Praktycznie o podatkach
Powstawanie i wymiar zobowiązań podatkowychAby kompleksowo przeanalizować system, należy w pierwszej kolejności uwzględnić wielofazowość procesu powstawania obowiązku i wymiaru zobowiązań. Kreacja materialnego stosunku prawnopodatkowego ma dwie fazy. Pierwszą – obowiązku, czyli nieskonkretyzowanego zobowiązania – które ma właściwość powstawania – i drugą – zobowiązania skonkretyzowanego – które podlega wymiarowi (tamże).Powstawanie to kreacja uprawnień i obowiązków, a wymiar to ich konkretyzacja, przekształcanie obowiązku w zobowiązanie. Obowiązek podatkowy powstaje samoistnie w tym sensie, że uprawnienia i obowiązki zawiązują się na skutek zaistnienia zdarzeń uzasadniających opodatkowanie, przewidzianych w prawie podatkowym.Obowiązek podatkowy powstaje zawsze w jeden sposób, samoistnie, a jest wymierzany do postaci zobowiązania przez podatnika (samowymiar deklaracją), płatnika (wymiar płatniczy) lub organ podatkowy (wymiar decyzją podatkową). Procesy te muszą się w prawie podatkowym dokonać, a stanowi o nich obowiązujące prawo całego systemu podatkowego. Koncepcja powstawania zobowiązań z mocy prawa i z mocy decyzji dlatego jest wadliwa, że nie rozróżnia obowiązku od zobowiązania, powstawania od wymiaru oraz samowymiaru od wymiaru przez wydanie decyzji. Paradoksalnie, choć nie są one składnikami tej koncepcji, to oczywiście wynikające z tych podziałów uprawnienia i obowiązki muszą być uwzględniane w interpretacji przepisów.Sposoby powstawania zobowiązań można wyróżnić ze względu na normatywne rodzaje przedmiotów opodatkowania (odpowiadające podatkom) z jednej strony i ze względu na kategorie zdarzeń uzasadniających powstanie konkretnego obowiązku podatkowego z drugiej. Z normatywnego punktu widzenia istnieje tyle sposobów powstawania obowiązku podatkowego, ile można w prawie podatkowym wyróżnić kategorii zdarzeń uzasadniających powstanie tego obowiązku. Faktycznie powstaje zaś tyle obowiązków podatkowych, ile jest zdarzeń prawnopodatkowych odpowiadających wzorcom normatywnym. Natomiast ujawnia się ich tyle, ile istnieje wymiarów indywidualnego zobowiązania podatkowego. Każdy wymiar odpowiada jednemu indywidualnemu wzorcowi uprawnień i obowiązków obowiązku podatkowego, który powstaje na podstawie indywidualnego zdarzenia uzasadniającego jego powstanie. Zdarzenia te mogą mieć charakter jednostkowy (zawarcie umowy podlegającej podatkowi od czynności cywilnoprawnych) lub zbiorczy (czynności i zdarzenia podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych obejmujące cały rok podatkowy).
Zamknięcie roku 2018 w jednostkach finansów publicznych
- zasad prowadzenia ksiąg rachunkowych (wymagania w zakresie poprawności i kompletności ksiąg i etapy ich zamykania, uzgodnienie ksiąg, zapisy we wstępnie zamkniętych księgach, ostateczne zamknięcie ksiąg, ich przechowywanie oraz ochrona);
- wyceny składników aktywów i pasywów na dzień bilansowy;
- podpisywania, udostępniania i przechowywania rocznego sprawozdania finansowego;
- odpowiedzialności za roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe oraz ich badania przez biegłego rewidenta;
- sporządzania poszczególnych elementów sprawozdania finansowego, jak również sprawozdania łącznego i skonsolidowanego bilansu jednostki samorządu terytorialnego w powiązaniu z kontami księgi głównej;
- ustalania wyniku finansowego budżetu JST oraz zatwierdzania i badania sprawozdań finansowych jednostek samorządu terytorialnego.
Pozycja skierowana głównie do praktyków, pozwoli na prawidłowe sporządzenie sprawozdania finansowego za 2018 r., zamknięcia księgi rachunkowej za 2018 r., a także przeprowadzenia inwentaryzacji i rozliczenia jej skutków w księgach rachunkowych.
Fragment tekstu z poradnika:
Zmiany w zasadach sporządzania i składania sprawozdań finansowych za 2018 r.
W dniu 1.1.2018 r. weszło w życie SzczegZasRachR. Zastąpiło ono SzczegZasRachR17. Po raz pierwszy ma ono zastosowanie do sprawozdań finansowych sporządzonych za 2018 r. Wprowadzone zmiany odnoszą się zarówno do ewidencji finansowo-księgowej, jak i sprawozdawczości finansowej.
Zmiany w zakresie sprawozdawczości finansowej są następujące:
1) wprowadzono definicję jednostki nadrzędnej;
2) wprowadzono obowiązek sporządzania bilansu budżetu państwa;
3) rozszerzono zakres sprawozdania finansowego jednostek (jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych) o informację dodatkową;
4) uporządkowano terminy przekazywania sprawozdań finansowych jednostkowych i łącznych w związku ze zmianami wprowadzonymi w zakresie sporządzania tych sprawozdań;
5) doprecyzowano terminy składnia sprawozdań finansowych przez jednostki, których sprawozdanie finansowe nie jest włączane do łącznego sprawozdania finansowego jednostki nadrzędnej; sprawozdania te będą przekazywane bezpośrednio do MF w terminie do 30 kwietnia roku następnego;
6) zmieniono sposób składania sprawozdań finansowych; począwszy od sprawozdań finansowych za 2018 r. główną formą przekazywania sprawozdań finansowych, zarówno dla państwowych jednostek budżetowych, jak i dla zarządu JST, staje się forma elektroniczna;
7) wprowadzono obowiązek publikacji jednostkowych sprawozdań finansowych oraz łącznego sprawozdania finansowego państwowych jednostek budżetowych (jako jednostek nadrzędnych), w BIP jednostek je sporządzających, do 10 maja roku następnego.
Nowe treści w Legalis Administracja – styczeń 2019
System Informacji Prawnej Legalis Administracja w styczniu 2019 r. uzupełniony został w stosunku do poprzedniego miesiąca aż o 13 730 aktów prawnych (w tym: 307 z Dziennika Ustaw, Monitora Polskiego i dzienników resortowych; 12 771 aktów prawa miejscowego) oraz 4 909 orzeczeń (w tym 3 982 orzeczeń sądów).
Państwa uwagę zwracamy także na wzbogaconą bazę odautorskich porad (gotowe odpowiedzi na pytania i problemy zgłaszane przez jednostki publiczne – Praktyczne wyjaśnienia) i aktualności – 576 nowych treści.
To tylko wybrane treści, o które wzbogacony został w stosunku do poprzedniego miesiąca Legalis Administracja.
Zwracamy Państwa uwagę także na poszerzoną bazę poradników (dla urzędników, skarbników, sekretarzy, kierowników jednostek) opublikowanych on-line, które są powiązane z systemem aktów prawnych, m.in.:
- Zamknięcie roku 2018 w jednostkach finansów publicznych – dr Mieczysława Cellary
- Vademecum radnego jednostki samorządu terytorialnego – dr Robert Gawłowski, Anna Kujaszewska, dr Kazimierz Pawlik, dr Paweł Sadowski, Agata Sobolewska, Grażyna Zajączkowska
- Białe certyfikaty i świadectwa efektywności energetycznej w UE – dr Krzysztof Glibowski
Polecamy Państwu najnowsze komentarze, m.in.:
- Ustawa o ochronie danych osobowych – Anna Dmochowska, Aleksandra Piotrowska
- Ordynacja podatkowa – 8; prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski
- Prawo ochrony środowiska – 3; Magdalena Bar, prof. dr hab. Marek Górski, dr Jerzy Jendrośka, dr Jan Jerzmański, dr Marcin Pchałek, prof. dr hab. Wojciech Radecki, dr Sergiusz Urban
- Kodeks postępowania cywilnego – wyd. 23; red. prof. dr hab. Elwira Marszałkowska-Krześ
Zapraszamy do zapoznania się z plikiem, w którym graficznie przedstawiliśmy miesięczną aktualizację treści Legalis Administracja oraz prezentujemy dodane w styczniu treści praktyczne, poradniki, komentarze Wydawnictwa C.H.Beck – do pobrania poniżej.
Poradnia ekspercka – nowe obszary
- Kadry i płace.
- Finanse publiczne, księgowość i podatki.
- Budownictwo, architektura i urbanistyka.
- Ochrona środowiska i gospodarka komunalna.
- Zamówienia publiczne.
- Oświatę.
- Organizację urzędu i informację publiczną.
- Pomoc społeczną, zdrowie i kulturę.
Prawo farmaceutyczne. Komentarz
-
Kolejne wydanie komentarza do ustawy– Prawo farmaceutyczne zawiera szczegółowe omówienie zagadnień z zakresu prawa farmaceutycznego oraz przykłady wyjaśniające poszczególne rozwiązania i mechanizmy.
-
Wyjaśniono kompleksowo m.in.: zasady i tryb dopuszczania do obrotu produktów leczniczych, w szczególności z uwzględnieniem wymagań dotyczących jakości, skuteczności i bezpieczeństwa ich stosowania, zasady nadzoru organów nad bezpieczeństwem stosowania produktów leczniczych, warunki prowadzenia badań klinicznych oraz wydania zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej.
-
Uwzględniono najnowsze zmiany, które pojawiły się od ostatniego wydania, m.in. ustawę o zmianie niektórych ustaw w związku z wprowadzeniem e-recepty z 1.3.2018 r., ustawę o zmianie ustawy – Prawo farmaceutyczne oraz niektórych innych ustaw z 7.6.2018 r., której celem była implementacja dyrektywy 2001/83/WE do prawa polskiego.
Art. 94a [Zakaz reklamy aptek i punktów aptecznych]KOMENTOWANY PRZEPIS
- Zabroniona jest reklama aptek i punktów aptecznych oraz ich działalności. Nie stanowi reklamy informacja o lokalizacji i godzinach pracy apteki lub punktu aptecznego.
- 1a Zabroniona jest reklama placówek obrotu pozaaptecznego i ich działalności odnosząca się do produktów leczniczych lub wyrobów medycznych.
- Wojewódzki inspektor farmaceutyczny sprawuje nadzór nad przestrzeganiem przepisów ustawy w zakresie działalności reklamowej aptek, punktów aptecznych i placówek obrotu pozaaptecznego.
- W razie stwierdzenia naruszenia przepisu ust. 1 lub 1a wojewódzki inspektor farmaceutyczny nakazuje, w drodze decyzji, zaprzestanie prowadzenia takiej reklamy.
- Decyzji, o której mowa w ust. 3, nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności.
I Zakaz reklamy aptek i punktów aptecznych przed 1.1.2012 r.
- Nadzór nad działalnością reklamową aptek lub punktów aptecznych (zob. komentarz do art. 70 PrFarm) sprawował (i sprawuje nadal po 1.1.2012 r.) WIF. W szczególności WIF nadzorował przestrzeganie przez apteki i punkty apteczne zakazu reklamy ich działalności, jeśli reklama ta bezpośrednio odnosi się do produktów leczniczych lub wyrobów medycznych umieszczonych na wykazach leków refundowanych, lub produktów leczniczych lub wyrobów medycznych o nazwie identycznej z tymi, które są objęte wykazami leków refundowanych. W przypadku stwierdzenia naruszenia tego zakazu WIF nakazywał decyzją administracyjną zaprzestanie prowadzenia niezgodnej z prawem reklamy. Decyzji tej nadawał rygor natychmiastowej wykonalności. Niepodporządkowanie się tej decyzji mogło skutkować cofnięciem zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej – zob. art. 103 ust. 2 ustawy z z 6.9.2001 r. – Prawo farmaceutyczne (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2211 ze zm.; dalej: PrFarm). W literaturze zwracano uwagę, że kompetencja w tym zakresie nadzoru powinna pozostać w gestii GIF (tak M. Świerczyński, w: M. Krekora, M. Świerczyński, E. Traple, Prawo farmaceutyczne, 2008, s. 363) z czym należy się zgodzić [por. M. Koremba, w: M. Kondrat (red.), Prawo farmaceutyczne, s. 905].
- Ograniczenie reklamy. Z komentowanych przepisów nie wynikał całkowity zakaz reklamy, a jedynie jej rozsądne ograniczenie. Poza tym zawężeniem możliwości reklamy w pozostałym zakresie obowiązywały reguły ustanowione w przepisach Rozdziału 4 PrFarm oraz rozp. MZ z 21.11.2008 r. w sprawie reklamy produktów leczniczych (Dz.U. Nr 210, poz. 1327; przepisy tego rozporządzenia dokonują częściowego wdrożenia postanowień dyrektywy 2001/83/WE). Zob. wyżej komentarz K. Grzybczyk do przepisów Rozdziału 4 PrFarm oraz powołane tam piśmiennictwo i orzecznictwo.
II Zakaz reklamy po nowelizacji art. 94a Prawa farmaceutycznego
- Całkowity zakaz reklamy aptek i punktów aptecznych. Ustawą z 12.5.2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1844 ze zm.) został wprowadzony całkowity zakaz reklamy aptek i punktów aptecznych. Ustawodawca nie zaliczył do reklamy informacji o lokalizacji i godzinach pracy apteki lub punktu aptecznego (por. art. 94a ust. 1 zd. 2 PrFarm). Jednocześnie zabroniona została reklama placówek obrotu pozaaptecznego i ich działalności odnoszącej się do produktów leczniczych lub wyrobów medycznych (art. 94a ust. 1a PrFarm). Nadzór nad przestrzeganiem przepisów ustawy w tym zakresie pozostał w gestii WIF. Jeśli chodzi o kompetencje WIF, to pozostały takie same.
Koniec
- Ujawnienie w trakcie inwentaryzacji różnic między stanem rzeczywistym produktów leczniczych a wykazanym w księgach rachunkowych
- Zasady pobierania opłat od osób nieubezpieczonych za udzielone świadczenia medyczne na SOR oraz nocnej i świątecznej opiece zdrowotnej
- Charakter komunikatów Narodowego Funduszu Zdrowia
- Praktyki naruszające zbiorowe prawa pacjentów
Świadczenie usług drogą elektroniczną. Komentarz
-
Zagadnienia poruszone w publikacji stają się wyjątkowo aktualne wobec problematyki implementacji postanowień dyrektywy o handlu elektronicznym, a także nowych rozwiązań prawnych przygotowywanych w związku z tworzeniem jednolitego rynku cyfrowego. W tym kontekście publikacja może być pomocna w zrozumieniu zasad funkcjonowania rynku usług świadczonych elektronicznie.
-
Celem komentarza jest poszerzenie wiedzy czytelników związanej z funkcjonowaniem Internetu orazwyjaśnienie warunków prawnych usług, które są świadczone za jego pośrednictwem.
-
Pozycja skierowana jest do szerokiego grona osób – książka może być źródłem wiedzyzarówno dla podmiotów świadczących usługi gospodarcze, jak i dla administracji publicznej.Publikacja będzie pomocna również dla adwokatów, radców prawnych, urzędników czy sędziów,a także wszystkich osób zainteresowanych powyższą tematyką.
Fragment z komentarza:
Świadczenie usług drogą elektroniczną. Komentarz 2019, wyd. 1Art. 7 [Nieodpłatne usługi]KOMENTOWANY PRZEPISUsługodawca zapewnia działanie systemu teleinformatycznego, którym się posługuje, umożliwiając nieodpłatnie usługobiorcy:
1) w razie, gdy wymaga tego właściwość usługi:a) korzystanie przez usługobiorcę z usługi świadczonej drogą elektroniczną, w sposób uniemożliwiający dostęp osób nieuprawnionych do treści przekazu składającego się na tę usługę, w szczególności przy wykorzystaniu technik kryptograficznych odpowiednich dla właściwości świadczonej usługi,
b) jednoznaczną identyfikację stron usługi świadczonej drogą elektroniczną oraz potwierdzenie faktu złożenia oświadczeń woli i ich treści, niezbędnych do zawarcia drogą elektroniczną umowy o świadczenie tej usługi, w szczególności przy wykorzystaniu kwalifikowanego podpisu elektronicznego;2) zakończenie, w każdej chwili, korzystania z usługi świadczonej drogą elektroniczną.
- Obowiązki w zakresie poufności i bezpieczeństwa. Na usługodawcę zostały nałożone również obowiązki związane z zapewnieniem bezpieczeństwa i poufności transakcji transmitowanych poprzez sieć. Chodzi tu o zabezpieczenie transmisji przed ingerencją osób trzecich, jak również o zagwarantowanie pewności, iż oświadczenie składane przez daną osobę rzeczywiście pochodzi od tej osoby. Na podstawie art. 7 ŚwiadUsłElektU usługodawca jest zobowiązany zapewniać usługobiorcy właściwe warunki korzystania z systemu teleinformatycznego i usług w taki sposób, aby dostęp do tych treści przekazu był niemożliwy dla osób nieuprawnionych oraz umożliwić jednoznaczną identyfikację stron usługi świadczonej drogą elektroniczną oraz potwierdzić fakt złożenia oświadczeń woli i ich treści, w szczególności przy wykorzystaniu kwalifikowanego podpisu elektronicznego. Zgodnie z art. 7 ŚwiadUsłElektU na usługodawcę nałożony został obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa i poufności korzystania z usług drogą elektroniczną, który powinien być realizowany przez usługodawcę poprzez podjęcie przede wszystkim odpowiednich środków technicznych i organizacyjnych. Usługodawca ma obowiązek zapewnić usługobiorcy działanie systemu teleinformatycznego, umożliwiając mu w sytuacji, gdy wymaga tego właściwość usługi, korzystanie z usług w sposób uniemożliwiający ingerencję osób trzecich, głównie przy wykorzystaniu technik kryptograficznych, a także na jednorazową identyfikację stron usługi świadczonej drogą elektroniczną oraz potwierdzenie faktu złożenia oświadczenia woli i ich treści, w szczególności przy wykorzystaniu podpisu elektronicznego.
Ochrona systemów informatycznych oraz treści, które są w nich przetwarzane, jest skoncentrowana w głównej mierze na zabezpieczeniach technicznych będących częścią systemu operacyjnego, bazujących na kontroli dostępu (zob. również B. Hołyst, J. Pomykała, Cyberprzestępczość, s. 14–16). Poza tym zastosowanie znajdują także dodatkowe rozwiązania – przede wszystkim programowe – które zabezpieczają zasoby informatyczne. Chodzi w szczególności o:1) zapory sieciowe (ang. firewall), które działają na bazie odpowiedniego oprogramowania, filtrującego oraz kontrolującego aktywność sieciową; tego typu oprogramowanie stwarza m.in. możliwość ochrony przed standardowymi atakami zewnętrznymi, pozwalając np. na wczesną identyfikację prób dokonania włamania;2) oprogramowanie antywirusowe, które ma na celu zabezpieczenie systemu komputerowego przed niebezpiecznym oprogramowaniem;3) oprogramowanie antyszpiegowskie oraz antyreklamowe wykorzystywane do wykrywania oraz usuwania programów typu spyware czy też adware;4) oprogramowanie antyspamowe wykorzystywane do redukcji liczby otrzymywanych przez użytkownika niepożądanych informacji handlowych.Z kolei pkt 2 tego artykułu zapewnia usługobiorcy możliwość nieodpłatnego zakończenia korzystania z usługi świadczonej drogą elektroniczną. Elementem istotnym z punktu widzenia ochrony danych usługobiorcy w momencie każdorazowego zakończenia świadczenia usługi jest możliwość anonimizacji.W zakresie realizacji obowiązku jednoznacznej identyfikacji stron usługi świadczonej drogą elektroniczną oraz potwierdzenia faktu złożenia oświadczeń woli i ich treści, niezbędnych do zawarcia drogą elektroniczną umowy o świadczenie tej usługi, ustawodawca odsyła do podpisu bezpiecznego w rozumieniu przepisów PodpElektroU01, którą zastąpiła UsłZaufU.Zatem regulacja art. 7 ŚwiadUsłElektU to zapewnienie prywatności i poufności przy korzystaniu przez usługobiorców z usług świadczonych drogą elektroniczną oraz ochrona bezpieczeństwa ich świadczenia. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu o celu tej regulacji decyduje właściwość usługi. Zadanie to może być realizowane poprzez zabezpieczenie transmisji przed ingerencją osób trzecich, w szczególności poprzez wykorzystanie odpowiednich dla niego typu transmisji technik kryptograficznych, jak również poprzez zapewnienie, że oświadczenie składane przez daną osobę rzeczywiście pochodzi od tej osoby, a także umożliwienie usługobiorcy zakończenia korzystania z usługi w każdej chwili. Istotne jest przy tym, iż realizacja tych dodatkowych obowiązków nałożonych na usługodawcę ma być nieodpłatna. Regulację art. 7 ŚwiadUsłElektU polski ustawodawca wzorował na art. 4 ust. 1 projektu późniejszej dyrektywy 2002/58/WE, zgodnie z którym dostawca publicznie dostępnych usług łączności elektronicznej musi podjąć właściwe środki techniczne i organizacyjne w celu zapewnienia bezpieczeństwa oferowanych przez siebie usług, jeśli to konieczne, wraz z dostawcą publicznej sieci komunikacyjnej w odniesieniu do bezpieczeństwa sieci. Uwzględniając najnowocześniejsze osiągnięcia techniczne oraz koszty ich wprowadzenia, środki te zapewniają poziom bezpieczeństwa odpowiedni do stopnia ryzyka.Technicznym sposobem zapewnienia tej ochrony są systemy kryptograficzne z zastosowaniem klucza elektronicznego.Unijne podstawy prawne w zakresie identyfikacji elektronicznej i usług zaufania w odniesieniu do transakcji elektronicznych stanowi rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 910/2014 z 23.7.2014 r. w sprawie identyfikacji elektronicznej i usług zaufania w odniesieniu do transakcji elektronicznych na rynku wewnętrznym oraz uchylające dyrektywę 1999/93/WE (Dz.Urz. UE L Nr 257, s. 73), które jest bezpośrednio stosowane w systemie prawa krajowego. Natomiast UsłZaufU, która weszła w życie 7.10.2016 r. i uchyliła PodpElektroU01, stanowi uszczegółowienie postanowień rozporządzenia. Ustawa o usługach zaufania i identyfikacji elektronicznej jest aktem prawnym powiązanym z obowiązującym bezpośrednio rozporządzeniem eIDAS. Ustawa ta uzupełnia i doprecyzowuje przepisy w prawie krajowym, które zostały wskazane w rozporządzeniu eIDAS. Przedmiotowa ustawa reguluje przede wszystkim sprawy związane z funkcjonowaniem krajowej infrastruktury zaufania, działalnością i nadzorem nad dostawcami usług zaufania, czy też notyfikacją systemów identyfikacji elektronicznej. Ustawa wprowadza dla osób fizycznych regulacje dotyczące podpisu elektronicznego, zaawansowanego podpisu elektronicznego i kwalifikowanego podpisu elektronicznego (M. Karpiuk, K. Chałubińska-Jentkiewicz, Informacja i informatyzacja w administracji publicznej, s. 157).
Vademecum sekretarza jednostki samorządu terytorialnego
-
Publikacja omawia zadania i kompetencje sekretarza w JST, w tym wymagania i ograniczenia formalno-prawne w jego w pracy.
-
Zbiór niezbędnych zagadnień dotyczących m.in. czasu pracy sekretarza, dodatków do wynagrodzenia zasadniczego, uprawnień urlopowych, zasad organizowania służby przygotowawczej oraz zasad dokonywania ocen okresowych pracowników.
-
Zawiera ponad 80 wzorów dokumentów z zakresu zarządzania personelem w urzędzie, ochrony danych osobowych, organizacji pracy urzędu, dostępu do informacji publicznej itd.
Fragment tekstu z poradnika:
Rozdział V. Łączenie funkcji sekretarza z innymi stanowiskami w gminie
- Obowiązek utworzenia stanowiska sekretarza
Na gruncie powszechnego prawa pracy zasadą – potwierdzoną poglądami judykatury – jest, że utworzenie konkretnego stanowiska i zatrudnienie pracownika w celu realizacji zadań przypisanych do tego stanowiska leży w sferze samodzielnych rozstrzygnięć pracodawcy, który ponosi wszelkie konsekwencje wynikające z podjętej decyzji (zob. wyr. SA z 14.2.2006 r., III AUa 577/05, Legalis). Ta zasada doznaje jednak poważnych ograniczeń w sektorze publicznym, który ze swej istoty jest mocniej związany regulacjami powszechnie obowiązującymi.
Jak stanowi art. 5 ust. 1 PracSamU, w urzędzie gminy, starostwie powiatowym i urzędzie marszałkowskim tworzy się stanowisko sekretarza gminy. Treść przepisu, który używa czasownikowego sformułowania „tworzy się”, nie pozostawia wątpliwości co do tego, że utworzenie stanowiska sekretarza w każdej gminie, starostwie powiatowym i urzędzie marszałkowskim jest obligatoryjne. Zatem wynikająca z art. 5 ust. 1 PracSamU norma ma charakter nakazu bezwzględnie obowiązującego, ponieważ nie istnieje żaden przepis szczególny, który – na zasadzie derogacji przepisu ogólnego – dopuszczałby w tym zakresie wyjątki. Co ważne, obowiązek utworzenia stanowiska, a więc nakaz określonego działania, adresowany do wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty lub marszałka należy odczytywać równocześnie jako zakaz przypisania czynności wypełniających treścią funkcję sekretarza do innego stanowiska utworzonego w strukturze urzędu gminy (starostwa urzędu marszałkowskiego).
- Możliwość zatrudnienia sekretarza w niepełnym wymiarze czasu pracy
Obowiązek utworzenia stanowiska sekretarza nie jest równoznaczny z koniecznością zatrudnienia na tym stanowisku pracownika w pełnym wymiarze czasu pracy w rozumieniu prawa pracy. Trudno zresztą byłoby dowieść tego, że na gruncie obowiązującego prawa pracodawca samorządowy, uwzględniwszy zarówno potrzeby urzędu, jak i jego możliwości finansowe, nie może zdecydować się np. na zatrudnienie na tym stanowisku w wymiarze 1/2 etatu. Dopuszczalność takiego działania może skłaniać, zwłaszcza w małych urzędach, do próby połączenia tego stanowiska z innym stanowiskiem urzędniczym wyższego szczebla, którego utworzenie również jest wymogiem ustawowym. Takie rozwiązanie, zważywszy na koszty zatrudnienia, pozwoliłoby bowiem na zmniejszenie finansowego obciążenia funduszu płac urzędu gminy. Nie chodzi tu jednak o połączenie dwóch stanowisk urzędniczych w jedno, ale o połączenie w znaczeniu personalnym, a więc o taką sytuację, kiedy stanowisko sekretarza oraz inne stanowisko w tym samym urzędzie, np. stanowisko zastępcy wójta czy kierownika urzędu stanu cywilnego, piastuje jedna osoba. Umożliwienie łączenia funkcji sekretarza z inną funkcją urzędową może też niwelować ewentualny problem zmniejszenia zainteresowania posadą wykwalifikowanych kandydatów, jaki pojawiłby się w sytuacji, gdyby urząd oferował jedynie zatrudnienie na część etatu.
- Ocena dopuszczalności łączenia funkcji sekretarza z innym stanowiskiem
Ocenę dopuszczalności łączenia funkcji sekretarza z zajmowaniem przez tę osobę innego stanowiska w gminie trzeba zacząć od tego, że przepisy PracSamU nie formułują zakazu wobec takiego działania. Jedynie art. 30 ust. 1 PracSamU posługuje się klauzulą generalną, zgodnie z którą pracownik samorządowy zatrudniony na stanowisku urzędniczym, w tym kierowniczym stanowisku urzędniczym, nie może wykonywać zajęć pozostających w sprzeczności lub związanych z zajęciami, które wykonuje w ramach obowiązków służbowych, wywołujących uzasadnione podejrzenie o stronniczość lub interesowność oraz zajęć sprzecznych z obowiązkami wynikającymi z PracSamU. Z tej klauzuli trudno jednak wywodzić, by praca dla jednego urzędu gminy, polegająca na wykonywaniu obowiązków przypisanych do stanowiska sekretarza i innego stanowiska urzędniczego co do zasady powodowała kolizję objętą hipotezą przytoczonego przepisu. W konsekwencji należy się opowiedzieć za dopuszczalnością personalnego łączenia funkcji sekretarza z funkcją wynikającą z równoczesnego zajmowania innego stanowiska w strukturze urzędu gminy.
W związku z przyjęciem powyższej zasady trzeba rozważyć, czy dopuszczalne jest personalne łączenie funkcji sekretarza z innymi konkretnymi funkcjami – kolejno z funkcją zastępcy wójta, funkcją kierownika urzędu stanu cywilnego oraz ze stanowiskiem naczelnika wydziału lub kierownika biura w urzędzie.
Ustawa o związkach zawodowych. Komentarz praktyczny z orzecznictwem
- tworzeniem związków zawodowych,
- uprawnieniami związków zawodowych,
- reprezentatywną organizacją związkową,
- zakładową organizacja związkową,
- odpowiedzialnością za naruszenie przepisów ustawy.
Art. 4 [Osoby reprezentowane przez związki]
KOMENTOWANY PRZEPIS
Związki zawodowe reprezentują osoby, o których mowa w art. 2 ust. 1 i 3-6, a także bronią ich godności, praw oraz interesów materialnych i moralnych, zarówno zbiorowych, jak i indywidualnych.
- Charakter prawny art. 4 ZwZawU. Charakter prawny art. 4 ZwZawU nie jest do końca jasny. Przepis został zredagowany bez wykorzystania typowych wyrażeń języka prawnego. Nie formułuje on ani wyraźnego nakazu, ani zakazu. Ustawodawca nie posłużył się w nim sformułowaniami charakterystycznymi dla norm przewidujących uprawnienia czy norm kompetencyjnych, zawierających określone upoważnienie. W podobny sposób redagowane są inne przepisy ustawy, w szczególności te dotyczące pokrewnych zagadnień – tj. art. 1 ust. 1 ZwZawU oraz art. 5–8 ZwZawU. Istniejący stan może powodować trudności w poprawnym odczytaniu wzajemnej relacji omawianych przepisów oraz ich normatywnej treści.
O ile art. 1 wydaje się definiować pojęcie związku zawodowego (zob. kom. do tego przepisu), a przepisy artykułów następujących po art. 4 zdają się zawierać upoważnienia do podejmowania przez związki zawodowe różnych działań, o tyle sam art. 4 powinien być rozumiany jako unormowanie dotyczące domyślnego obszaru aktywności związkowej. Wydaje się więc, że najwłaściwszym sposobem rozumienia charakteru prawnego komentowanego przepisu jest przyjęcie, że stanowi on przykład tzw. dozwolenia mocnego. W prawoznawstwie terminem tym określa się przepisy prawa pozytywnego, które regulują określone zachowania bez posługiwania się ani formułą zakazu, ani nakazu (zob. np. A. Malinowski, Prawna indyferencja czynu, s. 56–57; zob. także J. Woleński, Logiczne podstawy wykładni prawa, s. 33).
Ważne
W przypadku komentowanego przepisu przedmiotem regulacji są zadania związku zawodowego. Nie wprowadza on jednak ani nakazu podejmowania działań we wskazanym zakresie, ani nie zakazuje również działań wychodzących poza zakres działań w przepisie wymienionych.
Wykonując swoje domyślne zadania, określone w art. 4, związek zawodowy może korzystać z form aktywności, o których mowa w artykułach następujących po komentowanym przepisie.
- Artykuł 4 ZwZawU nie wprowadza definicji funkcjonalnej związku zawodowego. Wydaje się, że komentowanego przepisu nie należy rozumieć jako wprowadzającego swoistą funkcjonalną definicję związku zawodowego. Z przepisu nie wynika więc, że organizacja podejmująca działania opisane w art. 4 staje się związkiem zawodowym bez względu na jej formę prawną.
Ważne
W prawie polskim związkiem zawodowym jest tylko osoba prawna mająca formę prawną związku zawodowego.
Analogicznie, podmiot zarejestrowany jako związek zawodowy pozostaje nim bez względu na to, czy podejmuje działania opisane w art. 4, czy nie.
Szerokie rozumienie domyślnego obszaru działalności związków zawodowych
Ochrona praw i interesów wchodząca w zakres działalności związkowej musi być rozumiana szeroko, także jako reprezentacja ogółu zbiorowości, a wobec tego uprawnienia związków dotyczą sfery reprezentowania i obrony nie tylko indywidualnych interesów ludzi pracy, lecz i zbiorowych, przy czym przedmiotowy krąg tych interesów obejmuje sprawy zatrudnienia, np. zachowania dotychczasowych miejsc pracy w likwidowanym zakładzie pracy (wyr. WSA w Gliwicach z 13.6.2011 r., IV SA/Gl 441/10, Legalis).
Brak nieskrępowanej swobody reprezentowania każdego pracownika przez dowolny związek zawodowy
Artykuł 4 uściśla ogólną formułę art. 1 stanowiąc, że związki zawodowe reprezentują pracowników i inne osoby, o których mowa w art. 2, a także bronią ich godności, praw oraz interesów materialnych i moralnych, zarówno zbiorowych, jak i indywidualnych.
(…) Dopuszczenie nieskrępowanej swobody reprezentowania każdego pracownika przez dowolny związek zawodowy, przy ewentualnym powołaniu się na art. 4 ustawy o związkach zawodowych, byłoby nieuzasadnione również pod względem aksjologicznym. Przepis art. 4, wyrażający jedynie najogólniejszą dyrektywę związkowej reprezentacji pracowniczych praw i interesów, nie oznacza, że w sporze z pracodawcą pracownik może wybrać dowolne przedstawicielstwo związkowe. Przyjęcie takiej możliwości prowadziłoby do podważenia historycznie uwarunkowanego, tradycyjnego, zawodowo-branżowego kryterium budowy ruchu zawodowego (wyr. SN z 21.2.2008 r., II PK 174/07, Legalis).
Vademecum głównego księgowego
Vademecum głównego księgowego jednostki sektora finansów publicznych
W książce przedstawiamy „fundamenty” księgowe i finansowe, które pozwolą księgowym zrozumieć nawet najtrudniejsze zagadnienia oraz wyjaśnią specyficzne dla sektora publicznego zagadnienia i pojęcia (np. plan finansowy, klasyfikacja budżetowa, przychody i rozchody itp.). Publikacja w sposób jasny i kompleksowy przedstawia sektor publiczny z perspektywy głównego księgowego, kładąc akcent na te kwestie, które określają status księgowego i jego obowiązki.
Księgowi, dzięki książce, dowiedzą się m.in.:
- jakie są zasady nabywania/przekazywania nieruchomości w jednostkach finansów publicznych (użytkowanie wieczyste, trwały zarząd, darowizna, użytkowanie, użyczenie, itd.), zasady wyceny tak przekazanych składników majątku oraz jak zaksięgować takie operacje gospodarcze;
- jak przygotować pełną dokumentację polityki rachunkowości (uproszczenia w księgowości, metody wyceny itp.), która nie zostanie zakwestionowana przez organy kontroli – w tym uwzględniającą ostatnie zmiany w przepisach w zakresie niskocenności, sprawozdawczości finansowej i podzielonej płatności;
- jak księgować operacje VAT oraz operacje związane ze split paymentem;
- jak zidentyfikować sytuację w której kwota podatku naliczonego podlega ustaleniu w oparciu o prewspółczynnik oraz jak ustalić ten prewspółczynnik , tak aby najlepiej odpowiadał specyfice prowadzonej przez podatnika działalności;
- jak ustalić proporcję wg której odliczany jest podatek naliczony a także jak dokonać korekty rocznej w związku ze wstępnym odliczeniem podatku naliczonego w oparciu o proporcję, zwłaszcza w sytuacji, w której korekta ta ma charakter wieloletni;
- jakie kwalifikacje powinien mieć pracownik na stanowisku księgowego i głównego księgowego (czy też na innym stanowisku w dziale finansowo-księgowym);
- jakie są zasady zatrudnienia, wynagradzania i premiowania pracy księgowego;
- jaki jest zakres kompetencji i obowiązków głównego księgowego (również tych niestandardowych, czyli niezwiązanych bezpośrednio z księgowością np. w zakresie działań windykacyjnych, kontroli zarządczej, zawierania umów i przygotowywania uchwał);
- za jakie czynności odpowiada księgowy, a za jakie kierownik jednostki w zakresie naruszenia dyscypliny finansów publicznych;
Książka zawiera również:
- Schematy księgowań, w tym z zakresu inwentaryzacji, VAT, split paymentu oraz rezerw
- Blisko 200 stron szczegółowego komentarza do poszczególnych kont budżetu, jednostek organizacyjnych, jak również omówienie specyfiki planu kont dla placówek oświaty i samorządowych zakładów budżetowych
- Powiązania kont z poszczególnymi wierszami sprawozdania finansowego
- Przykłady sporządzania sprawozdań budżetowych na bazie relacji plan finansowy – klasyfikacja budżetowa – salda kont przypisane do poszczególnych wierszy sprawozdań budżetowych
Fragment tekstu z poradnika:
Zgodnie z art. 54 ust. 8 FinPubU przepisy dotyczące głównego księgowego JSFP stosuje się odpowiednio do skarbnika – głównego księgowego budżetu JST. Powołany przepis wyróżnia skarbnika z grona głównych księgowych JSFP, a kryterium tego wyróżnienia jest rola skarbnika związana z uchwaleniem i wykonywaniem budżetu JST, uzasadniająca ustawowe przesądzenie, że skarbnik JST jest głównym księgowym budżetu.
Uchwalenie i realizacja budżetu angażują aktywność skarbnika na bardzo wielu płaszczyznach. Przygotowanie założeń do projektu budżetu, zgromadzenie materiałów planistycznych od komórek organizacyjnych urzędu JST oraz podległych jednostek organizacyjnych, weryfikacja tych materiałów, praca nad projektem uchwały budżetowej, monitorowanie wykonania budżetu, wreszcie ewidencja zdarzeń gospodarczych w tym zakresie – to tylko niektóre zadania obciążające skarbnika związane z prowadzeniem gospodarki na podstawie uchwały budżetowej. Wiele tych zadań omówiono w odrębnych rozdziałach publikacji, ten natomiast koncentruje się na zagadnieniach dotyczących uchwały budżetowej jako planu finansowego stanowiącego podstawę gospodarki finansowej JST. Jego celem jest wyjaśnienie podstawowych uwarunkowań prawnych określających procedurę budżetową, konstrukcję uchwały budżetowej i zasady gospodarki finansowej warunkujące uchwalenie budżetu, z uwzględnieniem roli skarbnika (głównego księgowego budżetu). Wiedza dotycząca zarówno procedury budżetowej, jak i uchwały budżetowej jest również niezbędna głównym księgowym jednostek budżetowych, o czym decyduje relacja między budżetem a planami finansowymi tych jednostek. Zagadnienia te zostały szerzej omówione w artykule odnoszącym się do planu finansowego jednostki budżetowej.
Zobacz także:
- Uczestnictwo gminy w programie realizowanym ze środków europejskich – klasyfikacja budżetowa
- Wykaz podmiotów, którym jednostka samorządu terytorialnego udzieliła ulgi na gruncie ustawy o finansach publicznych
- Rozliczenie wieloetapowej inwestycji gminnej dofinansowanej ze środków UE
Więcej o obowiązkach głównego księgowego JFP znajdziesz w module Finanse publiczne, księgowość i podatki >>
Nowe treści w Legalis Administracja – grudzień 2018
System Informacji Prawnej Legalis Administracja w grudniu 2018 r. uzupełniony został w stosunku do poprzedniego miesiąca aż o 13 849 aktów prawnych (w tym: 1397 z Dziennika Ustaw, Monitora Polskiego i dzienników resortowych; 11 659 aktów prawa miejscowego) oraz 13 933 orzeczeń (w tym 12 970 orzeczeń sądów).
Państwa uwagę zwracamy także na wzbogaconą bazę odautorskich porad (gotowe odpowiedzi na pytania i problemy zgłaszane przez jednostki publiczne – Praktyczne wyjaśnienia) i aktualności – 858 nowych treści.
To tylko wybrane treści, o które wzbogacony został w stosunku do poprzedniego miesiąca Legalis Administracja.
Zwracamy Państwa uwagę także na poszerzoną bazę poradników (dla urzędników, skarbników, sekretarzy, kierowników jednostek) opublikowanych on-line, które są powiązane z systemem aktów prawnych, m.in.:
- Vademecum głównego księgowego jednostki finansów publicznych – wyd. 2; red.: dr Monika Kaczurak-Kozak, Marek Rotkiewicz, Piotr Walczak
- Vademecum sekretarza jednostki finansów publicznych – wyd. 2; red.: Ryszard Adam Grytner
- Unijna reforma ochrony danych osobowych – Anna Dmochowska, Marcin Zadrożny
Polecamy Państwu najnowsze komentarze, m.in.
- Prawo budowlane – wyd. 18; red.: Dariusz Okolski
- Ustawa o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego – wyd. 4; red.: dr hab. Konrad Osajda
- Świadczenie usług drogą elektroniczną – prof. dr hab. Katarzyna Chałubińska-Jentkiewicz, prof. dr hab. Joanna Taczkowska-Olszewska
Zapraszamy do zapoznania się z plikiem, w którym graficznie przedstawiliśmy miesięczną aktualizację treści Legalis Administracja oraz prezentujemy dodane w grudniu treści praktyczne, poradniki, komentarze Wydawnictwa C.H.Beck – do pobrania poniżej.