Struktura zestawienia planowanych kwot dotacji udzielanych z budżetu JST – kryterium rodzaju udzielanej dotacji
Sporządzając zestawienie planowanych kwot dotacji udzielanych z budżetu JST, po dokonaniu podziału kwot na kwoty dla JSFP i jednostek spoza SFP, w świetle systematyki zastosowanej w redakcji wskazanego przepisu ustawy o finansach publicznych (dalej: FinPubU), w następnej kolejności należy wyodrębnić dotacje rodzajowo na: przedmiotowe, podmiotowe i celowe. Należy mocno zaakcentować, że w FinPubU wyróżnione są wyłącznie trzy rodzaje dotacji. Inne rodzaje dotacji nie są znane porządkowi prawnemu. Brak zatem umocowania prawnego do wskazywania w zestawieniu dołączanym do uchwały budżetowej innych rodzajów dotacji, np. dotacji mieszanych. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 12.12.2013 r. (II GSK 1482/12, Legalis) zwrócił uwagę, że: „Stanowisko sądu I instancji nie uwzględnia także, że przepisy FinPubU, regulujące tworzenie uchwały budżetowej JST, stanowią, że w załącznikach do wspomnianej uchwały zamieszcza się, zgodnie z art. 214 pkt 1 FinPubU, zestawienie planowanych kwot dotacji udzielanych z budżetu JST w podziale na dotacje dla JSFP i dotacje dla jednostek spoza sektora finansów publicznych (art. 215 ust. 1 FinPubU). Stosownie do art. 215 ust. 2 FinPubU w zestawieniu wyodrębnia się dotacje przedmiotowe, podmiotowe i celowe związane z realizacją zadań JST”.
Kryteria ustalania rodzaju dotacji i ich beneficjentów
Przepisy FinPubU odnoszące się do finansów JST nie definiują pojęcia dotacji samorządowej ani innych pojęć z tego obszaru, toteż w sektorze samorządowym w praktyce wykorzystuje się odpowiednio definicje z FinPubU z części właściwej dla budżetu państwa.
W świetle definicji odnoszącej się do budżetu państwa dotacjami przedmiotowymi są środki przeznaczone na dopłaty do określonych rodzajów wyrobów lub usług, kalkulowane według stawek jednostkowych (przepis art. 130 ust. 1 FinPubU). Na podstawie art. 15 ust. 3 pkt 1 FinPubU dotacje przedmiotowe z budżetu JST mogą otrzymywać SZB oraz według art. 219 ust. 2 FinPubU także inne podmioty, o ile odrębne przepisy tak stanowią.
Dotacje podmiotowe, jak mówi art. 131 FinPubU, obejmują środki dla podmiotu wskazanego w odrębnej ustawie (lub umowie międzynarodowej), wyłącznie na dofinansowanie działalności bieżącej w zakresie określonym w odrębnej ustawie (lub umowie międzynarodowej). Krąg potencjalnych beneficjentów dotacji podmiotowych jest szerszy: począwszy od różnego rodzaju instytucji kultury przez publiczne i niepubliczne jednostki oświatowe skończywszy na nowo utworzonym SZB. Wydaje się, że rzadko już co prawda występująca dotacja na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe, z uwagi na jej ogólne przeznaczenie, którym jest posiadanie środków obrotowych na rozpoczęcie działalności przez wprost wskazany w ustawie podmiot, tj. nowo utworzony SZB, posiada cechy charakterystyczne właśnie dla dotacji podmiotowej.
Dotacjami celowymi, jak wynika z art. 127 FinPubU, są środki na finansowanie lub dofinansowanie określonych zadań i realizację określonych programów. Dotacja celowa determinowana jest zatem: zadaniem, celem, przeznaczeniem. Beneficjenci dotacji celowych stanowią najszerszy, właściwie nieograniczony krąg podmiotów. Dotacji celowych można udzielać nie tylko na podstawie przepisów FinPubU, lecz także na podstawie lub w powiązaniu z przepisami wielu ustaw merytorycznych, regulujących poszczególne zagadnienia (np. ochronę środowiska, ochotnicze straże pożarne, sport, opiekę nad zabytkami, ochronę zdrowia, naukę i szkolnictwo wyższe, prawo wodne, opiekę nad dziećmi do lat trzech, wykonywanie ratownictwa wodnego, wykonywanie ratownictwa górskiego, rodzinne ogródki działkowe, pożytek publiczny i wolontariat).
Warto w tym miejscu dodać, że – na mocy art. 18 ustawy o zmianie ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym oraz niektórych innych ustaw – z dniem 19.9.2018 r. wprowadzono do porządku prawnego unormowanie zawarte w art. 221a FinPubU. Na podstawie tego przepisu z budżetu JST mogą być udzielane dotacje celowe na dofinansowanie kosztów inwestycji związanych z wykonywaniem zadań publicznych jednostki w ramach umów o PPP, z uwzględnieniem przepisów o PPP. Udzielenie takiej dotacji partnerowi prywatnemu następuje na podstawie umowy o PPP z uwzględnieniem przepisów o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej.
Dotacja celowa jako forma pomocy finansowej
W przepisie ust. 2 art. 215 FinPubU wskazano, że wyodrębnienie, jakie ma zostać zawarte w wykazie planowanych do udzielenia dotacji, dotyczy literalnie dotacji przedmiotowych, podmiotowych oraz celowych – związanych z realizacją zadań jednostki samorządu terytorialnego. Na podstawie ustaw ustrojowych [art. 10 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym (dalej: SamGmU), art. 7a ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym (dalej: SamPowU), art. 8a ust. 1 ustawy o samorządzie województwa (dalej: SamWojU), art. 16 ust. 1 i 2 ustawy o związku metropolitalnym w województwie śląskim (dalej: ZwMetroWojŚlU)] – JST, związki oraz stowarzyszenia JST mogą sobie wzajemnie bądź innym JST udzielać pomocy, w tym finansowej, ale na cele związane z realizacją zadań tych jednostek. Na podstawie art. 220 ust. 1 FinPubU formą pomocy finansowej jest udzielenie dotacji celowej. Dotacja celowa udzielana w ramach pomocy finansowej na zadania innej JST także powinna zostać wykazana w omawianym zestawieniu stanowiącym załącznik do uchwały budżetowej, pomimo że nie jest związana z realizacją zadań JST udzielającej pomocy, tylko JST, której pomoc jest udzielana. Podobnie powinny być traktowane dotacje celowe na pomoc finansową dla spółek wodnych z art. 443 ust. 3 ustawy – Prawo wodne.
Brak w zestawieniu danych dotyczących udzielanych dotacji celowych w ramach pomocy finansowej jest kwestionowany przez RIO, o czym świadczy obszerne orzecznictwo tego organu nadzoru. I tak Kolegium RIO w Krakowie w uchwale z 23.10.2013 r., Nr KI-411/240/13 stwierdziło, że: „Doszło do naruszenia przepisu art. 214 pkt 1 FinPubU z powodu następującej przyczyny: w załączniku Nr 1 do przedmiotowej uchwały obrazującym wykaz dotacji udzielanych z budżetu Gminy (…) nie uwzględniono pomocy finansowej dla samorządu Województwa Małopolskiego, jaką zaplanowano w formie dotacji w dziale 600 – Transport i łączność, w rozdziale 60013 – Drogi publiczne wojewódzkie”. Podobne wypowiedziało się Kolegium RIO w Warszawie w uchwale z 8.1.2013 r.
W załączniku Nr 8 „Dotacje celowe dla podmiotów zaliczonych i niezaliczonych do sektora finansów publicznych 2013” nie ujęto zaplanowanej w dziale 600 „Transport i łączność”, rozdziale 60014 „Drogi publiczne powiatowe” dotacji celowej na pomoc finansową udzieloną między JST na dofinansowanie własnych zadań inwestycyjnych w kwocie 750 000 zł. Jak wynika z podjętej w dniu 10.12.2012 r. uchwały (…) jest to pomoc finansowa udzielona Powiatowi (…) na zadanie pn. „Przebudowa drogi Nr 4108W na odcinku od granicy B. w miejscowości Ż., gmina B.”. Brak niniejszej dotacji w ww. załączniku istotnie narusza art. 214 pkt 1 FinPubU, który to stanowi, że w załączniku do uchwały budżetowej zamieszcza się zestawienie planowanych kwot dotacji udzielonych z budżetu JST. (…) Ponadto Kolegium zwraca uwagę, iż Rada Miejska zaplanowała (zgodnie z załącznikiem Nr 2a „Wydatki bieżące 2013”) w dziale 754 „Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa”, rozdziale 75404 „Komendy Województwa Policji” wydatki jednostek budżetowych (w kolumnie Nr 7) związane z realizacją ich statutowych zadań w kwocie 50 000 zł. Niniejsze środki winny stanowić dotację celową przeznaczoną na Fundusz Wsparcia Policji w oparciu o art. 13 PolicjaU. (…) Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (dalej: KlasBudżR) środki te zaliczane są do grupy dotacyjnej (…), tak więc winny znajdować się również w załączniku Nr 8 „Dotacje celowe dla podmiotów zaliczanych i niezaliczanych do sektora finansów publicznych 2013”.
Począwszy od 12.3.2022 r., na mocy nowelizacji przepisów SamGminU, SamPowiatU, SamWojU i ZwMetroWojŚlU dokonanej przepisami art. 73, art. 78-79 i art. 91 PomocUkrainaU, która weszła w życie z mocą wsteczną od 24.2.2022 r. – JST, związki oraz stowarzyszenia JST mogą udzielać pomocy, w tym pomocy finansowej, społecznościom lokalnym i regionalnym innych państw. Podstawą do udzielania pomocy, w tym pomocy finansowej, społecznościom lokalnym i regionalnym innych państw jest uchwała organu stanowiącego JST, zgromadzenia związku lub właściwego organu statutowego stowarzyszenia JST. Stanowią o tym art. 10 ust. 3 SamGminU, art. 7a ust. 2 SamPowiatU, art. 8a ust. 2 SamWojU i art. 16 ust. 3 ZwMetroWojŚlU. Pomoc finansowa udzielana społecznościom lokalnym i regionalnym innych państw, której wysokość (konkretna kwota) i cel ma umocowanie w uchwale organu stanowiącego JST, powinna zostać uprzednio zaplanowana w budżecie udzielającej pomocy JST oraz powinna zostać ujęta w zestawieniu dotacji udzielanych z budżetu JST.
Pomoc finansową udzielaną społecznościom lokalnym i regionalnym innych państw (np. miastu partnerskiemu) należy klasyfikować w § 274 „Pomoc zagraniczna” z odpowiednią 4. cyfrą. Mówi o tym projektodawca zmian do rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych, wskazując, że w zakresie wydatków na wsparcie społeczności lokalnych i regionalnych innych państw zastosowanie znajduje § 274 „Pomoc zagraniczna” (uzasadnienie do projektu z 12.5.2022 r. rozporządzenia MF zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych, Nr wykazu 507, s. 3, https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//502/12359752/12879700/12879701/dokument555456.pdf – dostęp: 1.9.2022 r.).
W zakresie rozdziału klasyfikacji budżetowej wydatki na pomoc zagraniczną oraz pomoc humanitarną klasyfikuje się w rozdziale „Pomoc zagraniczna” z końcówką „79”, który to rozdział znajduje się w większości działów KlasBudżR (np. 801/80179, 851/85179, 852/85279, 900/90079). Dział należy wybrać rodzajowo w zależności od celu udzielanej pomocy finansowej. Paragraf 274 jest klasyfikowany do grupy „Dotacje na zadania bieżące” w świetle przepisów KlasBudżR.
Praca zdalna w kwietniu – stan zagrożenia epidemicznego przedłużony
Rozporządzenie z 27.3.2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu zagrożenia epidemicznego przewiduje, że do końca kwietnia 2023 r. będzie w Polsce obowiązywał stan zagrożenia epidemicznego. Od 16.5.2022 r. nie funkcjonuje w Polsce stan epidemii, niemniej od tego czasu obowiązuje jednak stan zagrożenia epidemicznego. To oznacza, że praca zdalna wdrożona na podstawie przepisów covidowych nadal obowiązuje. Zgodnie art. 3 ustawy z 2.3.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu, w celu przeciwdziałania COVID-19, pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie, przez czas oznaczony, pracy określonej w umowie o pracę, poza miejscem jej stałego wykonywania (praca zdalna).
Zgodnie z nowelizacją Kodeksu pracy z 1.3.2022 r., od 7.4. 2023 r. uchylony zostaje art. 3 ustawy covidowej. To oznacza, że płynnie przechodzimy z pracy zdalnej tymczasowej (covidowej) do kodeksowych rozwiązań. Po zmianach, praca zdalna zostanie zdefiniowana jako praca, która może być wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość.
Należy pamiętać, że poza pracą zdalną jest wiele innych przepisów, których obowiązywanie jest powiązane ze stanem zagrożenia epidemicznego.
Przywrócenie pasa drogowego do stanu poprzedniego
Skoro drogi wewnętrzne nie są drogami publicznymi w rozumieniu DrPublU, to brak jest podstaw do stosowania do dróg wewnętrznych przepisów art. 39 ust. 1 i art. 40 DrPublU, które dotyczą dróg publicznych i w sposób wyraźny nie odnoszą się do dróg wewnętrznych.
Odpowiadając na uzupełniające pytanie, wskazać należy, iż w sytuacji gdy droga nie jest drogą publiczną, lecz drogą wewnętrzną, nie znajdzie zastosowania stanowisko i tryb postępowania opisany w pierwotnie udzielonej odpowiedzi, a oparty na regulacji art. 39 ust.1 pkt 1 DrPublU, zgodnie z którym, zabrania się dokonywania w pasie drogowym czynności, które mogłyby powodować niszczenie lub uszkodzenie drogi i jej urządzeń albo zmniejszenie jej trwałości oraz zagrażać bezpieczeństwu ruchu drogowego. W szczególności zabrania się m.in. lokalizacji lub umieszczania urządzeń obcych, przedmiotów i materiałów niezwiązanych z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego. Tak też, odnośnie jedynie drogi publicznej w orzecznictwie sądowo-administracyjnym, wyjaśnia się, iż wejście w pas drogowy bez zezwolenia i wykonanie np. zjazdu lub nasypu (grobla) może zostać zakwalifikowane jako naruszające zarówno art. 39 ust. 1, jak i art. 40 ust. 1 DrPublU.
Przypomnieć zaś należy, iż zgodnie z art. 8 ust. 1 DrPublU, drogi, parkingi oraz place przeznaczone do ruchu pojazdów, niezaliczone do żadnej z kategorii dróg publicznych i niezlokalizowane w pasie drogowym takiej drogi, są drogami wewnętrznymi.
Skoro zaś drogi wewnętrzne nie są drogami publicznymi w rozumieniu DrPublU, to brak jest podstaw do stosowania do dróg wewnętrznych przepisów art. 39 ust. 1 i art. 40 DrPublU, które dotyczą dróg publicznych i w sposób wyraźny nie odnoszą się do dróg wewnętrznych. W konsekwencji – przykładowo – o zezwoleniu na zajęcie pasa drogowego drogi wewnętrznej nie orzeka się w drodze decyzji administracyjnej (wyr. WSA w Gdańsku z 13.12.2007 r., III SA/Gd 410/07, Legalis).
W orzecznictwie przyjęty został bowiem zgodny pogląd, że skoro drogi wewnętrzne nie są drogami publicznymi w rozumieniu DrPublU, to brak jest podstaw do stosowania do dróg wewnętrznych tych przepisów ustawy, które dotyczyły dróg publicznych i w sposób wyraźny nie odnoszą się do dróg wewnętrznych, a do takich zaliczyć należy m.in. art. 39 ust. 1 i art. 40 DrPublU (uchw. NSA w Warszawie z 21.10.2002 r., OPK 28/02, Legalis; oraz uchw. NSA z 22.4.2005 r., II OPS 2/05, Legalis).
Konsekwencją przyjęcia takiego stanowiska jest stwierdzenie więc, że ewentualne naruszenia w zakresie dotyczącym drogi wewnętrznej, zarządzanej (lub pozostającej) własnością gminy (art. 8 ust. 2 DrPublU), mogą być dochodzone i egzekwowane w trybie przepisów prawa cywilnego.
Uwaga! Ważne terminy na II kwartał 2023
W terminach indeks górny oznacza: 1 – termin przypada w sobotę, niedzielę lub święto i został przesunięty jako wcześniejszy, 2 – termin przypada w sobotę, niedzielę lub święto i został przesunięty jako późniejszy.
Kwiecień 2023
3 kwietnia
[1]2 Od 1 kwietnia obowiązują nowe stopy składek na ubezpieczenie wypadkowe. Dlatego od wszystkich wypłat dokonanych w kwietniu obliczamy składkę według stopy obowiązującej w nowym roku składkowym (art. 2 pkt 8, art. 27 WypadkU).
5 kwietnia
[2] Jednostki budżetowe i samorządowe zakłady budżetowe przesyłają w terminie do 5 kwietnia deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłacają składki za marzec (art. 47 ust. 1 pkt 2 SysUbSpołU).
7 kwietnia
[3]1 Dla pracodawcy jest to ostateczny termin wypłaty wynagrodzenia miesięcznego za pracę „płatną z dołu” (art. 85 § 2 KP).
11 kwietnia
[4]2 Zgłoszenie INTRASTAT za marzec (§ 4 IntrastatR).
17 kwietnia
[5]2 Płatnicy składek ZUS posiadający osobowość prawną przesyłają w terminie do 15 kwietnia deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłacają składki za marzec (art. 47 ust. 1 pkt 3 SysUbSpołU).
[6]2 Realizacja wpłaty do PPK (art. 28 PPKU).
20 kwietnia
[7] Zawiadomienie od ZUS o wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązującej w danym roku składkowym – dotyczy płatnika zgłaszającego co najmniej 10 ubezpieczonych (art. 32 ust. 1 WypadkU).
[8] Wpłata na PFRON wraz z deklaracją DEK-I-O (-a, -b) za marzec lub złożenie informacji INF-1, jeśli nie wystąpił obowiązek wpłat (art. 21 ust. 2f, art. 49 ust. 2 RehZawU).
[9] Płatnicy składek ZUS, z wyłączeniem jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych oraz płatników posiadających osobowość prawną, przesyłają w terminie do 20 kwietnia deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłacają składki za marzec (art. 47 ust. 1 pkt 4 SysUbSpołU).
28 kwietnia
[10]1 Obowiązek poinformowania przez ZUS o wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązujące w danym roku składkowym – dotyczy płatnika zgłaszającego co najmniej 10 ubezpieczonych. W razie nieotrzymania zawiadomienia z ZUS w tym terminie, płatnik powinien zwrócić się do ZUS o podanie tej wysokości (art. 32 ust. 2 WypadkU).
Maj 2023
5 maja
[1] Jednostki budżetowe i samorządowe zakłady budżetowe przesyłają w terminie do 5 maja deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłacają składki za kwiecień (art. 47 ust. 1 pkt 2 SysUbSpołU).
10 maja
[2] Dla pracodawcy jest to ostateczny termin wypłaty wynagrodzenia miesięcznego za pracę „płatną z dołu” (art. 85 § 2 KP).
[3] Zgłoszenie INTRASTAT za kwiecień (§ 4 IntrastatR).
15 maja
[4] Płatnicy składek ZUS posiadający osobowość prawną przesyłają w terminie do 15 maja deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłacają składki za kwiecień (art. 47 ust. 1 pkt 3 SysUbSpołU).
[5] Realizacja wpłaty do PPK (art. 28 PPKU).
22 maja
[6]2 Wpłata na PFRON wraz z deklaracją DEK-I-O (-a, -b) za kwiecień lub złożenie informacji INF-1, jeśli nie wystąpił obowiązek wpłat (art. 21 ust. 2f, art. 49 ust. 2 RehZawU).
[7]2 Płatnicy składek, z wyłączeniem jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych oraz płatników posiadających osobowość prawną, przesyłają w terminie do 20 maja deklarację rozliczeniową oraz opłacają składki za kwiecień (art. 47 ust. 1 pkt 4 SysUbSpołU).
31 maja
[8] Termin wpłaty pierwszej raty odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych za 2023 r. – minimum 75%. Drugą ratę należy uiścić do 30.9.2023 r. Przepisy ustawy o zfśs wskazują kilka źródeł finansowania działalności funduszu socjalnego, jednak niewątpliwie głównym z nich jest odpis podstawowy, czyli określona corocznie kwota, którą pracodawca zobowiązany jest wpłacić na rachunek zfśs. Wysokość odpisu w zakładzie pracy zależy od przeciętnej liczby zatrudnionych w nim osób (art. 6 ust. 2 FundŚwSocU).
Czerwiec 2023
5 czerwca
[1] Jednostki budżetowe i samorządowe zakłady budżetowe przesyłają w terminie do 5 czerwca deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłacają składki za maj (art. 47 ust. 1 pkt 2 SysUbSpołU).
9 czerwca
[2]1 Dla pracodawcy jest to ostateczny termin wypłaty wynagrodzenia miesięcznego za pracę „płatną z dołu” (art. 85 § 2 KP).
12 czerwca
[3]2 Zgłoszenie INTRASTAT za maj (§ 4 IntrastatR).
15 czerwca
[4] Płatnicy składek ZUS posiadający osobowość prawną przesyłają w terminie do 15 czerwca deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłacają składki za maj (art. 47 ust. 1 pkt 3 SysUbSpołU).
[5] Realizacja wpłaty do PPK (art. 28 PPKU).
20 czerwca
[6] Wpłata na PFRON wraz z deklaracją DEK-I-O (-a, -b) za maj lub złożenie informacji INF-1, jeśli nie wystąpił obowiązek wpłat (art. 21 ust. 2f, art. 49 ust. 2 RehZawU).
[7] Płatnicy składek ZUS, z wyłączeniem jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych oraz płatników posiadających osobowość prawną, przesyłają w terminie do 20 czerwca deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłacają składki za maj (art. 47 ust. 1 pkt 4 SysUbSpołU).
Nowe przepisy dotyczące powoływania rad seniorów w samorządach – od 11 kwietnia
Powyższe wynika z ustawy z 9.3.2023 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o samorządzie powiatowym oraz ustawy o samorządzie województwa (Dz.U. poz. 572).
Zgodnie z nowymi przepisami:
1) rada gminy utworzy radę seniorów:
- na wniosek co najmniej 50 mieszkańców, którzy ukończyli 60. rok życia, w przypadku gminy do 20 tys. mieszkańców;
- na wniosek co najmniej 100 mieszkańców, którzy ukończyli 60. rok życia, w przypadku gminy powyżej 20 tys. mieszkańców.
2) rada powiatu utworzy radę seniorów:
- na wniosek co najmniej 150 mieszkańców, którzy ukończyli 60. rok życia, w przypadku powiatu do 100 tys. mieszkańców;
- na wniosek co najmniej 250 mieszkańców, którzy ukończyli 60. rok życia, w przypadku powiatu powyżej 100 tys. mieszkańców.
3) sejmik województwa utworzy radę seniorów:
- na wniosek co najmniej 500 mieszkańców, którzy ukończyli 60. rok życia, w przypadku województwa do 200 tys. mieszkańców;
- na wniosek co najmniej 800 mieszkańców, którzy ukończyli 60. rok życia, w przypadku województwa powyżej 200 tys. mieszkańców.
Radę seniorów będzie należało powołać w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia poprawnego wniosku.
Nowoutworzona rada seniorów będzie funkcjonowała na podstawie statutu, nadanego jej przez tworzący tę radę organ uchwałodawczy właściwego samorządu, określającego w szczególności:
1) tryb i kryteria wyboru jej członków,
2) zasady i tryb jej działania,
3) długość jej kadencji, z tym że kadencja nie może trwać dłużej niż kadencja rady powiatu, na terenie którego funkcjonuje ta rada,
4) zasady wygaśnięcia mandatu i odwołania jej członków.
Przepisy przejściowe nowelizacji przewidują ponadto, że kadencja funkcjonujących dotychczas w samorządach rad seniorów kończy się z upływem okresu określonego w przepisach o ich utworzeniu. Jeżeli przepisy o utworzeniu tych rad nie określały ich kadencji, rady te działają do dnia ustalenia ich składu zgodnie z przepisami wprowadzonymi niniejszą nowelizacją, nie dłużej jednak niż przez okres 6 miesięcy od dnia jej wejścia w życie.
Opłata za worki i pojemniki na odpady – stawki proporcjonalne do objętości
W kontekście poruszonej problematyki na uwagę zasługują wybrane regulacje CzystGmU. Z art. 6j ust. 3 tej ustawy wynika, że – w przypadku nieruchomości, na której nie zamieszkują mieszkańcy – opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi iloczyn zadeklarowanej liczby pojemników lub worków, przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych powstających na danej nieruchomości, oraz stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, o której mowa w art. 6k ust. 1 pkt 2. Przez zadeklarowaną liczbę pojemników lub worków rozumie się iloczyn liczby pojemników lub worków przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych na terenie nieruchomości oraz liczby ich opróżnień lub odbiorów wynikającej z częstotliwości odbioru odpadów komunalnych określonych na podstawie art. 6r ust. 3 i 3b albo harmonogramu odbioru odpadów komunalnych dla danej nieruchomości.
Znaczenie ma także art. 6k ust. 2a pkt 5 CzystGmU, z którego wynika, że maksymalna stawka opłaty za odpady komunalne zbierane i odbierane w sposób selektywny za miesiąc nie może przekraczać, w przypadku metody, o której mowa w art. 6j ust. 3 CzystGmU, 1,3% przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na 1 osobę ogółem za pojemniki lub worki o pojemności 120 l, przeznaczone do zbierania odpadów komunalnych na terenie nieruchomości; za pojemniki lub worki o mniejszej lub większej pojemności stawki opłat ustala się w wysokości proporcjonalnej do ich pojemności.
14.3.2023 r. Kolegium RIO w Warszawie podjęło rozstrzygnięcie nadzorcze (Nr 8.115.2023) w stosunku do uchwały w sprawie wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.
Na kanwie ww. regulacji CzystGmU organ nadzoru przyjął, że wadliwie sformułowano następujące zapisy uchwały rady gminy:
„1. W przypadku gdy odpady powstające na nieruchomości na której nie zamieszkują mieszkańcy, są zbierane i odbierane w sposób selektywny ustala się następujące stawki opłaty za jednorazowe odebranie worka z odpadami:
a) za worek 80 l – w wysokości 17,00 zł,
b) za worek 120 l – w wysokości 26,00zł,
c) za worek 240 l – w wysokości 52,00 zł.
2. Jeżeli właściciel nieruchomości, na której nie zamieszkują mieszkańcy a powstają odpady komunalne nie wypełnia obowiązku zbierania ich w sposób selektywny ustala się następujące stawki opłaty za jednorazowe odebranie worka z odpadami:
a) za worek 80 l – w wysokości 34,00 zł,
b) za worek 120 l – w wysokości 52,00zł,
c) za worek 240 l – w wysokości 104,00 zł.”.
W analizie prawnej powołano się na art. 6k ust. 2a pkt 5 CzystGmU. Następnie stwierdzono, że konstrukcja tego przepisu wymaga w pierwszej kolejności określenia stawki opłaty za worek lub pojemnik o pojemności 120 l. Dopiero prawidłowe ustalenie stawki opłaty za pojemnik lub worek 120 l, umożliwia określenie stawki opłaty za pojemnik lub worek o innej pojemności, przy czym stawka ta powinna być ustalona proporcjonalnie do ich pojemności. Finalnie podkreślono, że rada miejska nie uwzględniła wymogu proporcjonalności stawki opłaty do pojemności pojemnika 120 l, czym w sposób istotny naruszyła art. 6k ust. 2a pkt 5 CzystGmU.
Podsumowując, rozstrzygnięcie nadzorcze RIO ma prawne uzasadnienie. Stawka opłaty z nieruchomości niezamieszkałych musi uwzględniać zarówno worki, jak i pojemniki, a w zakresie pojemników musi być określona w sposób proporcjonalny odnośnie do ich pojemności.
Źródło: https://warszawa.rio.gov.pl
Nowe regulacje prawne w zakresie dotacji celowej na wyposażenie szkół w podręczniki
Na stronie Kancelarii Prezesa RM w dniu 23.3.2022 r. zawarto informacje odnośnie projektu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie maksymalnych kwot dotacji celowej udzielanej na wyposażenie szkół w podręczniki, materiały edukacyjne i materiały ćwiczeniowe.
W motywach wprowadzenia ww. projektu wskazano m.in. na art. 55 ust. 7 FinZadOśwU, który przewiduje, że maksymalne kwoty dotacji celowej, o których mowa w art. 55 ust. 5 FinZadOśwU mogą podlegać weryfikacji. Rada Ministrów na podstawie art. 55 ust. 8 i 10 FinZadOśwU, może określić, w drodze rozporządzenia, do końca czerwca roku, w którym jest dokonywana weryfikacja, maksymalne kwoty dotacji celowej, o których mowa w art. 55 ust. 5 FinZadOśwU, które będą obowiązywały od roku budżetowego następującego po roku, w którym dokonana była weryfikacja. Dalej podano, że od czasu wejścia w życie rozporządzenia Rady Ministrów z 26.6.2020 r. w sprawie maksymalnych kwot dotacji celowej udzielanej na wyposażenie szkół w podręczniki i materiały edukacyjne (Dz.U. z 2020 r. poz. 1137), podnoszącego maksymalne kwoty dotacji celowej, o których mowa w art. 55 ust. 5 FinZadOśwU, o 20% w stosunku do poprzednio obowiązujących kwot dotacji celowej, wzrosły koszty usług i produktów niezbędnych do wytworzenia podręczników, materiałów edukacyjnych i materiałów ćwiczeniowych. Zgodnie z komunikatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z 13.1.2023 r. w sprawie średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w 2022 r. (M.P. poz. 68), średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w 2022 r. w stosunku do 2021 r. wyniósł 114,4 (wzrost cen o 14,4%). W związku z powyższym, wskazanym jest zwiększenie kwot dotacji celowej, o których mowa w art. 55 ust. 5 FinZadOśwU, o 10% w stosunku do obecnie obowiązujących kwot. Dodatkowo w projekcie rozporządzenia zaproponowano zaokrąglenie w górę kwot dotacji celowej na podręczniki i materiały edukacyjne w przypadku klas IV–VI.
Następnie sprecyzowano, że projektowane rozporządzenie przewiduje zwiększenie maksymalnych kwot dotacji celowej na wyposażenie publicznych szkół podstawowych i szkół artystycznych realizujących kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej w:
1) podręczniki do zajęć z zakresu edukacji: polonistycznej, matematycznej, przyrodniczej i społecznej, podręczniki do zajęć z zakresu danego języka obcego nowożytnego lub materiały edukacyjne, która w przypadku klas I–III będzie wynosić 99 zł na ucznia;
2) materiały ćwiczeniowe, która w przypadku klas I–III będzie wynosić 55 zł na ucznia;
3) podręczniki lub materiały edukacyjne, która w przypadku:
a) klasy IV będzie wynosić 185 zł na ucznia,
b) klasy V i VI będzie wynosić 238 zł na ucznia,
c) klasy VII i VIII będzie wynosić 330 zł na ucznia;
4) materiały ćwiczeniowe, która w przypadku klas IV–VIII będzie wynosić 27,50 zł na ucznia.
Po raz pierwszy zmianie będą ulegały także maksymalne kwoty dotacji celowej na materiały ćwiczeniowe dla uczniów: klas I–III (z kwoty 50 zł na kwotę 55 zł) i klas IV–VIII (z kwoty 25 zł na kwotę 27,50 zł).
Podsumowując, nie ma wątpliwości co do tego, że projektowane rozporządzenie jest korzystnym rozwiązaniem z punktu widzenia działalności oświatowej JST. Zwiększenie poziomu dotacji celowych jest niezbędne w aktualnej trudnej sytuacji rynkowej.
Centralna Informacja Emerytalna przyjęta przez Radę Ministrów
Polski system emerytalny
Polski system emerytalny składa się z następujących elementów:
-
- pierwszy filar emerytalny – ZUS i OFE (jako elementy emerytury podstawowej finansowane z każdej składki emerytalnej – chociaż część ubezpieczonych może posiadać kapitał tylko w ZUS) wypłacanej, co do zasady, każdej osobie po osiągnięciu ustawowego wieku emerytalnego;
- drugi filar emerytalny – PPE i PPK, czyli grupowa cześć systemu emerytalnego, w ramach której osoby zatrudnione wraz z pracodawcami współfinansują dodatkowy kapitał na okres po osiągnięciu 60. roku życia; co do zasady każdy pracodawca prowadzi PPK, część z nich może prowadzić PPE albo PPK i PPE;
- trzeci filar emerytalny – IKE i IKZE, czyli indywidualne formy budowania dodatkowego kapitału na przyszłość, w której każda osoba zatrudniona może samodzielnie oszczędzać na przyszłość; (zgodnie z zapowiedziami i planami legislacyjnymi w marcu 2022 r. w ramach III filara emerytalnego powinna pojawić się trzecia forma – OIPE (ogólnoeuropejskie indywidualne produkty emerytalne); prace legislacyjne w tym zakresie nadal trwają.
Kluczowe rozwiązania i cele Centralnej Informacji Emerytalnej
Centralna Informacja Emerytalna zbierać będzie kompleksową informację o świadczeniach emerytalnych, bez względu na ich źródło. W systemie będą gromadzone informacje o posiadanych produktach ze wszystkich filarów zabezpieczenia emerytalnego, z pierwszego ZUS (KRUS), OFE, z drugiego PPK oraz PPE i trzeciego IKE, IKZE w tym wysokości zgromadzonego kapitału w każdym z nich. CIE umożliwi również symulację wysokości przyszłych świadczeń emerytalnych. Czego celem jest podjęcie decyzji o oszczędzaniu na swoją przyszłość.
Dzięki CIE, możliwa będzie aktualizacja danych osobowych przy pomocy rejestrów publicznych. Obecnie, np. po zmianie adresu zamieszkania czy numeru dowodu osobistego, obywatele chcący zachować aktualne dane i otrzymywać z instytucji emerytalnych bieżące informacje, muszą udać się do każdej z nich osobno, by zgłosić nowe dane. CIE będzie dostępna poprzez stronę internetową mObywatel.gov.pl oraz w aplikacji mobilnej. Co ważne, korzystanie z CIE będzie dobrowolne.
Zadania Centralnej Informacji Emerytalnej
Centralna Informacja Emerytalna, gromadząc dane ze wszystkich filarów zabezpieczenia emerytalnego (publicznego, grupowego i indywidualnego), spełniałaby 3 podstawowe, niezwykle istotne z punktu widzenia obywateli i systemu zadania:
- dostarczenie informacji poglądowej o stanie oszczędności emerytalnych i wysokości przyszłego świadczenia;
- możliwość otrzymywania informacji o stanie kont w wersji elektronicznej, w jednym miejscu. Obecnie wiele instytucji finansowych (np. TFI czy PTE prowadzące PPK, PTE prowadzące OFE) oraz ZUS są zobowiązane do wysłania listownych/mailowych informacji o stanie kont emerytalnych swoich klientów;
- możliwość aktualizacji danych osobowych przy pomocy rejestrów publicznych
Wspólny system podmiotów państwowych i prywatnych
W proces powstawania CIE zaangażowane będą różne podmioty. Dzięki ścisłej współpracy KPRM z ZUS, KRUS, PFR i jej w 100 % spółki zależnej – PFR Portal PPK, a także z instytucjami finansowymi i ubezpieczeniowymi oraz agentami transferowymi, powstanie system dostarczający możliwie pełnej i kompleksowej informacji o stanie i możliwościach dalszego oszczędzania oraz oferujący zestaw narzędzi do administrowania tymi oszczędnościami.
CIE zintegrowane z Węzłem Krajowym Identyfikacji Elektronicznej
CIE zostanie zintegrowana z Węzłem Krajowym Identyfikacji Elektronicznej, pośredniczącym w uwierzytelnianiu w krajowych usługach online za pomocą środków identyfikacji elektronicznej wydanych przez różne podmioty w ramach systemów identyfikacji elektronicznej.
Nowe przepisy, co do zasady, mają wejść w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Ustawa została już skierowana do Sejmu.
Raport GUNB na temat ruchu budowlanego w 2022 r.
Wobec deficytu mieszkań w Polsce uchwalono w ostatnich latach szereg zmian w prawie, mających na celu ułatwiania w procedurach inwestycyjnych dotyczących budownictwa mieszkaniowego. Niestety efekt wprowadzonych nowelizacji nadal jest niezadowalający, co obrazują zaprezentowane właśnie wykazy.
W ostatnich 3 latach odnotowano spadek ogólnej liczby wydanych pozwoleń na budowę – o 26,2% w stosunku do roku 2021 oraz o 19% w stosunku do 2020 r.
W 2022 r. liczba pozwoleń na budowę budynków mieszkalnych była o 4,7% niższa niż w roku poprzedzającym i jedynie o 15,6% wyższa od kryzysowego 2020 r.
Z ogólnej liczby pozwoleń dla mieszkalnictwa 88% stanowiły decyzje dla zabudowy jednorodzinnej. W grupie tych budynków spadek w porównaniu do 2021 r. wynosił 11,3%, a w stosunku do 2020 r. nastąpił wzrost o 6,9%.
Nadal realizacja domów jednorodzinnych w wyniku zgłoszenia z obligatoryjnym projektem spotyka się z małym zainteresowaniem inwestorów. Zgłoszenia takie stanowią bowiem jedynie ok. 7% wszystkich zgłoszeń.
Na podobnym do ubiegłych lat poziomie utrzymuje się ogólna liczba oddanych do użytkowania obiektów. Z ogólnej liczby ok. 214 000 obiektów ponad połowę stanowiły budynki jednorodzinne. W tym zakresie utrzymuje się pewna tendencja wzrostowa (o ok. 4% więcej oddano do użytkowania domów jednorodzinnych w stosunku do 2021 r. oraz o ponad 19% – w stosunku do 2020 r.).
Spada natomiast liczba oddanych do użytkowania budynków mieszkalnych wielorodzinnych.
Ze szczegółami raportu dotyczącego ruchu budowlanego w 2022 r. można zapoznać się na stronie GUNB pod linkiem: https://www.gunb.gov.pl/aktualnosc/ruch-budowlany-w-2022-roku
W kwietniu pracodawcy odprowadzą wpłaty do PPK za osoby ponownie zapisane do programu
W PPK jest już ponad 13 mld zł
W PPK według danych na konie lutego 2023 r. uczestniczy 2,58 mln osób, na łącznie 2,94 mln aktywnych rachunkach PPK. To oznacza, że część osób uczestniczących w PPK posiada więcej niż jeden rachunek PPK. Wartość aktywów PPK na koniec lutego 2023 r. wynosiła 13,12 mld zł. Ponad 302 tys. pracodawców utworzyło PPK. Częściej uczestnikami PPK są mężczyźni, których jest w programie 1,19 mln a 1,08 mln uczestników PPK stanowią kobiety. Nie ma danych co do płci wśród 0,28 mln osób uczestniczących w PPK. Średnia wieku uczestników PPK wynosi 39 lat, a największą grupę stanowią osoby w wieku 30–54 lata, to łącznie 1,82 mln osób. Największa partycypacja w ramach PPK jest w województwie mazowieckim, dolnośląskim oraz wielkopolskim, a najniższa w województwie warmińsko-mazurskim, świętokrzyskim i lubuskim. Grupa stanowiąca 94,70% oszczędzających w PPK to Polacy (2,44 mln osób), wśród osób innej narodowości dominuje narodowość́ ukraińska (79,59 tys. osób).
Ponowny zapis do PPK pierwszy raz w 2023 r.
Od pierwszego stycznia 2023 r. zaczęły obowiązywać dwa ważne przepisy, tj. art. 23 ust 5 i art. 23 ust 6 ustawy o PPK, które po raz pierwszy są stosowane przez podmioty zatrudniające w Polsce. Są to przepisy cykliczne a ich zastosowanie będzie miało miejsce co cztery lata licząc od 2023 r., czyli następny ponowny automatyczny zapis będzie miał miejsce w 2027 r., później w 2031 r., 2035 r. itd. Od pierwszego stycznia do 28 lutego pracodawcy mieli obowiązek poinformowania osoby zatrudnione (w tym uczestników PPK), które złożyły deklaracje rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK, że od 1.4. 2023 r. będą dokonywane wpłaty za te osoby do PPK. Obejmuje to zarówno osoby zatrudnione, które składały rezygnacje z dokonywania wpłat do PPK jak i uczestników PPK, którzy z PPK rezygnowali korzystając z tej deklaracji. Co ważne, ponowny automatyczny zapis do PPK, obejmuje osoby w wieku 18–54 lata. Osoby w wieku 55–69 lat nie są objęte ponownym zapisem do PPK. Jeżeli osoby w wieku 55–69 lat, chciałyby zostać uczestnikiem PPK, muszę złożyć deklaracje uczestnictwa na dotychczasowych zasadach.
Od marca obowiązują nowe deklaracje rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK
Osoby, które nie chcą nadal uczestniczyć w PPK, mogą złożyć ponownie deklaracje rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK. Co ważne, deklaracje muszą zostać złożone w formie papierowej na druku z rozporządzenia, tak jak w przypadku deklaracji składanych na etapie wdrażania PPK. Nowe deklaracje rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK, można składać do pracodawcy począwszy od 1.3.2023 r., będą one ważne do 28.2.2027 r. Dopóki osoba zatrudniona w wieku 18–54 nie złoży deklaracji rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK, należy uznać, że taka osoba, chce uczestniczyć w PPK, a obowiązkiem pracodawcy jest potrącenie wpłaty do PPK z wynagrodzenia takiej osoby.
Pracodawcy w marcu dokonują naliczenia i potrącenia wpłaty do PPK. Nie będzie miało znaczenia, czy wynagrodzenie wypłacone w marcu jest za luty (np. wypłacone do 10. marca), czy za marzec (np. w ostatnich dniach miesiąca). Z każdego wynagrodzenia „kasowo” wypłaconego w marcu należy potrącić wpłatę do PPK za osoby ponownie zapisane do PPK. Następnie wpłaty będą już w kwietniu przekazywane do instytucji finansowej.
Harmonogram działań pracodawców
Marzec 2023 r. – naliczenie i potrącanie, w dniach 1–31 marca, po raz pierwszy wpłat do PPK za osoby objęte pierwszym ponownym zapisem do PPK.
Kwiecień 2023 r. – przekazywanie, w dniach 1–17 kwietnia, do instytucji finansowej wpłat do PPK za osoby, które w związku z ponownym automatycznym zapisem do PPK będą oszczędzali w tej formie.
Naliczenie, potrącenie i odprowadzenie wpłat do PPK, nie będzie miało zastosowania do osób, które złożą deklaracje rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK w marcu 2023 r. Jeżeli uczestnik PPK, złoży deklaracje rezygnacji w kwietniu 2023 r., to pracodawca nie będzie potrącał wpłat z wynagrodzenia kwietniowego, ale wpłatę potrąconą w marcu należy przekazać do instytucji finansowej w dniach 1–17.4.2023 r.