Dochody JST o charakterze cywilnoprawnym – przedawnienie

Instytucja przedawnienia została unormowana w przepisach art. 117 i n. KC.

Zgodnie z art. 117 § 2 KC po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednak zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.

Upływ terminu przedawnienia nie skutkuje wygaśnięciem roszczenia o zapłatę świadczenia pieniężnego, roszczenie to nie może być jednak dochodzone w trybie przymusowym. Sąd w przypadku podniesienia zarzutu przedawnienia nie uwzględni roszczenia, tym samym wierzyciel nie uzyska tytułu wykonawczego, a następnie egzekucyjnego. Procesowym następstwem skutecznego podniesienia zarzutu przedawnienia przez dłużnika będzie oddalenie przez sąd powództwa wniesionego przez wierzyciela. Jeżeli jednak dłużnik nie podniósł zarzutu przedawnienia, to pomimo upływu terminu przedawnienia sąd uwzględni roszczenie wierzyciela w sytuacji, jeżeli zachodzą pozostałe przesłanki do zasądzenia roszczenia (zob. A. Jedliński, Komentarz do art. 117 Kodeksu cywilnego, Lex/el.).

Dłużnik może natomiast, pomimo upływu terminu przedawnienia, spełnić swoje świadczenie.

Roszczenie o świadczenie okresowe

Stosownie do art. 118 KC, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi 6 lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – 3 lata. Jednak koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż 2 lata.

Roszczenie o świadczenie okresowe musi charakteryzować się następującymi cechami:

1) przedmiotem świadczenia są pieniądze lub rzeczy oznaczone rodzajowo,

2) w ramach jednego i tego samego stosunku prawnego dłużnik ma spełnić wiele świadczeń jednorazowych,

3) spełnienie tych świadczeń następuje w określonych regularnych odstępach czasu,

4) świadczenia te nie składają się na pewną z góry określoną całość (zob. A. Jedliński, Komentarz do art. 118 Kodeksu cywilnego, Lex/el.).

Cechy te spełniają w szczególności świadczenia z tytułu umowy najmu, dzierżawy, użytkowania, użytkowania wieczystego. Świadczeniem okresowym są także odsetki (umowne lub ustawowe) należne za opóźnienie w zapłacie ww. należności.

Bieg przedawnienia

Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie. Bieg przedawnienia roszczeń o zaniechanie rozpoczyna się od dnia, w którym ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje, nie zastosował się do treści roszczenia (art. 120 KC).

Bieg przedawnienia przerywa się:

1) przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;

2) przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje;

3) przez wszczęcie mediacji (art. 123 KC).

Roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo przed sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd, przedawnia się z upływem lat 10, chociażby termin przedawnienia roszczeń tego rodzaju był krótszy. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenia okresowe należne w przyszłości ulega przedawnieniu trzyletniemu (art. 125 KC).

Wniosek o wypłatę jednorazowego świadczenia pieniężnego

Wersja od 2022-03-16

Wniosek o wypłatę jednorazowego świadczenia pieniężnego (plik docx)

Podgląd wzoru może zawierać jego fragment. Pobierz plik, aby zapoznać się z całym wzorem.	Pobierz wzór

---

Częstotliwość odbioru określonych frakcji odpadów

Postanowiono w nim m.in. postanowiono, że:

3. Rada gminy określi, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, szczegółowy sposób i zakres świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów, w zamian za uiszczoną przez właściciela nieruchomości opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi, w szczególności częstotliwość odbierania odpadów komunalnych od właściciela nieruchomości i sposób świadczenia usług przez punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych.

Warto w tym miejscu przypomnieć, że organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, realizując przysługujące mu kompetencje powinien ściśle uwzględniać wytyczne zawarte w upoważnieniu kompetencyjnym. Przekroczenie kompetencji lub jej niewypełnienie przez radę przy podejmowaniu uchwały (np. w podanym wyżej zakresie przedmiotowym) powinno być traktowane jako istotne naruszenie prawa, skutkujące nieważnością uchwały odpowiednio: w zakresie, w którym przekroczono przyznane kompetencje albo w całości.

W kontekście poruszonego zagadnienia warto odnotować stanowisko wyrażone w rozstrzygnięciu nadzorczym Wojewody Śląskiego z 17.3.2022 r (NPII.4131.1.264.2022; http://dzienniki.slask.eu). We wskazanym rozstrzygnięcie nadzorczym ustalono w zakresie stanu faktycznego m.in.:

Analiza powyższych przepisów uchwały zmienianej prowadzi do wniosku, iż organ stanowiący gminy ustalił, że odpady tekstyliów i odzieży będą odbierane zarówno w sposób selektywny bezpośrednio z nieruchomości (nie określając jednak w § 4 uchwały zmienianej częstotliwości ich odbioru), jak również poprzez ich samodzielne dostarczenie do PSZOK-u.

W analizie prawnej, organ nadzoru stwierdził m.in., że jeżeli w uchwale podejmowanej na podstawie art. 6r ust. 3 CzystGmU organ przewiduje odbiór ww. frakcji odpadów komunalnych bezpośrednio z nieruchomości, to zgodnie z art. 6r ust. 3 CzystGmU, to obowiązany jest również określić częstotliwość ich odbioru. Ponadto, podano, że określenie częstotliwości odbierania odpadów komunalnych od właściciela nieruchomości jest elementem obligatoryjnym uchwały podejmowanej na podstawie art. 6r ust. 3 CzystGmU, co wynika wprost z treści wskazanego przepisu. Mając powyższe na uwadze, stwierdzono, że ustalenie odbioru określonej frakcji odpadów (tu: odpady tekstyliów i odzieży) bezpośrednio z nieruchomości, bez określenia częstotliwości ich odbierania oznacza niewypełnienie delegacji ustawowej z art. 6r ust. 3 CzystGmU i stanowi istotne naruszenie art. 6r ust. 3 CzystGmU w zw. z art. 7 Konst.

Podsumowując, stanowisko organu nadzoru ma prawne uzasadnienie. Rada gminy nie może w uchwale w sprawie sposobu i zakresu świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów pominąć ustalenia częstotliwości odbierania nowej frakcji odpadów, w tym przypadku frakcji dotyczącej tekstyliów i odzieży. Zaniechanie w tym zakresie przedmiotowym z dużym prawdopodobieństwem będzie skutkowało interwencją nadzorczą ze strony właściwego miejscowo wojewody.

Numer księgi wieczystej pozwala pozyskać dane osobowe – potwierdza to także RPO

RPO podczas spotkania z Głównym Geodetą Kraju przedstawił swoją ocenę, zgodnie z którą „powszechny dostęp do tak szczegółowych danych osób, którym te prawa przysługują, godził w autonomię informacyjną jednostki, istotnie ją ograniczając.”

Ocena RPO potwierdza argumentację Prezesa UODO, który w decyzji administracyjnej z 24 sierpnia 2020 roku nakazał GGK zaprzestanie udostępniania na portalu GEOPORTAL2 danych osobowych w zakresie numerów ksiąg wieczystych pozyskanych z ewidencji gruntów i budynków. UODO nałożył również karę pieniężną w wysokości 100 tys. zł za to, iż w związku z ujawnianiem numerów ksiąg wieczystych naruszono zasady zgodności z prawem przetwarzania danych osobowych. Udostępnianie tych danych było umyślne i bez podstawy prawnej.

UODO od samego początku w sprawie z GGK zwracał uwagę na to, iż numery ksiąg wieczystych przetwarzane w serwisie www.geoportal.gov.pl stanowią dane osobowe. Zgodnie z RODO „dane osobowe” oznaczają wszelkie informacje o zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osobie fizycznej („osobie, której dane dotyczą”); możliwa do zidentyfikowania osoba fizyczna to osoba, którą można bezpośrednio lub pośrednio zidentyfikować, w szczególności na podstawie identyfikatora takiego jak imię i nazwisko, numer identyfikacyjny, dane o lokalizacji, identyfikator internetowy lub jeden bądź kilka szczególnych czynników określających fizyczną, fizjologiczną, genetyczną, psychiczną, ekonomiczną, kulturową lub społeczną tożsamość osoby fizycznej.

Tymczasem poprzez ujawnianie numeru księgi wieczystej każdy zainteresowany może w łatwy sposób zdobyć takie dane jak np. imiona, nazwiska, imiona rodziców, numer PESEL, adres nieruchomości. To zaś może prowadzić do szeregu niebezpieczeństw związanych z wykorzystywaniem tych danych, jak choćby tzw. kradzież tożsamości, czyli podszywanie się pod daną osobę w celach przestępczych.

Fakt, iż publikacja numeru księgi wieczystej pozwala w łatwy sposób pośrednio zidentyfikować właścicieli nieruchomości i dlatego jest on daną osobową, potwierdził także Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, który 5 maja 2021 r. oddalił skargę GGK na decyzję Prezesa UODO.

Źródło: https://uodo.gov.pl/pl/138/2328

W jaki sposób należy dokonywać wykładni pojęcia „realizacja celu wywłaszczenia”?

Z kolei przepis art. 216 GospNierU. stanowi, iż przepisy ustawy o zwrocie wywłaszczonych nieruchomości stosuje się odpowiednio do nieruchomości przejętych lub nabytych na rzecz Skarbu Państwa na podstawie art. 6 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (Dz. U. z 1974 r. Nr 10, poz. 64 ze zm.).

Dominującym aktualnie w orzecznictwie poglądem związanym z rozumieniem pojęcia „realizacja celu wywłaszczenia”, w aspekcie o którym mowa w art. 216 GospNierU (wywłaszczenia dokonywane na podstawie aktów prawnych aktualnie nie obowiązujących) jest stanowisko, że celu wywłaszczenia dokonanego w dość odległej przeszłości nie można interpretować, w szczególności co do precyzji użytych w decyzji czy innym akcie wywłaszczeniowym sformułowań, według aktualnych standardów. Pogląd ten podziela sąd w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę. W przeszłości cel wywłaszczenia określany był na ogół ogólnikowo. Tak też należy interpretować to pojęcie obecnie. Nie jest koniecznym ustalanie, jakie konkretnie miało być przeznaczenie wywłaszczanego terenu, jeżeli w akcie wywłaszczeniowym wskazywano, że miała być to np. budowa miasta, osiedla czy szpitala. Dla uznania, że cel wywłaszczenia zrealizowano wystarczy wykazać, iż dany obszar został zagospodarowany, jako przestrzeń miejska, osiedlowa czy szpitalna.

Podkreślić jednak należy, że realizacja celu wywłaszczenia zawsze musi być rozumiana, jako celowe działania organów lub innych uprawnionych podmiotów, mających realizować cele, dla których wywłaszczenia dokonano. Brak zagospodarowania terenu lub zagospodarowania go sprzecznie z choćby ogólnie określonym celem wywłaszczenia, nie może być uznane za realizację celu wywłaszczenia i stanowić podstawy do odmowy zwrotu nieruchomości, o ile spełnione zostaną pozostałe przesłanki, o których mowa w art. 136 GospNierU.

Gmina nie może zaniechać utworzenia PSZOK

W pierwszym z przepisów podano, że gminy zapewniają czystość i porządek na swoim terenie i tworzą warunki niezbędne do ich utrzymania, a w szczególności tworzą w sposób umożliwiający łatwy dostęp wszystkim mieszkańcom gminy punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych, które zapewniają przyjmowanie co najmniej odpadów komunalnych wymienionych w pkt 5, odpadów niebezpiecznych, przeterminowanych leków i chemikaliów, odpadów niekwalifikujących się do odpadów medycznych, które powstały w gospodarstwie domowym w wyniku przyjmowania produktów leczniczych w formie iniekcji i prowadzenia monitoringu poziomu substancji we krwi, w szczególności igieł i strzykawek, zużytych baterii i akumulatorów, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, mebli i innych odpadów wielkogabarytowych, zużytych opon oraz odpadów tekstyliów i odzieży, a także odpadów budowlanych i rozbiórkowych z gospodarstw domowych.

Zgodnie z drugim przepisem ‒ gmina jest obowiązana utworzyć co najmniej jeden stacjonarny punkt selektywnego zbierania odpadów komunalnych, samodzielnie lub wspólnie z inną gminą lub gminami, lub wspólnie ze związkiem metropolitalnym.

W kontekście poruszonego zagadnienia warto odnotować ustalenia zawarte w wystąpieniu pokontrolnym RIO w Katowicach z 18.3.2022 r. (WK-610/39/4/21/22; https://riokatowice.bip.net.pl).

W ramach ww. kontroli regionalna izba obrachunkowa ustaliła, że: Do dnia zakończenia kontroli Gmina (….) zaniechała utworzenia stacjonarnego punktu selektywnego zbierania odpadów komunalnych, czym naruszono przepis art. 3 ust. 2b ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. z 2016 r., poz. 250 z późn. zm.), gmina jest obowiązana utworzyć co najmniej jeden stacjonarny punkt selektywnego zbierania odpadów komunalnych, samodzielnie lub wspólnie z inną gminą lub gminami. Na podstawie zapisów art. 1 ust. 4 lit. b) ustawy z dnia 11 sierpnia 2021 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz ustawy o odpadach (Dz. U. z 2021 r., poz. 1648) art. 3 ust. 2b z dniem 23 września 2021 r. otrzymał brzemiennie: „gmina jest obowiązana utworzyć co najmniej jeden stacjonarny punkt selektywnego zbierania odpadów komunalnych, samodzielnie lub wspólnie z inną gminą lub gminami, lub wspólnie ze związkiem metropolitalnym”.

Gmina jako argumenty na „obronę” podała, że przygotowuje się do inwestycji, co wymagało zakupu nieruchomości pod budową PSZOK-u oraz dokonanie zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Regionalna izba obrachunkowa nakazał gminie podjąć dalsze działania w celu utworzenia punktu selektywnego zbierania odpadów komunalnych, samodzielnie lub wspólnie z inną gminą (gminami) lub wspólnie ze związkiem metropolitalnym.

Podsumowując, stanowisko organu kontroli jest prawnie uzasadnione. Co prawda, przepisy ustawy nie wskazują konkretnych terminów na utworzenie PSZOK, to jednak gmina powinna respektować porządek prawny, co wiąże się z koniecznością wykonania delegacji ustawowej.

Elementy składowe reklamacji a regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków

Z kolei, w ust. 5 sprecyzowano elementy składowe regulaminu, bowiem postanowiono tamże, że regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków określa prawa i obowiązki przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego oraz odbiorców usług, w tym:

1) minimalny poziom usług świadczonych przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne w zakresie dostarczania wody i odprowadzania ścieków;

2) warunki i tryb zawierania umów z odbiorcami usług;

3) sposób rozliczeń w oparciu o ceny i stawki opłat ustalone w taryfach;

4) warunki przyłączania do sieci;

5) warunki techniczne określające możliwości dostępu do usług wodociągowo-kanalizacyjnych;

6) sposób dokonywania przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne odbioru wykonanego przyłącza;

7) sposób postępowania w przypadku niedotrzymania ciągłości usług i odpowiednich parametrów dostarczanej wody i wprowadzanych do sieci kanalizacyjnej ścieków;

8) standardy obsługi odbiorców usług, w tym sposoby załatwiania reklamacji oraz wymiany informacji dotyczących w szczególności zakłóceń w dostawie wody i odprowadzaniu ścieków;

9) warunki dostarczania wody na cele przeciwpożarowe.

W kontekście poruszonego zagadnienia warto odnotować stanowisko wyrażone w rozstrzygnięciu nadzorczym Wojewody Podkarpackiego z 22.3.2022 r (P.II.4131.2.71.2022; https://edziennik.rzeszow.uw.gov.pl).

We wskazanym rozstrzygnięcie nadzorczym ustalono w zakresie stanu faktycznego m.in. że Reklamacja powinna zawierać: 1) imię i nazwisko albo firmę podmiotu zgłaszającego reklamację, 2) przedmiot reklamacji, 3) przedstawienie okoliczności uzasadniających reklamacje, 4) informacje co do możliwości kontaktu z podmiotem zgłaszającym reklamację, przy czym brak powyższych elementów nie powoduje odrzucenia reklamacji, a może utrudnić jej prawidłowe i niezwłoczne rozpoznanie.

W analizie prawnej, organ nadzoru stwierdził m.in., że rada gminy nie miała podstaw do określenia elementów jakie powinno zawierać zgłoszenie reklamacji. Podano, że przyznano organowi stanowiącemu gminy jedynie kompetencje do uregulowania sposobu załatwiania reklamacji. Ustawodawca w tej normie prawnej nie daje umocowania do wprowadzenia przepisów uzależniających skuteczność reklamacji od złożenia jej wyłącznie w formie przyjętej przez radę gminy ze wskazanymi niezbędnymi elementami. Prawodawca w ww. przepisie zastosował konstrukcję odnoszącą się do sposobu załatwiania reklamacji, nie wskazując w tym zakresie szczegółowych regulacji w przedmiocie sposobu jej złożenia. Dalej podkreślono, że organ stanowiący gminy nie ma podstaw do wskazywania konkretnych elementów zgłaszanej reklamacji, których ewentualne nie dotrzymanie skutkowałoby nie przyjęciem bądź nie rozpatrzeniem reklamacji. Przepis nie zawiera szczególnych wymagań formalnych, jakie powinno spełniać reklamacja, brak jest w tym przedmiocie delegacji ustawowej po stronie organu uchwałodawczego.

Podsumowując, stanowisko organu nadzoru ma prawne uzasadnienie. Rada gminy jest uprawniona do określenia, co powinno zawierać reklamacja w przedmiocie świadczonych usług przez przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjne.

Oznaczanie miejsc handlu dla rolników

Z pierwszej regulacji wynika, że na podstawie niniejszej ustawy (SamGminU) organy gminy mogą wydawać akty prawa miejscowego w zakresie zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej. W drugiej grupie przepisów podano zaś, że miejsce do prowadzenia handlu w piątki i soboty przez rolników i ich domowników wyznacza rada gminy w drodze uchwały. Wyznaczając miejsce, o którym mowa w ust. 1, rada gminy bierze pod uwagę w szczególności dogodną komunikację, bliską lokalizację z centrum danej gminy lub miasta lub bliską lokalizację miejsc atrakcyjnych turystycznie. Nadto, rada gminy uchwala regulamin określający zasady prowadzenia handlu w piątki i soboty przez rolników i ich domowników na wyznaczonych miejscach, o których mowa w art. 3 ust. 1.

Sygnalizowana problematyka była przedmiotem oceny prawnej w rozstrzygnięciu nadzorczym Wojewody Dolnośląskiego z 21.3.2022 r. (NK-N.4131.74.2.2022.MC; https://edzienniki.duw.pl). Na mocy ww. rozstrzygnięcia zakwestionowano zapisy przewidujące wymóg oznaczenia punktów sprzedaży imieniem i nazwiskiem lub nazwą firmy oraz adresem zamieszkania lub adresem siedziby firmy.

W analizie prawnej organ nadzoru zwrócił uwagę na fakt, że wprowadzenie ww. wymogu na podmioty handlujące na targowisku jest w istocie rzeczy przetwarzaniem danych osobowych w rozumieniu art. 4 pkt 2 RODO.

Dalej stwierdzono, że oznaczenie na targowisku punktów sprzedaży danymi osobowymi rolników umożliwia zapoznanie się z takimi danymi nieokreślonej liczbie odbiorców przebywających w danym czasie na targowisku. W konsekwencji, w ocenie organu nadzoru, rada gminy nałożyła aktem prawa miejscowego na uprawnionych do prowadzenia handlu na targowisku rolników i ich domowników obowiązek przetwarzania swoich danych osobowych poprzez oznaczenie nimi punktów sprzedaży. Wskazano również, że ww. rozporządzenie określa warunki, po spełnieniu których przetwarzanie danych osobowych staje się dopuszczalne. Funkcję przepisu określającego te warunki, spełnia art. 6 w stosunku do danych osobowych w ogólności, przepis ten jest rozbudowany w swej treści. W każdym razie zaznaczono, że żadna z wymienionych przesłanek w tym art. 6 nie legalizuje wspomnianego obowiązku oznaczania punktów sprzedaży. Wreszcie, zaakcentowano, że również w UłatwHandRolDomU jak i w innych ustawach brak jest przepisu, który nakłada obowiązek na uprawnionych do handlu oznaczania punktów sprzedaży swoimi danymi osobowymi. Finalnie, organ nadzoru, stwierdził nieważność wspomnianego wyżej zapisu.

Podsumowując, stanowisko wojewody jest uzasadnione. W uchwale w sprawie wyznaczenia miejsc targowych do handlu przez rolników (domowników) nie można ujmować zapisów dotyczących obowiązku oznaczania punktów sprzedaży imieniem i nazwiskiem lub nazwą firmy z adresami zamieszkania względnie siedziby. Warto dodać, że starania gminy o zapewnienie ustalenia kręgu korzystających ze zwolnienia z opłaty targowej nie mogą przysłaniać gminie obowiązku przestrzegania w zakresie danych osobowych.

Czy cesja odszkodowania z tytułu wywłaszczenia nieruchomości jest możliwa?

Mając na uwadze ten przepis w kontekście art. 509 § 1 KC, z którego wynika, że wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania pojawiła się wątpliwość czy odszkodowanie, o którym mowa w art. 128 ust. 1 GospNierU może być przedmiotem cesji na rzecz innego podmiotu niż osoba wywłaszczona.

Naczelny Sąd Administracyjny przyjął, że problematyka dotycząca dopuszczalności cesji odszkodowania z tytułu wywłaszczenia nieruchomości była w przeszłości przedmiotem rozważań Naczelnego Sądu Administracyjnego, który w wydawanych przez siebie orzeczeniach wskazywał, że cechą każdego odszkodowania, w tym także odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości, jest jego cywilnoprawny charakter, co wynika z samej natury odszkodowania. Nie ulega przy tym wątpliwości, że roszczenie o ustalenie odszkodowania z tytułu wywłaszczenia nieruchomości jest wierzytelnością. Tym samym roszczenie byłego właściciela o ustalenie i wypłatę odszkodowania podlega obrotowi na podstawie art. 509 § 1 KC. Wierzytelność z tytułu odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości ma charakter pieniężny i bez znaczenia dla tej wierzytelności i jej dłużnika pozostaje to czy wierzytelność zostanie zbyta czy nie.

Uchwała w sprawie zasad gospodarowania nieruchomościami stanowiącymi własność powiatu

Z podanych wyżej regulacji ustawy o samorządzie powiatowym wynika, po pierwsze, że do wyłącznej właściwości rady powiatu należy podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych powiatu dotyczących zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości oraz ich wydzierżawiania lub wynajmowania na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub na czas nieoznaczony, o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczej; uchwała rady powiatu jest wymagana również w przypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony do 3 lat strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość; do czasu określenia zasad zarząd może dokonywać tych czynności wyłącznie za zgodą rady powiatu.

Nadto, do zadań zarządu powiatu należy w szczególności gospodarowanie mieniem powiatu. Z kolei, z art. 25b GospNierU i wynika m.in., że powiatowym zasobem nieruchomości gospodaruje zarząd powiatu. Przepisy art. 25 ust. 2 i 2a stosuje się odpowiednio.

Sygnalizowana problematyka była przedmiotem oceny prawnej w rozstrzygnięciu nadzorczym Wojewody Dolnośląskiego z 14.3.2022 r. (NK-N.4131.179.1.2022.MW3; https://edzienniki.duw.pl). Na mocy ww. rozstrzygnięcia zakwestionowano zapisy uchwały rady powiatu określające minimalne wysokości stawek czynszu najmu czy dzierżawy nieruchomości samorządowych.

W analizie prawnej organ nadzoru zwrócił uwagę na kilka aspektów prawnych:

1) rada powiatu władna jest określić w drodze aktu prawa miejscowego wyłącznie te zasady gospodarowania mieniem komunalnym, do których odsyła delegacja ustawowa zawarta w art. 12 pkt 8 lit. a SamPowiatU, czyli regulacja ta może dotyczyć jedynie czynności prawnych wymienionych w tym przepisie i to zawieranych na okres powyżej 3 lat lub na czas nieoznaczony oraz przy ich przedłużeniu, o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczej:

2) tym samym organ stanowiący władny jest ustalić zasady dzierżawy gruntów, czy najmu obiektów z nawiązaniem do trybu oddawania w dzierżawę czy najem oraz okresu trwania dzierżawy bądź najmu, przy czym ustalanie stawek minimalnych czynszu nie mieści się w pojęciu zasad zawierania umów, a tym samym w wyżej przywołanej delegacji ustawowej:

3) mocy art. 32 ust. 2 pkt 3 SamPowiatU podmiotem posiadającym kompetencję do gospodarowania mieniem powiatu jest zarząd powiatu. Natomiast z orzecznictwa sądowo-administracyjnego wynika, że w pojęciu gospodarowania mieniem powiatu, o którym mowa w tym przepisie, mieści się określenie stawek czynszu, w tym określenie jej dolnej granicy;

4) na mocy art. 25b GospNierU, powiatowym zasobem nieruchomości gospodaruje zarząd powiatu. Przepisy art. 25 ust. 2 i 2a stosuje się odpowiednio. Zgodnie z art. 25 ust. 2 GospNierU, gospodarowanie zasobem polega w szczególności na wykonywaniu czynności, o których mowa w art. 23 ust. 1 tej ustawy. Art. 23 ust. 1 GospNierU zawiera katalog czynności, które są „w szczególności” formami gospodarowania. W pkt 7a wskazanego przepisu ustawodawca zamieścił kompetencję do wydzierżawiania, wynajmowania i użyczania nieruchomości wchodzące w skład zasobu. Zatem, organem wyłącznie upoważnionym do decydowania o wysokości stawki czynszu najmu lub dzierżawy nieruchomości stanowiących własność powiatu jest jego zarząd.

Finalnie zaś stwierdzono, że rada powiatu nie była uprawniona do ustalenia minimalnych stawek czynszu najmu i dzierżawy w drodze aktu prawa miejscowego. Tego rodzaju ustalenia ingerują w kompetencje organu wykonawczego gminy w zakresie gospodarowania mieniem gminnym.

Podsumowując, stanowisko wojewody jest uzasadnione. W uchwale w sprawie zasad gospodarowania nieruchomościami stanowiącymi własność powiatu nie można określać stawek minimalnych czynszu najmu czy dzierżawy nieruchomości samorządowych.