Ustawą z 26.4.2024 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2024 r. poz. 743) wprowadzono zmiany w przepisach trzech ustaw: o pomocy społecznej (dalej: PomSpołU), o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (dalej: OpDzieciU) oraz o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (dalej: WspRodzU). Z nowych przepisów wynika, że Rada Ministrów może przyjąć rządowy program dofinansowania wynagrodzeń oraz kosztów składek od tych wynagrodzeń pracowników określonych w tym programie, zatrudnionych w:
1) jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej,
2) żłobkach lub klubach dziecięcych,
3) jednostkach organizacyjnych wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej
– prowadzonych przez JST lub na ich zlecenie (art. 24 ust. 3 PomSpołU, art. 63a ust. 1 OpDzieciU, art. 187b ust. 1 WspRodzU).
Dofinansowanie wynagrodzeń może być wypłacane także w formie dodatku motywacyjnego. Program Rada Ministrów przyjmuje w drodze uchwały i jest on finansowany z dotacji celowej z budżetu państwa. Ponadto, dofinansowanie nie stanowi podstawy naliczania świadczeń, odszkodowań i innych wypłat, wynikających z odrębnych przepisów, w tym dodatkowego wynagrodzenia rocznego i nagród rocznych.
Środki z programu przeznacza się w całości na zwiększenie wynagrodzeń pracowników oraz pokrycie kosztów składek od tych wynagrodzeń, a także odpowiednio pracowników zatrudnionych w żłobkach lub klubach dziecięcych oraz dziennych opiekunów.
Na koniec, w odniesieniu do dotacji na programy realizowane zgodnie z przepisami PomSpołU, zastosowanie znajdzie art. 115 ust. 2 PomSpołU, zgodnie z którym, jeżeli środki przeznaczone na dotację pochodzą m.in. z programów rządowych, wysokość dotacji może przekroczyć 80% kosztów realizacji zadania. Natomiast do udzielenia dotacji celowej na dofinansowanie programu rządowego realizowanego zgodnie z przepisami OpDzieciU oraz WspRodzU, nie ma zastosowania przepis art. 128 ust. 2 FinPubU, zgodnie z którym kwota dotacji na dofinansowanie zadań własnych bieżących i inwestycyjnych nie może stanowić więcej niż 80% kosztów realizacji zadania, chyba że odrębne ustawy stanowią inaczej.
Jak stwierdzono w uzasadnieniu do projektu nowelizacji, nowe przepisy stanowią podstawę prawną do przyjmowania przez Radę Ministrów programów rządowych i określają ogólne warunki tych programów, natomiast zasady realizacji i rozliczenia przeznaczanych środków zostaną określone w poszczególnych programach.
