W kontekście podanej problematyki, w pierwszej kolejności, warto odnieść się do stosownych regulacji PrOchrŚrod, szczególnie art. 400a ust. 1 pkt 2 i 5.

W cytowanych przepisach postanowiono, że finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej obejmuje:

– przedsięwzięcia związane z ochroną wód;

– wspomaganie realizacji zadań modernizacyjnych i inwestycyjnych, służących ochronie środowiska.

Z kolei, z art. 40 ust. 1 oraz art. 41 ust. 1 SamGminU wynika, że na podstawie upoważnień ustawowych gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego obowiązujących na obszarze gminy. Nadto, akty prawa miejscowego ustanawia rada gminy w formie uchwały.

Z punktu widzenia sygnalizowanej problematyki na szczególną uwagę zasługuje jednak stanowisko zawarte w rozstrzygnięciu nadzorczym Wojewody Podlaskiego z 10.10.2022 r. (Nr NK-II.4131.129.2022.DM). W omawianym stanie faktycznym rada gminy wprowadziła zapis wskazujący, m.in.:

§ 6. Warunki formalne
1. Działanie określone w §5 realizowane w ramach Projektu może być wykonane w gospodarstwach, których właściciele spełniają następujące warunki formalne:
1) Jest mieszkańcem Gminy (….) zameldowanym na pobyt stały i posiada budynek mieszkalny na terenie Gminy N. (….) (dopuszcza się budynki będące w trakcie budowy).

W argumentacji prawnej organ nadzoru zaznaczył, że ustalenie takiego zapisu w zakresie wymogu zameldowania na pobyt stały narusza m.in. art. 1 ust. 1 SamGminU, gdzie postanowiono, że mieszkańcy gminy tworzą z mocy prawa wspólnotę samorządową.

Dalej zaznaczono, że ustawodawca nie uzależnia członkostwa we wspólnocie samorządowej od spełnienia warunku zameldowania (na pobyt stały), lecz zamieszkania. W myśl art. 25 KC miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Zgodnie z powyższym przyjmuje się, że aby określona miejscowość została uznana za miejsce zamieszkania osoby fizycznej, konieczne jest łączne występowanie dwóch elementów: zamiaru stałego pobytu oraz faktycznego przebywania w danej miejscowości, która stanowić musi rzeczywiste centrum aktywności życiowej jednostki.

Orzecznictwo

Zameldowanie jest natomiast kategorią prawa administracyjnego i służy wyłącznie celom ewidencyjnym, nie przesądza o miejscu zamieszkania w rozumieniu prawa cywilnego (postanowienie NSA z 23.6.2020 r., I OW 9/20; postanowienie NSA z 11.8.2020 r., I OW 254/19).

Podkreślono również, że niedopełnienie obowiązku meldunkowego określonego w art. 24 ust. 1 EwidLU nie oznacza, że dana osoba fizyczna w określonym miejscu nie zamieszkuje. Powyższe znajduje odzwierciedlenie w ugruntowanym orzecznictwie sądów administracyjnych, zgodnie z którym „zameldowanie na pobyt stały jest ważnym, ale nie jedynym dowodem związku danej osoby z gminą […]. Stałego zamieszkiwania danej osoby w określonym miejscu nie ocenia się wyłącznie według jej zameldowania na pobyt stały, lecz na podstawie faktów świadczących o jej stałym przebywaniu w danej miejscowości.

Podsumowując, rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody ma prawne uzasadnienie. Rada gminy może wprowadzić zasady podziału środków, które uzyskała z tytułu subwencji ogólnej (na zadania w zakresie wodociągów i kanalizacji) nie może jednak ustanowić wymogu zameldowania jako warunku uzyskania wsparcia przez mieszkańca gminy.