Raportowanie ESG: sektor rolno-spożywczy

Sektor rolno-spożywczy korzysta z zasobów, które są ograniczone, np. woda. Dlatego tak ważne jest racjonalne jej wykorzystanie. Odpowiednią „dawkę” wody mogą dozować inteligentne i precyzyjne narzędzia cyfrowe, czyli np. czujniki zbierające dane podłączone do aplikacji internetowej (internet rzeczy). Dzięki nim kontrolowane jest zużycie wody i zwiększana produktywność i wydajność plonów. Podobnie jest z CO₂ − jego emisję także można w przedsiębiorstwie ograniczać stosując internet rzeczy (IoT). Można także skupić się na inwentaryzacji emisji gazów cieplarnianych i warto zająć się tym jak najszybciej.

Świadomi konsumenci i przedsiębiorstwa kupujące płody rolne oczekują zdrowej żywności. Gospodarstwa rolne (także jako przedsiębiorstwa) są jej dostawcami. Jeśli firma kupująca od rolnika produkt jest przedsiębiorstwem notowanym na giełdzie, to od 30.4.2024 r. zobowiązana jest do raportowania ESG zgodnie z dyrektywą CSRD.

Zgodnie natomiast z GHG (globalny standard pomiaru i zarządzania emisjami gazów cieplarnianych (GHG) z działalności sektora prywatnego i publicznego, łańcuchów wartości i działań łagodzących – sporządza go globalna organizacja badawcza World Resources Institute [WRI]) przedsiębiorstwa muszą raportować swój ślad węglowy w zakresach:

W ramach GHG opracowano również zestaw narzędzi obliczeniowych, które mają pomóc przedsiębiorstwom w obliczaniu emisji gazów cieplarnianych i mierzeniu korzyści płynących z projektów łagodzenia zmian klimatu.

Gospodarstwo rolne (jako dostawca) musi wykazać się działaniami zgodnymi z wytycznymi ESG, mimo że bezpośrednio im nie podlega. Podmioty rolnicze będą stopniowo obejmowane standardami ESG. Można powiedzieć tak – duży biznes poprzez sprawozdania ESG wspiera zrównoważone praktyki rolne, pomaga tym samym transformacji sektora rolno-spożywczego. Przykładowo, gdy sieć handlowa zmniejsza emisję CO₂ i skupuje bezpośrednio od gospodarstwa rolnego płody rolne, to w swoim sprawozdaniu musi wykazać dane dotyczące emisji CO₂ nie tylko z własnej działalności, ale również emisje w całym łańcuchu dostaw. Zatem i gospodarstwo rolne (dostawca) musi zmniejszyć emisję CO₂. Stąd też nieobojętna dla np. sieci handlowej jest emisyjność nawet niewielkich gospodarstw rolnych nieobjętych obowiązkiem raportowania. Duże przedsiębiorstwa mogą jeszcze skorzystać z potencjału małych gospodarstw rolnych i skorzystać, z odpowiednio prowadzonych upraw, odliczając CO₂ od śladu węglowego.

Jeśli dostawca będący np. gospodarstwem rolnym nie spełni wymogów ESG to może doprowadzić do rezygnacji ze współpracy z nim dużego przedsiębiorstwa, które nie będzie w stanie wykazać swojego śladu węglowego.

Na zakończenie nadmienię, że nowoczesne firmy myślące o przyszłości, dbające o środowisko i społeczność, liderzy branż, firmy odpowiedzialnie społecznie itp. nie powinny unikać wymogów ESG.

Nękanie radnego a zawiadomienie przez gminę organów ścigania

W pytaniu nie wskazano konkretnie, o jakie zachowania w stosunku do radnego chodzi, dlatego trudno o precyzyjną odpowiedź w tej kwestii.

Wskazać należy, że pewne zachowania polegające na uporczywym nękaniu mogą kwalifikować się jako przestępstwo z art. 190a § 1 Kodeksu karnego i są ścigane na wniosek pokrzywdzonego, a zatem to nie gmina, a radny powinien wystąpić z wnioskiem o ściganie.

Z kolei w pytaniu wskazano, że radny chce wystąpić z pozwem, co może wskazywać na naruszenie dóbr osobistych i kwalifikować się jako sprawa cywilna (art. 24 § 1 Kodeksu cywilnego). W takich przypadkach z pozwem również powinien wystąpić radny jako pokrzywdzony, a nie gmina.

Niezależnie od powyższego, wskazać należy, że radny, w związku z wykonywaniem mandatu, korzysta z ochrony jak funkcjonariusz publiczny. Przepisy Kodeksu karnego przewidują zarówno szczególną jego ochronę, jak i odpowiedzialność karną, a przestępstwa wymienione w rozdziale XXIX Kodeksu karnego, takie jak np. znieważenie funkcjonariusza publicznego, są ścigane z oskarżenia publicznego, tj. z urzędu. W takich przypadkach zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa powinny wnieść organy gminy oraz także sam radny.

Zgodnie z art. 304 § 2 Kodeksu postępowania karnego instytucje państwowe i samorządowe, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub Policję oraz przedsięwziąć niezbędne czynności do czasu przybycia organu powołanego do ścigania przestępstw lub do czasu wydania przez ten organ stosownego zarządzenia, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów przestępstwa.

Wobec powyższego, jeżeli dane zachowania w stosunku do radnego mogą kwalifikować się jako przestępstwa ścigane z urzędu, to organy gminy mają obowiązek zawiadomić organy ścigania. W pozostałych przypadkach to radny jako poszkodowany czy pokrzywdzony powinien zainicjować postępowanie.

Od czerwca 2024 r. wyższe limity dla dorabiających emerytów i rencistów

Kiedy zawieszenie albo zmniejszenie świadczenia

Od 1.6.2024 r. zmieniły się limity zarobków dla emerytów, którzy nie osiągnęli powszechnego wieku emerytalnego oraz rencistów. Limity są wyższe więc można więcej dorobić do świadczenia.

Aby nie narazić się na zmniejszenie wcześniejszej emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy lub renty rodzinnej, przychód nie może przekroczyć 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. W miesiącach czerwcu, lipcu i sierpniu 2024 r. ( jest to kwota 5703,20 zł brutto).

Jeśli natomiast przychód przekroczy 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, ale nie będzie wyższy niż 130% tego wynagrodzenia (od 1.6.2024 r. – 10 591,60 zł brutto), to świadczenie zostanie zmniejszone o kwotę przekroczenia, ale nie więcej niż o kwotę maksymalnego zmniejszenia. Wynosi ona obecnie 890,63 zł dla emerytur i rent z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i 668,01 zł dla rent z tytułu częściowej niezdolności do pracy, a także 757,08 zł dla rent rodzinnych, do których uprawniona jest jedna osoba.

Te same zasady dotyczą dorabiania do renty socjalnej. Są one takie same jak dla emerytów i osób uprawnionych do rent z tytułu niezdolności do pracy. Dla wielu osób pobierających rentę socjalną oznacza to możliwość pobierania renty w pełnej lub zmniejszonej wysokości.

Kto może dorabiać bez ograniczeń

Emeryci, którzy ukończyli powszechny wiek emerytalny, mogą dorabiać do swojego świadczenia bez ograniczeń.

ZUS nie zawiesi ani nie zmniejszy świadczenia także osobie, która ma prawo do emerytury częściowej.

Bez ograniczeń mogą również dorabiać osoby, które pobierają renty dla inwalidów wojennych, renty dla inwalidów wojskowych lub renty rodzinne po uprawnionych do tych świadczeń.

Jeżeli osoba pobiera rentę rodzinną jako świadczenie korzystniejsze od ustalonej emerytury z tytułu ukończenia powszechnego wieku emerytalnego, to renta ta przysługuje w pełnej wysokości, niezależnie od dodatkowych zarobków.

Ponoszenie przez Skarb Państwa i JST kosztów nieopłaconej prawnej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu

W Dz.U. z 2024 r. pod poz. 763 opublikowano rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 14.5.2024 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu.

Z rozporządzenia wynika, że koszty nieopłaconej pomocy prawnej ponoszone przez Skarb Państwa albo JST obejmują:

Opłatę ustala się w wysokości określonej w rozdziałach 2‒5 rozporządzenia, przy czym nie może ona przekraczać wartości przedmiotu sprawy. Ustalenie opłaty w wysokości wyższej, a nieprzekraczającej 600 % opłat określonych w rozdziałach 2‒5 następuje z uwzględnieniem:

Opłatę taką podwyższa się o kwotę VAT wyliczoną według stawki podatku obowiązującej dla tego rodzaju czynności na podstawie przepisów o VAT.

Rozporządzenie określa wysokość opłaty w:

Tym samym traci moc rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 3.10.2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu, zaś do spraw wszczętych i niezakończonych przed 5.6.2024 r. stosuje się przepisy nowego rozporządzenia.

Dofinansowanie wynagrodzeń pracowników w ramach programów rządowych z zakresu pomocy społecznej – zmiany w trzech ważnych ustawach!

Ustawą z 26.4.2024 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2024 r. poz. 743) wprowadzono zmiany w przepisach trzech ustaw: o pomocy społecznej (dalej: PomSpołU), o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (dalej: OpDzieciU) oraz o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (dalej: WspRodzU). Z nowych przepisów wynika, że Rada Ministrów może przyjąć rządowy program dofinansowania wynagrodzeń oraz kosztów składek od tych wynagrodzeń pracowników określonych w tym programie, zatrudnionych w:

1) jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej,

2) żłobkach lub klubach dziecięcych,

3) jednostkach organizacyjnych wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej

– prowadzonych przez JST lub na ich zlecenie (art. 24 ust. 3 PomSpołU, art. 63a ust. 1 OpDzieciU, art. 187b ust. 1 WspRodzU).

Środki z programu przeznacza się w całości na zwiększenie wynagrodzeń pracowników oraz pokrycie kosztów składek od tych wynagrodzeń, a także odpowiednio pracowników zatrudnionych w żłobkach lub klubach dziecięcych oraz dziennych opiekunów.

Na koniec, w odniesieniu do dotacji na programy realizowane zgodnie z przepisami PomSpołU, zastosowanie znajdzie art. 115 ust. 2 PomSpołU, zgodnie z którym, jeżeli środki przeznaczone na dotację pochodzą m.in. z programów rządowych, wysokość dotacji może przekroczyć 80% kosztów realizacji zadania. Natomiast do udzielenia dotacji celowej na dofinansowanie programu rządowego realizowanego zgodnie z przepisami OpDzieciU oraz WspRodzU, nie ma zastosowania przepis art. 128 ust. 2 FinPubU, zgodnie z którym kwota dotacji na dofinansowanie zadań własnych bieżących i inwestycyjnych nie może stanowić więcej niż 80% kosztów realizacji zadania, chyba że odrębne ustawy stanowią inaczej.

Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy − Prawo ochrony środowiska oraz niektórych ustaw związanych z ochroną środowiska

Projektowana ustawa o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw wprowadza zmiany w kluczowych z punktu widzenia ochrony środowiska aktach prawnych.

Zmiany dotyczą następujących ustaw:

Projekt wprowadzając zmiany we wskazanych ustawach ma na celu wsparcie przedsięwzięć prośrodowiskowych zarówno na szczeblu centralnym jak i samorządowym, w szczególności mając na uwadze działania dotyczące adaptacji do zmian klimatu, poprawy jakości powietrza oraz usprawnienia systemu zarządzania emisjami.

Ograniczenie skutków pogłębiających się zmian klimatu w miastach ma bezpośredni wpływ nie tylko na życie obywateli, ale także dynamiczny rozwój gospodarczy kraju oraz regionów. To samo odnosi się do prawa do oddychania czystym powietrza. W tym celu zaproponowane zostały odpowiednie przepisy, które pozwolą na dalszą efektywną realizację przedsięwzięć mających na celu ograniczenie negatywnego wpływu sektora mieszkalnictwa na stan powietrza oraz jeszcze efektywniejszą realizację narzędzi finansowych dedykowanych temu zadaniu.

Zaproponowane w projekcie zmiany polegają na:

• wyodrębnieniu puli środków w budżecie obywatelskim, które mają zostać przeznaczone na projekty związane z ochroną miejskiego środowiska przyrodniczego, których realizacja ma prowadzić do zwiększania powierzchni biologicznie czynnej oraz retencji wód opadowych i roztopowych,
• doprecyzowaniu przygotowywanej przez samorząd województwa polityki rozwoju województwa o kontekst prowadzenia działań na rzecz ochrony klimatu oraz działań adaptacyjnych, zmniejszających podatność na zmiany klimatu,
• wprowadzeniu obowiązku opracowania miejskich planów adaptacji do zmian klimatu przez miasta o liczbie mieszkańców równej lub większej niż 20 tys.,
• określeniu działań zmniejszających podatność na zmiany klimatu, a w szczególności rekomendacji i wniosków zawartych w miejskich planach adaptacji do zmian klimatu, jako jednego z kluczowych elementów polityki przestrzennej,
• doprecyzowanie przepisów ŚrodInfU dotyczących zakresu oraz elementów niezbędnych oceny oddziaływania na środowisko w obszarze dotyczącym analiz klimatycznych (wprowadzenie obowiązku wykonania analizy podatności przedsięwzięcia na zmiany klimatu, obejmującej analizę narażenia oraz odporności przedsięwzięcia na zmiany klimatu, zgodnie z treścią dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/52/UE z 16.4.2014 r. zmieniającej dyrektywę 2011/52/UE w sprawie oceny wpływu wywieranego przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko (Dz.Urz. UE 26 z 28.01.2012, str. 1, z późn. zm.).

Źródło: https://www.sejm.gov.pl/Sejm10.nsf/druk.xsp?nr=385

Projekt nowelizacji ustawy o gospodarce nieruchomościami

Projekt dotyczy skrócenia ustawowego terminu na wszczęcie postępowania w sprawie ustalenia opłaty adiacenckiej.

Aktualnie zgodnie z art. 98a ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami (podział na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego) i art. 142 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami (stworzenie warunków do podłączenia nieruchomości do poszczególnych urządzeń infrastruktury technicznej albo po stworzeniu warunków do korzystania z wybudowanej drogi) wójt, burmistrz albo prezydent miasta może ustalić opłatę adiacencką w terminie do 3 lat.

Wnioskodawcy proponują skrócenie tych terminów do 18 miesięcy. Obecne terminy wskazane w powołanych przepisach są w ocenie Komisji za długie. Taka sytuacja stwarza wśród właścicieli nieruchomości dużą niepewność, ogranicza swobodę kształtowania przez nich budżetu gospodarstwa domowego i buduje poczucie braku zaufania do Państwa.

Wnioskodawcy podnoszą jednocześnie, że z uwagi na tak istotne skrócenie terminu celowe jest pozostawienie odpowiedniego okresu vacatio legis, aby wójt, burmistrz albo prezydent miasta mający prawo wszczęcia postępowania w sprawie ustalenia opłaty adiacenckiej miał realną możliwość dostosowania swoich działań do tej zmiany.

W wyniku zakładanej nowelizacji zasadniczym skutkiem społecznym i prawnym projektowanej ustawy będzie zwiększenie zaufania obywateli do Państwa poprzez realne skrócenie maksymalnego czasu postępowania prowadzonego przez organy administracji publicznej od momentu wystąpienia określonego zdarzenia do momentu zakończenia całego postępowania.

Projekt trafił do Biura Analiz Sejmowych i do Biura Ekspertyz i Oceny Skutków Regulacji.

Rozporządzenie w sprawie subsydiów zagranicznych zakłócających rynek wewnętrzny – konsekwencje dla zamawiającego

Przepisy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2560 z 14.12.2022 r. w sprawie subsydiów zagranicznych zakłócających rynek wewnętrzny nie modyfikują przepisów dotyczących udzielania zamówień publicznych ani nie mają wpływu na prowadzenie postepowań w sprawie zamówienia publicznego. Przepisy te pozostają „na zewnątrz” procedury udzielania zamówień publicznych, w związku z tym ich dotrzymanie albo niedotrzymanie nie może być rozpatrywane pod kątem naruszenia przepisów o zamówieniach publicznych. Przepisy te jednak obowiązują i w pierwszej kolejności ich bezpośrednim adresatem na tle postępowania o udzielenie zamówienia publicznego są wykonawcy. Niezależnie od tego, czy zamawiający zawarł w ogłoszeniu jakąkolwiek informację wynikającą z ww. rozporządzenia czy jej nie zawarł, stosowne obowiązki ciążą na wykonawcach z mocy samego prawa.

Ponadto wynikające z ww. rozporządzenia obowiązki mają charakter informacyjny, a ich adresatem są organy UE oraz wykonawcy, a zamawiający wyłącznie jako przekazujący i wstępnie analizujący stosowne dokumenty.

W art. 29 ww. rozporządzenia nakłada się na wykonawców, zamawiającego oraz KE pewne wymagania, w ramach których rolą zamawiającego jest przekazywanie dokumentów uzyskanych od wykonawców, względnie ich ograniczona analiza (art. 29 ust. 2–3 i 7 ww. rozporządzenia). Brak w tym przepisie jakiegokolwiek klarownego odniesienia do treści ogłoszenia o zamówieniu czy szerzej, warunków zamówienia.

Jednakże zgodnie z art. 28 ust. 6 ww. rozporządzenia instytucja zamawiająca lub podmiot zamawiający informują w ogłoszeniu o zamówieniu lub, w przypadku postępowania bez uprzedniej publikacji, w dokumentach zamówienia, że wykonawcy objęci są obowiązkiem zgłoszeniowym określonym w art. 29 ww. rozporządzenia. Jednak brak takiej informacji pozostaje bez uszczerbku dla stosowania niniejszego rozporządzenia w odniesieniu do zamówień wchodzących w zakres jego stosowania. Treść cytowanego przepisu, jak wskazano powyżej, pozostaje bez wpływu na skuteczność podejmowanych w postępowaniu czynności, ważność postępowania czy zawartej umowy oraz dyscypliny finansów publicznych. Ma ona charakter wyłącznie informacyjny (nie wywołujący negatywnych skutków prawnych w braku takiej informacji), co wydaje się wprost zauważać unijny prawodawca – „brak takiej informacji jest bez uszczerbku dla stosowania niniejszego rozporządzenia w odniesieniu do zamówień wchodzących w zakres jego stosowania” oznacza, że obowiązki z rozporządzenia ciążące na wykonawcy istnieją niezależnie od informacji lub jej braku.

Na marginesie należy dodać, iż samo ww. rozporządzenie (w tym wskazany obowiązek informacyjny) dotyczy wyłącznie postępowań o bardzo dużej wartości (ponad 250 ml euro – art. 28 ust. 1 lit a ww. rozporządzenia), względnie subsydiów o wartości jednostkowej ponad 4 mln euro – to drugie jednak nie należy do zagadnień zamówieniowych w ogóle.

Sztuczna inteligencja w ujęciu prawnym – przepisy przyjęte przez Radę UE

Sztuczna inteligenta dynamicznie wkracza w najróżniejsze aspekty życia i działalności człowieka, niosąc z jednej strony wiele technologicznych udogodnień, z drugiej – niekontrolowane działania mogą stwarzać wiele zagrożeń. W związku z potencjalnymi niebezpieczeństwami UE postanowiła wziąć pod kontrolę ten aspekt, koncentrując się na przejrzystości i bezpieczeństwie systemów AI, a także ich identyfikowalności i przyjazności dla środowiska

Zgodnie z założeniami nowego unijnego aktu poszczególne systemy AI zostały podzielone grupy, w zależności od poziomu ryzyka, jakie niosą ze sobą: oprogramowanie wysokiego ryzyka, technologie ograniczonego i minimalnego wpływu oraz systemy nieakceptowalne, które będą w UE zakazane (z pewnymi wyjątkami, służącymi do egzekwowania prawa).

Zakazane systemy AI niedopuszczalnego ryzyka (niosące zagrożenie dla ludzi) to np. manipulacja poznawczo-behawioralna ludźmi (np. zabawki aktywowane głosem zachęcające do niebezpiecznych zachowań), klasyfikacja obywateli na podstawie ich cech osobistych, statusu społeczno-ekonomicznego, zachować (tzw. scoring), identyfikacja biometryczna i kategoryzacja osób fizycznych.

Systemy AI wysokiego ryzyka to z kolei systemy, które negatywnie wpływają na podstawowe prawa i bezpieczeństwo, podzielono na dwie kategorie:

1. stosowane w produktach objętych unijnymi przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa produktów (np. zabawki, samochody, lotnictwo);
2. dotyczące 8 obszarów, które będą musiały zostać zarejestrowane w unijnej bazie danych (np. zatrudnianie, zarządzanie pracownikami i dostęp do samozatrudnienia, edukacja i szkolenia zawodowe, pomoc w interpretacji prawnej i stosowaniu prawa, ściganie przestępstw).

Systemy, które nie niosą ze sobą wysokiego poziomu ryzyka to tzw. generatywna sztuczna inteligencja, czyli systemy tworzące nowe treści (np. ChatGPT). Będą one podlegały przede wszystkim wymogom przejrzystości oraz praw autorskich (tj. ujawnienie, że wyprodukowane zostały przez AI, niegenerowanie nielegalnych treści, respektowanie praw autorskich).

Przepisy rozporządzenia wejdą w życie 20 dni po publikacji w Dzienniku Urzędowym UE. W pełni będą obowiązywać za dwa lata. Jednakże przedsiębiorstwa stosujące rozwiązania AI powinny już rozpocząć przygotowania do nowego otoczenia prawnego związanego z AI w zakresie wdrażania nowych procedur związanych z oceną ryzyka i przygotowywania potrzebnej dokumentacji.

Źródło: https://www.europarl.europa.eu/portal/pl

Prognoza płacy minimalnej w 2025 roku

Prognozowany wzrost płacy minimalnej

Rada Ministrów przyjęła Wieloletni Plan Finansowy Państwa (WPFP) na lata 2024–2027, z którego wynika, że średnioroczna inflacja wyniesie 5,2% w 2024 r., w 2025 r. 4,1%, a w 2026 r. 3,3%, natomiast w 2027 r. 2,5%. To oznacza, że o ile prognoza będzie utrzymywała się w kolejnych latach, nie czekają już nas podwójne podwyżki płacy minimalnej (styczeń/lipiec), tylko jedna od 1 stycznia.

Na podstawie danych zawartych w WPFP, FPP przygotowało prognozę, zgodnie z którą płaca minimalna w 2025 r. powinna wynieść:

Zgodnie z przepisami ustawy o minimalnym wynagrodzeniu Rada Ministrów musi przedstawić Radzie Dialogu Społecznego propozycję płacy minimalnej na 2025 r. do 15.6.2024 r. Jeżeli nie uda się osiągnąć porozumienia w Radzie Dialogu Społecznego, to Rada Ministrów najpóźniej w 15.9.2024 r. podejmie decyzję dotyczącą ostatecznej wysokości płacy minimalnej w 2025 r.

Wzrosną również składki na ubezpieczenia społeczne dla przedsiębiorców

Według obliczeń głównego ekonomisty FPP składki osób prowadzących działalność gospodarczą wzrosną w 2025 roku o 154,42 zł do poziomu 1754,74 zł miesięcznie + składka zdrowotna (w 2024 r. przedsiębiorcy płacą 1600,32 zł + składka zdrowotna). Składki przedsiębiorców są obliczane od podstawy wymiaru wynoszącej 60% kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, która została przyjęta w pracach nad ustawą budżetową na dany rok. Ostateczną wysokość składek na ubezpieczenia społeczne przedsiębiorców w 2025 r. poznamy w drugiej połowie 2024 r.