiany studium po zakończeniu procedury nie tylko pominął opinie i uzgodnienia organów uprawnionych, ale także pozbawił zainteresowane osoby fizyczne jakiejkolwiek możliwości zajęcia stanowiska wobec wprowadzanych zmian. Jednocześnie podano, że pod pojęciem procedury planistycznej należy rozumieć kolejno podejmowane czynności planistyczne określone przepisami ustawy, gwarantujące możliwość udziału zainteresowanych podmiotów w procesie planowania (składanie uwag i wniosków) i kontroli legalności przyjmowanych rozwiązań w granicach uzyskiwanych opinii i uzgodnień. Finalnie organ nadzoru uznał, że w toku procedury planistycznej do istotnego naruszenia trybu sporządzania zmiany studium, co w świetle art. 28 ust. 1 PlanZagospU skutkowało nieważnością całej uchwały zmieniającej studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy.

Podsumowując, wskazane rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody jest prawnie uzasadnione. Rada gminy nie może ignorować wymogów przewidzianych dla podejmowania uchwały w sprawie studium (zmiany) uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego.

Służbę cywilną czekają zmiany

Autorzy projektu wskazują, że stosowana ustawa o służbie cywilnej wymaga nowelizacji, wprowadzenia szeregu zmian, również takich, które mają za zadanie doprecyzowanie niektórych aspektów. Wejście w życie zaproponowanych zmian ma na celu ułatwienie odbiorcom ustawy praktyczne stosowanie jej przepisów. Na rządowej stronie wskazano, że proponowana nowelizacja ustawy stanowi odpowiedź na liczne postulaty zmian w tym zakresie, otrzymywane przez Szefa Służby Cywilnej od dyrektorów generalnych i kierowników urzędów oraz znaczący krok w kierunku realizacji zadań określonych w Sprawozdaniu Szefa Służby Cywilnej o stanie służby cywilnej i realizacji zadań tej służby w 2019 r.

Nabór

Pierwszy obszar obejmuje odbiurokratyzowanie i uelastycznienie procesu naboru osób do pracy w ramach służby cywilnej, m.in. poprzez zmianę preferowanej formy aplikowania na dane stanowisko na formę elektroniczną, uproszczenie możliwości ogłaszania naboru na stanowisko, o które może się ubiegać także cudzoziemiec, przyznanie prawa wyłonienia przez komisję naborową więcej niż pięciu najlepszych kandydatów, proporcjonalnie do liczby stanowisk, na które prowadzi się nabór oraz zmianę zasad wyłaniania kandydatów przez komisję.

Czas pracy

Drugi obszar obejmuje umożliwienie wprowadzenia w ramach służby cywilnej szerszego katalogu systemów i rozkładów czasu pracy. W podstawowym systemie czasu pracy zmienia się sposób określania długości okresu rozliczeniowego oraz czas jego trwania. Z dotychczasowego określania w tygodniach nastąpi zmiana na miesiące. Taka sama zmiana nastąpi w równoważnym systemie czasu pracy. Umożliwi to korzystanie z dłuższych okresów rozliczeniowych (z obecnie maksymalnie 8 lub 12 tygodni). Ponadto w ustawie dodaje się nowe systemy czasu pracy, tj.: zadaniowy, skróconego tygodnia oraz system czasu pracy, w którym praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta. 

Komisje dyscyplinarne

W trzecim obszarze planowane jest uelastycznienie przepisów dotyczących tworzenia komisji dyscyplinarnych, łączenia komisji dyscyplinarnych urzędów we wspólną komisję dyscyplinarną oraz dopuszczenie przystąpienia lub wystąpienia urzędów ze wspólnej komisji dyscyplinarnej w trakcie kadencji, bez wpływu na jej byt prawny. Dzięki temu postępowania dyscyplinarne będą mogły być prowadzone bez względu na ciągłość kadencji i urzędy nimi objęte. 

Dzień Służby Cywilnej oraz odznaka honorowa „Za Zasługi dla Służby Cywilnej”

Ostatnia propozycja to pomysł ustanowienia Dnia Służby Cywilnej oraz odznaki honorowej „Za Zasługi dla Służby Cywilnej”, ma to upamiętnić zbliżającą się setną rocznicę uchwalenia pierwszej polskiej ustawy poświęconej służbie cywilnej. Nie zostało wskazane z czym to się będzie wiązało, czy będzie to np. dzień wolny od prac dla pracowników służby cywilnej czy innego rodzaju upamiętnienie. 

Wykazanie w WPF niższych kwot spłaty rat kredytów i pożyczek wskazuje na jej nierzetelne sporządzenie

W tym miejscu warto przypomnieć, że jednostki sektora finansów publicznych mogą zaciągać zobowiązania na różne cele, które zostały określone w art. 89 ust. 1 FinPubU. Tamże postanowiono, że jednostki samorządu terytorialnego mogą zaciągać kredyty i pożyczki oraz emitować papiery wartościowe na:

1. pokrycie występującego w ciągu roku przejściowego deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego;
2. finansowanie planowanego deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego;
3. spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań z tytułu emisji papierów wartościowych oraz zaciągniętych pożyczek i kredytów;
4. wyprzedzające finansowanie działań finansowanych ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej.

Podane naruszenie regionalna izba obrachunkowa powiązała z art. 226 ust. 1 pkt 5 FinPubU. Z tej regulacji wynika zaś, że wieloletnia prognoza finansowa powinna być realistyczna i określać dla każdego roku objętego prognozą co najmniej przychody i rozchody budżetu jednostki samorządu terytorialnego, z uwzględnieniem długu zaciągniętego oraz planowanego do zaciągnięcia.

W orzecznictwie sądowym akcentuje się, że prognoza finansowa powinna być realistyczna, co oznacza, że powinna opierać się na przesłankach umożliwiających realną ocenę kształtowania się w sytuacji finansowej danej jednostki samorządu terytorialnego w okresie, którego ma dotyczyć wieloletnia prognoza finansowa. Ustawa nie wymienia takich przesłanek, a więc ocena przyszłej sytuacji finansowej jednostki samorządu terytorialnego należy całkowicie do jej organu stanowiącego. Chociaż przesłanka realizmu wieloletniej prognozy finansowej z art. 226 FinPubU adresowana jest do jednostki samorządu terytorialnego, to możliwe jest wykazanie przez organ nadzoru naruszenia tego przepisu, ale w powiązaniu z naruszeniem innego przepisu prawnego.

Zatem, z powyższego należy wnioskować, że wykazanie w wieloletniej prognozie finansowej niższych kwot spłaty rat kredytów i pożyczek wskazuje na jej nierzetelne sporządzenie. Ujęcie niższych spłat rat niż wynika to z zawartych umów, mogłoby wpływać na tzw. indywidualny wskaźnik zadłużenia w tych latach.

Podsumowując, należy wskazać, że zarzuty uczynione przez regionalną izbę obrachunkową są prawnie uzasadnione. Wieloletnia prognoza finansowa jednostki samorządu terytorialnego musi być realistyczna, m.in. w zakresie prezentowania danych dotyczących przychodów i rozchodów. To bardzo ważna informacja z punktu widzenia gospodarki finansowej samorządu. Kwestionowanie nieścisłości pomiędzy wskazaną prognozą a danymi wynikającymi z obowiązujących umów jest więc konieczne z punktu widzenia zarówno działalności regionalnych izb obrachunkowych, jak i samego interesu finansowego danej jednostki samorządowej.

Źródło: https://riokatowice.bip.net.pl

Od 1 stycznia 2022 r. wyższy limit zużycia oleju napędowego dla rolników

Ustawą z 1.10.2021 r. o zmianie ustawy o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej – zwiększono limit zużywanego oleju napędowego na 1 ha upraw rolnych oraz limitu zużycia oleju napędowego w odniesieniu do 1 dużej jednostki przeliczeniowej (DJP) bydła, w przypadku prowadzenia przez producenta rolnego chowu lub hodowli bydła, do którego przysługuje zwrot części podatku akcyzowego zawartego w cenie paliwa zakupionego do tej produkcji. Zwiększono limit zużywanego oleju napędowego na 1 ha upraw rolnych ze 100 l do 110 l. Zmiany dotyczą także zwiększenia limitu zużycia oleju napędowego do 1 dużej jednostki przeliczeniowej bydła (DJP) z 30 l do 40 l.  Zgodnie z obowiązującymi przepisami rolnicy mogą składać wniosek o zwrot podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej w terminie:  (1) od 1 lutego do końca lutego, i (2) od 1 do 31 sierpnia.

Nowe limity mają wejść w życie od 1 stycznia 2022 r.

 

Projekt rządowy ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa, czyli o tzw. sygnalistach

Projektowana ustawa ma zapewnić wdrożenie wymaganych Dyrektywą środków ochrony osób zgłaszających oraz osób, których dotyczy zgłoszenie, jak również związanych ze zgłaszaniem rozwiązań organizacyjnych i instytucjonalnych.

Aktualnie w polskim systemie prawnym brak jest kompleksowej regulacji poświęconej ochronie tzw. sygnalistów, jak jest to rozumiane powszechnie  (nie istnieje bowiem definicja ustawowa tego określenia lub jego odpowiednika), tj. osób, które działając w dobrej wierze i w interesie publicznym zgłaszają lub ujawniają informacje o naruszeniach prawa. Zauważyć przy tym trzeba, że powyższe, powszechne rozumienie jest bardzo pojemne, a zatem osoba zgłaszająca lub ujawniająca informacje o naruszeniach prawa, zależnie od okoliczności, będzie posiadała zróżnicowane uprawnienia, względnie rolę procesową, wobec ewentualnego pracodawcy, organów ścigania, sądów lub innych organów publicznych oraz w ewentualnych postępowaniach przed tymi organami.  

W szczególności nie istnieją odrębne regulacje na gruncie prawa pracy, które bezpośrednio odnosiłyby się do sygnalizowania i specyficznie kształtowały sytuację prawną sygnalisty w związku z dokonanym zgłoszeniem lub ujawnieniem. 

Analogiczna sytuacja ma miejsce w przypadku przepisów proceduralnych, takich jak przepisy procedury karnej lub administracyjnej. Wynikające z przepisów kategorie, na przykład zawiadamiającego o przestępstwie, informatora organów ścigania, skarżącego lub świadka, a także podejmowane przez te osoby działania, należy odróżnić od spotykanego w regulacjach niektórych państw oraz w międzynarodowych instrumentach prawnych, w tym w implementowanej dyrektywie 2019/1937, rozumienia pojęcia sygnalisty, nawet jeśli efekt działania sygnalisty (tj. zwrócenie uwagi pracodawcy lub właściwego organu na naruszenie za pośrednictwem wyznaczonych kanałów lub poprzez ujawnienie publiczne) jest niekiedy tożsamy, tzn. doprowadzi do wszczęcia, na przykład, postępowania karnego, postępowania kontrolnego lub innego postępowania regulowanego przepisami prawa, a w przypadku wystąpienia także w charakterze świadka osoba taka pomoże również w dalszym wyjaśnieniu sprawy we właściwym postępowaniu. Dodać trzeba, że powyższe rozróżnienie jest aktualne również w świetle definicji „zgłoszenia” i „osoby dokonującej zgłoszenia” zawartych w dyrektywie 2019/1937. Dyrektywa nie zakłada, by przepisy ją implementujące miały ingerować we wskazane utrwalone instytucje prawne, w tym w przepisy procedury karnej (por. art. 3 ust. 3 lit. d dyrektywy 2019/1937).

W aktualnym stanie prawnym w Polsce tzw. sygnalizowanie i ochrona osób odpowiadających przytoczonemu wyżej rozumieniu sygnalisty (poza pewnymi szczególnymi sektorowymi uregulowaniami bądź rozwiązaniami służącymi sygnalizowaniu nieprawidłowości, o czym niżej) w praktyce podlega przede wszystkim odpowiednim przepisom o powszechnym zakresie zastosowania.

Ochronie pracownika przed działaniem odwetowym ze strony pracodawcy, z uwagi na dokonanie przez niego zgłoszenia naruszenia, mogą służyć obowiązujące instytucje prawa pracy. Przede wszystkim są to regulacje dotyczące zasady niedyskryminowania w zatrudnieniu (art. 18^3a § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 2020 r. poz. 1320, z późn. zm.), zwany dalej „Kodeksem pracy”), naruszenia zasady równego traktowania (art. 18^3b § 1 Kodeksu pracy), jak również normujące obowiązek pracodawcy przeciwdziałania dyskryminacji (art. 94 pkt 2b Kodeksu pracy). Z uwagi na otwarty katalog przesłanek dyskryminacyjnych przepisy te mogą być stosowane także w przypadku dyskryminacji pracownika z uwagi na dokonanie przez niego zgłoszenia. 

Na okoliczność naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu Kodeks pracy przewiduje określone środki prawne. Zgodnie z art. 18^3d Kodeksu pracy osoba, wobec której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów. Jednocześnie w art. 18^3e Kodeks pracy statuuje normę ochroną, zgodnie z którą skorzystanie przez pracownika z uprawnień przysługujących z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu nie może być podstawą niekorzystnego traktowania pracownika, a także nie może powodować jakichkolwiek negatywnych konsekwencji wobec pracownika. 

Pracodawca jest także obowiązany przeciwdziałać mobbingowi (art. 94³ Kodeksu pracy). Takie działanie pracodawcy jest niezależne od przyczyn, które wywołały mobbing. Dotyczy to więc także mobbingu, który mógłby zaistnieć lub zaistniał wskutek dokonania przez pracownika zgłoszenia lub ujawnienia.

Na ogólnych zasadach ochronie tzw. sygnalisty mogą służyć przepisy chroniące przed nieuzasadnionym rozwiązaniem stosunku pracy.

Zastosowanie mogą znaleźć rozwiązania instytucjonalne ogólnie służące ochronie pracowników, które w odpowiednich przypadkach mogą objąć również pracowników – sygnalistów (na przykład wsparcie ze strony związków zawodowych lub Państwowej Inspekcji Pracy). 

W ramach procedury karnej przewidziane są instytucje prawne, których funkcja ochronna może służyć także osobom zgłaszającym naruszenia prawa, w tym rozwiązania związane z ochroną świadków w postępowaniu karnym (instytucja świadka anonimowego – art. 184 kpk; możliwość zachowania danych umożliwiających ujawnienie tożsamości świadka wyłącznie do wiadomości sądu i prokuratora, a gdy zachodzi konieczność również funkcjonariusza Policji prowadzącego postępowanie – art. 184 § 2 kpk) lub zapewnienie możliwości anonimowego przekazania zawiadomienia o przestępstwie organom ścigania. Odpowiednie zastosowanie mogą znaleźć środki objęte ustawą z dnia 28 listopada 2014 r. o ochronie i pomocy dla pokrzywdzonego i świadka (Dz. U. z 2015 r. poz. 21).  

Brak jest przepisów karnych materialnych bezpośrednio związanych z sygnalizowaniem, aczkolwiek odnotować należy, że zgodnie z art. 218 Kodeksu karnego, karze podlega złośliwe lub uporczywe naruszenie prawa pracownika wynikającego ze stosunku pracy lub ubezpieczenia społecznego (zagrożone karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch) oraz odmowa ponownego przyjęcia do pracy, o której przywróceniu orzekł właściwy organ (zagrożone karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku).

Niewątpliwie ujawnianiu naruszeń prawa i innego rodzaju nieprawidłowości służą obowiązujące przepisy gwarantujące swobodę wypowiedzi i wolność prasy, wraz z przewidzianymi w nich gwarancjami ochrony źródeł informacji, takimi jak przewidziany w ustawie z dnia 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe (Dz. U. z 2018 r. poz. 1914) (art. 15 ust. 2 pkt 1) obowiązek dziennikarza zachowania w tajemnicy danych umożliwiających identyfikację osób udzielających informacji opublikowanych albo przekazanych do opublikowania. 

Ujawnianiu nieprawidłowości, w merytorycznym zakresie określonym w Kodeksie postępowania administracyjnego, służą przepisy tego kodeksu o skargach i wnioskach.

Wszystkie omawiane wyżej instytucje prawne, jakkolwiek zmierzają bądź do zapewnienia możliwości zgłaszania lub ujawniania nieprawidłowości, bądź służą ochronie osób, które o takich nieprawidłowościach informują, nie są, jako takie, środkami ochrony sygnalistów, których wdrożenia wymaga dyrektywa 2019/1937. Najczęściej nie są też powszechnie uznawane za środki ochrony sygnalistów w ścisłym znaczeniu.

Wskazać należy jednocześnie na różnego rodzaju szczególne przepisy i rozwiązania sektorowe związane ze zgłaszaniem naruszeń prawa i innych nieprawidłowości (częściowo wynikające z regulacji unijnych wymienionych w części II załącznika do dyrektywy 2019/1937), w tym zadania Komisji Nadzoru Finansowego z art. 133a ust. 9 i 10 ustawy –  Prawo bankowe (Dz. U. z 2020 r. poz. 1896, z późn. zm.), zadania Komisji Nadzoru Finansowego z art. 3a i art. 3b ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o nadzorze nad rynkiem kapitałowym (Dz. U. z 2020 r. poz. 1400, z późn. zm.), procedury wymagane od instytucji obowiązanych na gruncie art. 53 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu (Dz. U. z 2021 r. poz. 1132, z późn. zm.), obowiązki spółki prowadzącej rynek regulowany wynikające z art. 25e ustawy o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2021 r. poz. 328, z późn. zm.), obowiązki Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego oraz podmiotów wykonujących działalność w lotnictwie cywilnym w zakresie przyjmowania zgłoszeń przewidziane w art. 135c– 135e ustawy – Prawo lotnicze (Dz. U. z 2020 r. poz. 1970, z późn. zm.) lub możliwość anonimowego zgłaszania przewidzianą w art. 117c ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2021 r. poz. 1420). 

Rozwiązania wskazanych aktów prawnych nakierowane są przede wszystkim na zapewnienie mechanizmów zgłaszania naruszeń w poszczególnych dziedzinach i, do pewnego stopnia, obejmują środki ochrony oparte na mechanizmach anonimowości lub wyłączeniu możliwości poniesienia ewentualnych negatywnych konsekwencji przez zgłaszającego. Nie zapewniają one kompleksowych rozwiązań służących ochronie sygnalistów wymaganych dyrektywą 2019/1937, a ich zakres zastosowania nie wykracza poza regulowane dziedziny. 

W warunkach polskich w minionych latach wdrożone zostały nadto określone rozwiązania organizacyjne służące zgłaszaniu naruszeń prawa odpowiadających właściwości organów, które takim naruszeniom przeciwdziałają, zapewniane, na przykład, przez Centralne Biuro Antykorupcyjne i Policję (możliwość zgłoszenia przestępstw w ramach kanałów objętych inicjatywami „Zgłoś korupcję”) lub Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Program dla sygnalistów UOKiK). Związane są one w pierwszym rzędzie z ułatwieniem sygnalizowania (zgłaszania) jako mechanizmu przekazywania informacji i funkcjonują w obowiązujących już ramach prawnych, tj. nie ustanawiają szczególnych środków ochrony, w tym przed nieuzasadnionym niekorzystnym traktowaniem w środowisku pracy. W praktyce, przy braku powszechnych regulacji służących ochronie zgłaszających, środkiem ochrony w ramach takich rozwiązań są przede wszystkim zaoferowane zgłaszającemu określone gwarancje anonimowości bądź poufności. 

Szczególny charakter mają rozwiązania wiążące zgłoszenie naruszenia z możliwością złagodzenia kary (typu leniency), do których zaliczyć należy tego rodzaju instrument stosowany przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (tj. Program łagodzenia kar UOKiK odnoszący się do porozumień ograniczających konkurencję). Specyfika podobnych rozwiązań wyraża się w tym, że zgłaszającym naruszenie jest sam sprawca, jego wniosek obejmuje przyznanie się do naruszenia, a podstawowym motywem jest nie tyle działanie w interesie publicznym, ile uzyskanie złagodzenia kary. Należałoby z tych względów odróżnić je od sygnalizowania w analizowanym wyżej znaczeniu, jakkolwiek funkcjonowanie środków leniency również objęte jest przepisami europejskimi, m.in. ich użyteczność w obszarze konkurencji potwierdzają motywy implementowanej dyrektywy 2019/1937. Jako odrębny od sygnalizowania instrument odnośny program traktowany jest też przez UOKiK.

Rozwiązania ustawy nie będą modyfikowały obowiązujących przepisów ogólnie mogących służyć ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa, opisywanych wyżej. Istotą projektowanych rozwiązań będzie uzupełnienie istniejących przepisów o środki ochrony związane ze zgłaszaniem lub ujawnianiem naruszeń w trybie przewidzianym w ustawie. Ustanowione zostaną nadto kanały dokonywania zgłoszeń wewnętrznych i zewnętrznych o naruszeniach, wraz z określeniem zasad ich funkcjonowania, oraz określone zostaną zasady dokonywania ujawnienia publicznego.

Źródło: RCL

Rada gminy w regulaminie dostarczania wody i odprowadzania ścieków nie może wymagać podawania danych PESEL/REGON/NIP do wniosku o zawarcie umowy z przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym

W ust. 5 podano z kolei, że regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków określa prawa i obowiązki przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego oraz odbiorców usług, w tym:

1) minimalny poziom usług świadczonych przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne w zakresie dostarczania wody i odprowadzania ścieków;

2) warunki i tryb zawierania umów z odbiorcami usług;

3) sposób rozliczeń w oparciu o ceny i stawki opłat ustalone w taryfach;

4) warunki przyłączania do sieci;

5) warunki techniczne określające możliwości dostępu do usług wodociągowo-kanalizacyjnych;

6) sposób dokonywania przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne odbioru wykonanego przyłącza;

7) sposób postępowania w przypadku niedotrzymania ciągłości usług i odpowiednich parametrów dostarczanej wody i wprowadzanych do sieci kanalizacyjnej ścieków;

8) standardy obsługi odbiorców usług, w tym sposoby załatwiania reklamacji oraz wymiany informacji dotyczących w szczególności zakłóceń w dostawie wody i odprowadzaniu ścieków;

9) warunki dostarczania wody na cele przeciwpożarowe.

W kontekście wprowadzanych do wniosku o zawarcie umowy podanych danych w postaci numeru PESEL lub REGON, numeru NIP, warto odnotować najnowsze stanowisko podane w rozstrzygnięciu nadzorczym Wojewody Śląskiego z 6.10.2021 r. (NPII.4131.1.865/2021; źródło: http://dzienniki.slask.eu). W orzeczeniu tym organ nadzoru zakwestionował m.in. zapisy odnoszące się do elementów składowych wniosku o zawarcie umowy o zaopatrzenie w wodę lub oprowadzanie ścieków z przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym. Organ nadzoru wskazał mianowicie, w odniesieniu do ww. zapisów, że: Wymaga zaznaczenia, że podanie ww. numerów (PESEL, REGON, NIP) nie stanowi warunku zawarcia umowy o dostawę wody lub odprowadzanie ścieków. Określenie w Regulaminie, w oparciu o art. 19 ust. 5 pkt 2 WodaŚciekU, warunków i trybu zawierania umów z odbiorcami usług oznacza, że powinny się w nim znaleźć tylko niezbędne dane konieczne do zawarcia takiej umowy. 

Podsumowując, wskazane rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody jest prawnie uzasadnione. Rada gminy nie może wykraczać poza swoje ustawowe kompetencje, które uprawniają jedynie do określenia warunków i trybu zawierania umowy z odbiorcami usług. 

Maksymalne stawki opłat za naruszenie programu działań dotyczących zmniejszenia zanieczyszczenia wód azotanami z rolnictwa w 2022 r.

Zgodnie z art. 104 ust. 1 PrWod, w celu zmniejszenia zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobiegania dalszemu zanieczyszczeniu opracowuje się i wdraża na obszarze całego państwa program działań. Program działań zawiera informacje (środki oraz sposoby postępowania w zakresie praktyki rolniczej) wymienione w art. 104 ust. 2 PrWod, natomiast środki te oraz sposoby postępowania różnicuje się w zależności od czynników wymienionych w art. 104 ust. 3 PrWod.

Minister gospodarki wodnej w uzgodnieniu z ministrem rolnictwa opracowuje projekt programu działań (art. 106 ust. 1 PrWod).

Zgodnie z art. 109 ust. 1 PrWod, właściwy organ Inspekcji Ochrony Środowiska, na podstawie wyników kontroli, w zależności od zakresu i stopnia naruszenia, wydaje z urzędu decyzję, w której może:

Podmioty prowadzące produkcję rolną, w tym działy specjalne produkcji rolnej, oraz działalność, w ramach której są przechowywane nawozy naturalne lub stosowane nawozy, ponoszą opłatę za:

W związku z tym ogłoszono wysokość maksymalnych stawek opłaty obowiązującej od 1.1.2022 r., które wynoszą: