Przykładowe klauzule waloryzacyjne w branży IT udostępnione przez UZP

Przygotowane zostały dwa odrębne zestawy klauzul waloryzacyjnych, różniące się przede wszystkim zastosowanymi w nich wskaźnikami makroekonomicznymi, które są użyte w algorytmach obliczeniowych, ale także poziomem skomplikowania oraz dostępnością danych statystycznych, które określają te wskaźniki. W każdym z zestawów klauzul przygotowano wzorcowe postanowienia dla poszczególnych typów zamówień z branży IT, tj. dla zamówień na:

1. wdrożenia IT, gdzie wynagrodzenie płatne jest za realizację poszczególnych etapów, faz, kamieni milowych;
2. usługi IT, tj. utrzymania i wsparcia, usługi rozwoju IT, usługi w zakresie body leasingu,
3. usługi IT świadczone w centrach przetwarzania danych (np. kolokacja, Infrastructure-as-a-Service),
4. dostawy sprzętu IT,
5. usługi telekomunikacyjne.

Zestaw I wykorzystuje w algorytmach zastosowanych w klauzulach waloryzacyjnych wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych (zwany: inflacja, CPI), przy czym autorzy wskazują, że może on nie odzwierciedlać w sposób optymalny czynników kosztotwórczych specyficznych dla przemysłu, w tym branży IT. Klauzule z zestawu I, wykorzystujące wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI) oraz wskaźnik zmiany przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego brutto w sektorze przedsiębiorstw (WR) są rekomendowane przez branżę IT. Powinny być stosowane zawsze w przypadku usług, gdzie struktura kosztów wykonawcy obejmuje głównie koszty własne, w tym wynagrodzenia pracowników i koszty prowadzenia działalności.

Zestaw II wykorzystuje w algorytmach zastosowanych w klauzulach waloryzacyjnych wskaźnik cen produkcji sprzedanej przemysłu (PPI). Wskaźnik ten może lepiej niż wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych obrazować czynniki kosztotwórcze. Podnosi się przy tym, że dane właściwe określające poziom tego wskaźnika dla danego miesiąca są publikowane przez GUS z opóźnieniem, tj. dopiero w drugim miesiącu następującym po okresie badanym. Dodatkowo w pierwszym miesiącu następującym po okresie badanym publikowane są informacje wstępne o wysokości tego wskaźnika, a dopiero w kolejnym miesiącu publikowane są dane realne. Powyższe powoduje, że w obiegu informacji znajdują się dwie różne wartości tego wskaźnika – wysokość wstępna oraz właściwa (realna), co może wprowadzać pewne zamieszanie oraz powodować komplikacje z zastosowaniem algorytmów z jego użyciem w praktyce.

Zauważenia przy tym wymaga, że klauzule z zestawu II, wykorzystujące wskaźnik cen produkcji sprzedanej przemysłu (PPI) oraz wskaźnik zmiany przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego brutto w sektorze przedsiębiorstw (WR), są prostsze w korzystaniu, ale powinny mieć zastosowanie tylko w przypadku usług, gdzie struktura kosztów wykonawcy obejmuje w znaczącym stopniu koszty zakupu usług i towarów od firm trzecich.

Nowe rozporządzenie w sprawie wzoru wniosku o przyznanie świadczenia pieniężnego z tytułu pełnienia funkcji sołtysa

W Dzienniku Ustaw RP pod poz. 1238 ukazało się rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 czerwca 2023 r. w sprawie wzoru wniosku o przyznanie świadczenia pieniężnego z tytułu pełnienia funkcji sołtysa. Wskazane rozporządzenie stanowi wykonanie upoważnienia ustawowego z art. 5 ust. 6 ŚwPienSołtysU.

Dla przypomnienia, w kontekście przyznawania świadczenia dla sołtysów pewne zadania przypisano również wójtom, a związane jest to ze składaniem załączników do wniosków o świadczenie. Na uwagę w tym zakresie zasługuje art. 4 ŚwPienSołtysU, gdzie postanowiono m.in. że świadczenie jest przyznawane na wniosek osoby uprawnionej. Wniosek o przyznanie świadczenia zawiera:

1) dane wnioskodawcy:

a) imię (imiona) oraz nazwisko,

b) datę urodzenia,

c) numer identyfikacyjny Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (numer PESEL), a w przypadku gdy nie nadano tego numeru – rodzaj i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość,

d) adres miejsca zamieszkania,

e) adres do korespondencji, jeżeli jest inny niż adres miejsca zamieszkania;

2) wskazanie sposobu wypłaty świadczenia wraz z podaniem danych niezbędnych do jego wypłaty;

3) podpis wnioskodawcy.

Nadto, do wniosku o przyznanie świadczenia należy dołączyć:

1) zaświadczenie wójta (burmistrza, prezydenta miasta) właściwego dla sołectwa, w którym wnioskodawca pełnił funkcję sołtysa, potwierdzające okres pełnienia tej funkcji;

2) oświadczenie wnioskodawcy o niekaralności za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe popełnione w związku z pełnieniem funkcji sołtysa.

Z kolei, gdy organ, o którym mowa w ust. 3 pkt 1, nie dysponuje danymi potwierdzającymi okres pełnienia przez wnioskodawcę funkcji sołtysa, wydaje postanowienie o odmowie wydania zaświadczenia, o którym mowa w ust. 3 pkt 1, ze względu na brak danych potwierdzających okres pełnienia funkcji. Postanowienie należy dołączyć do wniosku o przyznanie świadczenia. Natomiast w przypadku, o którym mowa w ust. 4, wraz z wnioskiem o przyznanie świadczenia wnioskodawca składa pisemne oświadczenie o spełnieniu wymogu, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 1 ŚwPienSołtysU, potwierdzone pisemnymi oświadczeniami złożonymi przez co najmniej 5 osób zamieszkujących w sołectwie w czasie, w którym wnioskodawca pełnił w nim funkcję sołtysa.

Co istotne, możliwość przedkładania ww. dokumentów (zaświadczenia lub pisemnego oświadczenia) przewidziano również w ramach wspomnianego wniosku, o czym świadczy konstrukcja wzoru wniosku o przyznanie świadczenia pieniężnego z tytułu pełnienia funkcji sołtys, gdzie przewidziano dodawanie ww. załączników.

Podsumowując, rozwiązania przewidziane w rozporządzeniu stanowią wykonanie upoważnienia ustawowego i mają służyć realizacji uprawnień związanych ze świadczeniem sołeckim.

Obowiązki bhp wobec pracowników zatrudnianych na podstawie powołania

Przepisy nie przewidują zarówno żadnych szczególnych obowiązków w zakresie bhp, jak i odstępstw od wymagań tych przepisów, w stosunku do osób zatrudnionych na podstawie powołania.

Zatrudnienie przez powołanie

Najczęściej spotykanym sposobem nawiązania stosunku pracy jest zawarcie umowy o pracę. Niemniej przepisy Kodeksu pracy (dalej: KP) przewidują przypadki, w których do nawiązania stosunku pracy może dojść również w inny sposób. Należy do nich zaliczyć powołanie, wybór, mianowanie i spółdzielczą umowę o pracę (odpowiednio art. 68–72, art. 73–75, art. 76 i art. 77 KP). Pomimo odmienności zachodzących między każdym ze wspomnianych trybów, ich zastosowanie prowadzi za każdym razem do takiego samego skutku, jakim jest ukształtowanie stosunku pracy, czyli więzi obligacyjnej, w ramach której pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem (por. art. 22 § 1 KP).

Potocznie mówi się niekiedy, że ktoś został powołany na jakieś stanowisko, rozumiejąc przez to po prostu zatrudnienie tej osoby w określonym charakterze – także w przypadkach, gdy nastąpiło to wskutek podpisania umowy o pracę.

Powołanie w samorządach

W znaczeniu przepisów KP z powołaniem mamy do czynienia wyłącznie wtedy, gdy zostaną spełnione konkretne przesłanki ustawowe, przedstawione w kolejnych akapitach.

Pierwszą z nich jest to, że – jak stanowi art. 68 § 1 KP – stosunek pracy na podstawie powołania może zostać nawiązany tylko w przypadkach określonych w odrębnych przepisach. Jako przykład można przytoczyć m.in. ustawę z 21.11.2008 r. o pracownikach samorządowych (tj. Dz.U. z 2022 r. poz. 530 ze zm.), zgodnie z którą w formie powołania nawiązuje się stosunek pracy z: zastępcą wójta (burmistrza, prezydenta miasta), skarbnikiem gminy, skarbnikiem powiatu, czy skarbnikiem województwa.

Zgodnie z art. 68² § 1 KP, stosunek pracy na podstawie powołania nawiązuje się w terminie określonym w powołaniu, a jeżeli termin ten nie został określony – w dniu doręczenia powołania, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Powołanie powinno być dokonane na piśmie. Powołanie jest jednostronną czynnością prawną, polegającą na złożeniu przez pracodawcę oświadczenia woli o powierzeniu zatrudnianej osobie określonej funkcji (zwykle kierowniczej) i nawiązaniu stosunku pracy między osobą powołaną a pracodawcą.

Przepisy nie przewidują zarówno żadnych szczególnych obowiązków w zakresie bhp, jak i odstępstw od wymagań tych przepisów, w stosunku do osób zatrudnionych na podstawie powołania. Tym podlegają one tym samym obowiązkom i mają te same uprawnienia, co pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę.

Nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym trafiła do podpisu Prezydenta

Do najważniejszych zmian z punktu widzenia przepisów o gospodarowaniu nieruchomościami należy wskazać następujące zmiany:

Ustawa o gospodarce nieruchomościami

W związku z zastąpieniem studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego planem ogólnym, niezbędne stało się wymienienie odwołania do studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy na plan ogólny gminy. Będzie to właściwy dokument do sprawdzenia, w jakiej strefie planistycznej znajduje się nieruchomość. Uzasadnia to zmianę art. 23 ust. 1c pkt 4, art. 154, art. 155 i art. 181a pkt 5 GospNierU.

Ustawa o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa

W wyniku uchylenia przepisów dotyczących studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy nie ma podstaw, aby w ramach przygotowywania do umowy przekazania z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa jednostce samorządu terytorialnego na drogi analizować inny akt planistyczny niż miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Plan ogólny gminy nie będzie zawierał ustaleń na tym poziomie szczegółowości. Dlatego wykreślono odniesienie do studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy w przepisach ustawy.

Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych

Nowy dokument planistyczny, jakim będzie plan ogólny gminy, wskaże tereny uzupełnienia zabudowy. Tereny te zostaną wytyczone na precyzyjnie ustalonych zasadach wyznaczania w zbliżeniu do już istniejącej zabudowy. Ma to na celu umożliwienie wypełnienia luk między istniejącymi zabudowaniami, a jednocześnie ograniczenie rozlewania się zabudowy na inne tereny, w tym grunty rolnicze klas I–III. Z uwagi na rolę, jaką pełnić będzie obszar uzupełniania zabudowy, a także sposób jego wyznaczania, który uniemożliwi wyznaczanie nadmiernych powierzchni, zrezygnowano z dotychczasowych zapisów dotyczących wyznaczania obszaru zwartej zabudowy oraz konieczności uzyskiwania zgody ministra właściwego do spraw rozwoju wsi na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych stanowiących użytki rolne klas I‒III na cele nierolnicze i nieleśne, jeśli będą one położone na obszarze uzupełnienia zabudowy.

Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami

W związku z tym, że uchylono przepisy dotyczące studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, które określały obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej, rolę studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy w zakresie prowadzenia i kształtowania polityki przestrzennej gminy przejmują od tej pory:

W art. 18 na nowo zredagowano katalog dokumentów, w których konieczne jest uwzględnienie konieczności ochrony zabytków i opieki nad nimi, będą to strategia rozwoju województwa, plan zagospodarowania przestrzennego województwa, plan zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej, analizy i studia z zakresu zagospodarowania przestrzennego powiatu, strategia rozwoju gminy, strategia rozwoju ponadlokalnego, plany ogólne gmin, miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, miejscowe plany odbudowy albo decyzje o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, decyzje o warunkach zabudowy, decyzje o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, decyzje o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej lub decyzje o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego.

W art. 19 określono, jakie dokładnie elementy należy uwzględnić w planach ogólnych i miejscowych, a także jakie elementy można wprowadzić do ustaleń planu miejscowego.

Źródło: https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=3097

Przekazanie innemu ośrodkowi pomocy społecznej informacji o objęciu danej rodziny pomocą asystenta rodziny i dalsze postępowanie

Zgodnie z przepisem art. 7 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (dalej: WspRodzU) podmioty i osoby realizujące zadania w zakresie wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej przetwarzają dane osobowe osób, do których stosuje się niniejszą ustawę, oraz członków ich rodzin w zakresie niezbędnym do realizacji zadań wynikających z niniejszej ustawy.

Jak wynika z przywołanego to przepisu prawa, ośrodek pomocy społecznej ma prawo przekazania innemu ośrodkowi pomocy społecznej informacji o objęciu danej rodziny pomocą asystenta rodziny (oczywiście przekazując dane takiej rodziny). Należy podkreślić w tym miejscu, że jest to prawo, a nie obowiązek. Przekazanie ww. informacji umożliwi ośrodkowi pomocy społecznej aktualnego miejsca pobytu umożliwi podjęcie przewidzianych przepisem art. 11 ust. 1 WspRodzU czynności wywiadu środowiskowego i ewentualne przydzielenie asystenta rodziny.

Należy w tym miejscu wskazać, że zgodnie z przepisem art. 11 ust. 4 pkt 1 WspRodzU po otrzymaniu wniosku, o którym mowa w art. 11 ust. 3 WspRodzU, kierownik ośrodka pomocy społecznej przydziela rodzinie asystenta rodziny – przy czym jest to czynność obligatoryjna, gdy wniosek o przyznanie asystenta rodziny jest uzasadniony.

Lustracja urzędników po 27 czerwca 2023 r.

Dalsze zatrudnienie osób współpracujących będzie niemożliwe

Ustawa z 14.4.2023 r. o zmianie ustawy o służbie cywilnej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1195) – dalej: ustawa zmieniająca, wprowadziła przepisy uniemożliwiające zatrudnienie w korpusie służby cywilnej osób, które w okresie od 22.7.1944 r. do 31.7.1990 r. pracowały lub pełniły służbę w organach bezpieczeństwa państwa lub były współpracownikami tych organów w rozumieniu przepisów ustawy z 18.10.2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944–1990 oraz treści tych dokumentów (Dz.U. z 2023 r. poz. 342 ze zm.) – dalej: ustawa lustracyjna. Przepisy te oznaczają brak możliwości kontynuowania stosunków pracy osób już zatrudnionych, wypełniających powyższe przesłanki jak również wykluczają zatrudnienie takich osób w przyszłości. Identyczne zasady obowiązują również urzędników państwowych oraz innych pracowników, o których mowa w ustawie z 16.9. 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2290 ze zm.).

Rozstrzygnięcie lustracji nastąpi w najbliższych tygodniach

Powyższe zasady weszły w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia ustawy zmieniającej, czyli od 27.6.2023 r.

Tabela opisuje cztery sytuacje, które mogą wystąpić w związku z realizacją obowiązku lustracyjnego, biorąc pod uwagę odmienny sposób postępowania w stosunku do osób:

1. które są już zatrudnione i składały wcześniej oświadczenie lustracyjne (grupa I A);
2. które są już zatrudnione i nie składały oświadczenia lustracyjnego (grupa I B);
3. które dopiero przystąpią do naboru (grupa II);
4. wobec których zostanie wydane prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające fakt złożenia niezgodnego z prawdą oświadczenia lustracyjnego (grupa III).

Terminy dotyczące nowych wymagań związanych z pracą w służbie cywilnej

Wielka czystka w administracji?

Zakres urzędów i instytucji objętych ustawą jest potężny. Korpus służby cywilnej tworzą także powiatowi i graniczni lekarze weterynarii oraz ich zastępcy. Stanowiska urzędnicze w urzędach mogą zajmować także osoby oddelegowane na podstawie odrębnych przepisów do wykonywania zadań poza jednostką organizacyjną, w której są zatrudnione. To rozszerza katalog osób w bardzo szeroki krąg, albowiem to mogą być również pracownicy Służby Więziennej, Sądów, Straży Granicznej, czy nawet pracownicy samorządowi. Ci ostatni, choć wprost nie są objęci tą nowelizacją, to w pewnych przypadkach będzie to możliwe.

W efekcie nowych przepisów ruszają procedury, które według szacunków rządu, dotyczą 40 tys. osób, ok. 22 tys. ze służby cywilnej oraz ok. 18 tys. z urzędów państwowych. To duże liczby, bo ze sprawozdania szefa służby cywilnej za 2022 r. wynika, że w służbie cywilnej jest zatrudnionych 117 tys. osób.

Zakaz prowadzenia agitacji wyborczej na terenie szkół wobec uczniów

Zgodnie z regulacją art. 108 § 2 Kodeksu wyborczego (dalej: KodeksWyb) zabroniona jest agitacja wyborcza na terenie szkół wobec uczniów. Agitacją wyborczą jest publiczne nakłanianie lub zachęcanie do głosowania w określony sposób, w tym w szczególności do głosowania na kandydata określonego komitetu wyborczego. Można ją prowadzić od dnia przyjęcia przez właściwy organ zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego na zasadach, w formach i w miejscach, określonych przepisami KodeksWyb (art. 105 KodeksWyb). Zgodnie z Wielkim słownikiem języka polskiego agitacja oznacza propagowanie określonych poglądów i idei w celu pozyskania dla nich zwolenników. Najczęściej łączona jest z działaniem partyjnym, politycznym, ideologicznym (na ten temat zob. T. Gąsior, Zakaz prowadzenia agitacji wyborczej w lokalu wyborczym, Legalis/el 2023).

Miejscem, w którym niedopuszczalne jest prowadzenie agitacji wyborczej jest teren szkoły, a zatem nieruchomość (grunt wraz z budynkami oraz innymi urządzeniami na nim wzniesionymi, w tym z ogrodzeniem tego terenu) będąca miejscem siedziby szkoły, bez względu na tytuł prawny do władania tą nieruchomością, jeśli odbiorcami tej agitacji są uczniowie. Zakaz takiej agitacji, zdaniem P. Uziębło, ma na celu zapewnienie apartyjności szkolnictwa (por. P. Uziębło, Kampania wyborcza do rady gminy – rozwiązania kodeksu wyborczego a praktyka ustrojowa, „Gdańskie Studia Prawnicze”, tom XXXIV, 2015, s. 139; podobnie R.K. Tabaszewski, Instytucjonalno-prawne uwarunkowania kampanii wyborczych w Polsce. Zagadnienia wybrane, [w:] Marketing wyborczy we współczesnych kampaniach wyborczych, red. E. Kancik, P. Jakubowski, Lublin 2013, s. 24). Pogląd ten wydaje się zgodny z tym wyrażanym jeszcze w roku 2009, że czas kampanii wyborczej jest okresem specyficznym, krótkim i bardzo intensywnym, w trakcie którego szkoła powinna być miejscem wolnym od jakiejkolwiek formy wpływania na młodych ludzi. Szkoła powinna być strzeżona przed polityką (zob. wypowiedź A. Dery, w trakcie posiedzenia Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia poselskiego projektu ustawy – Kodeks wyborczy, poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o partiach politycznych, ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, ustawy – Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy – Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw z 23.9.2009 r., Biuletyn nr 2742/VI kad.). Aczkolwiek, jak wskazała A. Borkowska-Minko, zakaz ten był „szeroko dyskutowany, gdyż podczas procesu legislacyjnego pojawiały się wątpliwości co do statusu samego ucznia (czy jest nim także po skończonych lekcjach), szkoły, jako budynku (który w niewielkich miejscowościach może być jedynym odpowiednich rozmiarów lokalem – miejscem do organizacji spotkania wyborczego) (A. Borkowska-Minko, Ograniczenia prawne agitacji wyborczej ze szczególnym uwzględnieniem sądowego „trybu wyborczego”, Rozprawa doktorska, s. 102).

Zakaz ten ma więc charakter mieszany. Wyłącza bowiem możliwość prowadzenia agitacji nie tylko na określonym terenie (szkół), ale także wobec określonych osób (uczniów) (A. Rakowska-Trela, Kampania wyborcza w regulacji prawnej i w praktyce, Łódź 2015, s. 250).

Zabronione jest zatem organizowanie na terenie szkoły zebrań wyborczych, spotkań z wyborcami, rozwieszania plakatów wyborczych czy innych materiałów wyborczych (także na ogrodzeniu szkoły), jeśli ich odbiorcami mogą być uczniowie i to niezależnie od tego czy są to uczniowie tej szkoły, na terenie której prowadzone są te działania agitacyjne, czy innej. A contrario, dopuszczalne jest więc prowadzenie agitacji wyborczej na terenie szkół, np. organizowanie w ich salach spotkań kandydatów z wyborcami, czy zamieszczanie na tym terenie materiałów wyborczych, o ile uczestnikami tych spotkań nie będą uczniowie (stanowisko Państwowej Komisji Wyborczej z 30.7.2018 r., ZKF-624-38/18; pismo Krajowego Biura Wyborczego z 11.3.2014 r., ZPOW-703-1121/14, niepubl.) i jeśli prowadzone formy agitacji nie będą w żaden sposób trafiały do uczniów. Oznacza to, że zakaz określony w art. 108 § 2 KodeksWyb nie ma charakteru bezwzględnego. Działania te mogą być bowiem podejmowane, jeżeli na terenie szkoły nie przebywają uczniowie, czy to w związku z zajęciami lekcyjnymi, pozalekcyjnymi, czy też z jakiegokolwiek innego powodu. Również wszystkie materiały wyborcze zamieszczone na terenie szkoły, np. w związku z organizowanym w niej spotkaniem agitacyjnym, muszą być zamieszczone w taki sposób i w takim czasie, by na zapoznanie się z nimi nie byli narażeni uczniowie, także ci np. będący w drodze do szkoły lub z tej szkoły wracający, przechodzący w okolicy terenu szkoły po godzinach pracy tej placówki, czy też przebywający na terenie obiektów udostępnianych przez tę szkołę do powszechnego użytku (np. boiska, place zabaw, hale sportowe).

Oznacza to – zdaniem Państwowej Komisji Wyborczej – że w przypadku udostępnienia terenu szkoły do prowadzenia agitacji wyborczej wobec innych osób niż uczniowie, dyrektor szkoły powinien zobowiązać organizatora tego spotkania agitacyjnego, czy zamieszczającego materiały agitacyjne na jej terenie do zabezpieczenia ich w taki sposób, by odbiorcą prowadzonych działań agitacyjnych nie byli uczniowie (stanowisko Państwowej Komisji Wyborczej z 21.5.2019 r., ZKF-623-33/19, niepubl.).

Ponadto należy mieć na względzie to, że do agitacji wyborczej prowadzonej na terenie szkoły odnosi się także przepis art. 108 § 1 pkt 2 KodeksWyb, zabraniający prowadzenia agitacji wyborczej na terenie zakładów pracy w sposób i w formach zakłócających ich normalne funkcjonowanie. Przepis ten obejmuje bowiem wszystkie zakłady pracy, zatem również szkołę (pismo Krajowego Biura Wyborczego z 30.10.2018 r., ZKF-624-289/18, niepubl.). Sebastian Kowalski wskazał, że pod pojęciem „terenu zakładu pracy” należy rozumieć zarówno siedzibę pracodawcy, jak i miejsca jego działalności, jeśli na tym określonym obszarze, w sposób zorganizowany, stale świadczą pracę zatrudnieni przez niego pracownicy.

Warto także zaznaczyć, że komitety wyborcze nie mogą przyjmować korzyści majątkowych o charakterze niepieniężnym, w wyjątkiem tych, które zostały wymienione w art. 132 § 5 i art. 133 KodeksWyb. Wśród tych wyjątków nie mieści się udostępnienie komitetowi wyborczemu przez tego rodzaju instytucje powierzchni czy to na spotkania wyborcze, czy pod materiały wyborcze. Musi ono zatem odbywać się wyłącznie odpłatnie.

Za agitację wyborczą nie uznaje się prowadzonych przez szkołę zajęć z zakresu edukacji obywatelskiej polegającej na upowszechnianiu wśród uczniów wiedzy o prawach i obowiązkach obywateli, znaczeniu wyborów w funkcjonowaniu demokratycznego państwa prawnego oraz zasadach organizacji wyborów. Jak stwierdził przywołany wyżej P Uziębło, wykładnia tej regulacji „może nastręczać pewne trudności, szczególnie w kontekście upowszechniania wiedzy o organizacji wyborów. Praktyka pokazuje bowiem, że bardzo często za owo upowszechnianie uznaje się przeprowadzane w szkołach tzw. prawybory, które polegają na zaprezentowaniu się kandydatów uczestniczących w wyborach, a następnie głosowaniu uczniów na komitety wyborcze, które realnie w wyborach uczestniczą”. Zdaniem przywołanych już wyżej A. Rakowskiej-Treli i P. Uziębło, działanie takie stanowi formę agitacji wyborczej i powinno być traktowane jako naruszenie przepisów Kodeksu wyborczego (A. Rakowska-Trela, Kampania wyborcza w regulacji prawnej i w praktyce, Łódź 2015, s. 252; P. Uziębło, Kampania wyborcza do rady gminy – rozwiązania kodeksu wyborczego a praktyka ustrojowa, „Gdańskie Studia Prawnicze”, tom XXXIV, 2015, s. 139). Także w opinii Państwowej Komisji Wyborczej do tego typu zajęć nie sposób jest zaliczyć zorganizowania w szkole prawyborów wśród uczniów z kandydatami w wyborach, czy też debaty uczniów z osobami kandydującymi w wyborach, jak i debaty tych kandydatów odbywającej się w obecności uczniów. Niezależnie od intencji organizatora i osób uczestniczących, czy to w prawyborach, czy w debacie, musiałyby one zawierać elementy agitacji wyborczej, co w świetle regulacji art. 108 § 2 KodeksWyb, jest zabronione wobec uczniów (stanowisko Państwowej Komisji Wyborczej z 30.7.2018 r., ZKF-624-38/18).

Jednak także ta dozwolona działalność edukacyjna bywa wykorzystywana do ukrytego, niejednoznacznego, ale jednak „przemycania” treści o charakterze agitacyjnym. Jest to tym bardziej niewłaściwe, że prowadząc zajęcia kształtujące postawy społeczne – szczególnie jeśli ma to miejsce w odniesieniu do młodych ludzi – ważne jest przestrzeganie nie tylko przepisów prawa, ale także wysokich standardów etycznych i moralnych (zob. T. Gąsior, G. Gąsior, Organizacja wyborów samorządowych – wybrane zagadnienia, Warszawa 2018, s. 68).

Dopuszczalne jest natomiast zorganizowanie na terenie szkoły debat kandydatów uczestniczących w wyborach pod warunkiem, że będą się one odbywały po zajęciach lekcyjnych, nie będą w nich uczestniczyli uczniowie i nie będą one zakłócały normalnego funkcjonowania szkoły (pismo Krajowego Biura Wyborczego z 3.8.2018 r., ZKF-624-42/18, niepubl.).

Analizując kwestię zakazu prowadzenia agitacji wyborczej na terenie szkół wobec uczniów należy zwrócić uwagę także na to, że w ciągu 24 godzin przed dniem wyborów, aż do zakończenia głosowania, tj. w czasie „ciszy wyborczej” generalnie zakazane jest prowadzenie agitacji wyborczej. Dodatkowo, jeżeli w budynku szkoły utworzony został lokal wyborczy, bezwarunkowy zakaz prowadzenia agitacji wyborczej na terenie tego budynku w czasie trwania „ciszy wyborczej”, w samym dniu głosowania, aż do momentu zakończenia prac komisji i zamknięcia lokali wyborczych, wynika z art. 107 § 2 KodeksWyb.

Ważne wydaje się także to, że w ocenie Państwowej Komisji Wyborczej zakaz prowadzenia agitacji wyborczej na terenie szkół wobec uczniów oznacza, że tym bardziej niedozwolone jest prowadzenie agitacji wyborczej na terenie przedszkoli wobec dzieci (stanowiska Państwowej Komisji Wyborczej z 22.10.2014 r., ZPOW-756-30/14; z 18.3.2015 r., ZPOW-603-96/15, niepubl.).

W związku jednak z tym, że zgodnie z art. 494 § 1 i 2 i art. 498 w związku z art. 516 KodeksWyb prowadzenie agitacji wyborczej na terenie szkół wobec uczniów, na terenie zakładów pracy w sposób i w formach zakłócających ich normalne funkcjonowanie, w lokalu wyborczym lub na terenie budynku, w którym lokal ten się znajduje, a także w okresie „ciszy wyborczej” stanowią wykroczenia zagrożone karą grzywny, do podjęcia decyzji w konkretnych przypadkach i ustalenia czy rzeczywiście doszło w nich do naruszenia prawa właściwe są organy ścigania i sądy (pisma Krajowego Biura Wyborczego z 3.8.2018 r., ZKF-624-42/18 i z 5.9.2018 r., ZKF-624-69/18, z 21.5.2019 r., ZKF-623-33/19, niepubl.).

Wyciąg z ogłoszenia o przetargu powinien być zamieszczany w prasie o zasięgu co najmniej powiatowym

Z art. 40 ust. 1 GospNierU wynika m.in., że przetarg przeprowadza się w formie:

1. przetargu ustnego nieograniczonego;
2. przetargu ustnego ograniczonego.

Kluczowe znaczenie mają tutaj przepisy rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie sposobu i trybu przeprowadzania przetargów oraz rokowań na zbycie nieruchomości, szczególnie § 6, gdzie m.in. postanowiono, że właściwy organ podaje do publicznej wiadomości ogłoszenie o przetargu co najmniej na okres 30 dni przed wyznaczonym terminem przetargu, a w przypadku nieruchomości, której cena wywoławcza jest wyższa niż równowartość 100 000 euro, co najmniej na okres 2 miesięcy przed wyznaczonym terminem przetargu. W ogłoszeniu o przetargu nie można zamieszczać terminów kolejnych przetargów lub rokowań na zbycie tej samej nieruchomości. W jednym ogłoszeniu o przetargu można zamieszczać informacje o przetargach na więcej niż jedną nieruchomość.

W przypadku przetargu na zbycie nieruchomości, której cena wywoławcza jest wyższa niż równowartość 10 000 euro, wyciąg z ogłoszenia o przetargu zamieszcza się w prasie o zasięgu obejmującym co najmniej powiat, na terenie którego położona jest zbywana nieruchomość, ukazującej się nie rzadziej niż raz w tygodniu, co najmniej na 30 dni przed wyznaczonym terminem przetargu.

Analiza tego zagadnienia wymaga odnotowania stanowiska wyrażonego w wystąpieniu pokontrolnym RIO w Szczecinie (znak WK.6001.3.2023), skierowanym do jednej z gmin województwa zachodniopomorskiego, opublikowanym na stronie RIO w Szczecinie 21.6.2023 r.

W stanie faktycznym rozpatrywanej sprawy ustalono następującą nieprawidłowość: „wyciąg z ogłoszenia o przetargach na zbycie nieruchomości (3), których ceny wywoławcze były wyższe niż równowartość 10 000 euro, zamieszczono w prasie o zasięgu obejmującym powiat […], ukazującej się nie rzadziej niż raz w tygodniu na 25 dni, zamiast co najmniej na 30 dni przed wyznaczonym terminem tych przetargów, co było sprzeczne z § 6 ust. 4 ww. rozporządzenia”.

W ramach zalecenia pokontrolnego nakazano przestrzegać przepisów obowiązujących przy sprzedaży nieruchomości.

Ustalenia kontrolne RIO są więc w pełni uzasadnione. Wójt gminy, jako podmiot gospodarujący mieniem komunalnym, powinien przestrzegać reguł związanych z przygotowaniem procedury przetargowej.

Przesłanka zależności ekonomicznej w postępowaniach in-house, oświadczenie z art. 117 ust. 4, waloryzacja wynagrodzenia – 3 główne problemy orzecznicze w działalności KIO w 2022 r.

Z punktu widzenia zamawiających i wykonawców kluczowe znaczenie ma część III ww. Informacji przedstawiająca wybrane zagadnienia merytoryczne, które w sposób szczególny zaznaczyły się w orzecznictwie KIO w 2022 r. Warto je przybliżyć, ponieważ są to problemy obejmujące zarówno zagadnienia związane ze sposobem udzielenia zamówienia (przesłanka zależności ekonomicznej w postępowaniach in-house), jak i dotyczące oświadczenia z art. 117 ust. 4 PrZamPubl. Poruszono również problematykę formułowania postanowień umownych, a konkretnie odnośnie do waloryzacji wynagrodzenia wykonawcy.

Przesłanka zależności ekonomicznej podmiotu wewnętrznego, któremu ma być udzielone zamówienie in-house

Szczególną uwagę w orzeczeniach KIO poświęcono kwestii związanej z wyliczeniem wskaźnika ekonomicznego, tj. ustalenia procentowego udziału zadań powierzonych przez zamawiającego sprawującego kontrolę w działalności osoby kontrolowanej, które według przepisów krajowych, dla spełnienia przesłanki zamówienia z wolnej ręki muszą wynosić ponad 90% (zob. art. 214 ust. 5 PrZamPubl). Przedstawiono następujące stanowiska z orzecznictwa:

1. wyr. KIO z 18.7.2022 r., KIO 1628/22 – należy rozróżnić sytuację, w której podmiot kontrolowany jedynie organizuje wykonywanie zadań powierzonych od tej, w której zadania te w przeważającej części wykonywane są przez ten podmiot, który jedynie pomocniczo korzysta z usług podwykonawców;
2. wyr. KIO z 16.5.2022 r., KIO 561/22, KIO 563/22, KIO 573/22, KIO 574/22, KIO 575/22, KIO 577/22, KIO 579/22, KIO 581/22, KIO 587/22, KIO 589/22 – dotychczasowe orzecznictwo TSUE dotyczące instytucji in-house pozwala wskazać na zasadnicze tezy, w świetle których przychód zaliczany na potrzeby wykazania przesłanki 90% musi być powiązany bezpośrednio z realizacją zadania powierzonego przez jednostkę kontrolowaną; w badanej sprawie zamawiający zaliczył do przychodu z powierzonych do realizacji zadań tę część, jaką podmiot zależny uzyskiwał nie z racji faktycznego świadczenia usługi polegającej na zagospodarowaniu odpadów, ale udziału w organizacji tego zagospodarowania, co następowało w formule ogłaszanych przetargów nieograniczonych na wybór wykonawców usługi i wliczaniu do przychodu z realizacji powierzonego zadania całości wynagrodzenia podmiotu zewnętrznego; podkreślono, iż samo sprowadzenie przychodu do kategorii rachunkowej, tj. sposobu prezentacji w dokumentach finansowych, bez powiązania z faktyczną realizacją świadczenia, prowadzi do wypaczenia instytucji in-house i przesłanek wyłączających faktyczny udział w realizacji zadań własnych podmiotów, nad którymi zamawiający nie sprawuje kontroli.

Kolejne zagadnienie, jakie poruszono na tle stosowania przesłanki ekonomicznej dotyczyło możliwości wliczania do przychodu z działalności podmiotu zależnego nie tylko zadań uzyskanych w drodze, tzw. „in-house” administracyjnego, ale również przychodu z zamówień wykonanych na podstawie zamówienia publicznego. W kilku wyrokach odniesiono się również do art. 214 ust. 5 i 6 PrZamPubl dotyczącego danych, na podstawie których wyliczany miałby być wskaźnik progu 90% działalności kontrolowanej osoby, tj. przyjęcia za punkt odniesienia danych historycznych, czy też wiarygodnych prognoz handlowych. Przedstawiono następujące stanowiska:

1. wyr. KIO z 18.7.2022 r., KIO 1628/22 – uzasadnione jest przyjęcie wiarygodnych prognoz handlowych, w związku z reorganizacją działalności osoby prawnej lub zamawiającego, która czyni dane dotyczące średniego przychodu za 3 lata poprzedzające udzielenie zamówienia nieadekwatnymi;
2. wyr. KIO z 17.1.2022 r., KIO 3621/21 – zmiany dotyczące profilu działalności gospodarczej, w szczególności przejawiające się w jego rozszerzeniu na branżę odrębną względem branży, w której dotychczas działały wodociągi, o samodzielnym charakterze, skutkujące powstaniem podmiotu wielobranżowego, należało uznać za zmiany reorganizujące profil działalności w rozumieniu art. 214 ust. 6 PrZamPubl; Izba doszła do przekonania, że decyzja władczo-właścicielska wymusiła zmiany wewnętrzne, kadrowe, księgowe oraz podjęcie działań inwestycyjnych, których podjęcie nie byłoby konieczne gdyby taka decyzja nie została podjęta; skutki decyzji władczo-właścicielskiej podjętej przez zamawiającego względem wodociągów, należało uznać za analogiczne do tych, które wystąpiłyby, gdyby zamawiający, podjął alternatywną decyzję o powołaniu nowej spółki komunalnej.

Krajowa Izba Odwoławcza w swoich orzeczeniach odniosła się również do sposobu prezentacji danych w ogłoszeniu, na podstawie których potencjalni wykonawcy mogą kwestionować spełnienie przesłanek do udzielenia zamówienia in-house. Wskazano dwa orzeczenia dotyczące zakresu informacji, do jakich publikacji zobowiązany jest zamawiający w ogłoszeniu o zamiarze zawarcia umowy przed udzieleniem zamówienia na podstawie art. 214 ust. 1 pkt 11–14 PrZamPubl, a mianowicie;

1. wyr. KIO z 18.7.2022 r., KIO 1628/22 – nie było intencją ustawodawcy nałożenie na zamawiających obowiązku przedstawiania bardzo szczegółowych danych i dokumentów na potwierdzenie spełnienia ww. przesłanki; gdyby tak było, to w PrZamPubl zostałyby zawarte przepisy regulujące szczegółowo obowiązki zamawiających w tym zakresie, jak i ogłoszenie o zamiarze zawarcia umowy miałoby format umożliwiający publikację szczegółowych i obszernych danych;
2. wyr. KIO z 17.1.2022 r., KIO 3621/21 – elementy składowe uzasadnienia udzielania zamówienia in-house zasadniczo należy zawrzeć w ramach „uzasadnienia faktycznego i prawnego wyboru trybu zamówienia z wolnej ręki”; zamawiający mógł również skorzystać z pola „informacje dodatkowe” – uzupełniając uzasadnienie.

„Problemy” dotyczące oświadczenia z art. 117 ust. 4 PrZamPubl

Przypomnienia wymaga, że oświadczenie z art. 117 ust. 4 PrZamPubl dotyczy wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia publicznego, którzy określają jakie roboty budowlane, dostawy lub usługi wykonają poszczególni wykonawcy. W Informacji przywołano wyrok KIO z 4.7.2022 r., KIO 1560/22, z którego wynika, że wykonawca zbiorowy nie spełni warunku udziału w postępowaniu, choćby dysponował doświadczonym wykonawcą, jeżeli ten wykonawca faktycznie nie wykona w tej części zamówienia. Ne wystarczy tylko samo doświadczenie, ale musi być wykazane, kto konkretnie będzie realizował zamówienie w części wymagającej doświadczenia. W ocenie Izby jest to konsekwentne podejście ustawodawcy, który oczekuje, że podmiot doświadczony, a nie amator, będzie wykonywał przedmiot zamówienia. ustawodawca oczekuje, że realizacja zamówień publicznych będzie wykonywana przez rzeczywiście doświadczonych wykonawców, a nie tych, którzy to doświadczenie dopiero nabędą.

W ocenie Izby nie jest wykluczone, że przy wykonywaniu danej części zamówienia wymagającej doświadczenia, podmiot niedoświadczony będzie wykonywał czynności przygotowawcze czy pomocnicze, nie zmienia to jednak faktu, że zasadnicze wykonanie musi opierać się na podmiocie doświadczonym i to on będzie ponosił odpowiedzialność za wykonanie danej części. Izba wskazuje także na to, że art. 117 ust. 4 PrZamPubl stanowi o oświadczeniu, z którego będzie wynikać, które usługi wykonają poszczególni wykonawcy, a więc nie wspólnie, ale każdy z nich. Jeżeli zatem wykonawcy nie złożą oświadczenia lub nie wykażą w nim, że podmiot mający doświadczenie wykona część zamówienia wymagającą doświadczenia, to nie wykażą spełniania warunku udziału w postępowaniu, choćby złożyli potwierdzający spełnianie warunku udziału w postępowaniu wykaz usług i odpowiednie poświadczenia należytego wykonania.

Izba przypomniała, że w jej orzecznictwie znane są przypadki, kiedy oświadczenie z art. 117 ust. 4 PrZamPubl może nie określać bardzo precyzyjnie części zamówienia, które współwykonawcy podzielą między siebie. Zostały one przedstawione w następujących orzeczeniach:

1. wyr. KIO z 19.1.2022 r., KIO 3763/21 i wyr. KIO z 22.3.2022 r., KIO 642/22 – w sytuacji, gdy na potrzeby spełnienia warunku posiadania doświadczenia zawodowego wykazane jest doświadczenie nabyte w tym samym składzie, w którym obecnie wykonawcy ubiegają się o udzielenie zamówienia, wtedy należy uznać, że konsorcjum wykazało, że sto procent zamówienia wykona doświadczony wykonawca;
2. wyr. KIO z 25.7.2022 r., KIO 1672/22 – jeżeli każdy z wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia spełnia warunek udziału samodzielnie, wówczas możliwe jest wskazanie, że każdy z nich będzie zaangażowany w wykonawstwo na poziomie 50% zamówienia.

Niemniej w przeważającej części zamówień publicznych wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia powinni w sposób jednoznaczny wskazać, które roboty budowlane, usługi czy dostawy będą realizować poszczególni wykonawcy. Oświadczenie w tym przedmiocie musi być na tyle precyzyjne, aby zamawiający nie miał trudności z identyfikacją zakresu zamówienia mającego być powierzonym wykonawcy, którego zdolności potwierdzają spełnianie warunku udziału w postępowaniu. Przykładowo można wskazać, że zamawiający nie może przy badaniu spełniania warunku bazować na swojej znajomości zakresu czynności wykonywanych przez weryfikowanego wykonawcę z innych postępowań, ale musi ustalić tak zakres nabytego doświadczenia, jak i zakres realizowanego zamówienia w taki sposób, aby mieć pewność, że tę część zamówienia, dla której niezbędne są określone w warunkach zdolności, wykona doświadczony wykonawca. W szczególności nie umożliwia takiej weryfikacji sytuacja, gdy dwóch wykonawców ubiega się wspólnie o zamówienie, wykazując spełnianie warunku udziału doświadczeniem nabywanym w konsorcjach trzy lub czteroosobowych, o nieustalonym podziale zadań (zob. tak w wyr. KIO z 22.6.2022 r., KIO 1397/22).

Z orzecznictwa Izby wynika również konieczność analizy, czy współwykonawca zdolny do wykonania zamówienia będzie świadczył usługi główne, czy pomocnicze.

Przypisanie wykonawcy, na którego zdolności powołuje się konsorcjum, w oświadczeniu w trybie art. 117 ust. 4 PrZamPubl zadań nie ujętych w treści postawionego przez zamawiającego warunku udziału (zob. wyr. KIO z 11.8.2022 r., KIO 1931/22, wyr. KIO z 17.11.2022 r., KIO 2874/22), czy nawet wręcz poza przedmiotem zamówienia, nie może być uznane za spełnienie warunku udziału przez wykonawców wspólnie ubiegających się o zamówienie (zob. wyr. KIO z 31.5.2022 r., KIO 1253/22). Za prawidłowy należy uznać wyłącznie taki podział obowiązków (zakresów), w którym wykonawca dysponujący zdolnościami wykona odpowiadającą tym zdolnościom część zamówienia, a wspólnik wykona czynności pomocnicze (zob. wyr. KIO z 22.2.2022 r., KIO 295/22 KIO 299/22). Nie jest też dopuszczalne powoływanie się na doświadczenie wspólnika, który nie posiada uprawnień zawodowych, które są konieczne dla wykonania całego przedmiotu zamówienia (zob. wyr. KIO z 25.7.2022 r., KIO 1753/22).

Waloryzacja wynagrodzenia wykonawcy we wzorze umowy w sprawie zamówienia publicznego

W ww. Informacji podkreślono, że w 2022 r. KIO rozpoznała odwołania, które odnosiły się do różnych aspektów związanych z waloryzacją wynagrodzenia. Jednym z zagadnień, które pojawiło się w wyr. KIO z 4.5.2022 r., KIO 1085/22, był zarzut nieokreślenia przez zamawiającego w projekcie umowy zasad waloryzacji wynagrodzenia wykonawcy w związku ze zmianą cen materiałów lub kosztów. Zamawiający uznał, że w usłudze składającej się na przedmiot zamówienia trudno jest wyselekcjonować materiały i koszty (inne niż praca personelu), które mogłyby być związane z realizacją zamówienia, tym samym wprowadzenie klauzuli z art. 439 PrZamPubl stanowiłoby sztuczny twór, bowiem samo odniesienie się do wskaźnika zmiany cen towarów i usług konsumpcyjnych nie ma odniesienia do faktycznych materiałów, kosztów niezbędnych do realizacji tego konkretnego zamówienia. Izba nie zgodziła się ze stanowiskiem zamawiającego i uznała, że w art. 439 ust. 1 PrZamPubl nałożono na zamawiającego obowiązek zawarcia w postanowieniach umownych zasad związanych ze zmianą wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy w innych przypadkach, niż w tych określonych przepisem art. 436 PrZamPubl. Obowiązek taki wynika wprost z art. 439 PrZamPubl, w którym nie posłużono się bowiem sformułowaniem „miękkim”, np. „może zawierać”, ale wprost wskazano, że umowa ma zawierać (zawiera) odpowiednie postanowienia. Brak takich postanowień umownych jest działaniem, w ocenie KIO, contra legem.

Ponadto w informacji zwraca się uwagę, że ustawodawca pozostawił do decyzji zamawiającego określenie:

1. wskaźników stanowiących podstawę dokonywania waloryzacji wynagrodzenia (zob. wyr. KIO z 1.3.2022 r., KIO 228/23, KIO 233/22, KIO 236/22, wyr. KIO z 10.3.2022 r., KIO 226/22, KIO 232/22, KIO 234/22),
2. maksymalnej wartości zmiany wynagrodzenia, jaką dopuszcza się w efekcie zastosowania postanowień wprowadzających waloryzację wynagrodzenia (zob. wyr. KIO z 14.2.2022 r., KIO 219/22, KIO 225/22),
3. innych dodatkowych wymogów (zob. wyr. KIO z 11.2.2022 r., KIO 230/22).

Krajowa Izba Odwoławcza zauważa także w swoim orzecznictwie, że z przepisów PrZamPubl w żaden sposób nie wynika, że strona wnioskująca o waloryzację, w szczególności wykonawca, uzyska pełne czy też proporcjonalne pokrycie zmian cen materiałów. Pokrycie to nastąpi w sposób limitowany, wynikający z postanowień umowy. Przykładowo, w wyroku KIO z 24.8.2022 r., KIO 2063/22 wskazano, że przyjęcie proporcji waloryzacji odwołującego spowodowałoby zachwianie równowagi ekonomicznej stron. To bowiem zamawiający przejąłby na siebie w pełni ryzyko związane z przedmiotowymi wzrostami. Ustawodawca nie uznał za zasadne obarczania w całości zamawiającego ryzykiem związanym ze zmianami cen materiałów i surowców. W szczególności, na zamawiającego nie został nałożony obowiązek 100% rekompensaty zmian kosztów realizacji inwestycji z uwagi na wzrost cen materiałów budowlanych i surowców. Powyższa okoliczność stanowi ryzyko kontraktowe, które powinno być co do zasady wkalkulowane w cenę ofertową. Poza tym klauzula waloryzacyjna oparta na art. 439 PrZamPubl powinna mieć charakter symetryczny w tym znaczeniu, że powinna prowadzić zarówno do zwiększenia, jak i do zmniejszenia kwoty wynagrodzenia. Zamawiający, wprowadzając do umowy odpowiednią klauzulę, ma pozostawioną swobodę określenia jej elementów, mając na względzie w szczególności: specyfikę zamówienia (np. w zakresie jakie elementy materiałów i kosztów są kluczowe i w praktyce podlegają dużym wahaniom), dostępność wiarygodnych i aktualizowanych podstaw ustalenia zmiany ceny (np. odpowiednie wskaźniki Prezesa GUS), planowane możliwości finansowe zamawiającego co do przewidywanych zmian wynagrodzenia, ale także poziom tej waloryzacji. Gdyby miało być inaczej i waloryzacja miałaby odzwierciedlać w całości zmianę cen, ustawodawca wyraziłby to wprost, wiążąc waloryzację z obligatoryjnymi wskaźnikami i ich zmianą w czasie (zob. wyr. KIO z 14.2.2022 r., KIO 219/22, KIO 225/22).

Zagadnieniem, które pojawiło się w orzecznictwie KIO był także brak udźwignięcia przez wykonawcę ciężaru dowodu stawianych zarzutów. Zamawiający bardzo często, z pozytywnym skutkiem, podnosili, że odwołujący w żaden sposób nie wykazują, poza ogólnymi stwierdzeniami, w jaki sposób przyjęty mechanizm waloryzacji narusza przepisy PrZamPubl. Odwołanie nie może bowiem w zasadniczej części argumentacji sprowadzać się do przywołania przez odwołującego stanowisk wyrażonych w orzecznictwie (zob. wyr. KIO z 25.5.2022 r., KIO 1151/22). Odwołujący mają obowiązek wykazania okoliczności, w jaki sposób projektowane postanowienia umowy naruszają przepisy PrZamPubl. Nie można zatem ograniczać się jedynie do wskazania, że kwestionowane zapisy naruszają regulacje PrZamPubl, pozostawiając to twierdzenie gołosłownym (zob. wyr. KIO z 24.3.2022 r., KIO 620/22).

Ostatnim aspektem, na który KIO zwróciła uwagę, jest rozróżnienie instytucji uregulowanych w art. 436 pkt 4 lit. b PrZamPubl oraz w art. 439 PrZamPubl. Stanowią one odrębne podstawy do waloryzacji wynagrodzenia wykonawcy. Pierwszy z przepisów nakazuje wprowadzenie do umowy postanowień aktualizujących wynagrodzenie wykonawcy w razie zaistnienia okoliczności mających wpływ na koszty wykonania zamówienia przez wykonawcę, a które następują na skutek zmian powszechnie obowiązującego prawa. Drugi przepis ma za zadanie zachowanie równowagi ekonomicznej stron umowy w sprawie zamówienia publicznego, która może zostać zaburzona w wyniku zmian stosunków gospodarczych, czyli zmiany ceny materiałów lub kosztów związanych z realizacją zamówienia (zob. wyr. KIO z 2.12.2022 r., KIO 2984/22).

[Zob.: https://www.gov.pl/web/uzp/informacja-roczna-krajowej-izby-odwolawczej-w-2022-r]

Tzw. czternasta emerytura z poprawkami przyjęta przez Senat

Wypłata tzw. 14. emerytury zgodnie z intencją rządzących ma zapewnić dodatkowe wsparcie dla emerytów i rencistów. Zaproponowano, żeby tzw. 14 emerytura była wypłacana z urzędu wraz ze świadczeniem podstawowym w terminie wypłaty świadczeń przypadającym w miesiącu wskazanym w rozporządzeniu Rady Ministrów albo w innym terminie w tym miesiącu, jeżeli nie jest możliwa wypłata dodatkowego świadczenia wraz ze świadczeniem podstawowym.

Wyższy próg uprawniający do pełnej czternastki
Pierwsza senacka poprawka dotyczy wysokości kryterium dodatkowego świadczenia. Zaproponowano, by wysokość kwoty, do której świadczenie ma być wypłacone w pełnej wysokości będzie wynosiło 120% przeciętnej emerytury a nie kwotowo – 2900 zł, jak zapisano w ustawie.

Termin wypłaty świadczenia zostanie określony jednak w ustawie
Senat uznał, że bezpośrednio w ustawie powinien zostać określony termin wypłaty świadczenia, a nie jak chciał Sejm, żeby został on ustalony przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia. Wcześniejsze informacje wskazywały, że świadczenie powinno zostać wypłacone w 2023 roku w sierpniu lub wrześniu. W ustawie przyjętej przez Sejm wskazano, że tzw. 14 emerytura będzie wypłacona po raz kolejny, a zgodnie z założeniami ma to być świadczenie stałe, chociaż termin jego wypłaty nie będzie ustalony ustawowo, tylko zgodnie z założeniami Rada Ministrów będzie określała w terminie nie późniejszym niż do dnia 31 października, w drodze rozporządzenia, miesiąc wypłaty kolejnego dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego w danym roku, mając na względzie możliwości techniczne i organizacyjne wypłaty tego świadczenia przez organy emerytalno-rentowe.

Tzw. 14 emerytura nie tylko dla ubezpieczonych w ZUS
„Czternastka” będzie wypłacana do emerytur i rent w systemie:
– powszechnym,
– rolników,
– służb mundurowych,
– emerytur pomostowych,
– świadczeń i zasiłków przedemerytalnych,
– rent socjalnych,
– nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych,
– rodzicielskich świadczeń uzupełniających,
– świadczenia pieniężnego przysługującego cywilnym niewidomym ofiarom działań wojennych
rent inwalidów wojennych i wojskowych.

„14 emerytura” zostanie wypłacona bez składania wniosku
Decyzje o przyznaniu kolejnego dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego będą wydawać i świadczenie to będą wypłacać właściwe organy emerytalno-rentowe. W razie zbiegu prawa do świadczeń, które są wypłacane przez dwa organy, decyzje o przyznaniu wydaje i kolejne dodatkowe roczne świadczenie pieniężne wypłaca ZUS. Osobie uprawnionej przysługiwać będzie jedno dodatkowe roczne świadczenie pieniężne. Jednak tzw. 14. emerytura przysługiwać będzie również do renty rodzinnej, do której uprawniona jest więcej niż jedna osoba. Świadczenie to będzie podlegać proporcjonalnemu podziałowi na osoby uprawnione do renty rodzinnej. Kwota tzw. 14. emerytury nie będzie miała wpływu na uprawnienia osób ubiegających się o świadczenia, dodatki, zasiłki, pomoc lub wsparcie (np. ulgę rehabilitacyjną). Z kwoty tzw. 14. emerytury nie będą dokonywane potrącenia i egzekucje. Od tzw. 14. emerytury pobierana będzie składka na ubezpieczenie zdrowotne oraz podatek dochodowy od osób fizycznych.