PIP o eliminowaniu nielegalnego zatrudnienia
Raport PIP
Liczba osób, wobec których inspektorzy pracy zastosowali kontrolę legalność zatrudnienia, wynosiła w poszczególnych latach: 2019 r. – prawie 113 tys., 2020 r. – ponad 66,6 tys., 2021 r. – ponad 80,6 tys., pierwsza połowa 2022 r. – prawie 62 tys. osób. Nielegalne zatrudnienie lub nielegalną inną pracę zarobkową stwierdzono: w 2019 r. wobec prawie 12,5 tys. osób, co stanowi 11% objętych kontrolą w danym roku, w 2020 r. było to 8,7 tys. osób (13%), w 2021 r. – 9,9 tys. osób (12,4%), pierwsza połowa 2022 r. – 7,7 tys. osób (12,4%).
Raport przedstawiono z zastrzeżeniem, dane statystyczne Państwowej Inspekcji Pracy o liczbie ujawnionych przypadków nielegalnego zatrudnienia na pewno nie oddają rzeczywistej skali tego zjawiska ponieważ firmy jak i pracownicy ukrywają fakt nielegalnego zatrudnienia.
Zgłoszenie potrzeby przepisów prawa pracy i ubezpieczeń społecznych
Państwowa Inspekcja Pracy od lat sygnalizuje potrzebę zmian przepisów prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, by ułatwić weryfikację statusu osoby świadczącej pracę. Dzięki działaniom PIP wyeliminowano tzw. syndrom pierwszej dniówki. W sprawozdaniach PIP znajdują się również inne wnioski legislacyjne, których realizacja ograniczy nielegalne zatrudnienie, ale nie zostały one wciąż zrealizowane.
Źródło:
pip.gov.pl
Usunięcie drzew zagrażających linii energetycznej bez zgody właściciela działki
W przypadku, w którym legitymacją do wycięcia drzew będzie decyzja administracyjna udzielająca zezwolenia na ich usunięcie – nie jest wymagana zgoda właściciela nieruchomości. W przypadku, w którym drzewa nie są objęte wymogiem uzyskania zezwolenia na usunięcie drzew – wymagana jest zgoda właściciela na udostepnienie nieruchomości, a przy jej braku to odbywa się na mocy zobowiązania wydanego w formie decyzji przez starostę. Warunkiem przedmiotowego działania musi być istniejące zagrożenie przez drzewa funkcjonowania urządzeń przesyłowych.
Zgodnie z art. 83 ust. 1 pkt 2 OchrPrzyrodU, usunięcie drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości lub jej części może nastąpić po uzyskaniu zezwolenia wydanego na wniosek właściciela urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 KC – jeżeli drzewo lub krzew zagrażają funkcjonowaniu tych urządzeń.
Zasadniczą przesłanką wydania właścicielowi urządzeń przesyłowych zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów rosnących na danej nieruchomości, jest stwierdzenie, że drzewa stwarzają zagrożenie dla prawidłowego funkcjonowania urządzeń przesyłowych. Rozstrzygnięcie tego rodzaju sprawy administracyjnej wymaga od organów poczynienia niebudzących wątpliwości ustaleń, czy zachodzi określone w art. 83 OchrPrzyrodU zagrożenie dla funkcjonowania urządzeń przesyłowych. Ustawodawca nie dał żadnych wskazówek co do sposobu weryfikacji wskazanej przesłanki, dlatego też w procesie dokonywania ustaleń organy winny skorzystać ze wszelkich możliwych, adekwatnych do okoliczności, środków dowodowych, nie stroniąc również od wiadomości specjalnych, w razie potrzeby (wyr. WSA w Krakowie z 30.9.2020 r., II SA/Kr 579/19)
W przepisach art. 49 § 1 KC chodzi o urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne.
Linia energetyczna należy do urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 KC, co uprawnia jej właściciela do wystąpienia z wnioskiem o wydanie zezwolenia na usunięcie drzew z terenu nieruchomości jeżeli zagrażają one funkcjonowaniu tych urządzeń i o ile jest wymagane uzyskanie zezwolenia na usunięcie drzew, o których mowa w pytaniu.
Przy ocenie wymagalności zezwolenia na usunięcie przedmiotowych drzew należy mieć na względzie przypadki, o których mowa w art. 83f ust. 1 OchrPrzyrodU wskazujące na nie stosowanie wymogu uzyskania zezwolenia.
Wydanie zezwolenia, na wniosek o którym mowa w art. 83 ust. 1 pkt 2 OchrPrzyrodU nie wymaga uzyskania zgody właściciela nieruchomości.
Decyzja zezwalająca właścicielowi urządzeń na dokonanie wycinki na cudzej nieruchomości z racji posiadania tam stosownych urządzeń (art. 83 OchrPrzyrodU) zezwala na określone prace nie na własnej, lecz od razu na cudzej nieruchomości, co niejako automatycznie dopuszcza konieczność wejścia na teren tejże nieruchomości. Tym samym właściciel urządzeń, który uzyskał zezwolenie na dokonanie określonych prac na cudzej nieruchomości w trybie art. 83 OchrPrzyrodU, z chwilą uzyskania przez decyzję tę przymiotu ostateczności ma prawo ją wykonać, w terminie i na warunkach określonych w tejże decyzji (por. wyr. WSA w Gliwicach z 6.3.2014 r., II SA/Gl 1443/13).
W świetle art. 83e ust. 1 OchrPrzyrodU, usunięcie drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości, na wniosek właściciela urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 KC, następuje za odszkodowaniem na rzecz właściciela nieruchomości, a w przypadku gdy na nieruchomości jest ustanowione prawo użytkowania wieczystego – na rzecz użytkownika wieczystego nieruchomości. Odszkodowanie przysługuje od właściciela urządzeń.
Ustalenie wysokości odszkodowania za drzewo lub krzew oraz za ich usunięcie następuje w drodze umowy stron (art. 83e ust. 2 OchrPrzyrodU), a w przypadku gdy strony nie zawrą umowy w terminie 30 dni od dnia usunięcia drzewa lub krzewu, odszkodowanie ustala organ, który wydał zezwolenie na ich usunięcie, stosując odpowiednio przepisy GospNierU dotyczące odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości (art. 83e ust. 3 PrOchrŚrod).
Za usunięcie drzewa lub krzewu zagrażających funkcjonowaniu urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 KC nie nalicza się opłat (art. 86 ust. 1 pkt 4 OchrPrzyrodU).
Zgodnie z art. 49 § 1 KC urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne nie należą do części składowych nieruchomości, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa.
W świetle art. 70 ust. 1 PrBud, właściciel, zarządca lub użytkownik obiektu budowlanego, na których spoczywają obowiązki w zakresie napraw, określone w przepisach odrębnych bądź umowach, są obowiązani w czasie lub bezpośrednio po przeprowadzonej kontroli, o której mowa w art. 62 ust. 1 pkt 1–4a PrBud, usunąć stwierdzone uszkodzenia oraz uzupełnić braki, które mogłyby spowodować zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia bądź środowiska, a w szczególności katastrofę budowlaną, pożar, wybuch, porażenie prądem elektrycznym albo zatrucie gazem.
Stosownie do art. 142 § 1 KC, właściciel nie może się sprzeciwić użyciu a nawet uszkodzeniu lub zniszczeniu rzeczy przez inną osobę, jeżeli to jest konieczne do odwrócenia niebezpieczeństwa grożącego bezpośrednio dobrom osobistym tej osoby lub osoby trzeciej. Może jednak żądać naprawienia wynikłej stąd szkody. Przepis ten stosuje się także w razie niebezpieczeństwa grożącego dobrom majątkowym, chyba że grożąca szkoda jest oczywiście i niewspółmiernie mniejsza aniżeli uszczerbek, który mógłby ponieść właściciel wskutek użycia, uszkodzenia lub zniszczenia rzeczy (art. 142 § 2 KC).
Zgodnie z art. 124b ust. 1 GospNierU, starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, w drodze decyzji zobowiązuje właściciela, użytkownika wieczystego lub osobę, której przysługują inne prawa rzeczowe do nieruchomości do udostępnienia nieruchomości w celu wykonania czynności związanych z konserwacją, remontami oraz usuwaniem awarii ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń, nienależących do części składowych nieruchomości, służących do przesyłania lub dystrybucji płynów, pary, gazów i energii elektrycznej oraz urządzeń łączności publicznej i sygnalizacji, a także innych podziemnych, naziemnych lub nadziemnych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń, a także usuwaniem z gruntu tych ciągów, przewodów, urządzeń i obiektów, jeżeli właściciel, użytkownik wieczysty lub osoba, której przysługują inne prawa rzeczowe do nieruchomości nie wyraża na to zgody. Decyzja o zobowiązaniu do udostępniania nieruchomości może być także wydana w celu zapewnienia dojazdu umożliwiającego wykonanie czynności.
Projekt specustawy o realizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej
W uzasadnieniu projektu wnioskodawca stwierdza, że w obecnym stanie prawnym brak jest unormowań zawartych w jednym akcie prawnym, a dotyczących inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowych. Ponadto sporą barierą w powstawaniu nowych elektrowni szczytowo-pompowych, oprócz przyczyn o charakterze faktycznym (niewiele dogodnych miejsc na lokalizację takich elektrowni – przewaga terenów nizinnych na obszarze Polski) jest pomijanie elektrowni szczytowo-pompowych w przepisach wielu ustaw. Bariery prawne polegają na konieczności przeprowadzenia standardowego procesu inwestycyjnego związanego z brakiem zakwalifikowania budowy lub modernizacji elektrowni szczytowo-pompowej jako inwestycji celu publicznego. Ze względu na wieloetapowość i znaczny rozmiar inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej podlega ona szeregowi ograniczeń i wymagań administracyjnych zawartych w różnych aktach prawnych, które prowadzą do znacznego wydłużenia procesu inwestycyjnego.
Przedstawiony projekt kwalifikuje inwestycję w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej oraz inwestycję towarzyszącą, jako inwestycje celu publicznego w rozumieniu art. 2 pkt 5 PlanZagospU. Organem uprawnionym do wydania decyzji w zakresie lokalizacji elektrowni szczytowo-pompowej oraz inwestycji towarzyszącej będzie wojewoda. Projekt zawiera definicję elektrowni szczytowo-pompowa, zgodnie z którą jest nią wyodrębniony zespół urządzeń wraz z obiektami związanymi z nimi technicznie lub funkcjonalnie, służący do magazynowania energii elektrycznej poprzez wytwarzanie energii elektrycznej i wyprowadzanie mocy w wyniku procesu przemiany energii elektrycznej w energię potencjalną wody pompowanej do górnego zbiornika i przemiany energii potencjalnej wody magazynowanej w zbiorniku górnym w wyniku pompowania lub na skutek dopływu naturalnego w energię elektryczną
Ustawa określa szczegółowo rodzaje dokumentacji, jakie wnioskodawca musi złożyć wraz z wnioskiem o wydanie decyzji. Ponadto zawiera szczególne zapisy, które postępowanie administracyjne w w/w sprawie regulują inaczej niż KPA.
Ostateczna decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej stanowić będzie podstawę do dokonywania wpisów w księdze wieczystej i w katastrze nieruchomości.
Projekt zakłada, że do gruntów rolnych i leśnych objętych decyzją o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej nie stosuje się przepisów rozdziału 2 OchrGrU.
Decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej zatwierdza podział nieruchomości.
Inwestor nabywa z mocy prawa z dniem, w którym decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej stała się ostateczna, prawo użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowych, znajdujących się w liniach rozgraniczających teren inwestycji oraz prawo własności budynków, innych urządzeń trwale z gruntem związanych i lokali znajdujących się na tych nieruchomościach.
Nabycie prawa użytkowania wieczystego, prawa własności budynków, innych urządzeń trwale z gruntem związanych i lokali z dniem, z którym decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej stała się ostateczna stwierdza wojewoda w drodze decyzji wydawanej w terminie 7 dni od dnia, w którym decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej stała się ostateczna.
Za nieruchomości, użytkowanie wieczyste oraz ograniczone prawa rzeczowe do nieruchomości, przysługuje odszkodowanie w wysokości uzgodnionej między inwestorem a dotychczasowym właścicielem, użytkownikiem wieczystym lub osobą, której przysługuje ograniczone prawo rzeczowe do nieruchomości. Uzgodnienia dokonuje się w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Jeżeli w terminie 2 miesięcy od dnia, w którym decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej stała się ostateczna, nie dojdzie do uzgodnienia wysokości odszkodowania, ustala je wojewoda w drodze decyzji, w terminie 30 dni od dnia wszczęcia postępowania. Wysokość odszkodowania ustala się na podstawie operatu szacunkowego sporządzonego przez rzeczoznawcę majątkowego. Obowiązek zapłaty odszkodowań obciąża inwestora. Inwestor, na podstawie odrębnego porozumienia zawartego z wojewodą, pokrywa koszty ustalenia wysokości odszkodowań.
Ustawa trafiła do opiniowania.
Źródło: https://legislacja.gov.pl/projekt/12365909
Uproszczenie procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorstw
W Dz.U. z 2022 r. pod poz. 2185 opublikowano ustawę z 7.10.2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców.
Jak wynika z uzasadnienia do projektu tej nowelizacji głównym zamierzeniem projektodawców było zmniejszenie obciążeń regulacyjnych niekorzystnych z punktu widzenia funkcjonowania obywateli i prowadzenia działalności gospodarczej. „Inflacja prawa”, czyli nadmiar przepisów proceduralnych, negatywnie wpływa na konkurencyjność polskiej gospodarki, a także na stosunek obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa.
Dlatego zmiany przepisów proceduralnych wyodrębniono w kilku zakresach:
- wprowadzenie postępowania uproszczonego, skracającego czas trwania postępowania, bez wątpienia wpisuje się w europejskie dążenie do zapewnienia dobrej i skutecznej administracji oraz przejrzystości procedur; uregulowane w dziale II rozdziale KPA, postępowanie uproszczone charakteryzuje się m.in. nieobszerną regulacją prawną, ograniczonym formalizmem czynności, szybkością działania organu oraz dostępnością dla wielu podmiotów; uproszczony charakter postępowania przejawia się w tym przypadku m.in. w stosowaniu urzędowych formularzy wniosku, ograniczonym postępowaniu dowodowym, a także w skróconej formie uzasadnienia;
- milczące zakończenie postępowania, które jest środkiem przeciwdziałającym bezczynności organu, której można uniknąć przez wydanie aktu administracyjnego w terminach przewidzianych prawem materialnym; wprowadza ono fikcję pozytywnego załatwienia sprawy, ponieważ milczenie organu po upływie przewidzianego terminu uznaje się za załatwienie sprawy w sposób w całości uwzględniający żądanie strony;
- jednoinstancyjność postępowania – wprowadzono regulacje, zgodnie z którymi od decyzji wydanej w pierwszej instancji, od której uzasadnienia organ odstąpił z powodu uwzględnienia w całości żądania strony, nie będzie przysługiwało odwołanie – decyzja będzie ostateczna; dzięki takiemu rozwiązaniu strona już z chwilą doręczenia jej takiej decyzji będzie dysponowała decyzją ostateczną;
- elektronizacja procedur, która ma umożliwić wykorzystanie dostępnych narzędzi informatycznych, w tym systemów teleinformatycznych, powszechnie stosowanych systemów obsługi i środków komunikacji elektronicznej przy realizacji zadań związanych z prowadzaniem postępowań (np. przy przekazywaniu wniosków, załączników do nich, prowadzeniu korespondencji w sprawie, w tym przekazywaniu zawiadomień, wydawaniu decyzji w formie dokumentu elektronicznego itp.), jak również przy przekazywaniu sprawozdań i deklaracji oraz dokonywaniu wpisów do różnego rodzaju ewidencji;
- inne uproszczenia, celem projektodawców jest bowiem usunięcie utrudnień m.in. w zakresie zbyt dużej liczby załączników wymaganych do wniosku lub samych wniosków o wydanie niektórych decyzji, nieefektywnego sposobu zawiadamiania o wszczęciu postępowania i wydawanych w nim decyzjach, problemów z ustaleniem kręgu stron postępowania, braku integracji rejestrów publicznych, nadmiarowych regulacji w procesie inwestycyjno-budowlanym, a także nieprecyzyjnie formułowanych przepisów.
Nowelizacja wprowadza zmiany m.in. w KPA, gdzie wprowadzono zasadę, zgodnie z którą jeżeli strona wniosła ponaglenie przed upływem określonego terminu organ prowadzący postępowanie pozostawia je bez rozpoznania (art. 37 § 3a KPA). Natomiast do postępowań w sprawie ponagleń wszczętych i niezakończonych przed 10.11.2022 r. stosuje się przepisy dotychczasowe.
Zmiany wprowadzono też m.in. w:
- ustawie z 26.10.1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1119 ze zm.), gdzie wprowadzono uproszczone postępowanie administracyjne dla wydawania zezwoleń dotyczących obrotu napojami alkoholowymi, czyli dział II rozdział 14 KPA. Nie stosuje się tu zasady milczącego załatwienia sprawy z działu II rozdział 8a KPA (art. 9 ust. 3f i 3g, art. 95 § 4b i 4c, art. 184 § 1a i 1b);
- ustawie z 6.4.1984 r. o fundacjach (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 2167), gdzie wprowadzono zmiany w art. 12, w myśl których sprawozdanie fundacji obejmujące najważniejsze informacje o działalności fundacji w okresie sprawozdawczym pozwalające ocenić prawidłowość realizacji przez fundację jej celów statutowych, opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym. Ponadto zmiana delegacji do wydania aktu wykonawczego sprawi, że zostanie określony jednolity wzór formularza sprawozdania, a nie tylko jego ramowy zakres. Ta zmiana wejdzie w życie 1.1.2023 r.;
- ustawie z 30.6.2005 r. o kinematografii (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1066), gdzie wprowadzono zmiany w sprawie decyzji Dyrektora Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej w zakresie wpłat na rzecz tego instytutu. Jego decyzje w tym zakresie będą ostateczne;
- ustawie z 28.7.2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1301 ze zm.), gdzie wprowadzono zasadę, że do wydawania świadectw dokumentujących potwierdzenie właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych i właściwości leczniczych klimatu zastosowanie znajdzie uproszczone postępowanie administracyjne z działu II rozdział 14 KPA;
- ustawie z 26.4.2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 261 ze zm.), gdzie dodano art. 7ba–7bc, z których wynika m.in., że w sytuacji kryzysowej minister kierujący działem administracji rządowej może wydawać w zakresie swojego działania polecenia obowiązujące podległe mu lub przez niego nadzorowane podmioty oraz spółki publiczne, w celu: zapewnienia właściwego funkcjonowania, ochrony, wzmocnienia lub odbudowy infrastruktury krytycznej, przejęcia kontroli nad sytuacją kryzysową, której wpływ na poziom bezpieczeństwa ludzi, mienia lub środowiska jest szczególnie negatywny; usunięcia skutków sytuacji kryzysowej; polecenia są wydawane w drodze decyzji administracyjnej i nie wymagają uzasadnienia; wykonywanie zadań objętych poleceniem wydanym w stosunku do podmiotów następuje na podstawie umowy zawartej z podmiotem przez ministra wydającego polecenie i jest finansowane z części budżetowej, której dysponentem jest ten minister;
- ustawie z 25.6.2010 r. o sporcie (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1599) – do spraw związanych z zawarciem umowy w sprawie zasad funkcjonowania ligi zawodowej oraz w sprawie zatwierdzenia statutu polskiego związku sportowego będzie stosowane uproszczone postępowanie administracyjne z działu II rozdział 14 KPA, natomiast obydwie sprawy uznaje się za załatwione milcząco w sposób w całości uwzględniający żądanie stron, jeżeli w ciągu 30 dni od daty doręczenia wniosku minister sportu nie wyda decyzji albo postanowienia kończącego postępowanie (art. 122a § 2 pkt 1 KPA);
- ustawie z 18.8.2011 r. o bezpieczeństwie morskim (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 515 ze zm.) – do spraw związanych z wydawaniem dokumentów urzędów morskich oraz z wydawaniem dokumentów w sprawie usług pilotowych również zastosowanie znajdzie uproszczone postępowanie administracyjne, ale bez przepisów dotyczących milczącego załatwienia sprawy;
- ustawie z 12.12.2013 r. o cudzoziemcach (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 2354 ze zm.) – do postępowania w sprawie wpisania zaproszenia do ewidencji zaproszeń zastosowanie znajdzie uproszczone postępowanie administracyjne bez milczącego załatwienia sprawy;
- ustawie z 15.6.2018 r. o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi (Dz.U. z 2018 r. poz. 1293), gdzie wprowadzono zasadę, że decyzje wydane w postępowaniach m.in. w sprawie rozwiązywania sporów są ostateczne.
W sprawach postępowań wszczętych i niezakończonych przed 10.11.2022 r., co do zasady, stosuje się przepisy dotychczasowe.
Skala planowej kontroli wykonywania przez właścicieli nieruchomości obowiązków z zakresu pozbywania się nieczystości ciekłych i odpadów komunalnych
Kontrola, o której mowa w art. 6 ust. 5aa CzystGmU, w okresie dwuletnim powinna objąć wszystkie podmioty obowiązane do wykonywania przedmiotowych obowiązków.
Zgodnie z art. 5 ust. 5a CzystGmU, wójt, burmistrz lub prezydent miasta kontroluje:
- posiadanie umów, przez właścicieli nieruchomości, którzy pozbywają się z terenu nieruchomości nieczystości ciekłych, oraz właścicieli nieruchomości, którzy nie są obowiązani do ponoszenia opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi na rzecz gminy, którzy wykonując obowiązek określony w art. 5 ust. 1 pkt 3b CzystGmU, są obowiązani do udokumentowania w formie umowy korzystania z usług wykonywanych przez: gminną jednostkę organizacyjną lub przedsiębiorcę posiadającego zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie opróżniania zbiorników bezodpływowych lub osadników w instalacjach przydomowych oczyszczalni ścieków i transportu nieczystości ciekłych lub gminną jednostkę organizacyjną lub przedsiębiorcę odbierającego odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, wpisanego do rejestru działalności regulowanej, o którym mowa w art. 9b ust. 2 CzystGmU (art. 5 ust. 1 CzystGmU),
- zgodność postanowień umów zawartych przez właścicieli nieruchomości którzy nie są obowiązani do ponoszenia opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi na rzecz gminy, wykonujących obowiązek określony w art. 5 ust. 1 pkt 3b CzystGmU – z gminną jednostką organizacyjną lub przedsiębiorcą odbierającym odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, wpisanym do rejestru działalności regulowanej, o którym mowa w art. 9b ust. 2 CzystGmU – z wymaganiami określonymi w regulaminie oraz ze sposobem określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 4a ust. 1 CzystGmU;
- dowody uiszczania opłat za usługi pozbywania się nieczystości ciekłych oraz odpadów komunalnych lub inny sposób udokumentowania wykonania obowiązków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 3b CzystGmU (pozbywania się zebranych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych oraz nieczystości ciekłych w sposób zgodny z przepisami ustawy i przepisami odrębnymi).
Przepisami ustawy z 7.7.2022 r. o zmianie ustawy – Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r. poz. 1549), która weszła w życie 9.8.2022 r. dodano ust. 5aa do art. 6 CzystGmU, w myśl którego wójt, burmistrz lub prezydent miasta jest obowiązany prowadzić kontrolę, o której mowa w art. 6 ust. 5a CzystGmU, co najmniej raz na 2 lata zgodnie z planem kontroli, określającym co najmniej wykaz podmiotów podlegających kontroli w okresie kontrolowanym. Zgodnie z art. 13 tej ustawy pierwszy 2-letni okres na przeprowadzenie kontroli zgodnie z planem kontroli, o którym mowa w art. 6 ust. 5aa CzystGmU liczy się od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.
Z brzmienia powyższych przepisów można wnioskować, że intencją ustawodawcy jest objęcie kontrolą, w 2-letnich cyklach kontrolnych, wszystkich podmiotów obowiązanych do wykonywania przedmiotowych obowiązków.
Projektodawca tak uzasadniał w projekcie wprowadzenie przedmiotowej regulacji: „Zakłada się jednoznaczne określenie minimalnej częstotliwości przeprowadzania przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta kontroli na podstawie planu kontroli, co zapewni możliwość weryfikacji realizacji tego obowiązku przez inspekcję ochrony środowiska, a także w przypadku braku realizacji tego obowiązku – możliwość nakładania administracyjnych kar pieniężnych. Należy wskazać, że obecnie występuje obowiązek kontroli, jednak z uwagi na brak przepisów określających ich częstotliwość, utrudniona jest jego weryfikacja. Z uwagi na wprowadzenie sankcji za naruszenie przedmiotowego obowiązku w celu wprowadzenia ułatwień dla organów nadzoru określono częstotliwość realizacji przedmiotowego obowiązku, co pozwoli zweryfikować, czy dane gmina wykonuje ciążące na niej obowiązki. Dodatkowo przewiduje się, że do tej kontroli będą miały zastosowanie odpowiednie przepisy PrOchrŚrod, tak jak ma to miejsce w przypadku kontroli wykonywanej przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta na podstawie art. 9u CzystGmU”.
W odpowiedzi na uwagi zgłaszane do proponowanego sposobu prowadzenia kontroli w trybie konsultacji projektowanych przepisów projektodawca przedstawił następujące stanowisko: „Formę kontroli pozostawia się w gestii gminy. Należy mieć na uwadze, iż kontrola umów i dowodów uiszczania opłat za odbiór nieczystości ciekłych nie wymaga kontroli na terenie nieruchomości i może być realizowana w formie wezwania do przekazania kopii stosownych dokumentów. W przypadku powstania wątpliwości przez gminy, może ona podjąć decyzję o przeprowadzeniu kontroli w terenie przy udziale właściciela”.
Praktyczne aspekty odmowy przyłączenia do sieci i jego techniczny wymiar
Zgodnie z art. 19 ust. 5 pkt 5 WodaŚciekU regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków określa prawa i obowiązki przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego oraz odbiorców usług, w tym warunki techniczne określające możliwości dostępu do usług wodociągowo-kanalizacyjnych. Z kolei na podstawie art. 15 ust. 4 WodaŚciekU przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne jest obowiązane przyłączyć do sieci nieruchomość osoby ubiegającej się o przyłączenie nieruchomości do sieci, jeżeli są spełnione warunki przyłączenia określone w regulaminie, oraz istnieją techniczne możliwości świadczenia usług. Z powyższej regulacji wynika istniejący po stronie przedsiębiorcy obowiązek przyłączenia do sieci, w sytuacji gdy określone warunki zostaną spełnione. Organ stanowiący nie ma zatem uprawnień do formułowania w regulaminie przesłanek stanowiących przeszkodę w przyłączeniu nieruchomości do sieci, lecz do określenia warunków, które należy spełnić aby nieruchomość została do sieci przyłączona.
Ustawodawca upoważnił gminny organ stanowiący jedynie do określenia sposobu dokonywania odbioru przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne wykonanego przyłącza. W regulaminie w tym zakresie należy uregulować jedynie sam sposób technicznego odbioru wykonanego przyłącza, a nie warunki techniczne samego przyłączenia do sieci lub świadczenia usług sieciowych. Nie jest również dopuszczalne nałożenie w regulaminie na inwestora obowiązku przedkładania przedsiębiorstwu dokumentów prawno- budowlanych, które miałby potwierdzać legalność wykonanych prac budowlanych.
Zgodnie bowiem z art. 15 ust. 2 WodaŚciekU realizację budowy przyłączy do sieci oraz studni wodomierzowej, pomieszczenia przewidzianego do lokalizacji wodomierza głównego i urządzenia pomiarowego zapewnia na własny koszt osoba ubiegająca się o przyłączenie nieruchomości do sieci, a zatem to inwestor ponosi pełną odpowiedzialność przed właściwymi organami za zgodną z prawem realizację przyłącza.
Regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków
Stosownie do art. 19 ust. 5 WodaŚciekU regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków określa prawa i obowiązki przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego oraz odbiorców usług, w tym:
- minimalny poziom usług świadczonych przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne w zakresie dostarczania wody i odprowadzania ścieków;
- warunki i tryb zawierania umów z odbiorcami usług;
- sposób rozliczeń w oparciu o ceny i stawki opłat ustalone w taryfach;
- warunki przyłączania do sieci;
- warunki techniczne określające możliwości dostępu do usług wodociągowo-kanalizacyjnych;
- sposób dokonywania przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne odbioru wykonanego przyłącza;
- sposób postępowania w przypadku niedotrzymania ciągłości usług i odpowiednich parametrów dostarczanej wody i wprowadzanych do sieci kanalizacyjnej ścieków;
- standardy obsługi odbiorców usług, w tym sposoby załatwiania reklamacji oraz wymiany informacji dotyczących w szczególności zakłóceń w dostawie wody i odprowadzaniu ścieków;
- warunki dostarczania wody na cele przeciwpożarowe.
Przepis stanowi delegację ustawową dla wydania aktu prawa miejscowego i ściśle określa zakres spraw, które mogą stać się przedmiotem unormowania uchwał podejmowanych przez radę gminy. Wskazując zakres zagadnień, które mogą być objęte regulaminem, ustawodawca w skonstruowaniu delegacji ustawowej posłużył się sformułowaniem „regulamin określa”, co oznacza, że treść tego regulaminu musi odpowiadać zakresowi delegacji ustawowej.
Zgodnie z art. 19 ust. 5 pkt 4 WodaŚciekU regulamin powinien określać także warunki przyłączenia do sieci. Przez warunki przyłączenia do sieci należy rozumieć przesłanki, które należy spełnić, aby przyłączenie nieruchomości do sieci wodociągowo-kanalizacyjnej było możliwe. Zgodnie z art. 19 ust. 5 pkt 5 WodaŚciekU. regulamin ustala warunki techniczne określające możliwości dostępu do usług wodociągowo-kanalizacyjnych. W tym zakresie lokalny prawodawca ograniczył się w zasadzie do określenia warunków odmowy przyłączenia do sieci.
Tymczasem zgodnie z art. 15 ust. 4 ZaupWU . przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne jest obowiązane przyłączyć do sieci nieruchomość osoby ubiegającej się o przyłączenie nieruchomości do sieci, jeżeli są spełnione warunki przyłączenia określone w regulaminie, o którym mowa w art. 19 WodaŚciekU, oraz istnieją techniczne możliwości świadczenia usług.
Z powyższej regulacji wynika zatem istniejący po stronie przedsiębiorcy obowiązek przyłączenia do sieci, w sytuacji gdy określone warunki zostaną spełnione. Organ stanowiący nie ma zatem uprawnień do formułowania w regulaminie przesłanek stanowiących przeszkodę w przyłączeniu nieruchomości do sieci, lecz do określenia warunków, które należy spełnić aby nieruchomość została do sieci przyłączona.
Warunki techniczne
Przez warunki techniczne określające możliwości dostępu do usług wodociągowo-kanalizacyjnych należy rozumieć określenie przesłanek o charakterze technicznym (czynników wyznaczających lub warunkujących, elementów, cech koniecznych), po spełnieniu których zaistnieje możliwość uzyskania dostępu do usług wodociągowych i kanalizacyjnych.
Zgodnie z treścią art. 19 ust. 1 WodaŚciekU rada gminy, na podstawie projektów regulaminów dostarczania wody i odprowadzania ścieków opracowanych przez przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne, przygotowuje projekt regulaminu dostarczania wody i odprowadzania ścieków oraz przekazuje go do zaopiniowania organowi regulacyjnemu, zawiadamiając o tym przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne.
Z art. 91 ust. 1 SamGminU wynika, że uchwała lub zarządzenie organu gminy sprzeczne z prawem są nieważne.
Treść art. 91 ust. 4 SamGminU, stanowi że w przypadku nieistotnego naruszenia prawa organ nadzoru nie stwierdza nieważności uchwały lub zarządzenia, ograniczając się do wskazania, iż uchwałę lub zarządzenie wydano z naruszeniem prawa, prowadzi do wniosku, że stwierdzenie nieważności uzasadnione jest wystąpieniem istotnego naruszenia prawa.
Wprowadzając sankcję nieważności jako następstwo naruszenia prawa, ustawodawca nie określił rodzaju naruszenia prawa, które prowadziłoby do zastosowania tej sankcji. Za istotne naruszenie prawa uznaje się uchybienie prowadzące do skutków, które nie mogą być tolerowane w demokratycznym państwie prawnym. Do nich zalicza się między innymi naruszenie przepisów prawa ustrojowego oraz prawa materialnego, a także przepisów regulujących procedury podejmowania uchwał.
Dostawca w zakresie dostarczania wody i odprowadzania ścieków ma obowiązek: zapewnić zdolność posiadanych urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych do:
- realizacji dostaw wody w wymaganej ilości i pod odpowiednim ciśnieniem, zgodnymi z właściwymi przepisami techniczno-budowlanymi,
- dostaw wody i odprowadzania ścieków w sposób ciągły i niezawodny
Z przepisu tego wynika, że ustawodawca nałożył na radę gminy obowiązek określenia w regulaminie minimalnego poziomu usług świadczonych przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne w zakresie dostarczania wody i odprowadzania ścieków.
Dlatego odpowiednie regulacje stanowionego regulaminu powinny zobowiązywać przedsiębiorstwo do zapewnienia usługobiorcom minimalnego ciśnienia wody, minimalnej ilości dostarczanej wody oraz określać minimalne wymagania dotyczące jakości dostarczanej wody.
Zgodnie natomiast z treścią art. 19a WodaŚciekU na pisemny wniosek podmiotu ubiegającego się o przyłączenie do sieci przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne jest obowiązane wydać warunki przyłączenia do sieci albo uzasadnić odmowę ich wydania, w terminie:
- 21 dni – od dnia złożenia wniosku o wydanie warunków przyłączenia do sieci, w przypadku budynków mieszkalnych jednorodzinnych, w tym znajdujących się w zabudowie zagrodowej;
- 45 dni – od dnia złożenia wniosku o wydanie warunków przyłączenia do sieci, w pozostałych przypadkach.
W szczególnie uzasadnionych przypadkach przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne może przedłużyć terminy , odpowiednio o kolejne 21 albo 45 dni, po uprzednim zawiadomieniu podmiotu ubiegającego się o przyłączenie do sieci z podaniem uzasadnienia przyczyn tego przedłużenia.
Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne jest obowiązane potwierdzić pisemnie złożenie przez podmiot ubiegający się o przyłączenie do sieci wniosku o wydanie warunków przyłączenia do sieci, określając w szczególności datę jego złożenia.
Wniosek o wydanie warunków przyłączenia do sieci zawiera co najmniej:
- imię i nazwisko lub nazwę oraz adres zamieszkania lub siedziby podmiotu ubiegającego się o przyłączenie do sieci;
- wskazanie lokalizacji nieruchomości lub obiektu, który ma zostać przyłączony do sieci, w tym jego adres i numer działki ewidencyjnej, na której się znajduje;
- informacje o przeznaczeniu i sposobie wykorzystywania nieruchomości lub obiektu, który ma zostać przyłączony do sieci;
- określenie dobowego zapotrzebowania na wodę z podziałem na wodę do celów bytowych, technologicznych, przeciwpożarowych oraz innych, z uwzględnieniem przepływów średniodobowych i maksymalnych godzinowych oraz wielkości ładunku zanieczyszczeń;
- określenie ilości i jakości odprowadzanych ścieków z podziałem na ścieki bytowe i przemysłowe;
- plan zabudowy lub szkic sytuacyjny, określający usytuowanie przyłącza w stosunku do istniejącej sieci wodociągowej lub kanalizacyjnej oraz innych obiektów i sieci uzbrojenia terenu
Do terminów nie wlicza się terminów przewidzianych w przepisach prawa do dokonania określonych czynności, terminów na uzupełnienie wniosku o wydanie warunków przyłączenia do sieci, okresów innych opóźnień spowodowanych z winy podmiotu wnioskującego o przyłączenie do sieci albo z przyczyn niezależnych od przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego.
Sporządzenie planu sytuacyjnego
Sporządzenie planu sytuacyjnego, o którym mowa w art. 29a ust. 1 PrBud uwzględniającego warunki przyłączenia do sieci wydane przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne upoważnia podmiot ubiegający się o przyłączenie do sieci lub inny podmiot działający z jego upoważnienia lub na jego zlecenie do wykonania przyłącza wodociągowego lub przyłącza kanalizacyjnego zgodnie z tym planem. Warunki przyłączenia do sieci wydane przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne są ważne przez okres 2 lat od dnia ich wydania.
Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne nie może odmówić odbioru przyłącza wodociągowego lub przyłącza kanalizacyjnego wykonanego, zgodnie z warunkami przyłączenia do sieci wydanymi przez to przedsiębiorstwo .
Warunkiem dokonania odbioru przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne przyłącza wodociągowego lub przyłącza kanalizacyjnego, wykonanego zgodnie z warunkami przyłączenia do sieci wydanymi przez to przedsiębiorstwo, nie może być uzyskanie pozwolenia na budowę albo dokonanie zgłoszenia robót budowlanych, jeżeli nie są one wymagane na podstawie przepisów PrBud.
Nie pobiera się opłat za:
- wydanie warunków przyłączenia do sieci, a także za ich zmianę, aktualizację lub przeniesienie na inny podmiot;
- odbiór przyłącza wodociągowego lub przyłącza kanalizacyjnego przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne, a także za włączenie przyłącza wodociągowego lub przyłącza kanalizacyjnego do sieci wodociągowej albo kanalizacyjnej oraz za inne zezwolenia z tym związane.
Kontrola podmiotu korzystającego ze środowiska w zakresie uciążliwości akustycznych
Przekazanie Staroście przez WIOŚ pisma informującego o uciążliwości akustycznej wywołuje potrzebę przeprowadzenia pomiarów hałasu. Do wszczęcia postępowania w sprawie wydania decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu dochodzi dopiero z momentem stwierdzenia przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu. Organ może podjąć kontrolę podmiotu wskazywanego jako powodujący ponadnormatywny hałas na podstawie art. 379 ust. 1 PrOchrŚrod.
Z informacji zawartych w treści pytania wnioskuję, że podmiot nie jest zobowiązany do prowadzania pomiarów hałasu (nie była dotąd wydana wobec tego podmiotu decyzja o dopuszczalnym poziomie hałasu, ani nie jest to podmiot legitymujący się pozwoleniem zintegrowanym).
Stosownie do art. 115a ust. 1 PrOchrŚrod, w przypadku stwierdzenia przez organ ochrony środowiska, na podstawie pomiarów własnych lub pomiarów podmiotu obowiązanego do ich prowadzenia, że poza zakładem, w wyniku jego działalności, są przekroczone dopuszczalne poziomy hałasu, organ ten wydaje decyzję o dopuszczalnym poziomie hałasu. Za przekroczenie dopuszczalnego poziomu hałasu uważa się przekroczenie wskaźnika hałasu LAeq D lub LAeq N.
W przedmiotowej decyzji określa się dopuszczalne poziomy hałasu poza zakładem przy zastosowaniu wskaźników hałasu LAeq D i LAeq N w odniesieniu do rodzajów terenów, o których mowa w art. 113 ust. 2 pkt 1, na które oddziałuje zakład (art. 115a ust. 3 PrOchrŚrod).
W decyzji, o której mowa w art. 115a ust. 1 pkt 2 PrOchrŚrod mogą być określone wymagania mające na celu nieprzekraczanie poza zakładem dopuszczalnych poziomów hałasu, w tym zakres, sposób i częstotliwość prowadzenia pomiarów poziomu hałasu w zakresie, w jakim wykraczają one poza wymagania, o których mowa w art. 147 i 148 PrOchrŚrod.
Zgodnie z art. 378 ust. 1 PrOchrŚrod, organem ochrony środowiska właściwym w sprawach, o których mowa w art. 115a ust. 1 PrOchrŚrod jest starosta.
W świetle powyższego właściwym organem ochrony środowiska dla wykonywania czy zlecania badań natężenia hałasu prowadzących do wydania decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu jest starosta.
Jak wynika z poglądów doktryny i orzecznictwa odnoszących się do art. 115a PrOchrŚrod postępowanie zmierzające do wydania decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu wszczynane jest z urzędu, a do jego wszczęcia dochodzi dopiero z momentem stwierdzenia przekroczenia hałasu czyli dopiero po wykonaniu badań, o których mowa w tym przepisie. Samo pismo zainteresowanego podmiotu (monit, interwencja, skarga) nie inicjuje jeszcze postępowania administracyjnego w przedmiocie wydania decyzji, o której mowa w art. 115a PrOchrŚrod (post. NSA z 14.6.2022 r., III OW 200/21).
Zgodnie z art. 379 ust. 1 PrOchrŚrod, marszałek województwa, starosta oraz wójt, burmistrz lub prezydent miasta sprawują kontrolę przestrzegania i stosowania przepisów o ochronie środowiska w zakresie objętym właściwością tych organów. Organy te mogą upoważnić do wykonywania funkcji kontrolnych pracowników podległych im urzędów marszałkowskich, powiatowych, miejskich lub gminnych lub funkcjonariuszy straży gminnych (art. 379 ust. 2 PrOchrŚrod). W świetle art. 379 ust. 3 PrOchrŚrod kontrolujący, wykonując kontrolę, jest uprawniony do:
- wstępu wraz z rzeczoznawcami i niezbędnym sprzętem przez całą dobę na teren nieruchomości, obiektu lub ich części, na których prowadzona jest działalność gospodarcza, a w godzinach od 6 do 22 – na pozostały teren;
- przeprowadzania badań lub wykonywania innych niezbędnych czynności kontrolnych;
- żądania pisemnych lub ustnych informacji oraz wzywania i przesłuchiwania osób w zakresie niezbędnym do ustalenia stanu faktycznego;
- żądania okazania dokumentów i udostępnienia wszelkich danych mających związek z problematyką kontroli.
Z czynności kontrolnych kontrolujący sporządza protokół, którego jeden egzemplarz doręcza kierownikowi kontrolowanego podmiotu lub kontrolowanej osobie fizycznej (art. 380 ust. 1 PrOchrŚrod).
Zgodnie z art. 147 ust. 1 PrOchrŚrod, prowadzący instalację oraz użytkownik urządzenia są obowiązani do okresowych pomiarów wielkości emisji. Prowadzący instalację oraz użytkownik urządzenia są obowiązani do ciągłych pomiarów wielkości emisji w razie wprowadzania do środowiska znacznych ilości substancji lub energii (art. 147 ust. 2 PrOchrŚrod). Minister właściwy do spraw klimatu określił, w drodze rozporządzenia, wymagania w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji, o których mowa w art. 147 ust. 1 i 2 PrOchrŚrod. Właściwym aktem wykonawczym jest w tym przypadku rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z 7.9.2021 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji (Dz.U. z 2021 r. poz. 1710 ze zm.; dalej: rozporządzenie).
Stosownie do § 8 ust. 1 Rozporządzenie, okresowe pomiary hałasu w środowisku, który jest wyrażony wskaźnikami hałasu mającymi zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska (LAeq D i LAeq N), prowadzi się dla zakładu, na którego terenie są eksploatowane instalacje lub urządzenia emitujące hałas, dla którego została wydana decyzja o dopuszczalnym poziomie hałasu.
W świetle § 8 ust. 2 rozporządzenia, okresowe pomiary hałasu w środowisku, który jest wyrażony wskaźnikami hałasu mającymi zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska (LAeqD i LAeqN), prowadzi się dla instalacji, dla której zostało wydane pozwolenie zintegrowane. Okresowe pomiary hałasu w środowisku, w tym hałasu impulsowego, prowadzi się raz na dwa lata, licząc od daty, w której decyzja o dopuszczalnym poziomie hałasu lub pozwolenie zintegrowane stały się ostateczne, z uwzględnieniem specyfiki pracy źródeł hałasu. W przypadku źródeł hałasu pracujących sezonowo pomiary hałasu przeprowadza się w tym okresie (§ 8 ust. 3 rozporządzenia).
Zmiana warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego w zakresie ofert bilansujących na rynku energii elektrycznej
W Dz.U. z 2022 r. pod poz. 2007 opublikowano rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z 27.9.2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego.
Zmiany wprowadzono do FunkSystEnergR). Do § 19 FunkSystEnergR dodano przepisy, z których wynika, że składający ofertę bilansującą, w zakresie dotyczącym dostawy energii elektrycznej, określa, z uwzględnieniem zasad składania ofert określonych w warunkach dotyczących bilansowania, o których mowa w art. 18 rozporządzenia Komisji (UE) 2017/2195 z 23.11.2017 r. ustanawiającego wytyczne dotyczące bilansowania (Dz.Urz. UE L 312 z 28.11.2017 r., s. 6, ze zm.; dalej: rozporządzenie 2017/2195), ceny ofertowe odpowiadające jednostkowym kosztom zmiennym wytwarzania energii elektrycznej, jednak na poziomie nie wyższym niż maksymalna cena ofertowa (dalej: MaxCO); MaxCO dla danej jednostki grafikowej aktywnie uczestniczącej w bilansowaniu systemu w danej dobie jest równa cenie wymuszonej dostawy energii elektrycznej na zasadach określonych w § 19 ust. 5 FunkSystEnergR.
W przypadku, gdy którakolwiek cena ofertowa w ofercie bilansującej jest wyższa niż MaxCO, operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego koryguje tę ofertę bilansującą w zakresie obniżenia cen ofertowych do poziomu, w którym:
- żadna z cen ofertowych nie przekracza MaxCO;
- ceny ofertowe są rosnące w kolejnych przedziałach mocy oferty bilansującej.
Przepis ten wejdzie w życie 28.10.2022 r.
Rozliczenia dokonywane na podstawie ceny wymuszonej dostawy energii elektrycznej (CWD) i ceny wymuszonej otrzymania energii elektrycznej (CWO), dotyczące jednostki wytwórczej dla której CWD wyznacza się na podstawie średniego jednostkowego kosztu zużytego paliwa oraz średniego jednostkowego kosztu transportu i składowania tego paliwa (§ 21a ust. 3 pkt 3 FunkSystEnergR), są korygowane przez operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego z uwzględnieniem zasad określonych w warunkach dotyczących bilansowania z art. 18 rozporządzenia 2017/2195, przez uwzględnienie kosztu zużytego paliwa podstawowego (§ 21a ust. 1 pkt 1 FunkSystEnergR), wykonanego w miesiącu kalendarzowym, którego dotyczą korygowane rozliczenia (§ 21 ust. 6c FunkSystEnergR).
Jak wynika z § 2 nowelizacji, operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego przedkłada Prezesowi URE do zatwierdzenia zmianę warunków dotyczących bilansowania (art. 18 rozporządzenia 2017/2195) uwzględniającą zmiany wprowadzone do § 19, § 21 i § 21a FunkSystEnergR, w ciągu 2 miesięcy od dnia wejścia nowelizacji, czyli do 1.12.2022 r.
Za okres między 1.10.2022 r. a dniem wejścia w życie zatwierdzonej przez Prezesa URE zmiany warunków dotyczących bilansowania operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego dokonuje korekty rozliczeń, które są dokonywane na podstawie CWD i CWO na podstawie wykonania kosztów, o których mowa w § 21a ust. 3 pkt 3 FunkSystEnergR. Natomiast po wejściu w życie zatwierdzonej przez Prezesa URE zmiany warunków dotyczących bilansowania, operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego dokonuje korekty rozliczeń, które są dokonywane na podstawie CWD i CWO, na warunkach określonych w tej zmianie.
Wytwórca przedstawia operatorowi systemu przesyłowego elektroenergetycznego informację o wykonanych kosztach z § 21a ust. 3 pkt 3 FunkSystEnergR, za wskazane wyżej okresy, w ciągu 20 dni od dnia wejścia w życie zmiany warunków dotyczących bilansowania. Informację taką wytwórca przekazuje operatorowi systemu przesyłowego elektroenergetycznego w podziale na poszczególne miesiące kalendarzowe oraz okresy niepełnych miesięcy kalendarzowych, o ile takie wystąpiły.
W przypadku:
- okresów niepełnych miesięcy kalendarzowych wytwórca przekazuje tę informację na podstawie kosztów wykonanych w miesiącu kalendarzowym;
- okresu niepełnego miesiąca kalendarzowego kończącego się w dniu poprzedzającym dzień wejścia w życie zmiany warunków bilansowania wytwórca przekazuje za ten okres informację do 20. dnia miesiąca kalendarzowego następującego po miesiącu, w którym weszła w życie zmiana tych warunków.
Operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego koryguje rozliczenia z § 21 ust. 6c FunkSystEnergR, zgodnie z tym przepisem, za wymienione wyżej pełne okresy w ciągu 4 miesięcy od późniejszej z dat:
- dnia otrzymania wspomnianej wyżej informacji o wykonanych kosztach;
- dnia wejścia w życie zmiany warunków dotyczących bilansowania.
Podsumowując, w założeniu resortu klimatu i środowiska, nowelizacja ma doprecyzować zasady składania ofert bilansujących, dostosowując je do dynamicznie zmieniającej się sytuacji na rynku energii elektrycznej. Zmiana mechanizmu, zdaniem resortu, doprecyzowuje zasady składania ofert bilansujących tak, aby odzwierciedlały one poziom kosztów zmiennych. Nowy system ma zapewnić, że ceny w ofertach składanych na rynku bilansującym będą nie wyższe niż MaxCO, dzięki czemu ma być gwarancja, że ceny na rynku bilansującym są zbliżone do kosztów wytworzenia. Oczekiwanym przez resort skutkiem nowelizacji jest obniżenie cen na rynku bilansującym i w konsekwencji również na rynkach krótkoterminowych i długoterminowych.
Zakłada się też, że nowy mechanizm ma obowiązywać do końca 2023 r.
Zaplanowano kolejne uproszczenia w procesie inwestycyjnym
Podstawą przedstawionego projektu jest chęć dalszego uproszczenia procedur inwestycyjnych, co autorzy projektu spodziewają się osiągnąć poprzez likwidację zbędnych barier administracyjnych. Projekt obejmuje więc następujące grupy zagadnień:
- Dokończenie cyfryzacji procedur budowlanych z równoległym uruchomieniem Systemu do Obsługi Postępowań Administracyjnych w Budownictwie (SOPAB) jako cyfrowego narzędzia dla wszelkich organów administracji publicznej wydających decyzje niezbędne do zrealizowania inwestycji (organów administracji architektoniczno-budowlanej, nadzoru budowlanego, wójtów, burmistrzów i prezydentów miast wydających decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, służb konserwatorskich, organów ochrony środowiska oraz dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej, Państwowej Straży Pożarnej itd.). Założeniem nowelizacji jest doprowadzenie do sytuacji, w której złożenie wniosków inwestycyjnych w formie papierowej nie będzie możliwe, a wszelkie dokumenty będą składane, udostępniane i przechowywane w cyfrowej chmurze, w tym projekty budowlane – w elektronicznej Bazie Projektów Budowlanych;
- Rozszerzenie katalogu inwestycji, których realizacja będzie zwolniona z konieczności uzyskiwania pozwolenia na budowę, a będzie wymagać dokonania jedynie zgłoszenia budowlanego. Wśród nich należy wymienić przede wszystkim budowę budynków mieszkalnych realizowanych w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych inwestora bez ograniczenia do 70m2ich powierzchni zabudowy. Nowelizacja ta obejmie również budowę:
- kiosków i pawilonów sprzedaży ulicznej o powierzchni zabudowy do 15 m2,
- zbiorników na wody opadowe lub roztopowe o pojemności 5–15 m3,
- jednokondygnacyjnych budynków gospodarczych i wiat o prostej konstrukcji, związanych z produkcją rolną, o powierzchni zabudowy do 300 m2,
- turbin wiatrowych służących do wytwarzania energii elektrycznej, zlokalizowanych na istniejących obiektach, o wysokości 3–12 m, a wypełniających przesłanki mikroinstalacji i wiele innych;
- Rozszerzenie katalogu inwestycji, których realizacja będzie zwolniona z konieczności uzyskiwania pozwolenia na budowę oraz dokonywania zgłoszenia. Wśród nich należy wymienić m.in.:
- budowę szeregu obiektów budowlanych służących celom sportowym,
- zbiorników na wody opadowe lub roztopowe o pojemności do 5m3,
- montaż turbin wiatrowych służących do wytwarzania energii elektrycznej, zlokalizowanych na istniejących obiektach, o wysokości do 3 m, wypełniających przesłanki mikroinstalacji;
- Likwidacja obowiązku uzyskania pozwolenia na użytkowanie obiektów budowlanych. W zamian inwestor po zakończeniu realizacji inwestycji zawiadamiałby jedynie właściwy organ nadzoru budowlanego. Decyzję o pozwoleniu na użytkowanie uzyskiwałoby się tylko w sytuacji rozpoczęcia użytkowania obiektu budowlanego przed zakończeniem wszystkich robót budowlanych lub na wyraźny wniosek inwestora;
- Wprowadzenie ostrzeżenia organów nadzoru budowlanego (tzw. „żółtej kartki”) kierowanego do inwestora w celu skłonienia go do prowadzenia robót budowlanych zgodnych z przepisami. Zbędne stanie się więc automatyczne wszczynanie dotkliwego i trudnego postępowania administracyjnego, chyba że inwestor zignoruje ostrzeżenie;
- Przywrócenie rzeczoznawstwa budowlanego jako samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie.
Wejście w życie nowelizacji zaplanowano na 1.1.2023 r. a więc za niespełna 3 miesiące, z wyjątkiem dotyczącym wdrożenia SOPAB. System ten będzie w pierwszej kolejności udostępniony do użytkowania organom administracji architektoniczno-budowlanej oraz nadzoru budowlanego, co ma nastąpić już 1.6.2023 r. W późniejszych terminach SOPAB będzie sukcesywnie wdrażany w pozostałych organach administracji publicznej, wydających różne rozstrzygnięcia niezbędne w procesie inwestycyjnym.
Uchwała rady gminy w sprawie budowy przydomowych oczyszczalni ścieków
W kontekście podanej problematyki, w pierwszej kolejności, warto odnieść się do stosownych regulacji PrOchrŚrod, szczególnie art. 400a ust. 1 pkt 2 i 5.
W cytowanych przepisach postanowiono, że finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej obejmuje:
– przedsięwzięcia związane z ochroną wód;
– wspomaganie realizacji zadań modernizacyjnych i inwestycyjnych, służących ochronie środowiska.
Z kolei, z art. 40 ust. 1 oraz art. 41 ust. 1 SamGminU wynika, że na podstawie upoważnień ustawowych gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego obowiązujących na obszarze gminy. Nadto, akty prawa miejscowego ustanawia rada gminy w formie uchwały.
Z punktu widzenia sygnalizowanej problematyki na szczególną uwagę zasługuje jednak stanowisko zawarte w rozstrzygnięciu nadzorczym Wojewody Podlaskiego z 10.10.2022 r. (Nr NK-II.4131.129.2022.DM). W omawianym stanie faktycznym rada gminy wprowadziła zapis wskazujący, m.in.:
§ 6. Warunki formalne
1. Działanie określone w §5 realizowane w ramach Projektu może być wykonane w gospodarstwach, których właściciele spełniają następujące warunki formalne:
1) Jest mieszkańcem Gminy (….) zameldowanym na pobyt stały i posiada budynek mieszkalny na terenie Gminy N. (….) (dopuszcza się budynki będące w trakcie budowy).
W argumentacji prawnej organ nadzoru zaznaczył, że ustalenie takiego zapisu w zakresie wymogu zameldowania na pobyt stały narusza m.in. art. 1 ust. 1 SamGminU, gdzie postanowiono, że mieszkańcy gminy tworzą z mocy prawa wspólnotę samorządową.
Dalej zaznaczono, że ustawodawca nie uzależnia członkostwa we wspólnocie samorządowej od spełnienia warunku zameldowania (na pobyt stały), lecz zamieszkania. W myśl art. 25 KC miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Zgodnie z powyższym przyjmuje się, że aby określona miejscowość została uznana za miejsce zamieszkania osoby fizycznej, konieczne jest łączne występowanie dwóch elementów: zamiaru stałego pobytu oraz faktycznego przebywania w danej miejscowości, która stanowić musi rzeczywiste centrum aktywności życiowej jednostki.
Zameldowanie jest natomiast kategorią prawa administracyjnego i służy wyłącznie celom ewidencyjnym, nie przesądza o miejscu zamieszkania w rozumieniu prawa cywilnego (postanowienie NSA z 23.6.2020 r., I OW 9/20; postanowienie NSA z 11.8.2020 r., I OW 254/19).
Podkreślono również, że niedopełnienie obowiązku meldunkowego określonego w art. 24 ust. 1 EwidLU nie oznacza, że dana osoba fizyczna w określonym miejscu nie zamieszkuje. Powyższe znajduje odzwierciedlenie w ugruntowanym orzecznictwie sądów administracyjnych, zgodnie z którym „zameldowanie na pobyt stały jest ważnym, ale nie jedynym dowodem związku danej osoby z gminą […]. Stałego zamieszkiwania danej osoby w określonym miejscu nie ocenia się wyłącznie według jej zameldowania na pobyt stały, lecz na podstawie faktów świadczących o jej stałym przebywaniu w danej miejscowości.
Podsumowując, rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody ma prawne uzasadnienie. Rada gminy może wprowadzić zasady podziału środków, które uzyskała z tytułu subwencji ogólnej (na zadania w zakresie wodociągów i kanalizacji) nie może jednak ustanowić wymogu zameldowania jako warunku uzyskania wsparcia przez mieszkańca gminy.
