Konferencja: Wdrożenie unijnej reformy ochrony danych osobowych w sektorze publicznym

Ogólne rozporządzenie o ochronie danych osobowych (RODO), które będzie stosowane od 25 maja 2018 r., obejmuje także przetwarzanie danych osobowych w sektorze publicznym.

Dla pracowników administracji odpowiedzialnych za jego wdrożenie oznacza to ogromne wyzwanie organizacyjne, począwszy od nowej filozofii ochrony danych osobowych, a skończywszy na poszczególnych procesach przetwarzania danych.

Celem konferencji jest przedstawienie perspektywy stosowania RODO w administracji publicznej, z uwzględnieniem odrębności tego sektora. Zaproszeni wybitni specjaliści i praktycy zajmujący się prawem ochrony danych osobowych gwarantują wysoki poziom merytoryczny wydarzenia, a formuła stolików tematycznych pozwala na praktyczne ujęcie omawianych tematów.

TERMIN: 20-21 listopada 2017

MIEJSCE: Golden Floor Tower – Chłodna 51 (Warsaw Trade Tower), ul. Chłodna 51, 00-001 Warszawa

PROWADZĄCY: Maciej Byczkowski, Katarzyna Cieślak, Piotr Drobek, Grzegorz Gryciuk, mgr inż. Tomasz Izydorczyk, Maciej Kaczmarski, Piotr Kawczyński, dr Maciej Kawecki, r. pr. Kamila Kędzierska, Adw. Anna Kobylańska, Maciej Kołodziej, dr hab., r. pr. Mariusz Krzysztofek, adw. dr Paweł Litwiński, dr Arwid Mednis, Paweł Mielniczek, Tomasz Osiej, dr Marlena Sakowska-Baryła, adw. dr Grzegorz Sibiga, Urszula Szefler

Szczegóły i zapisy na stronie konferencji >>

Świadczenia rodzinne. Świadczenia dla opiekunów. Komentarz

• Praktyczny komentarz z wybranymi tezami orzecznictwa do art. 16, 16a, 17, 17a i 17b ustawy z 28.11.2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1518 ze zm.). Omówienie procedury postępowania w sprawie ustalenia prawa do zasiłku pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego oraz występujących trudności z tym związanych.
• Publikacja odpowiada praktycznie na pytania dotyczące, m.in.: kontynuacji wypłaty zasiłku pielęgnacyjnego wskutek wydania orzeczenia o niepełnosprawności z opóźnieniem, zbiegu uprawnień do zasiłku pielęgnacyjnego w Polsce i za granicą, okoliczności wyłączających możliwość przyznania świadczeń opiekuńczych.
• Komentarz stanowi pomoc dla osób zajmujących się w pracy procedurą ustalania prawa do zasiłków.

Fragment tekstu z poradnika:

Art. 16 [Zasiłek pielęgnacyjny]

I. Komentarz

1. Cel i zakres zasiłku pielęgnacyjnego

Celem przepisów związanych z ustaleniem prawa do zasiłku pielęgnacyjnego jest, zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy z 28.11.2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1518 ze zm.; dalej: ŚwRodzU), „częściowe pokrycie wydatków wynikających z konieczności zapewnienia osobie niepełnosprawnej opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji”, przy czym można przyjąć, że osoby niepełnosprawne o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, u których ten stopień niepełnosprawności ustalono w okresie ostatnich kilku lat, w przeszłości mogły pracować i zabezpieczyć się na wypadek choroby czy niepełnosprawności. W innej sytuacji są osoby, u których niepełnosprawność powstała od urodzenia czy już w okresie dzieciństwa, a najpóźniej w wieku do 21. roku życia, gdyż z racji niepełnosprawności nie były w stanie zabezpieczyć się na wypadek powstania niepełnosprawności w późniejszym okresie. Treść komentowanego przepisu w sposób jednoznaczny wskazuje, że w stosunku do osoby ubiegającej się o świadczenie warunkiem niezbędnym do jego przyznania jest stwierdzenie niezdolności do samodzielnej egzystencji.

2. Tryb przyznania zasiłku pielęgnacyjnego i ustalenie daty początkowej prawa do tego zasiłku

Zasiłek pielęgnacyjny ustalany jest wyłącznie na wniosek. Wynika to z art. 23 ust. 1 ŚwRodzU. Przepis ten stanowi, że ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych oraz ich wypłata następuje odpowiednio na wniosek małżonków, jednego z małżonków, rodziców, jednego z rodziców, opiekuna faktycznego dziecka, opiekuna prawnego dziecka, osoby uczącej się, pełnoletniej osoby niepełnosprawnej lub innej osoby upoważnionej do reprezentowania dziecka lub pełnoletniej osoby niepełnosprawnej, a także osób, na których, zgodnie z przepisami KRO, ciąży obowiązek alimentacyjny.

Ustawodawca zmodyfikował sposób ustalenia daty początkowej prawa zasiłku pielęgnacyjnego w art. 24 ust. 2a ŚwRodzU. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli w okresie 3 miesięcy, licząc od dnia wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, zostanie złożony wniosek o ustalenie prawa do świadczenia uzależnionego od niepełnosprawności, prawo to ustala się począwszy od miesiąca, w którym złożono wniosek o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności.

Zgodnie z art. 16 ust. 4 ŚwRodzU prawo do zasiłku pielęgnacyjnego lub świadczenia pielęgnacyjnego ustala się na czas nieokreślony, chyba że orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności zostało wydane na czas określony. W przypadku wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności na czas określony prawo do zasiłku pielęgnacyjnego lub świadczenia pielęgnacyjnego ustala się do ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa termin ważności orzeczenia.

Aby poprawnie odczytać regulację zawartą w ww. przepisach, wyniki literalnej wykładni art. 24 ust. 2a ŚwRodzU należy zmodyfikować rezultatami wykładni celowościowej i systemowej tego przepisu w duchu argumentacji zaprezentowanej w uzasadnieniu wyroku TK z 23.10.2007 r. (P 28/07, OTK-A 2007z Nr 9, poz. 106, Dz.U. z 2007 r. Nr 200, poz. 1446, Legalis), zgodnie z którą zasiłek pielęgnacyjny spełnia efektywnie swój cel, gdy jest przyznawany od daty wskazanej w orzeczeniu o znacznej niepełnosprawności. Trybunał wskazał, że biorąc pod uwagę przede wszystkim cel zasiłku pielęgnacyjnego, a ponadto tryb orzekania o niepełnosprawności, który zgodnie z przewidzianymi prawem terminami może trwać kilka miesięcy, ustanowiony w art. 24 ust. 2 ŚwRodzU termin jest niezgodny z art. 2 Konstytucji RP, gdyż narusza wynikający z zasady państwa prawnego nakaz przestrzegania przez ustawodawcę poprawnej legislacji. Przepis ten, w systemie przyznawania zasiłku pielęgnacyjnego, jest nielogiczny i niekonsekwentny w stopniu uniemożliwiającym realizację celu wynikającego z art. 69 Konstytucji RP. W świetle tego wyroku TK powołany przepis powinien być rozumiany w ten sposób, że osoba niepełnosprawna powinna otrzymać zasiłek pielęgnacyjny za okres, w którym jest – zgodnie z orzeczeniem właściwej władzy publicznej – niepełnosprawna w stopniu uzasadniającym jego przyznanie, przy czym istotne jest nie to, kiedy niepełnosprawny wystąpił z wnioskiem o świadczenie, ale to, czy rzeczywiście, w świetle orzeczenia właściwej władzy publicznej, był niepełnosprawny w odpowiednim dla przyznania zasiłku pielęgnacyjnego stopniu.

3. Zakres podmiotowy zasiłku pielęgnacyjnego

Zgodnie z art. 16 ust. 2 ŚwRodzU zasiłek pielęgnacyjny przysługuje wyłącznie niepełnosprawnemu dziecku, osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16. roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności i osobie, która ukończyła 75. rok życia. Ustawodawca przyjął tu domniemanie, że osoby liczące więcej niż 75 lat wymagają wsparcia innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji, a tym samym nie są one zdolne do sprawowania opieki nad innymi osobami. Jest to domniemanie, które w ramach postępowania wyjaśniającego może zostać podważone.

Podkreślenia wymaga, że w ŚwRodzU uregulowano przyznawanie różnego rodzaju świadczeń, nie tylko zasiłków pielęgnacyjnych, i przytoczony już wcześniej art. 23 ust. 1 ŚwRodzU dotyczy wszystkich tych świadczeń. Użyte w nim określenie „odpowiednio” oznacza, że legitymację do złożenia konkretnego wniosku ocenia się w zależności od rodzaju świadczenia, którego wniosek dotyczy. Legitymowaną do złożenia wniosku o przyznanie zasiłku pielęgnacyjnego jest osoba niepełnosprawna, zgodnie z ust. 2 komentowanego przepisu. Świadczenie to nie jest więc przyznawane rodzinie, a wyłącznie konkretnej osobie niepełnosprawnej.

II. Tezy z orzecznictwa

Przesłanki przyznania zasiłku pielęgnacyjnego

Ustalenie, czy wystąpiła ustawowa przesłanka przyznania zasiłku pielęgnacyjnego, przewidziana w art. 16 ust. 3 ŚwRodzU, tj. powstanie niepełnosprawności o umiarkowanym stopniu w wieku do ukończenia 21. roku życia, nie następuje wyłącznie na podstawie zapisu zawartego w orzeczeniu o niepełnosprawności; może nastąpić na podstawie innych dokumentów i oświadczeń niezbędnych do ustalenia prawa do zasiłku pielęgnacyjnego (wyr. WSA w Kielcach z 26.7.2012 r., II SA/Ke 431/12, Legalis).

Data powstania niepełnosprawności jako element konieczny do ustalenia prawa do zasiłku pielęgnacyjnego

Z treści art. 16 ust. 3 ŚwRodzU wynika, że określona w orzeczeniu data powstania niepełnosprawności jest elementem koniecznym do ubiegania się o ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego, przy czym prawo do takiego zasiłku powstaje tylko wówczas, gdy – zgodnie z wymogami ŚwRodzU – w orzeczeniu zostało stwierdzone, że niepełnosprawność u osoby ubiegającej się o taki zasiłek „powstała w wieku do ukończenia 21. roku życia” (wyr. WSA w Krakowie z 30.1.2008 r., II SA/Kr 662/07, Legalis).

Kontynuacja wypłaty zasiłku pielęgnacyjnego wskutek wydania orzeczenia o niepełnosprawności z opóźnieniem

W sprawie o kontynuację zasiłku pielęgnacyjnego, o jakim mowa w art. 16 ŚwRodzU, w której kolejne orzeczenie o niepełnosprawności zostało przez uprawnione organy wydane z opóźnieniem wskutek okoliczności, za które strona nie ponosi odpowiedzialności, nie ma zastosowania przepis art. 24 ust. 3a ŚwRodzU w zakresie, w jakim określa on początek przyznania i wypłacenia zasiłku, uzależniając go od daty złożenia wniosku (wyr. WSA w Białymstoku z 12.4.2007 r., II SA/Bk 99/07, Legalis).

Pojęcie umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, o którym mowa w art. 16 ust. 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych

Pod pojęciem umiarkowanego stopnia niepełnosprawności o którym mowa w art. 16 ust. 3 ŚwRodzU, należy rozumieć, zgodnie z ustawową definicją zawartą w art. 3 pkt 20 ŚwRodzU: niepełnosprawność w umiarkowanym stopniu w rozumieniu przepisów RehZawU, całkowitą niezdolność do pracy orzeczoną na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, posiadanie orzeczenia o zaliczeniu do II grupy inwalidów (wyr. WSA w Białymstoku z 16.5.2006 r., II SA/Bk 60/06, Legalis).

II. Z praktyki

Zwrot nienależnie pobranego świadczenia rodzinnego a wymóg zapoznania się z pouczeniem

PROBLEM: Czy pouczenie o okolicznościach, w których nie przysługuje prawo do zasiłku pielęgnacyjnego, zamieszczone wyłącznie w formularzu wniosku o przyznanie świadczenia, chociażby nawet zostało ono opatrzone podpisem strony, jest wystarczające do uznania, że strona w sposób prawidłowy zapoznała się z treścią tego pouczenia i uprawnia organ administracji do orzeczenia zwrotu nienależnie pobranego świadczenia rodzinnego?

Pouczenie powinno być zamieszczone w decyzji ustalającej uprawnienie do świadczenia rodzinnego bądź też w odrębnym dokumencie, który strona otrzyma za potwierdzeniem odbioru. Warunku tego nie będzie spełniało pouczenie zamieszczone wyłącznie na formularzu wniosku o przyznanie świadczenia, chociażby nawet zostało ono opatrzone podpisem strony, który to formularz stanowi element akt administracyjnych sprawy, a strona nie ma do niego dostępu na co dzień.

Podstawę materialnoprawną odpowiedzi na powyższe pytanie stanowią przepisy ŚwRodzU. Stosownie do treści art. 16 ust. 6 ŚwRodzU zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje osobie uprawnionej do dodatku pielęgnacyjnego. Osoba, która pobrała nienależnie świadczenia rodzinne, jest zobowiązana do ich zwrotu (art. 30 ust. 1 ŚwRodzU). Za nienależnie pobrane świadczenia rodzinne uważa się świadczenia rodzinne wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń rodzinnych albo wstrzymanie wypłaty świadczeń rodzinnych w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca te świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania (art. 30 ust. 2 pkt 1 ŚwRodzU).

Warunek dotyczący pouczenia będzie można uznać za spełniony tylko wówczas, gdy będzie ono sformułowane w sposób jasny i zrozumiały dla strony, a skoro ma ono wywoływać w przyszłości skutki prawne wobec strony powinno być zindywidualizowane i skonkretyzowane.

Pouczenie powinno być ponadto dostępne dla strony w każdym czasie, tak aby miała ona możliwość skonfrontowania sytuacji, w jakiej się znajduje z okolicznościami podniesionymi w pouczeniu.

Pouczenie – zamieszczone na formularzu wniosku, w jego dolnej części, już po podpisie strony i bardzo drobnym drukiem, a przy tym skonstruowane enigmatycznie – nie odnosi się indywidualnie do jego adresata, a nadto jego brzmienie jest nieczytelne dla przeciętnego świadczeniobiorcy.

Przesłanki wskazane w art. 30 ust. 2 pkt 1 ŚwRodzU odwołują się do świadomości świadczeniobiorcy, że pobierane świadczenie było nienależne. Warunkiem uznania wypłaconego świadczenia za świadczenie nienależne jest więc istnienie po stronie świadczeniobiorcy świadomości, że uprawnienie do jego otrzymywania ustało. Ocena świadomego działania świadczeniobiorcy wymaga ustalenia, czy były mu znane odpowiednie przepisy prawa, a więc czy był skutecznie pouczony o okolicznościach, których zaistnienie ma wpływ na istnienie posiadanego uprawnienia – skutecznie, czyli w formie pisemnej przez wyraźne opisanie językiem dostosowanym do poziomu wiedzy prawniczej przeciętnego obywatela wszystkich zdarzeń, jakie mogą mieć wpływ na ustanie prawa lub wstrzymanie wypłaty świadczenia, ze wskazaniem sankcji grożących w razie niedopełnienia obowiązku udzielenia informacji.

Potwierdził to NSA w wyr. z 8.3.2013 r. (I OSK 1529/12, Legalis), nawiązując do wcześniejszych wyroków NSA z 27.10.2011 r. (I OSK 981/10, Legalis) i z 1.4.2011 r. (I OSK 2078/10, Legalis).

Ocena świadomego działania świadczeniobiorcy wymaga ustalenia, czy były mu znane odpowiednie przepisy prawa, tj. czy był skutecznie powiadomiony o okolicznościach, których zaistnienie ma wpływ na istnienie uprawnienia. Skuteczność oznacza więc formę pisemną, z użyciem języka zrozumiałego dla świadczeniobiorcy, a więc nie wystarcza powołanie się na przepis prawa. Ponadto należy wskazać grożące stronie sankcje za wprowadzenie w błąd. Pouczenie takie powinno odpowiadać wymaganiom z art. 8 i 9 KPA (wyr. NSA z 8.3.2013 r., I OSK 1529/12, Legalis).

Zobacz także:

Więcej informacji dotyczących świadczeń opiekuńczych znajdziesz w module Pomoc społeczna >>

Vademecum ABI. Część II – Przygotowanie do roli Inspektora Ochrony Danych

Publikacja prezentuje czynności, które musi podjąć Administrator Bezpieczeństwa Informacji, przyszły Inspektor Ochrony Danych, wspierając Administratora Danych Osobowych, aby do 25.5.2018 r. organizacja była gotowa na wejście w życie przepisów ogólnego rozporządzenia unijnego o ochronie danych osobowych.
Pozycja przygotowana w celu omówienia zagadnień organizacyjnych, technicznych i prawnych, które należy brać pod uwagę przygotowując organizację do RODO, w tym m.in.: zakresów zmian organizacyjno-prawnych oraz znaczenia i umiejscowienia nowych przepisów ochrony danych w krajowym i europejskim systemie prawnym oraz zasad współpracy i obowiązków ABI i Inspektora Ochrony Danych.
Praktycznie odpowiada na pytania dotyczące, m.in.: zorganizowania i nadzorowania własnych oraz powierzonych do przetwarzania system ochrony danych osobowych.

Fragment z książki:

Rozdział II. Pozycja i odpowiedzialność Inspektora Ochrony Danych w kontekście stosunku prawnego łączącego go z administratorem danych osobowych lub podmiotem przetwarzającym

1. Odpowiedzialność IOD w przypadku nałożenia na administratora lub podmiot przetwarzający administracyjnej kary pieniężnej – uwagi ogólne

Ogólne rozporządzenie o ochronie danych wprowadza nową, nieznaną systemowi ochrony danych osobowych obowiązującemu dotychczas, instytucję kar umownych, które mogą być nakładane na administratora lub podmiot przetwarzający w przypadku naruszenia przez nich obowiązków wynikających z RODO. Dla administratorów danych osobowych i podmiotów przetwarzających oznacza to, że konsekwencje związane m.in. z nieprawidłowym zabezpieczeniem danych osobowych, niewypełnianiem obowiązków informacyjnych względem osób, których dane dotyczą, oraz pozyskiwaniem i przetwarzaniem danych bez ważnej podstawy będą znacznie poważniejsze w porównaniu z konsekwencjami, z jakimi wiążą się takie uchybienia w obecnym stanie prawnym.

Ustawodawca unijny, m.in. w celu zwiększenia ochrony przetwarzanych przez administratorów i podmioty przetwarzające danych osobowych, a także mając na uwadze poziom skomplikowania przedmiotowej tematyki, zdecydował się na wprowadzenie obowiązku wyznaczania przez administratorów i podmioty przetwarzające, IOD. Zdaniem ustawodawcy: „(…) w monitorowaniu wewnętrznego przestrzegania niniejszego rozporządzenia administrator lub podmiot przetwarzający powinni być wspomagani przez osobę dysponującą wiedzą fachową na temat prawa i praktyk w dziedzinie ochrony danych” (motyw 97 preambuły RODO).

Zaznaczyć należy, że nie wszystkie podmioty zobligowane są do powoływania IOD. Ogólne rozporządzenie o ochronie danych wprowadza enumeratywne wyliczenie przesłanek, których zaistnienie generuje obowiązek wyznaczenia przez administratora lub podmiot przetwarzający IOD. Zgodnie z art. 37 ust. 1 RODO administrator i podmiot przetwarzający wyznaczają inspektora ochrony danych, zawsze gdy:
1) przetwarzania dokonują organ lub podmiot publiczny, z wyjątkiem sądów w zakresie sprawowania przez nie wymiaru sprawiedliwości;
2) główna działalność administratora lub podmiotu przetwarzającego polega na operacjach przetwarzania, które ze względu na swój charakter, zakres lub cele wymagają regularnego i systematycznego monitorowania osób, których dane dotyczą, na dużą skalę lub
3) główna działalność administratora lub podmiotu przetwarzającego polega na przetwarzaniu na dużą skalę szczególnych kategorii danych osobowych, o których mowa w art. 9 ust. 1 RODO oraz danych osobowych dotyczących wyroków skazujących i naruszeń prawa, o czym mowa w art. 10 RODO.

Nie podejmując się głębszej analizy przytoczonego wyżej przepisu, wskazać należy w tym miejscu jedynie, że w praktyce precyzyjne określenie, czy dany podmiot jest zobligowany do wyznaczenia IOD, czy może to zrobić fakultatywnie, będzie utrudnione z uwagi na użycie przez ustawodawcę sformułowań niemających swoich definicji legalnych, tj. np. „podmiot publiczny”, „duża skala”, „główna działalność”. Co prawda Grupa Robocza art. 29 publikuje wytyczne, w których przepisy RODO poddawane są interpretacji, jednak po pierwsze, wytyczne te nie stanowią źródła prawa, a po drugie, często są one syntetyczne i zdawkowe, a więc nie opisują danego zagadnienia w sposób kompleksowy.

Grupa Robocza art. 29 stoi na stanowisku, że pojęcie „podmiot publiczny” powinno zostać zdefiniowane w przepisach krajowych1. Zgodnie z tym poglądem każde państwo członkowskie uprawnione byłoby do wprowadzenia autonomicznych regulacji odnoszących się do kwalifikacji danego podmiotu jako „podmiotu publicznego” w rozumieniu RODO. Na marginesie niniejszych rozważań wskazać należy, że brak jednolitej definicji „podmiot publiczny” oraz dopuszczenie do sytuacji, w której każde państwo członkowskie może samodzielnie kształtować regulacje w tym zakresie, prowadzić będzie do niczym nieuzasadnionych rozbieżności w identyfikowaniu podmiotów, które są zobligowane do wyznaczenia IOD, w różnych porządkach prawnych państw członkowskich.

„Główną działalnością” administratora zgodnie z motywem 97 RODO jest taka działalność administratora, która „oznacza jego zasadnicze, a nie poboczne czynności”. W praktyce z pewnością pojawi się wiele trudności interpretacyjnych dotyczących kwalifikacji przetwarzania danych przez administratora, jako jego „głównej działalności”. Grupa Robocza art. 29 wskazuje w swoich wytycznych, że „»głównej działalności« nie należy interpretować w sposób wyłączający działalność w zakresie przetwarzania danych nierozerwalnie związaną z działalnością główną. Dla przykładu działalnością główną szpitali będzie zapewnianie opieki medycznej. Natomiast prowadzenie efektywnej opieki medycznej nie byłoby możliwe bez przetwarzania danych medycznych, jak np. historia choroby pacjenta. W związku z tym działalność polegająca na przetwarzaniu historii choroby pacjenta również powinna zostać zakwalifikowana jako działalność główna”2.

W związku z powyższym, uprawniony wydaje się wniosek, że przytłaczająca większość przedsiębiorców, w szczególności tych wykorzystujących w działalności nowoczesne technologie, zakwalifikowana zostanie jako administratorzy, których działalność stanowi „główną działalność” w zakresie przetwarzania danych w rozumieniu RODO.

Zobacz także:

Więcej o ochronie danych osobowych w module Informacja publiczna, bezpieczeństwo publiczne >>

Decyzja w sprawie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu

Poradnik omawia zmiany, które weszły w życie 1.6.2017 r. do ustawy z 14.6.1960 r. –Kodeksu postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1257), dotyczące bezpośrednio procesu wydawania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.
Nowelizacja KPA wprowadzają nowe elementy upraszczające postępowanie. Poradnik odpowiada na pytania dotyczące, m.in.: ustalania lokalizacji inwestycji celu publicznego, przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne, możliwości zawieszenia lub umorzenia postępowania.
Publikacja to praktyczny drogowskaz działania dla każdego urzędnika, do którego wpłynął wniosek o wydanie decyzji o warunkach zabudowy. Obok najnowszego orzecznictwa, książka zawiera liczne przykłady i wskazówki postępowania dotyczące przesłanek wydania decyzji o warunkach zabudowy oraz wzory dokumentów.

Fragment tekstu z poradnika:

Zmiany zasad ogólnych postępowania administracyjnego

W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na zmiany zasad ogólnych postępowania administracyjnego wprowadzone ustawą z 7.4.2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2017 r. poz. 935), która weszła w życie 1.6.2017 r. Nie prowadzą one bezpośrednio do ograniczenia pewnych praw lub rozszerzenia obowiązków, ale stanowią istotną wskazówkę przy wykładni bardziej szczegółowych przepisów. Jest to istotne tym bardziej, że zmiany uwzględniają niektóre elementy ważne w postępowaniach związanych z planowaniem przestrzennym.

Zgodnie z art. 7a KPA w przypadku, gdy przedmiotem postępowania jest:
1) nałożenie na stronę obowiązku;
2) ograniczenie/odebranie jej uprawnienia, – a w sprawie pozostają wątpliwości odnośnie treści danej normy prawnej, to wątpliwości te powinny zostać rozstrzygnięte na korzyść stron.

Wyjątkiem będzie sytuacja, kiedy sprzeciwiają się temu:
1) sporne interesy stron;
2) interesy osób trzecich, na które wynik postępowania ma bezpośredni wpływ.

Niewątpliwie, podobne zasady obowiązywały przy wydawaniu decyzji o warunkach zabudowy jeszcze przed wejściem w życie zmian w KPA. W tym miejscu warto rozważyć, czy zasada wyrażona w art. 7a KPA w jakikolwiek sposób modyfikuje procedurę dotyczącą ustalania warunków zabudowy. Przyczyną odmowy ustalenia warunków zabudowy i zagospodarowania terenu może być projektowanie inwestycji sprzecznej z dotychczasową funkcją terenu, czyli niedającą się z nią w praktyce pogodzić. Nie ma podstaw, aby funkcje terenu i zabudowy interpretować zawężająco, np. jako możliwość powstania budynków tylko tego samego rodzaju co zastane. Co istotne, rozumienie kontynuacji funkcji zabudowy i zagospodarowania terenu należy traktować szeroko, zgodnie z wykładnią systemową, która każe rozstrzygnąć wątpliwości na rzecz uprawnień właściciela czy inwestora po to, by mogła być zachowana zasada wolności zagospodarowania terenu, w tym jego zabudowy. Ograniczenia tej zasady wynikać mogą jedynie z przepisów prawa.

Zobacz także:

Więcej o decyzjach w sprawie warunków zabudowy znajdziesz w module Postępowanie administracyjne i egzekucyjne >>

Fundusz świadczeń socjalnych. Kadry – Podatki – Księgowość

Omówienie zmian dotyczących regulaminu zakładowego funduszu świadczeń socjalnych oraz zasad administrowania tego funduszu, które weszły w życie 1.1.2017 r.
Kompleksowe przedstawienie zagadnień związanych z, m.in.: tworzeniem regulaminu ZFŚS, zasadami administrowania, obowiązkami stosowania równych świadczeń dla pracowników i emerytów zakładu, sposobem ustalania kwoty odpisu rocznego i jej wyrównywania na zakończenie roku.
Pozycja ułatwi prowadzenie spraw związanych z administrowaniem środkami z funduszu świadczeń socjalnych. W szczególności pomocny będzie podział tematyki na rozdziały dotyczące poszczególnych świadczeń, liczne wzory i rozwiązania praktycznych problemów. Poradnik przeznaczony dla specjalistów zajmuących się funduszami socjalnymi w zakładach oraz księgowych.

Fragment tekstu z poradnika:

Rozdział IV. Ustalenie regulaminu gospodarowania ZFŚS

Podstawę prawną do ustanowienia regulaminu ZFŚS jako wewnątrzzakładowego aktu normatywnego zawiera przepis art. 8 ust. 2 FundŚwSocjU. Oparcie regulaminu na ustawie stanowi o uznaniu go za źródło prawa pracy w rozumieniu art. 9 KP. W regulaminie tym konkretyzowane są zasady gospodarowania środkami funduszu, przeznaczania tych środków na różne rodzaje działalności socjalnej i przyznawania indywidualnych świadczeń socjalnych.

Ważne

Regulamin jest podstawą gospodarowania środkami ZFŚS niezależnie od tego, czy pracodawca tworzy fundusz obowiązkowo (ze względu na zatrudnianie odpowiedniej liczby pracowników lub na podstawie wniosku zakładowej organizacji związkowej), czy też dobrowolnie.

Opracowanie regulaminu poprzedzane jest zwykle rozeznaniem potrzeb socjalnych potencjalnych beneficjentów (np. przy pomocy anonimowej ankiety) oraz oszacowaniem wielkości środków będących w dyspozycji funduszu. Za zgodność treści regulaminu z przepisami prawa odpowiada pracodawca.

Orzecznictwo

Pracodawca, jako podmiot uprawniony do wydania regulaminu i ustalenia jego treści (choć po uzgodnieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi lub z przedstawicielem załogi), jest także z tego tytułu odpowiedzialny za zgodność regulaminu z ustawą (wyrok SN z 20.8.2001 r., I PKN 579/00, OSNAPiUS 2003, Nr 14, poz. 331).

Zobacz także:

Więcej o funduszu świadczeń socjalnych znajdziesz w module Kadry i płace >>

Osoby prawne kościoła katolickiego – opodatkowanie podatkiem od nieruchomości

Omawia szczegółowo kwestię opodatkowania przedmiotów, w stosunku do których za podatnika uznawane są kościelne osoby prawne. Uwzględnia zmiany w przepisach podatkowych, które obowiązują w tym zakresie od: 1.1.2017 r., 1.3.2017 r., 1.7.2017 r.
Zawiera obszerne wyjaśniania zagadnień podatkowych związanych z osobami prawnymi kościoła katolickiego, wzbogacone o orzecznictwo i interpretacje organów podatkowych.
Praktycy zajmujący się zawodowo podatkami znajdą w poradniku szereg odpowiedzi na trudne pytania dotyczące, m.in.: odrębnego zwolnienia z podatku od nieruchomości osób prawnych kościoła katolickiego, opodatkowania gruntów pod plebanię i cmentarze.

Fragment tekstu z poradnika:

4. Kościelne osoby prawne – odrębne zwolnienie z podatku od nieruchomości

Zagadnienie opodatkowania podatkiem od nieruchomości tych przedmiotów, w zakresie których za podatnika uznawana jest kościelna osoba prawna wymaga wskazania na art. 1b ust. 1 PodLokU. Z normy tej wynika szczególne rozwiązanie, w świetle którego ulgi i zwolnienia podatkowe w zakresie podatków oraz opłat lokalnych przyznane kościołom i związkom wyznaniowym regulują odrębne ustawy.

Podstawa prawna ulg i zwolnień

W pierwszej kolejności przywołać należy art. 13 ust. 1 ustawy z 17.5.1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1153), zgodnie z którym majątek oraz przychody kościołów i innych związków wyznaniowych podlegają ogólnie obowiązującym przepisom podatkowym, z wyjątkami określonymi w odrębnych ustawach.Rozwiązanie tożsame prezentuje art. 55 ust. 1 KościółKatU, w świetle którego majątek i przychody kościelnych osób prawnych podlegają ogólnym przepisom podatkowym, z wyjątkami określonymi w art. 55 ust. 2–6 KościółKatU.

Kościelne osoby prawne są zwolnione od opodatkowania, od świadczeń na fundusz gminny i fundusz miejski, od opodatkowania nieruchomości lub ich części stanowiących własność tych osób lub używanych przez nie na podstawie innego tytułu prawnego na cele niemieszkalne, z wyjątkiem części zajmowanej na wykonywanie działalności gospodarczej (art. 55 ust. 4 KościółKatU).

Zobacz także:

Więcej o opodatkowaniu osób prawnych znajdziesz w module Finanse publiczne, księgowość i podatki >>

Nowe treści w Legalis Administracja – wrzesień 2017

System Informacji Prawnej Legalis Administracja we wrześniu 2017 r. uzupełniony został w stosunku do poprzedniego miesiąca aż o 5 386 aktów prawnych (w tym: 357 z Dziennika Ustaw, Monitora Polskiego i dzienników resortowych; 3 912 aktów prawa miejscowego) oraz 19 057 orzeczeń (w tym 18 158 orzeczeń sądów).
Państwa uwagę zwracamy także na wzbogaconą bazę odautorskich porad (gotowe odpowiedzi na pytania i problemy zgłaszane przez jednostki publiczne – Praktyczne wyjaśnienia) i aktualności – 377 nowych treści.

To tylko wybrane treści, o które wzbogacony został w stosunku do poprzedniego miesiąca Legalis Administracja.

Zwracamy Państwa uwagę także na poszerzoną bazę poradników (dla urzędników, skarbników, sekretarzy, kierowników jednostek) opublikowanych on-line, które są powiązane z systemem aktów prawnych, m.in.:

Fundusz świadczeń socjalnych. Kadry – Podatki – Księgowość – wyd. 3; Maciej Nałęcz
Decyzja w sprawie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu – Maciej Nowak
Osoby prawne kościoła katolickiego – opodatkowanie podatkiem od nieruchomości – red.: Marek Piotrowski

Polecamy Państwu najnowsze komentarze, m.in.:

Świadczenia rodzinne. Świadczenia dla opiekunów – red.: Rafał Kopania
Ochrona terenów zieleni i zadrzewień. Art. 78-90 ustawy o ochronie zieleni – wyd. 2; Daria Danecka, Wojciech Radecki
Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko – red.: Tomasz Filipowicz, Alicja Plucińska-Filipowicz, Marek Wierzbowski

Zapraszamy do zapoznania się z plikiem, w którym graficznie przedstawiliśmy miesięczną aktualizację treści Legalis Administracja oraz prezentujemy dodane we wrześniu treści praktyczne, poradniki, komentarze Wydawnictwa C.H.Beck – do pobrania poniżej.

Nowości w Legalis Administracja – wrzesień 2017 >>

Prawo pocztowe. Komentarz

Omówienie najnowszych zmian w ustawie z 23.11.2012 r. – Prawo pocztowe (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1481), które weszły w życie w lipcu 2017 r. Pierwsza tak obszerna publikacja na rynku wydawniczym, która w szczegółowy sposób wyjaśnia zagadnienia związane z stosowaniem ustawy w praktyce.
Komentarz omawia, m.in.: zasady funkcjonowania rynku pocztowego w Polsce, w tym jego otwarcie na konkurencję, liberalizację oraz zasady świadczenia usług pocztowych w obrocie krajowym i zagranicznym.
Publikacja przeznaczona dla operatorów i odbiorców usług pocztowych oraz osób zainteresowanych zmianami w prawie pocztowym. Komentarz znajdzie się także w kręgu zainteresowań osób i instytucji współpracujących z, m.in.: Urzędem Komunikacji Elektronicznej, Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Głównym Inspektoratem Ochrony Danych Osobowych.

Fragment z książki:

KOMENTOWANY PRZEPIS

Art. 6 [Wpis do rejestru operatorów pocztowych]

1. Działalność pocztowa jest działalnością regulowaną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2016 r. poz. 1829, 1948, 1997 i 2255 oraz z 2017 r. poz. 460 i 819) i wymaga wpisu do rejestru operatorów pocztowych, zwanego dalej „rejestrem”.
2. Nie wymaga wpisu do rejestru działalność pocztowa polegająca na przyjmowaniu, sortowaniu, przemieszczaniu i doręczaniu druków bezadresowych.
3. Nie wymaga wpisu do rejestru działalność wykonywana przez agenta pocztowego na podstawie umowy agencyjnej, zawartej z operatorem pocztowym.
4. Nie wymaga wpisu do rejestru działalność pocztowa wykonywana przez podwykonawcę w imieniu operatora pocztowego na podstawie umowy zawartej w formie pisemnej.
5. Czasowe świadczenie usług pocztowych innych niż usługi powszechne przez przedsiębiorców z państw członkowskich w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 4 marca 2010 r. o świadczeniu usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2016 r. poz. 893 i 1948 oraz z 2017 r. poz. 60 i 1089) wymaga uzyskania wpisu do rejestru. Przepisy ust. 2-4 stosuje się.

1. Zakres regulacji
PrPoczt wskazuje, że gospodarcza działalność pocztowa jest działalnością regulowaną. Zgodnie z art. 5 pkt 5 SwobDziałGospU działalnością regulowaną jest działalność gospodarcza, której wykonywanie wymaga spełnienia szczególnych warunków, określonych przepisami prawa. W świetle art. 64 ust. 1 SwobDziałGospU, jeżeli przepis odrębnej ustawy stanowi, że dany rodzaj działalności jest działalnością regulowaną w rozumieniu SwobDziałGospU, to przedsiębiorca może wykonywać tę działalność, jeżeli spełnia szczególne warunki określone przepisami tej odrębnej ustawy i uzyska wpis w rejestrze działalności regulowanej. W przypadku działalności pocztowej te szczególne warunki wynikają z PrPoczt.

W art. 64–74 SwobDziałGospU zawarte są ogólne regulacje dotyczące prowadzenia rejestrów działalności regulowanej. Relacje między SwobDziałGospU a ustawami sektorowymi regulującymi gospodarczą działalność regulowaną określa art. 74 SwobDziałGospU. Zgodnie z nim w sprawach nieuregulowanych w art. 64–73 SwobDziałGospU stosuje się przepisy ustaw określających wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie wpisu do rejestru działalności regulowanej. Przepisy PrPoczt należy więc traktować jako lex specialis w stosunku do SwobDziałGospU. Stosuje się je w pierwszej kolejności, przed postanowieniami SwobDziałGospU.

Zgodnie z ust. 1 omawianego przepisu wpisowi do rejestru podlega działalność pocztowa, będąca działalnością gospodarczą. Zakres działalności pocztowej został zdefiniowany w art. 2 ust. 1 PrPoczt i obejmuje przyjmowanie, sortowanie, doręczanie przesyłek pocztowych, które to czynności mogą być wykonywane łącznie lub każda z nich może stanowić oddzielną usługę pocztową; przemieszczanie przesyłek pocztowych, o ile jest wykonywane łącznie z przynajmniej jedną spośród czynności, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 1 PrPoczt (czyli łącznie z przyjmowaniem, sortowaniem, doręczaniem); przesyłanie przesyłek pocztowych przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej, o ile na etapie przyjmowania, przemieszczania lub doręczania przekazu informacyjnego przyjmują one fizyczną formę przesyłki listowej; prowadzenie punktów wymiany umożliwiających przyjmowanie i wymianę korespondencji między podmiotami korzystającymi z obsługi tych punktów; realizowanie przekazów pocztowych.

2. Brak obowiązku wpisu

Przedsiębiorcy nie mają obowiązku składać wniosku o wpis do rejestru, jeżeli zamierzają wykonywać działalność pocztową ograniczoną jedynie do przyjmowania, sortowania, przemieszczania i doręczania druków bezadresowych. Z obowiązku rejestracji ustawodawca wyłączył także działalność wykonywaną przez agenta pocztowego (zdefiniowanego w art. 3 pkt 3 PrPoczt), który wykonuje działalność w imieniu i na rzecz operatora pocztowego, sam nim nie będąc, oraz działalność pocztową wykonywaną przez podwykonawcę w imieniu operatora pocztowego na podstawie pisemnej umowy (szerzej na ten temat przy omówieniu art. 35 ust. 3 PrPoczt). Nie dotyczy to umowy o współpracę zawieranej pomiędzy operatorami pocztowymi, a ma na celu wyłącznie umożliwienie realizacji usług przez podwykonawców bez konieczności uzyskania uprawnień operatorskich.

3. Przedsiębiorcy z państw członkowskich

Ustawa wprowadziła także obowiązek rejestracji działalności pocztowej prowadzonej przez przedsiębiorcę z państwa członkowskiego UE lub z państwa – członka Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), lub z państwa, które zawarło ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi umowę regulującą swobodę świadczenia usług, czasowo świadczącego w Polsce usługi. Wprawdzie przepis ust. 5 mówi tylko o działalności polegającej na czasowym świadczeniu usług, ale działalność ta obejmuje wszelkie czynności polegające na świadczeniu usług mieszczące się w zakresie działalności pocztowej, z ograniczeniami wynikającymi z ust. 1–4 art. 6 PrPoczt, które omówiono powyżej.

Zobacz także:

Więcej o zmianach w Prawie pocztowym znajdziesz w module Informacja publiczna, bezpieczeństwo publiczne >>

Reforma oświaty. Szkolnictwo niepubliczne, statuty, dotacja podręcznikowa

Omówienie zmian w oświacie, które wprowadza ustawa z 14.12.2016 r. – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 59) w okresie od czerwca do listopada 2017 r.
Poradnik odpowiada, m.in.: jak cofnąć zezwolenie na założenie szkoły/placówki, co powinien zawierać statut szkoły lub placówki publicznej, kto wypłaca dotację szkole, która w wyniku przekształcenia została włączona do szkoły ewidencjonowanej przez powiat.
Publikacja przeznaczona dla pracowników wydziału oświatowego urzędu gminy i starostwa powiatowego, dyrektorów szkół publicznych i niepublicznych oraz dyrektorów oddziałów przedszkolnych.

Fragment tekstu z poradnika:

5.1. Ogólna zawartość statutu

Nowe prawo oświatowe rezygnuje z delegacji dla ministra w sprawie wydania rozporządzenia ustalającego ramowe statuty dla szkół, utrzymując w mocy delegację do wydania rozporządzenia dotyczącego ramowych statutów placówek (art. 112 ust. 2 PrOśw). Wyjątkiem od tej reguły są placówki artystyczne, dla których, tak jak i dla szkół artystycznych, MKiDN określi, w drodze rozporządzenia, szczegółową organizację publicznych szkół i placówek artystycznych, uwzględniając prawidłową realizację ich celów i zadań (art. 113 PrOśw). Rezygnacja z ramowego statutu szkoły pociągnęła za sobą konieczność bardziej szczegółowego określenia zasad funkcjonowania szkoły oraz tego, co w statucie szkoły znaleźć się powinno. Mianowicie art. 98 PrOśw mówi o tym, że statut szkoły (również artystycznej) powinien zawierać:

1) nazwę i typ szkoły oraz jej siedzibę, a w przypadku, gdy szkoła wchodzi w skład zespołu szkół – także nazwę tego zespołu;
2) imię szkoły, o ile zostało jej nadane;
3) nazwę i siedzibę organu prowadzącego szkołę;
4) cele i zadania szkoły wynikające z przepisów prawa oraz sposób ich wykonywania, w tym w zakresie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej, organizowania opieki nad dziećmi niepełnosprawnymi, umożliwiania uczniom podtrzymywania poczucia tożsamości narodowej, etnicznej, językowej i religijnej, z uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa oraz zasad promocji i ochrony zdrowia;
5) organy szkoły oraz ich szczegółowe kompetencje, a także szczegółowe warunki współdziałania organów szkoły oraz sposób rozwiązywania sporów między nimi;
6) organizację pracy szkoły, w tym organizację oddziałów sportowych, mistrzostwa sportowego, dwujęzycznych, integracyjnych, specjalnych i klas wstępnych, o których mowa w art. 25 ust. 3 PrOśw (klasy wstępne przygotowujące uczniów do kontynuowania nauki w oddziałach dwujęzycznych – przyp. red.), z uwzględnieniem organizacji nauczania i oceniania w tych klasach, oraz organizację nauczania języka mniejszości narodowych, mniejszości etnicznych lub języka regionalnego, jeżeli szkoła takie oddziały lub nauczanie prowadzi, organizację wczesnego wspomagania rozwoju dzieci, jeżeli szkoła takie wspomaganie prowadzi, a także zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, jeśli szkoła takie zajęcia prowadzi;
7) zakres zadań nauczycieli, w tym nauczyciela wychowawcy i nauczyciela bibliotekarza, oraz innych pracowników szkoły, w tym także zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę, a także sposób i formy wykonywania tych zadań dostosowane do wieku i potrzeb uczniów oraz warunków środowiskowych szkoły;
8) szczegółowe warunki i sposób oceniania wewnątrzszkolnego uczniów, o którym mowa w art. 44b OświatU;
9) nazwę zawodu lub zawodów, w których kształci szkoła – w przypadku szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe;
10) szczegółową organizację praktycznej nauki zawodu – w przypadku szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe;
11) organizację zajęć edukacyjnych w ramach kształcenia zawodowego – w przypadku szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe;
12) organizację pracowni szkolnych, w szczególności pracowni ćwiczeń praktycznych, pracowni symulacyjnych oraz warsztatów szkolnych dla realizacji zajęć praktycznych, jeżeli szkoła takie pracownie i warsztaty posiada;
13) organizację dodatkowych zajęć dla uczniów, zwiększających szanse ich zatrudnienia, jeżeli szkoła takie zajęcia prowadzi;
14) organizację kształcenia ogólnego i zawodowego w przypadku pracowników młodocianych – w przypadku szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe;
15) określenie formy kształcenia – stacjonarnej lub zaocznej – w przypadku szkoły dla dorosłych;
16) organizację wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego;
17) prawa i obowiązki uczniów, w tym przypadki, w których uczeń może zostać skreślony z listy uczniów szkoły, a także tryb składania skarg w przypadku naruszenia praw ucznia;
18) rodzaje nagród i warunki ich przyznawania uczniom oraz tryb wnoszenia zastrzeżeń do przyznanej nagrody;
19) rodzaje kar stosowanych wobec uczniów oraz tryb odwoływania się od kary;
20) przypadki, w których dyrektor szkoły podstawowej może wystąpić do kuratora oświaty z wnioskiem o przeniesienie ucznia do innej szkoły;
21) sposób organizacji i realizacji działań w zakresie wolontariatu;
22) formy opieki i pomocy uczniom, którym z przyczyn rozwojowych, rodzinnych lub losowych jest potrzebna pomoc i wsparcie;
23) organizację biblioteki szkolnej oraz warunki i zakres współpracy biblioteki szkolnej z uczniami, nauczycielami i rodzicami oraz innymi bibliotekami;
24) organizację internatu, o ile został w szkole zorganizowany;
25) organizację świetlicy z uwzględnieniem warunków wszechstronnego rozwoju ucznia – w przypadku szkoły podstawowej i szkoły prowadzącej kształcenie specjalne, o której mowa w art. 127 ust. 1 PrOśw;
26) warunki stosowania sztandaru szkoły, godła szkoły oraz ceremoniału szkolnego, o ile zostały ustanowione.

W przypadku szkoły dla dzieci i młodzieży statut określa także:
1) organizację współdziałania z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi oraz innymi instytucjami działającymi na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży;
2) organizację i formy współdziałania szkoły z rodzicami w zakresie nauczania, wychowania, opieki i profilaktyki;
3) organizację współdziałania ze stowarzyszeniami lub innymi organizacjami w zakresie działalności innowacyjnej.

Cele i zadania szkoły dla dzieci i młodzieży, określone w statucie, muszą uwzględniać program wychowawczo-profilaktyczny szkoły, o którym mowa w art. 26 PrOśw.

W przypadku szkoły dla dorosłych statut powinien także określać zasady uczęszczania na wybrane zajęcia edukacyjne przez osoby przygotowujące się do egzaminów eksternistycznych, o których mowa w art. 10 OświatU.

Ustawa – Prawo oświatowe nakazuje, by – określając w statucie szkoły obowiązki ucznia – uwzględnić w szczególności jego obowiązki w zakresie (art. 99 PrOśw):
1) właściwego zachowania podczas zajęć edukacyjnych;
2) usprawiedliwiania, w określonym terminie i określonej formie, nieobecności na zajęciach edukacyjnych, w tym formy usprawiedliwiania nieobecności przez osoby pełnoletnie;
3) przestrzegania zasad ubierania się uczniów na terenie szkoły lub noszenia na terenie szkoły jednolitego stroju – w przypadku, o którym mowa w art. 100 PrOśw;
4) przestrzegania warunków wnoszenia i korzystania z telefonów komórkowych i innych urządzeń elektronicznych na terenie szkoły;
5) właściwego zachowania wobec nauczycieli i innych pracowników szkoły oraz pozostałych uczniów.

Zobacz także:

Więcej o reformie systemu oświaty znajdziesz w module Oświata >>

Rachunkowość i podatki w instytucjach kultury

Poradnik uwzględnia zmiany obowiązujące od 25.1.2017 r. dotyczące, m.in.: leasingu, księgowania różnic inwentaryzacyjnych, odliczania podatku naliczonego, obowiązków związane z Jednolitym Plikiem Kontrolnym.
Publikacja praktycznie odpowiada na pytania, m.in.: jak rozliczyć wydatki instytucji kultury, w jaki sposób wyceniać aktywa i pasywa, jak przeprowadzić czynności inwentaryzacyjne oraz w jaki sposób prowadzić ewidencję dotacji otrzymanych z budżetu JST.
Książka to pomoc dla głównych księgowych oraz osób odpowiedzialnych za finanse i rozliczenia w instytucjach kultury.

Fragment tekstu z poradnika:

Rozdział IV. Prewspółczynnik odliczenia podatku naliczonego (zakupy związane z czynnościami opodatkowanymi oraz niepodlegającymi opodatkowaniu VAT)

1. Bezpośredni i pośredni związek z działalnością opodatkowaną

W myśl art. 86 ust. 1 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 710 ze zm.; dalej: VATU) prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje w zakresie, w jakim nabyte towary bądź usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Związek pomiędzy nabywanym towarem/usługą a działalnością opodatkowaną prowadzoną przez podatnika może mieć zarówno charakter bezpośredni, jak i pośredni. W tym ostatnim przypadku ocena, czy dany towar/usługa służy pośrednio wykonywaniu czynności opodatkowanych, powinna być dokonywana w sposób obiektywny, przy uwzględnieniu logiki oraz doświadczenia życiowego. Bezpośredni związek wytwarzanych/nabywanych towarów (usług) z działalnością opodatkowaną podatnika zachodzi wówczas, gdy towary (usługi) służą dalszej odsprzedaży bądź też są niezbędne do wytworzenia innych towarów (usług), które po wytworzeniu staną się przedmiotem czynności opodatkowanej podatkiem VAT. Z kolei pośredni związek nabywanych/wytwarzanych towarów (usług) z działalnością opodatkowaną zachodzi wówczas, gdy wiążą się one z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa, mając przy tym pośredni związek z działalnością opodatkowaną prowadzoną przez podatnika, a tym samym osiąganym przez niego obrotem z tytułu czynności opodatkowanych. Innymi słowy, pośredni związek nabywanych towarów (usług) z działalnością opodatkowaną zachodzi wówczas, gdy nie przyczyniają się one bezpośrednio do osiągnięcia przez podatnika obrotu, np. przez ich odsprzedaż, ale wpływając na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania obrotu przez podatnika.

2. Odliczenie podatku naliczonego przy różnych rodzajach działalności

Powyższa kwestia nie budzi wątpliwości w sytuacji, gdy przedsiębiorca (podatnik VAT) prowadzi działalność w całości podlegającą opodatkowaniu lub w całości zwolnioną z podatku VAT. W pierwszym przypadku przysługuje mu prawo do pełnego odliczenia podatku naliczonego. W drugim zaś prawo do odliczenia nie występuje w ogóle. Jednak należy pamiętać, że znaczne grono podatników prowadzi w sposób równoległy kilka rodzajów działalności gospodarczej. Z czego tylko część z nich uprawnia do odliczenia podatku naliczonego, pozostałe zaś gałęzie wskazanego uprawnienia nie dają. Sytuacja staje się jeszcze bardziej skomplikowana w rozliczeniach dokonywanych przez podmioty zajmujące się kulturą. Jednostki te bowiem wykonują czynności będące w ogóle poza zakresem VATU, czynności zwolnione od podatku VAT oraz czynności opodatkowane rzeczonym podatkiem. Co więcej, między tymi podmiotami nie można postawić znaku równości (jako całą grupą instytucji rozliczających się w ten sam sposób).

Podmioty zajmujące się działalnością kulturalną tworzą bowiem szeroki krąg instytucji publicznych, organizacji pozarządowych i prywatnych. Każda z nich nakierowana jest na inny profil działania (czynności odpłatne, nieodpłatne oraz mieszane).

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z 25.10.1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 862; dalej: DziałKultU) działalność kulturalna polega na tworzeniu, upowszechnianiu i ochronie kultury. Państwo sprawuje mecenat nad działalnością kulturalną polegający na wspieraniu i promocji twórczości, edukacji i oświaty kulturalnej, działań i inicjatyw kulturalnych oraz opieki nad zabytkami (ust. 2 DziałKultU). Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego może wspierać finansowo, w ramach mecenatu państwa, realizację planowanych na dany rok zadań związanych z polityką kulturalną państwa, prowadzonych przez IK i inne podmioty nienależące do sektora finansów publicznych (ust. 3 DziałKultU). Ten mecenat sprawują także organy JST w zakresie ich właściwości (ust. 4 DziałKultU).

Stosownie do art. 2 DziałKultU formami organizacyjnymi działalności kulturalnej są w szczególności: teatry, opery, operetki, filharmonie, orkiestry, instytucje filmowe, kina, muzea, biblioteki, domy kultury, ogniska artystyczne, galerie sztuki oraz ośrodki badań i dokumentacji w różnych dziedzinach kultury.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 i 2 DziałKultU podmioty prowadzące działalność kulturalną mogą otrzymywać dotacje celowe na realizację zadań państwowych. Organizacje pozarządowe prowadzące działalność kulturalną mogą otrzymywać dotacje celowe z budżetu państwa, z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, na zadania objęte mecenatem państwa, w tym dotacje celowe na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji.

Jak wskazano powyżej, formami organizacyjnymi działalności kulturalnej są w szczególności: teatry, opery, operetki, filharmonie, orkiestry, instytucje filmowe, kina, muzea, biblioteki, domy kultury, ogniska artystyczne, galerie sztuki oraz ośrodki badań i dokumentacji w różnych dziedzinach kultury. Podmioty te mogą przybierać różne formy działania (jednostki państwowe, samorządowe, prywatne). Do tego finanse na prowadzenie działalności mogą otrzymywać z różnych źródeł (źródła prywatne, dofinansowania „państwowe”).

Część podmiotów zajmujących się kulturą dokonuje jedynie sprzedaży, i to często tylko sprzedaży opodatkowanej podatkiem VAT (np. większość teatrów, kin czy oper).

Przykład

Kino „Syrena” w Łowiczu jest czynnym podatnikiem VAT. W ramach swojej działalności kino sprzedaje bilety na oferowane projekcje filmów. W godzinach przedpołudniowych w seansie uczestniczą najczęściej szkoły podstawowe, po południu i w godzinach wieczornych – osoby indywidualne. Kino dokonuje także sprzedaży przekąsek i napoi. Wynajmuje również powierzchnie reklamowe. Kino nie organizuje żadnych świadczeń nieodpłatnych.

Część wskazanych podmiotów dokonuje wprawdzie sprzedaży (tylko sprzedaży – nie świadcząc żadnych czynności nieodpłatnie), jednak zarówno sprzedaży opodatkowanej podatkiem VAT, jak i zwolnionej z tego podatku (zw).

Przykład

Teatr Miejski w Gdyni jest czynnym podatnikiem VAT. Prowadzi działalność kulturalną z dziedziny teatru, muzyki, baletu i plastyki. Teatr podejmuje wszelkie formy działalności mające na celu tworzenie, upowszechnianie i promowanie kultury. Prowadzi również działalność impresaryjną. Wszystkie swoje czynności teatr wykonuje odpłatnie – wystawia przedstawienia, organizuje koncerty, wynajmuje powierzchnię komercyjną, prowadzi działalność impresaryjną (czynności opodatkowane 8% oraz 23% podatkiem VAT). Dodatkowo teatr prowadzi także działalność edukacyjną i kulturalną korzystającą ze zwolnienia z podatku VAT (zw). Ponadto udostępnia też lokale na cele mieszkalne (czynność zwolniona z podatku VAT – zw).

Pozostaje jeszcze trzeci rodzaj wyżej wymienionych podmiotów. Te ostatnie dokonują zarówno sprzedaży (opodatkowanej podatkiem VAT oraz zwolnionej z tego podatku – zw), jak również wykonują świadczenia statutowe nieodpłatne, które są dotowane z budżetu państwa, budżetów JST lub innych dofinansowań (tzw. czynności poza VAT).

Przykład

Centrum Kultury w Starogardzie Gdańskim jest czynnym podatnikiem VAT. Jest to IK posiadająca osobowość prawną. Centrum Kultury prowadzi działalność kulturalną z dziedziny teatru, muzyki, baletu i plastyki. Podejmuje wszelkie formy działalności mające na celu tworzenie, upowszechnianie i promowanie kultury – sprzedaje bilety na organizowane spektakle teatralne oraz koncerty muzyczne (sprzedaż opodatkowana 8% stawką podatku VAT), wynajmuje powierzchnię (sprzedaż opodatkowana 23% stawką podatku VAT), organizuje (np. na odpłatne zamówienie urzędu miasta) niebiletowane działania kulturalne (występy chóru i zespołu tańca uświetniające imprezy plenerowe gminy) – sprzedaż zwolniona z podatku VAT. Dodatkowo prowadzi także nieodpłatne zajęcia kulturalne dla dzieci i młodzieży. Zajęcia są finansowane z otrzymywanych dotacji – ogólnej oraz celowych (czynności będące poza zakresem VATU).

Przykład

Centrum Kultury w Bydgoszczy prowadzi wielokierunkową działalność w dziedzinie promocji kultury, wychowania, edukacji oraz upowszechniania kultury i sztuki. Podstawowym celem działania jest pozyskanie i przygotowanie społeczności lokalnej do aktywnego uczestnictwa w kulturze oraz w promocji kultury w kraju i za granicą. Działania statutowe świadczone nieodpłatnie to w szczególności: ogólnodostępne imprezy kulturalne (konkursy, koncerty), święta okazjonalne (Dni Miasta, Dzień Dziecka, Dzień Matki), dożynki gminne. Działania statutowe świadczone odpłatnie to w szczególności: zajęcia kół zainteresowań: plastycznych, tanecznych, modelarskich, nauki śpiewu lub gry na instrumentach – odpłatność w postaci wpisowego (miesięcznie), bilety wstępu do kina, współorganizacja imprez kulturalnych. Czynności realizowane w ramach działalności gospodarczej (sprzedaży) to w szczególności: usługi reklamowe, wynajem sali, wypożyczenie instrumentu.

Wskazane powyżej druga i trzecia grupa podmiotów zajmujących się kulturą (w ramach niniejszego rozdziału interesuje nas głównie trzecia grupa) bardzo często nie są w stanie dokładnie przyporządkować dokonywanych zakupów do nieodpłatnych świadczeń statutowych oraz działań, które stanowią sprzedaż (opodatkowaną lub zwolnioną z podatku VAT). Te zakupy służą bowiem w części każdej z tych czynności.

Przykład

Centrum Kultury w Starogardzie Gdańskim jest czynnym podatnikiem VAT. Jest to IK, która prowadzi działalność kulturalną z dziedziny teatru, muzyki, baletu i plastyki. Centrum Kultury dokonuje sprzedaży biletów na organizowane spektakle teatralne oraz koncerty muzyczne (sprzedaż opodatkowana 8%), wynajmuje powierzchnię komercyjną (sprzedaż opodatkowana 23%), organizuje (na odpłatne zamówienie urzędu miasta) niebiletowane działania kulturalne (występy chóru i zespołu tańca) – sprzedaż zwolniona od podatku VAT. Dodatkowo prowadzi także nieodpłatne zajęcia kulturalne dla dzieci i młodzieży. Zajęcia są finansowane z otrzymywanych dotacji – ogólnej oraz celowych (czynności będące poza zakresem VATU). Zakupy związane z utrzymaniem i eksploatacją pomieszczeń Centrum Kultury, zakupy wyposażenia oraz rekwizyty teatralne służą zatem jednocześnie czynnościom opodatkowanym podatkiem VAT, zwolnionym z podatku VAT oraz będącym poza zakresem VATU. Powstaje wątpliwość, w jaki sposób Centrum Kultury powinno odliczyć podatek naliczony wynikający z faktur dokumentujących dokonane zakupy.

Powyższe zagadnienie jest przedmiotem regulacji zarówno Dyrektywy VAT, jak i VATU. System odliczania podatku naliczonego powinien być bowiem tak skonstruowany, aby w jak najszerszy sposób pozwalał na odliczenie podatku naliczonego związanego z działalnością dającą prawo do odliczenia podatku i jednocześnie zapobiegał sytuacjom odliczania podatku naliczonego związanego z czynnościami, które nie dają takiego prawa.

Ważne

Przepisy VATU jednoznacznie stwierdzają, że aby odliczyć podatek naliczony, należy wykazać związek zakupu z działalnością opodatkowaną. To prawo nie przysługuje zatem, gdy zakup służy działalności zwolnionej albo w ogóle niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT (czynności wykonywane poza reżimem VATU, czyli wyłączone z opodatkowania).

Zobacz także:

Więcej informacji na temat rachunkowości w instytucjach kultury znajdziesz w modułach Finanse publiczne, księgowość i podatki oraz Kultura i sport >>

Zaloguj się do Legalis Administracja

Wypróbuj Legalis Administracja przez 7 dni

Zaloguj się do Legalis Administracja