W Dz.U. z 2022 r. pod poz. 2185 opublikowano ustawę z 7.10.2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców.

Jak wynika z uzasadnienia do projektu tej nowelizacji głównym zamierzeniem projektodawców było zmniejszenie obciążeń regulacyjnych niekorzystnych z punktu widzenia funkcjonowania obywateli i prowadzenia działalności gospodarczej. „Inflacja prawa”, czyli nadmiar przepisów proceduralnych, negatywnie wpływa na konkurencyjność polskiej gospodarki, a także na stosunek obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa.

Dlatego zmiany przepisów proceduralnych wyodrębniono w kilku zakresach:

  • wprowadzenie postępowania uproszczonego, skracającego czas trwania postępowania, bez wątpienia wpisuje się w europejskie dążenie do zapewnienia dobrej i skutecznej administracji oraz przejrzystości procedur; uregulowane w dziale II rozdziale KPA, postępowanie uproszczone charakteryzuje się m.in. nieobszerną regulacją prawną, ograniczonym formalizmem czynności, szybkością działania organu oraz dostępnością dla wielu podmiotów; uproszczony charakter postępowania przejawia się w tym przypadku m.in. w stosowaniu urzędowych formularzy wniosku, ograniczonym postępowaniu dowodowym, a także w skróconej formie uzasadnienia;
  • milczące zakończenie postępowania, które jest środkiem przeciwdziałającym bezczynności organu, której można uniknąć przez wydanie aktu administracyjnego w terminach przewidzianych prawem materialnym; wprowadza ono fikcję pozytywnego załatwienia sprawy, ponieważ milczenie organu po upływie przewidzianego terminu uznaje się za załatwienie sprawy w sposób w całości uwzględniający żądanie strony;
  • jednoinstancyjność postępowania – wprowadzono regulacje, zgodnie z którymi od decyzji wydanej w pierwszej instancji, od której uzasadnienia organ odstąpił z powodu uwzględnienia w całości żądania strony, nie będzie przysługiwało odwołanie – decyzja będzie ostateczna; dzięki takiemu rozwiązaniu strona już z chwilą doręczenia jej takiej decyzji będzie dysponowała decyzją ostateczną;
  • elektronizacja procedur, która ma umożliwić wykorzystanie dostępnych narzędzi informatycznych, w tym systemów teleinformatycznych, powszechnie stosowanych systemów obsługi i środków komunikacji elektronicznej przy realizacji zadań związanych z prowadzaniem postępowań (np. przy przekazywaniu wniosków, załączników do nich, prowadzeniu korespondencji w sprawie, w tym przekazywaniu zawiadomień, wydawaniu decyzji w formie dokumentu elektronicznego itp.), jak również przy przekazywaniu sprawozdań i deklaracji oraz dokonywaniu wpisów do różnego rodzaju ewidencji;
  • inne uproszczenia, celem projektodawców jest bowiem usunięcie utrudnień m.in. w zakresie zbyt dużej liczby załączników wymaganych do wniosku lub samych wniosków o wydanie niektórych decyzji, nieefektywnego sposobu zawiadamiania o wszczęciu postępowania i wydawanych w nim decyzjach, problemów z ustaleniem kręgu stron postępowania, braku integracji rejestrów publicznych, nadmiarowych regulacji w procesie inwestycyjno-budowlanym, a także nieprecyzyjnie formułowanych przepisów.

Nowelizacja wprowadza zmiany m.in. w KPA, gdzie wprowadzono zasadę, zgodnie z którą jeżeli strona wniosła ponaglenie przed upływem określonego terminu organ prowadzący postępowanie pozostawia je bez rozpoznania (art. 37 § 3a KPA). Natomiast do postępowań w sprawie ponagleń wszczętych i niezakończonych przed 10.11.2022 r. stosuje się przepisy dotychczasowe.

Zmiany wprowadzono też m.in. w:

  • ustawie z 26.10.1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1119 ze zm.), gdzie wprowadzono uproszczone postępowanie administracyjne dla wydawania zezwoleń dotyczących obrotu napojami alkoholowymi, czyli dział II rozdział 14 KPA. Nie stosuje się tu zasady milczącego załatwienia sprawy z działu II rozdział 8a KPA (art. 9 ust. 3f i 3g, art. 95 § 4b i 4c, art. 184 § 1a i 1b);
  • ustawie z 6.4.1984 r. o fundacjach (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 2167), gdzie wprowadzono zmiany w art. 12, w myśl których sprawozdanie fundacji obejmujące najważniejsze informacje o działalności fundacji w okresie sprawozdawczym pozwalające ocenić prawidłowość realizacji przez fundację jej celów statutowych, opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym. Ponadto zmiana delegacji do wydania aktu wykonawczego sprawi, że zostanie określony jednolity wzór formularza sprawozdania, a nie tylko jego ramowy zakres. Ta zmiana wejdzie w życie 1.1.2023 r.;
  • ustawie z 30.6.2005 r. o kinematografii (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1066), gdzie wprowadzono zmiany w sprawie decyzji Dyrektora Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej w zakresie wpłat na rzecz tego instytutu. Jego decyzje w tym zakresie będą ostateczne;
  • ustawie z 28.7.2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1301 ze zm.), gdzie wprowadzono zasadę, że do wydawania świadectw dokumentujących potwierdzenie właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych i właściwości leczniczych klimatu zastosowanie znajdzie uproszczone postępowanie administracyjne z działu II rozdział 14 KPA;
  • ustawie z 26.4.2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 261 ze zm.), gdzie dodano art. 7ba–7bc, z których wynika m.in., że w sytuacji kryzysowej minister kierujący działem administracji rządowej może wydawać w zakresie swojego działania polecenia obowiązujące podległe mu lub przez niego nadzorowane podmioty oraz spółki publiczne, w celu: zapewnienia właściwego funkcjonowania, ochrony, wzmocnienia lub odbudowy infrastruktury krytycznej, przejęcia kontroli nad sytuacją kryzysową, której wpływ na poziom bezpieczeństwa ludzi, mienia lub środowiska jest szczególnie negatywny; usunięcia skutków sytuacji kryzysowej; polecenia są wydawane w drodze decyzji administracyjnej i nie wymagają uzasadnienia; wykonywanie zadań objętych poleceniem wydanym w stosunku do podmiotów następuje na podstawie umowy zawartej z podmiotem przez ministra wydającego polecenie i jest finansowane z części budżetowej, której dysponentem jest ten minister;
  • ustawie z 25.6.2010 r. o sporcie (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1599) – do spraw związanych z zawarciem umowy w sprawie zasad funkcjonowania ligi zawodowej oraz w sprawie zatwierdzenia statutu polskiego związku sportowego będzie stosowane uproszczone postępowanie administracyjne z działu II rozdział 14 KPA, natomiast obydwie sprawy uznaje się za załatwione milcząco w sposób w całości uwzględniający żądanie stron, jeżeli w ciągu 30 dni od daty doręczenia wniosku minister sportu nie wyda decyzji albo postanowienia kończącego postępowanie (art. 122a § 2 pkt 1 KPA);
  • ustawie z 18.8.2011 r. o bezpieczeństwie morskim (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 515 ze zm.) – do spraw związanych z wydawaniem dokumentów urzędów morskich oraz z wydawaniem dokumentów w sprawie usług pilotowych również zastosowanie znajdzie uproszczone postępowanie administracyjne, ale bez przepisów dotyczących milczącego załatwienia sprawy;
  • ustawie z 12.12.2013 r. o cudzoziemcach (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 2354 ze zm.) – do postępowania w sprawie wpisania zaproszenia do ewidencji zaproszeń zastosowanie znajdzie uproszczone postępowanie administracyjne bez milczącego załatwienia sprawy;
  • ustawie z 15.6.2018 r. o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi (Dz.U. z 2018 r. poz. 1293), gdzie wprowadzono zasadę, że decyzje wydane w postępowaniach m.in. w sprawie rozwiązywania sporów są ostateczne.
Ważne

W sprawach postępowań wszczętych i niezakończonych przed 10.11.2022 r., co do zasady, stosuje się przepisy dotychczasowe.