Nowelizacja ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji

Projektowane zmiany dotyczą przede wszystkim zmian w Kodeksie cywilnym i ich zakres merytoryczny przekłada się na zmiany w zakresie dziedziczenia.

Ponadto w konsekwencji proponowanej noweli mają się także zmienić przepisy ustawy z 17.5.1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne (t.j. Dz. U. z 2021 r., poz. 1990 ze zm.)

Na potrzebę prowadzenia postępowania egzekucyjnego projekt zakłada zmianę definicji pojęcia wynagrodzenia.

Wśród najważniejszych zmian, które zostały zaproponowane należy wskazać na następujące.

Proponuje się dodanie do katalogu dokumentów stanowiących podstawę egzekucji administracyjnej również deklaracji złożonej w państwie członkowskim identyfikacji, o której mowa w art. 59, art. 61 i art. 61a rozporządzenia Rady (UE) nr 282/2011 z 15.3.2011 r.

W celu przymusowego dochodzenia należności Skarbu Państwa od zobowiązanych mających miejsce zamieszkania lub siedzibę i majątek poza granicami RP konieczne jest wystawienie krajowego tytułu wykonawczego, na podstawie, którego możliwe będzie wystąpić z wnioskiem o udzielenie pomocy w dochodzeniu należności przez inne państwo. Taki wniosek kierowany jest do innego państwa wraz z jednolitym tytułem wykonawczym lub zagranicznym tytułem wykonawczym na podstawie ustawy o wzajemnej pomocy. W związku z tym zaproponowano zmianę, w wyniku, której wierzyciel będzie wskazywał, zatem numer, za pomocą którego zobowiązany został zidentyfikowany na potrzeby podatku w tamtym kraju. Wprowadzono zasadę przeliczania należności pieniężnej wynikającej z tej deklaracji na walutę polską (w złotych). Przeliczenie to nastąpi według kursu wymiany opublikowanego przez Europejski Bank Centralny w ostatnim dniu danego okresu rozliczeniowego, a jeżeli kurs nie zostanie opublikowany w tym dniu – według kursu wymiany opublikowanego w najbliższym po nim dniu.

Wierzyciele, organy egzekucyjne, sądy, organy prokuratury, Szefa CBA, biura informacji kredytowej oraz biura informacji gospodarczej po przeszukaniu Rejestru Należności Publicznoprawnych będą mogły automatycznie uzyskiwać dane zobowiązanego po uzyskaniu zgody organu prowadzącego rejestr.

Kolejne zmiany są związane z uproszczeniem etapu wszczęcia postępowania egzekucyjnego polegającym na rezygnacji z klauzuli organu egzekucyjnego o skierowaniu tytułu wykonawczego do egzekucji administracyjnej, stosowanego zarówno w egzekucji należności pieniężnych, jak i obowiązków o charakterze niepieniężnym. Klauzula organu egzekucyjnego stanowi jedynie stwierdzenie, że tytuł wykonawczy został prawidłowo wystawiony i podlega wykonaniu. Przyjęto, że czynność nadawania klauzuli jest zbędna.

Obowiązujący art. 26 § 1e EgzAdmU zawiera zamknięty katalog informacji, jakie wierzyciel przekazuje wraz z wnioskiem egzekucyjnym i tytułem wykonawczym do organu egzekucyjnego na etapie wszczęcia postępowania egzekucyjnego.

Wśród tych informacji brak jest danych małżonka zobowiązanego, aktualnego właściciela przedmiotu hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego. Brak również danych podmiotu niebędącego zobowiązanym, który uzyskał korzyść majątkową wskutek czynności prawnej dokonanej z pokrzywdzeniem wierzyciela, jeżeli zgodnie z odrębnymi przepisami czynność ta została uznana za bezskuteczną wobec tego wierzyciela. Nowelizacja zakłada, że wierzyciel przekaże organowi egzekucyjnemu wraz z wnioskiem egzekucyjnym i tytułem wykonawczym informację dotyczącą danych małżonka zobowiązanego odpowiadającego majątkiem wspólnym; dane niebędącego zobowiązanym podmiotu, na który zostało przeniesione prawo własności rzeczy lub inne prawo majątkowe obciążone zastawem skarbowym lub hipoteką przymusową zabezpieczającymi należność pieniężną i odsetki z tytułu niezapłacenia jej w terminie; w przypadku, gdy czynność została uznana za bezskuteczną względem wierzyciela, przekaże on organowi egzekucyjnemu dane podmiotu, który uzyskał korzyść majątkową. Ponadto wierzyciel będzie wskazywał składnik majątkowy, do którego może być przeprowadzona egzekucja.

Projektowane przepisy mają na celu usprawnienie egzekucji z nieruchomości. Na ich podstawie wierzyciel będzie wystawiał kolejny tytuł wykonawczy w razie potrzeby egzekucji z nieruchomości należącej do podmiotu, który uzyskał korzyść majątkową wskutek czynności prawnej dokonanej z pokrzywdzeniem wierzyciela, jeżeli czynność ta została uznana za bezskuteczną wobec tego wierzyciela wskutek uwzględnienia skargi pauliańskiej. W takim przypadku, bowiem egzekucja prowadzona jest przeciwko zobowiązanemu, a podmiot, który uzyskał korzyść majątkową, jest jedynie uczestnikiem postępowania egzekucyjnego. W związku z tym, w kolejnym tytule wykonawczym wierzyciel, obok zobowiązanego, będzie wskazywał także dane tego podmiotu. W związku z tym, że kolejny tytuł wykonawczy stanowi podstawę do prowadzenia egzekucji z nieruchomości oraz stanowi podstawę zabezpieczenia na nieruchomości, konieczne jest wskazywanie w nim aktualnych danych na dzień jego wystawienia.

Organ sprawujący nadzór nad organem egzekucyjnym otrzyma uprawnienie do wstrzymania w uzasadnionych przypadkach dalszej realizacji środka egzekucyjnego do dnia, w którym postanowienie w sprawie skargi na czynność egzekucyjną stanie się ostateczne.

Zaproponowano wprowadzenie regulacji, na podstawie, której organ egzekucyjny będący jednocześnie wierzycielem nie będzie wydawał postanowienia w sprawie zawieszenia postępowania egzekucyjnego w przypadku wystąpienia przesłanki zawieszenia przed wszczęciem egzekucji administracyjnej. W takim przypadku będzie sporządzał adnotację w sprawie zawieszenia postępowania egzekucyjnego.

Zasadniczo ustawa ma wejść w życie po upływie 12 miesięcy od dnia ogłoszenia. Niektóre z przepisów noweli wejdą w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia lub po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia.

Skierowano do pierwszego czytania na posiedzeniu Sejmu.

Właściwość miejscowa organu do przyznania zasiłku pielęgnacyjnego dla mieszkańca domu pomocy społecznej

Na wstępie należy zauważyć, że zgodnie z art. 16 ust. 5 ŚwRodzU zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje osobie umieszczonej w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie. Z kolei zgodnie z art. 3 pkt 7 ŚwRodzU dom pomocy społecznej jest wymieniony jako jedna z takich instytucji. W związku z tym, jeżeli osoba została umieszczona w domu pomocy społecznej, to co od zasady, zasiłek nie przysługuje i nie powinien być wypłacany. Kontynuacja wypłaty tego świadczenia wchodzi więc w rachubę w przypadku, gdy dom pomocy społecznej nie zapewnia nieodpłatnie pełnego utrzymania.

Wracając jednak do kwestii zawartej w pytaniu, zgodnie z art. 20 ust. 2 ŚwRodzU postępowanie w sprawie świadczeń rodzinnych (czyli także zasiłku pielęgnacyjnego) prowadzi organ właściwy. Z kolei zgodnie z art. 3 pkt 11 ŚwRodzU oznacza to wójta, burmistrza lub prezydenta miasta właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie rodzinne lub otrzymującej świadczenie rodzinne. Ustawa nie zwiera definicji „miejsca zamieszkania”, więc należy odwołać się do regulacji zawartej w Kodeksie cywilnym. Zgodnie z art. 25 KC miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Przepis ten wskazuje na konieczność spełnienia dwóch przesłanek warunkujących miejsce zamieszkania: fakt przebywania w określonej miejscowości i zamiar stałego pobytu.

Biorąc powyższe pod uwagę, należy ocenić, czy w podanym przypadku mamy do czynienia z sytuacją, kiedy możemy uznać dom pomocy społecznej jako miejsce zamieszkania. Może mieć to miejsce w przypadku, gdy mieszkaniec placówki wyraża chęć stałego pobytu w domu pomocy społecznej, a z okoliczności sprawy wynika, że do miejsca ostatniego zamieszkania nie może powrócić. Zakładając, że tak jest, organem właściwym będzie wójt, burmistrz lub prezydent gminy miejsca położenia domu pomocy społecznej.

Kompetencje organu wykonawczego dotyczące zmiany budżetu JST wynikające z upoważnień

Sprowadzają się one przede wszystkim do zmian kwot dochodów bieżących lub majątkowych z określonych źródeł wraz z odpowiednią zmianą kwot wydatków bieżących lub majątkowych finansowanych z tych dochodów. W grupie tej znajdują się:

1) zmiany kwot dochodów bieżących lub majątkowych oraz kwot wydatków bieżących lub majątkowych związanych ze zmianą kwot lub przyznaniem dotacji z budżetu państwa na:

a) realizację zadań z zakresu administracji rządowej i innych zleconych JST odrębnymi ustawami (samorządowi powiatowemu również na realizację zadań straży i inspekcji),

b) realizację zadań wykonywanych na mocy porozumień z organami administracji rządowej,

c) usuwanie bezpośrednich zagrożeń dla bezpieczeństwa i porządku publicznego, skutków powodzi i osuwisk ziemnych oraz skutków innych klęsk żywiołowych,

d) finansowanie lub dofinansowanie zadań własnych JST;

2) zmiany kwot dochodów bieżących lub majątkowych oraz kwot wydatków bieżących lub majątkowych, które są związane ze zmianą kwot lub z otrzymaniem dotacji z budżetu innej JST, albo z JSFP innej niż JST, z przeznaczeniem na zadania realizowane w drodze umów lub porozumień między JST a tą JSFP;

3) zmiany kwot dochodów bieżących lub majątkowych oraz zmiany kwot wydatków bieżących lub majątkowych niepogarszające wyniku budżetu i związane ze zmianą kwot lub przyznaniem:

a) płatności przekazywanych z budżetu środków europejskich,

b) dochodów na realizację przedsięwzięcia finansowanego z udziałem środków europejskich albo innych środków pochodzących ze źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi, połączoną ze zmianami w realizacji tego przedsięwzięcia;

4) zmianę kwoty dochodów bieżących lub majątkowych oraz zmianę kwoty wydatków bieżących lub majątkowych, związane ze zwrotem:

a) dotacji udzielonych z budżetu JST finansowanych ze środków z budżetu państwa lub z budżetów innych JST,

b) płatności otrzymanych z budżetu środków europejskich.

Na podstawie przepisów art. 257 pkt 1 i 4 oraz art. 258 ust. 1 pkt 4 FinPubU można wskazać regułę, że organ wykonawczy jest właściwy do dokonywania zmiany budżetu JST niepowodującej zmiany jego wyniku, o ile zmiany te wynikają:

1) ze zmian kwot lub z przyznania JST dochodów o charakterze celowym:

a) z budżetu państwa,

b) z budżetu środków europejskich, lub

2) ze zmian kwot lub otrzymania dochodów:

a) z budżetu innej JST,

b) od innej JSFP, lub

3) ze zmian kwot dochodów o charakterze celowym związanych ze zwrotem, udzielonych z budżetu JST, środków przekazanych z:

a) budżetu państwa,

b) budżetu środków europejskich,

c) budżetu innych JST.

Ponadto do sfery właściwości organu wykonawczego należy możliwość zmiany budżetu JST, która powoduje zmianę jego wyniku. Na podstawie upoważnienia zawartego w art. 257 pkt 2 FinPubU organ wykonawczy może dokonać zmiany kwoty dochodów JST z tytułu subwencji wynikającej z podziału rezerw subwencji ogólnej, jednakże bez możliwości odpowiedniej zmiany wydatków budżetu JST, co prowadzi do powstania lub zwiększenia nadwyżki budżetu albo do zmniejszenia deficytu budżetu. Wyłączenie w tym przypadku możliwości zwiększenia przez organ wykonawczy kwoty wydatków odpowiedniej do zwiększonej kwoty dochodów podyktowane jest tym, że dochody JST z tytułu subwencji nie mają celowego charakteru.

Z orzecznictwa RIO wynika m.in., że organ wykonawczy JST nie jest uprawniony do dokonywania:

1) zmian w uchwale budżetowej JST polegających na wprowadzeniu dochodów związanych z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej zleconych tej jednostce (por. uchw. RIO w Poznaniu z 27.1.2016 r., Nr 2/252/2016, oraz uchw. RIO w Poznaniu z 27.1.2016 r., Nr 2/256/2016);

2) zmian w uchwale budżetowej JST polegających na zwiększeniu planowanych kwot dochodów budżetu państwa związanych z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej zleconych tej jednostce i innych zadań zleconych ustawami (por. uchw. RIO w Poznaniu z 27.1.2016 r., Nr 2/144/2016, oraz uchw. RIO w Poznaniu z 10.2.2016 r., Nr 3/296/2016);

3) zmian w planie dochodów budżetu JST polegających na zmniejszeniu o daną kwotę dochodów z określonego źródła – w określonym paragrafie klasyfikacji dochodów – i jednocześnie na zwiększeniu o tę samą kwotę dochodów z innego źródła – w innym paragrafie klasyfikacji dochodów (por. uchw. RIO w Poznaniu z 13.1.2016 r., Nr 1/76/2016, oraz uchw. RIO w Poznaniu z 12.2.2020 r., Nr 4/227/2020, Dz.Urz.Woj.Wlkp. z 2020 r. Nr 36, poz. 1743, Legalis);

4) zmian w planie dochodów i wydatków budżetu JST polegających na zmniejszeniu lub zwiększeniu o określoną kwotę dochodów JST pochodzących z innych źródeł niż wymienione w art. 257 FinPubU i jednocześnie na zmniejszeniu lub zwiększeniu o tę kwotę wydatków budżetu JST (por. uchw. RIO w Poznaniu z 27.1.2016 r., Nr 2/145/2016);

5) zmian w planie dochodów i wydatków budżetu JST polegających na zwiększeniu o określoną kwotę dochodów z tytułu zwiększenia środków pochodzących z rezerw subwencji ogólnej dla JST i jednocześnie na zwiększeniu o tę kwotę wydatków budżetu JST (por. uchw. RIO w Opolu z 13.1.2016 r., Nr 3/8/2013, oraz uchw. RIO w Poznaniu z 13.1.2016 r., Nr 1/73/2016);

6) zmian wyniku budżetu oraz zmian wysokości źródeł pokrycia planowanego deficytu (por. uchw. RIO w Bydgoszczy z 3.3.2021 r., Nr VII/25/2021).

Wskazane przez RIO zmiany budżetu JST nie mieszczą się bowiem w zakresie ustawowej kompetencji organu wykonawczego, o którym mowa w art. 257 FinPubU.

Tryb udzielenia zamówienia po unieważnieniu trybu podstawowego ze względu na brak ofert

Podkreślić należy, że skorzystanie z trybu zamówienia z wolnej ręki na podstawie art. 305 pkt 2 PrZamPubl jest możliwe, jeżeli w postępowaniu prowadzonym uprzednio w trybie podstawowym nie złożono żadnej oferty albo wszystkie oferty zostały odrzucone na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 2 lub 5 PrZamPubl, a pierwotne warunki zamówienia nie zostały w sposób istotny zmienione.

Należy zauważyć, że oprócz braku ofert w trybie podstawowym, do zastosowania po unieważnieniu trybu podstawowego trybu zamówienia z wolnej ręki niezbędne jest, aby pierwotne warunki zamówienia nie zostały w sposób istotny zmienione. Chodzi o warunki w rozumieniu art. 7 pkt 29 PrZamPubl, czyli warunki, które dotyczą zamówienia lub postępowania o udzielenie zamówienia, wynikające w szczególności z opisu przedmiotu zamówienia, wymagań związanych z realizacją zamówienia, kryteriów oceny ofert, wymagań proceduralnych lub projektowanych postanowień umowy w sprawie zamówienia publicznego. Za istotną zmianę uznaje się modyfikację pierwotnych warunków zamówienia, polegającą na wprowadzeniu zmian, które – gdyby zostały ujęte w treści pierwotnej procedury udzielania zamówienia – umożliwiłyby dopuszczenie innych wykonawców niż ci, którzy zostali początkowo (wcześniej) dopuszczeni do udziału w postępowaniu, tj. miałyby wpływ na zmianę potencjalnego kręgu wykonawców zainteresowanych udziałem w postępowaniu, a zarazem naruszałyby zasadę równego traktowania wykonawców.

Warto mieć na uwadze, że w doktrynie i kontrolach UZP (w odniesieniu do zbliżonej przesłanki zamówienia z wolnej ręki na gruncie ZamPublU) wskazywano, że istotna zmiana warunków zamówienia to np. obniżenie w ramach wolnej ręki wymagań stawianych wykonawcy w stosunku do uprzednio unieważnionego postępowania, istotna zmiana warunków płatności, wysokości kar umownych, okresu i warunków gwarancji, wysokości odszkodowania, zmiana przedmiotu zamówienia lub jego istotnych cech w sposób, który mógłby mieć wpływ na kształt zamówienia, zmiana kryteriów oceny ofert, warunków udziału w postępowaniu. Podobnie w orzecznictwie KIO pojęcie „warunki zamówienia” jest interpretowane dość szeroko. Wskazuje się, że mogą to być zarówno „warunki przedmiotu zamówienia”, jak i „warunki przedmiotowe i podmiotowe zamówienia” (pojęcie szersze, obejmujące wszelkie wymogi, które mogą mieć wpływ na krąg potencjalnych wykonawców, dotyczące zarówno przedmiotu zamówienia, jak i strony podmiotowej jego realizacji).

Nowelizacja specustawy dotyczącej szczególnych rozwiązań w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw

Na stronie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów ukazała się informacja dotycząca planowanej nowelizacji DodEnergU (numer projektu UD 478). Jak podano, projekt nowelizacji ma na celu zapewnienie wsparcia dla gospodarstw domowych i instytucji użyteczności publicznej przez zmniejszenie opłat wynikających ze wzrostu cen paliw, co przekłada się na średnie ceny wytwarzania oraz dostarczania ciepła. Dalej podkreślono, że ceny energii cieplnej dla obywateli wzrosły do poziomów wyższych niż założono projektując obecnie obowiązujący mechanizm wsparcia, wpływając jednocześnie na obciążenie finansowe obywateli RP. Nie bez znaczenia jest fakt, iż ta wyjątkowa sytuacja przedłuża się, a wpływ na ceny energii był odsunięty w czasie ze względu np. na zawarte przed kryzysem kontrakty długoterminowe na dostawy paliw. Powyższe doprowadza do sytuacji, kiedy w szczycie sezonu grzewczego obywatele otrzymują rachunki zawierające nowe, znacznie podwyższone ceny za dostawę ciepła.

Wprowadzenie proponowanych przepisów pozwoli na zmniejszenie obciążeń finansowych związanych z opłatami za ciepło ponoszonymi przez gospodarstwa domowe lub instytucje użyteczności publicznej. Tym samym rozwiązanie to zapewni bezpieczeństwo energetyczne dostaw ciepła, bowiem zmniejsza ryzyko wystąpienia zjawiska zatorów płatniczych w przypadku nadmiernego obciążenia odbiorców rachunkami za dostarczone ciepło.

Następnie podkreślono, że w projekcie ustawy proponowane jest nowe narzędzie przeznaczone do ochrony odbiorców w postaci gospodarstw domowych i instytucji użyteczności publicznej, do których ciepło jest dostarczane za pośrednictwem sieci ciepłowniczej i wytwarzane przez przedsiębiorstwa energetyczne zobowiązane i niezobowiązane do uzyskania koncesji na wytwarzanie ciepła. Wprowadzane przepisy mają zastępować funkcjonujący aktualnie mechanizm średniej ceny wytwarzania ciepła z rekompensatą, który, zgodnie z proponowanym brzmieniem projektu, zostanie zakończony i rozliczony na dzień 31.1.2023 r.
Projektowana regulacja będzie obowiązywała od 1.2.2023 r. do 31.12.2023 r. i zapewni wsparcie dla gospodarstw domowych oraz podmiotów użyteczności publicznej przez pokrycie części należności odbiorców ciepła wobec przedsiębiorstw energetycznych prowadzących działalność niekoncesjonowaną i koncesjonowaną w zakresie wytwarzania ciepła wynikających ze wzrostu kosztów ogrzewania przez wyrównanie, w celu ograniczenia wzrostu opłat za ciepło na określonym poziomie. Regulacja obejmie także przypadki stosowania cen wyższych od maksymalnej w okresie od 1.10.2022 r. Dzięki zaprojektowanemu mechanizmowi wsparcia, jeżeli nastąpi wzrost cen dostawy ciepła, obejmujących wszystkie opłaty i stawki nałożone na odbiorcę ciepła, większy niż 40%, w stosunku do cen obowiązujących na dzień 30.9.2022 r., przedsiębiorstwa energetyczne otrzymają wyrównanie, tak aby odbiorca zawierający się w katalogu podmiotów uprawnionych nie został obciążony nadmiernym wzrostem kosztów ogrzewania. Jednocześnie zachowany zostaje mechanizm ograniczenia poziomu cen ciepła uwzględniający ceny i stawki za wytworzenie ciepła i opłaty przesyłowe w zależności, tak aby finalnie mechanizm był najkorzystniejszy dla odbiorcy ciepła. W ten sposób wzrost cen ciepła dla odbiorców na cele mieszkaniowe i użyteczności publicznej ulegnie ograniczeniu do ustalonego poziomu, który będzie zależny od historycznych cen dostawy ciepła.

Podsumowując, zmiana przepisów z pewnością będzie korzystnym rozwiązaniem zarówno dla gospodarstw domowych jak i podmiotów samorządowych, w tym jednostek pomocy społecznej, jednostek wspierających rodzinę, podmiotów systemu oświaty, czy podmiotów prowadzących żłobek lub klub dziecięcy.

Źródło: www.gov.pl

7 zmian na rynku pracy na początku 2023 roku

1. Płaca minimalna wzrośnie dwukrotnie w styczniu oraz lipcu 2023 roku

Prognozowana inflacja na 2023 r. wynosi 9,8%, co oznacza, że mamy dwukrotną podwyżkę płacy minimalnej w 2023 r.

Zgodnie z art. 3 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu, jeżeli prognozowany na rok następny wskaźnik cen, o którym mowa w art. 2 ust. 2 pkt 3 wynosi:

1. co najmniej 105%, to ustala się dwa terminy zmiany wysokości minimalnego wynagrodzenia oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej – od 1 stycznia i od 1 lipca,
2. mniej niż 105%, to ustala się jeden termin zmiany wysokości minimalnego wynagrodzenia oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej – od 1 stycznia.

W związku z wysoką, prawie 10%, prognozą inflacji na 2023 r. zastosowanie miał miejsce pierwszy wariant.

Płaca minimalna w 2023 r. wynosi:

1. od 1.1.2023 r. – 3490 zł,
2. od 1.7.2023 r. – 3600 zł.

Minimalna stawka godzinowa dla określonych umów cywilnoprawnych wynosi:

1. od 1.1.2023 r. – 22,80 zł,
2. od 1.7.2023 r. – 23,50 zł.

Dodatek za pracę w nocy

Podniesienie wysokości płacy minimalnej oznacza, że w 2023 r. wzrośnie również wysokość dodatku za pracę w godzinach nocnych.

Tabela: Dodatek za pracę w godzinach nocnych

Miesiąc	Wysokość dodatku za jedną godzinę pracy w porze nocnej
Styczeń 2023	4,15 zł
Luty 2023	4,36 zł
Marzec 2023	3,79 zł
Kwiecień 2023	4,59 zł
Maj 2023	4,15 zł
Czerwiec 2023	4,15 zł
Lipiec 2023	4,29 zł
Sierpień 2023	4,09 zł
Wrzesień 2023	4,29 zł
Październik 2023	4,09 zł
Listopad 2023	4,50 zł
Grudzień 2023	4,74 zł

I połowa 2023 r. zgodnie z wynagrodzeniem minimalnym na poziomie 3490 zł, II połowa 2023 r. zgodnie z wynagrodzeniem minimalnym na poziomie 3600 zł.

Obniżenie wpłaty podstawowej uczestnika PPK

Uczestnik PPK, który otrzymuje łącznie wynagrodzenie nie większe niż 120% minimalnego w wynagrodzenia, zgodnie z treścią art. 27 PPKU ma możliwość obniżenia swojej wpłaty podstawowej z 2% do co najmniej 0,5%. Jest to korzystne rozwiązanie, bowiem pracodawca nadal finansuje uczestnikowi PPK w pełnej 1,5% swojej wpłacie, a uczestnik może wnosić do PPK mniej środków.

Jest to więc dość duży wzrost, dzięki czemu większa grupa będzie mogła skorzystać z tego rodzaju obniżenia wpłaty podstawowej. Zwłaszcza w momencie ponownego automatycznego zapisu do PPK osoby zarabiające do 120% płacy minimalnej, mogą się zorientować, że wato do PPK wejść korzystając z obniżenia swojej wpłaty.

2. PIT-2 w trzech podmiotach

Pierwszego stycznia weszła w życie również jedna z ostatnich zmian w ramach nowelizacji Polskiego Ładu podatkowego, czyli możliwość składania PIT-2 do więcej niż jednego pracodawcy. Polega ona na umożliwieniu podatnikom składania PIT-2 do jednego, dwóch a nawet trzech pracodawców. Dzięki temu osoba, która np. łączy pracę z umową zlecenia, będzie mogła złożyć PIT-2 do obu miejsc i skorzystać z kwoty zmniejszającej podatek w każdym z nich po 1/24 kwoty zmniejszającej podatek w każdym – czyli po 150 zł. W przypadku trzech podmiotów kwota wolna będzie wynosiła po 100 zł w każdym. Co więcej w ramach nowego druku PIT-2, Ministerstwo Finansów zrealizowało zapowiedź dotyczącą umożliwienia składania również innych deklaracji o czym więcej poniżej.

Nowy i obowiązujący od 1.1.2023 r. PIT-2 zawiera szereg oświadczeń pracownika o:

1. stosowaniu pomniejszenia o kwotę zmniejszającą podatek,
2. zamiarze preferencyjnego opodatkowania dochodów (samotny rodzic lub wspólne rozliczenie z małżonkiem),
3. spełnieniu warunków korzystania z podwyższonych pracowniczych kosztach uzyskania przychodu,
4. spełnieniu warunków do stosowania wszelkiego rodzaju zwolnień, np. 0% PIT dla rodzica co najmniej czwórki dzieci lub seniora w wieku emerytalnym, który nie przeszedł na emeryturę,
5. wniosek o niestosowanie ulgi dla młodych lub pracowniczych kosztów uzyskania przychodu,
6. wniosek podatnika o rezygnacji ze stosowania 50% kosztów uzyskania przychodu,
7. wniosek podatnika o niepobieraniu zaliczek w roku podatkowym.

3. Pierwszy ponowny automatyczny zapis do PPK
W PPK według danych na 30.11.2022 r. uczestniczy 2,50 mln osób, na łącznie 2,83 mln aktywnych rachunkach PPK. To oznacza, że część osób uczestniczących w PPK posiada więcej niż jeden rachunek PPK. Wartość aktywów PPK na koniec listopada 2022 r. wynosiła 11,49 mld zł, ponad 295 tys. pracodawców utworzyło PPK. Częściej uczestnikami PPK są mężczyźni, 1,17 mln wobec 1,06 mln uczestników PPK stanowią kobiety. Nie ma danych co do płci 0,27 mln osób uczestniczących w PPK. Średnia wieku uczestników PPK wynosi 39 lat, a największą grupę stanowią osoby w wieku 30–54 lata łącznie 1,78 mln osób. Największa partycypacja w ramach PPK jest w województwie mazowieckim, dolnośląskim oraz wielkopolskim, a najniższa w województwie warmińsko-mazurskim, świętokrzyskim i lubuskim. 94,92% oszczędzających w PPK to Polacy (2,37 mln osób), wśród osób innej narodowości dominuje narodowość́ ukraińska (73,05 tys. osób).

Ponowny automatyczny zapis obejmuje wszystkich pracodawców prowadzących PPK, bez względu na to, czy tworzyli PPK w 2019 lub 2020, czy 2021 lub 2022 roku. W ramach tego procesu czeka kilka ważnych obowiązków i dat. Szczegóły poniżej.

Od 1 stycznia 2023 r.

W dniu 1.1.2023 r. zaczęły obowiązywać dwa ważne przepisy, tj. art. 23 ust 5 i ust 6 ustawy o PPK, które po raz pierwszy będą stosowane przez podmioty zatrudniające w Polsce. Są to przepisy cykliczne a ich zastosowanie będzie miało miejsce co cztery lata licząc od 2023 r., czyli następny ponowny automatyczny zapis będzie miał miejsce w 2027 r. później 2031 r. itd. Są to przepisy, które od samego początku były w ustawie, ale ustawodawca określił dłuższe vacatio legis, tak żeby mogły wejść w życie, kiedy już wszyscy utworzą PPK a od tego czasu miną dwa lata. Począwszy od 1.1.2023 r. pracodawcy będą mieli obowiązek poinformowania osób zatrudnionych, które złożyły deklaracje rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK, że od 1.4.2023 r. będą dokonywane wpłaty za te osoby do PPK. Obejmuje to zarówno osoby zatrudnione, które składały rezygnacje z dokonywania wpłat do PPK jak i uczestników PPK, którzy z PPK rezygnowali korzystając z tej deklaracji.

Od 28 lutego 2023 r.

Przepisy ustawy o PPK, nie wskazują w jaki sposób pracodawcy mają się wywiązać z obowiązku informacyjnego, ale należy zrobić to w taki sposób, żeby można było w przyszłości udowodnić, że tego rodzaju informacja została przekazana osobom zatrudnionym objętym ponownym automatycznym zapisem. Deklaracja rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK traci ważność w lutym 2023 r., bez względu na to, kiedy została przekazana pracodawcy. Ustawa nie wskazuje wprost w jaki sposób pracodawcy powinni wywiązać się z tego obowiązku, co oznacza, że informacja może zostać przekazana w formie papierowej, lub w inny zwyczajowo przyjęty u pracodawcy sposób, ale taki, który umożliwi w przyszłości podczas ewentualnej kontroli udowodnienie, że wypełniony został obowiązek z art. 23 ust 5 ustawy o PPK.

Nowe deklaracje rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK

Osoby, które nie będą chciały uczestniczyć w PPK, będą mogły złożyć deklaracje rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK. Nowe deklaracje, które będą ważne do 28.2.2027 r. będą mogły zostać złożone począwszy od 1.3.2023 r.

Od 1 kwietnia 2023 r.

Począwszy od 1.4.2023 r. do 17.4.2023 r. (15 i 16.4.2023 r. to dni wolne od pracy) pracodawcy będą mieli obowiązek dokonania wpłat do PPK za osoby, które w związku z ponownym automatycznym zapisem do PPK będą oszczędzali w tej formie. Nie będzie to miało zastosowania do osób, które złożą deklaracje rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK od 1.3.2023 r.

4. Diety z tytułu podróży służbowej

Od 1 stycznia wzrosły po raz kolejny w ostatnich miesiącach diety z tytułu podróży służbowej. Dokładnie po 5 miesiącach od poprzedniej podwyżki (lipiec 2022 z 30 na 38 zł) w Dzienniku Ustaw zostało opublikowane kolejne rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej, zgodnie z którym wysokość diety wzrosła do 45 zł począwszy od 1.1.2023 r. Rozporządzenie MRiPS zmieniające rozporządzenie w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej stanowi wykonanie upoważnienia ustawowego zawartego w art. 77⁵ § 2 KP. Zgodnie z tym przepisem to minister odpowiedzialny za resort pracy w ramach rozporządzenia określa między innymi wysokość należności przysługujących pracownikowi, zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju. Najważniejsze to określenie wysokości diety za podróż służbową zarówno w Polsce jak i za granicą (w tym przypadku również walutę). Do połowy 2022 r. wysokość (30 zł) i warunki ustalania należności za podróże służbowe dla pracowników zatrudnionych w sferze budżetowej regulowało rozporządzenie MPiPS z 29.1.2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej. Od prawie 10 lat wysokość obowiązującej diety wynosiła za każdy dzień 30 zł przez cały ten okres nie była ona zmieniana. W związku z wysoką inflacją resort odpowiedzialny za pracę postanowił dokonać kolejnej podwyżki. Wysokość diety za podróże służbowe odnosi się przede wszystkim do pracowników sfery budżetowej (państwowej i samorządowej), ale również żołnierzy, funkcjonariuszy oraz pracowników zatrudnionych u innych pracodawców w sektorze prywatnym. Co ważne, tylko w sytuacji, kiedy układ zbiorowy pracy, regulamin wynagradzania lub umowa nie zawiera postanowień, o których mowa wyżej, pracownikowi przysługują – zgodnie z art. 77⁵ § 5 KP – należności na pokrycie kosztów podróży służbowej według przepisów rozporządzenia.

Wpływ wysokości diet na inne świadczenia

Wysokość diety na podróże służbowe wpływa również na inne świadczenia:

1. ryczał na pokrycie kosztów dojazdu środkami komunikacji miejscowej wynosi po podwyżce 9 zł – wynosił 7,60 zł;
2. ryczał za nocleg wynosi 67,50 zł po podwyżce – wynosił 57 zł;
3. zwrot udokumentowanych kosztów noclegu następuje w wysokości stwierdzonej rachunkiem, jednak nie większej za jedną dobę hotelową niż dwudziestokrotność stawki diety, maksymalnie do kwoty 900 zł – wynosił maksymalnie 760 zł.

Warto przypomnieć, że od 29.11.2022 r. kwoty diet z tytułu podróży zagranicznej uległy zmianie dla około 30 państw, natomiast kwoty limitów na nocleg uległy zmianie dla około 40 państw.

5. Kilometrówka wzrośnie po 15 latach

Od 17 stycznia wzrośnie tzw. kilometrówka. Nastąpi to pierwszy raz od 15 lat. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 22.12.2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy, dokonało zmiany wysokości tzw. kilometrówki. W uzasadnieniu do rozporządzenia wskazano, że wzrastające koszty eksploatacji pojazdów, w tym zwłaszcza koszty paliwa, powodują̨, że maksymalne stawki za 1 kilometr przebiegu pojazdów, zawarte w rozporządzeniu dotyczącym kilometrówki, nie gwarantują̨ pracownikom zwrotu rzeczywistych kosztów ponoszonych przez nich z tytułu używania własnych pojazdów dla celów służbowych.

Tabela: Zmiany w wysokości kilometrówki

Rodzaj pojazdu	Do 16.1.2023 r.	Od 17.1.2023 r.
Samochód osobowy (silnik poniżej 0,9 cm3)	0,5214 zł	0,89 zł
Samochód osobowy (silnik powyżej 0,9 cm3)	0,8358 zł	1,15 zł
Motocykl	0,2302 zł	0,69 zł
Motorower	0,1382 zł	0,42 zł

6. Praca zdalna i badanie trzeźwości

Ustawa nowelizująca Kodeks pracy czeka już na podpis Prezydenta. Co ważne, przepisy o badaniu trzeźwości wejdą w życie po 14 dniach od opublikowania ustawy w Dzienniku Ustaw a te o pracy zdalnej po dwóch miesiącach od dnia publikacji.

Od 2020 r. obowiązują przepisy pracy zdalnej na czas pandemii COVID-19. Nowelizacja przewiduje, że na stałe do Kodeksu pracy zostaną wpisane przepisy o pracy zdalnej, które zastąpią przepisy o telepracy. Ustawa przewiduje zdefiniowanie pracy zdalnej jako pracy, która może być wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość. Pracodawca będzie miał prawo, w miejscu wykonywania pracy zdalnej i w godzinach pracy pracownika, przeprowadzać kontrolę wykonywania tej pracy przez pracownika, w tym w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przestrzegania procedur ochrony danych osobowych, na zasadach określonych w porozumieniu, regulaminie, poleceniu, albo w porozumieniu zawartym z pracownikiem. Kontrolę przeprowadza się w porozumieniu z pracownikiem, w miejscu wykonywania pracy zdalnej, w godzinach pracy pracownika.

W ramach tej samej nowelizacji ustawodawca planuje określić, kiedy i na jakich zasadach pracodawca będzie mógł badać trzeźwość pracowników. Pracodawca będzie miał obowiązek niedopuszczenia do pracy pracownika, w którego organizmie zostanie stwierdzona obecność alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu. Dotyczy to także przypadku, gdy zajdzie uzasadnione podejrzenie, że pracownik stawił się do pracy w stanie nietrzeźwości, w stanie po użyciu alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu bądź spożywał alkohol lub zażywał wymienione środki w czasie pracy. Badanie stanu trzeźwości pracownika oraz badanie na obecność w jego organizmie środków działających podobnie do alkoholu będzie mogła przeprowadzać również policja. Podobnie jak badanie na obecność innych środków, które mają działanie podobne do alkoholu. Ustawodawca przewiduje, że nowe przepisy poprawią bezpieczeństwo pracowników, zakładu pracy. Pracownicy nie będą narażali siebie i innych osób, w sytuacji, kiedy taka osoba będzie wykonywała pracę pod wpływem alkoholu albo innej substancji.

Należy przypomnieć, że obecnie zgodnie z art. 3 ustawy z 2.3.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu, w celu przeciwdziałania COVID-19, pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie, przez czas oznaczony, pracy określonej w umowie o pracę, poza miejscem jej stałego wykonywania (praca zdalna). Dopóki obowiązuje stan zagrożenia epidemicznego pracodawcy mogą stosować pracę zdalną na podstawie obecnych przepisów, czyli zgodnie z ostatnimi zmianami rozporządzenia co najmniej do końca marca będziemy mieli stan zagrożenia epidemicznego, a w kwietniu przepisy o pracy zdalnej powinny już zostać wpisane do Kodeksu pracy, ich wejście w życie oznacza uchylenie wspomnianego art. 3.

7. Work Life Balance – spóźniona implementacja Dyrektywy

Rada Ministrów przyjęła w dniu 10 stycznia nowelizacje Kodeksu pracy w związku z implementacją dwóch unijnych dyrektyw w tym Dyrektywy Work Life Balance. Projekt ustawy został skierowany do Sejmu. Jeżeli proces legislacyjny będzie przebiegał sprawnie to ta nowelizacja Kodeksu pracy może wejść w życie najwcześniej w drugim kwartale 2023 r., a w scenariuszu mniej pozytywnym latem lub jesienią 2023 r. Biorąc pod uwagę doświadczenia obejmujące pracę nad nowelizacją Kodeksu pracy w związku z pracą zdalną i badaniem trzeźwości, nie można wykluczyć, że i tutaj Sejm będzie potrzebował kilku miesięcy. Co ważne, zmiany są już opóźnione o ponad 5 miesięcy, zgodnie z przepisami Polska powinna wdrożyć obie dyrektywy na początku sierpnia 2022 r.

Dwie dyrektywy – implementacji brak

Nowelizacji Kodeksu pracy wejdzie w życie dość szybko, ponieważ już po 21 dniach od dnia publikacji w Dzienniku Ustaw, nie można jednak wykluczyć, że zostanie to jeszcze zmienione. Zmiany przepisów Kodeksu pracy realizują wdrożenie polskiego prawa postanowień dwóch dyrektyw unijnych:

1. dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1152 z 20.6.2019 r. w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej (Dz.Urz. UE. L Nr 186, str. 105). Termin wdrożenia tej dyrektywy upłynął 1.8.2022 r.; dyrektywa ustanawia minimalne prawa mające zastosowanie do każdego pracownika w Unii Europejskiej, który jest stroną umowy o pracę lub pozostaje w stosunku pracy określonym przez obowiązujące w poszczególnych państwach członkowskich prawo, umowy zbiorowe lub przyjętą praktykę, z uwzględnieniem orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości; celem dyrektywy jest poprawa warunków pracy przez popieranie bardziej przejrzystego i przewidywalnego zatrudnienia, zapewniając równocześnie zdolność adaptacyjną rynku pracy;
2. dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z 20.6.2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylającej dyrektywę Rady 2010/18/UE (Dz.Urz. UE. L. Nr 188, str. 79). Termin wdrożenia tej dyrektywy upłynął 2.8.2022 r.; dyrektywa ustanawia minimalne wymagania mające na celu osiągnięcie równości kobiet i mężczyzn pod względem szans na rynku pracy i traktowania w miejscu pracy – przez ułatwienie pracownikom będącym rodzicami lub opiekunami godzenia życia zawodowego z życiem rodzinnym; w tym celu dyrektywa przewiduje indywidualne prawa związane z urlopem ojcowskim, urlopem rodzicielskim i urlopem opiekuńczym, a także elastyczną organizację pracy dla pracowników będących rodzicami oraz opiekunami; celem dyrektywy jest zachęcenie do równiejszego dzielenia się obowiązkami opiekuńczymi pomiędzy kobietami i mężczyznami.

Nowe rozporządzenie w sprawie dotacji celowych na podręczniki

Na stronie RCL ukazał się projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z 11.1.2023 r. w sprawie dotacji celowej na wyposażenie szkół w podręczniki, materiały edukacyjne i materiały ćwiczeniowe w 2023. Warto przypomnieć, że wspomniane rozporządzenie określa m.in. na 2023 r.:

1) sposób przekazywania przez dyrektora szkoły podstawowej lub szkoły artystycznej realizującej kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego oraz dyrektora szkoły podstawowej prowadzonej przez osobę prawną niebędącą jednostką samorządu terytorialnego oraz osobę fizyczną jednostkom samorządu terytorialnego informacji niezbędnych dla ustalenia wysokości dotacji celowej, o której mowa w art. 55 ust. 3 i 4 FinZadOśwU, w tym kwot refundacji, o których mowa w art. 57 ust. 4–6 FinZadOśwU, oraz wzór formularza zawierającego te informacje;

2) wzór wniosku o udzielenie dotacji celowej, o której mowa w art. 55 ust. 4 FinZadOśwU, w tym kwot refundacji, o których mowa w art. 57 ust. 4–6 FinZadOśwU, szkole podstawowej prowadzonej przez osobę prawną niebędącą jednostką samorządu terytorialnego oraz osobę fizyczną;

3) sposób przekazywania przez jednostki samorządu terytorialnego wojewodom wniosku o udzielenie dotacji celowej, o której mowa w art. 55 ust. 3 FinZadOśwU, w tym kwot refundacji, o których mowa w art. 57 ust. 4–6 FinZadOśwU, oraz wzór wniosku o udzielenie tej dotacji;

4) tryb i terminy udzielania oraz szczegółowy sposób rozliczania wykorzystania dotacji celowej, o której mowa w art. 55 ust. 3 FinZadOśwU, w tym kwot refundacji, o których mowa w art. 57 ust. 4–6 FinZadOśwU, oraz wzór formularza rozliczenia wykorzystania tej dotacji;

5) szczegółowy sposób rozliczania wykorzystania dotacji celowej, o której mowa w art. 55 ust. 4 FinZadOśwU, w tym kwot refundacji, o których mowa w art. 57 ust. 4–6 FinZadOśwU, oraz wzór formularza rozliczenia wykorzystania tej dotacji.

Na podstawie projektowanego rozporządzenia o dotację celową w 2023 r. będą mogły wnioskować szkoły uprawnione do uzyskania w 2023 r. dotacji celowej na wszystkich uczniów klas I, IV i VII szkół podstawowych. Ponadto szkoły podstawowe będą mogły wnioskować w przypadku pozostałych klas, które otrzymały dotację celową na wszystkich uczniów w 2021 r. i 2022 r. w zakresie niezbędnym do wyposażenia szkół w podręczniki i materiały edukacyjne między innymi ze względu na zwiększenie się liczby uczniów danych klas w stosunku do liczby uczniów w roku ubiegłym oraz w zakresie refundacji kosztów poniesionych na zakup podręczników, materiałów edukacyjnych i materiałów ćwiczeniowych.

Proponuje się, aby rozporządzenie weszło w życie 1.4.2023 r. Zaproponowany termin umożliwi dyrektorom szkół przekazanie informacji niezbędnych do ustalenia wysokości dotacji celowej oraz złożenie wniosku o dotację celową na zakup podręczników, materiałów edukacyjnych i materiałów ćwiczeniowych na rok szkolny 2023/2024 zgodnie z terminem określonym w art. 58 ust. 4 FinZadOśwU.

Podsumowując, projektowane rozporządzenie jest bardzo ważnym aktem prawnym z punktu widzenia samorządów, bowiem reguluje m.in. aspekty finansowe związane z finansowaniem zakupu podręczników oraz materiałów edukacyjnych na przyszły rok szkolny.

Źródło: RCL

Poprawki Senatu do nowelizacji Kodeksu pracy odrzucone. Praca zdalna i badanie trzeźwości czeka na podpis Prezydenta

Badanie trzeźwości – wejście w życie po 14 dniach od publikacji w Dzienniku Ustaw

Obecnie, pracodawca może, ale tyko za zgodą wyrażoną z inicjatywy pracownika uzyskać informacje o obecności w organizmie pracownika alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu. Sytuacje i zasady na jakich można przeprowadzić badanie trzeźwości pracownika określa art. 17 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.

Nowelizacja ustawy wprowadza zmianę w art. 17 ustawy z 26.10.1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Zgodnie z przyjętą ustawą nowelizującą Kodeks pracy, do KP zostaną wprowadzone nowe przepisy umożliwiające badanie trzeźwości. Po art. 22^1b dodane zostaną art. 22^1c–22^1h, które uregulują te sytuacje. Pracodawca będzie mógł przeprowadzić kontrolę trzeźwości, gdy będzie to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób albo ochrony mienia. Co ważne, kontrola trzeźwości nie może naruszać godności oraz innych dóbr osobistych pracownika.

Pracodawca, który będzie chciał stosować te przepisy, będzie musiał uregulować zasady przeprowadzana kontroli w wewnątrzzakładowych źródłach prawa pracy. Dopóki tego nie zrobi nie będzie mógł prowadzić tego rodzaju kontroli.

W treści układu zbiorowego pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy, będzie musiało zostać ustalone:

1. samo wprowadzenie kontroli trzeźwości,
2. określenie grup lub grupy pracowników objętych kontrolą trzeźwości,
3. sposób przeprowadzania kontroli trzeźwości, w tym rodzaj urządzenia wykorzystywanego do kontroli, czas i częstotliwość jej przeprowadzania.

Ponadto o wprowadzeniu kontroli trzeźwości, pracodawca informuje pracowników w sposób przyjęty u danego pracodawcy nie później niż 2 tygodnie przed rozpoczęciem jej przeprowadzania. Co oznacza, że dopiero po takim czasie możliwe będzie prowadzenie kontroli w zakładzie pracy.

Zgodnie z przyjętą przez Sejm ustawą, kontrola trzeźwości obejmuje badanie przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego za pomocą urządzenia posiadającego ważny dokument potwierdzający jego kalibrację lub wzorcowanie. Badanie ma polegać na stwierdzeniu braku obecności alkoholu w organizmie pracownika albo obecności alkoholu wskazującej na stan po użyciu alkoholu, albo stan nietrzeźwości w rozumieniu art. 46 ust. 2 albo 3 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.

Przepisy przewidują, że pracodawca nie będzie dopuszczał do pracy, jeżeli kontrola trzeźwości wykaże obecność alkoholu w organizmie pracownika wskazującą na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości w rozumieniu art. 46 ust. 2 albo 3 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, albo zachodzi uzasadnione podejrzenie, że pracownik stawił się do pracy w stanie po użyciu alkoholu, albo w stanie nietrzeźwości lub spożywał alkohol w czasie pracy.

Praca zdalna – wejście w życie po 2 miesiącach od publikacji w Dzienniku Ustaw

Praca zdalna na podstawie przepisów covidowych (art. 3) obowiązuje od 2020 r. i będzie obowiązywała na dotychczasowych zasadach do czasu wejścia w życia nowelizacji Kodeksu pracy. Zgodnie z przekazaną do podpisu Prezydenta ustawą w dziale drugim KP dodany zostanie rozdział IIc, który reguluje całkowicie przepisy dotyczące pracy zdalnej. Zastąpi rozdział dotyczący telepracy.

Zgodnie z art. 67¹⁸ KP praca może być wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość (praca zdalna).

Zasady wykonywania pracy zdalnej określone zostaną w porozumieniu zawieranym między pracodawcą i zakładową organizacją związkową, a w przypadku, gdy u pracodawcy działa więcej niż jedna zakładowa organizacja związkowa – w porozumieniu między pracodawcą a tymi organizacjami związkowymi. Jeżeli u danego pracodawcy nie działają zakładowe organizacje związkowe, pracodawca określa zasady wykonywania pracy zdalnej w regulaminie po konsultacji z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy.

Praca zdalna okazjonalna, będzie możliwa finalnie w wymiarze 24 dni w roku kalendarzowym, ponieważ odrzucona została poprawka wydłużające liczbę dni do 30. W związku z tym, praca zdalna może być wykonywana okazjonalnie, na wniosek pracownika złożony w postaci papierowej lub elektronicznej. Co ważne, w przypadku pracy zdalnej okazjonalnej nie będą miały zastosowania niektóre przepisy, np. dotyczące ryczałtu/ekwiwalentu za prace zdalną.

Wejście w życie przepisów

Przepisy dotyczące badania trzeźwości wejdą w życie już na początku lutego 2023 r. a praca zdalna na przełomie marca i kwietnia 2023 r. Wszystko będzie uzależnione od tego, kiedy Prezydent podpisze ustawę i jak szybko zostanie ona opublikowana w Dzienniku Ustaw, proces legislacyjny powinien zostać zakończony w najbliższych kilkunastu dniach.

Wyższe stawki „kilometrówki” od 17.1.2023 r.

Poprzednia podwyżka stawek zapisanych w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 25.3.2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz.U. Nr 27 poz. 271 ze zm.) miała miejsce w 2007 r. Po 16 latach zostały podniesione na mocy rozporządzenia zmieniającego z 22.12.2022 r. (Dz.U. z 2023 r. poz. 5) – patrz tabela 1. W efekcie od 17.1.2023 r. pracodawca pokrywa koszty używania pojazdów do celów służbowych pokrywa według nowych stawek, nie przekraczając ich wysokości.

Rodzaj pojazdu	Stawka do 16.1.2023 r.	Stawka od 17.1.2023 r.
Samochód osobowy o pojemności skokowej silnika do 900 cm3	0,5214 zł	0,89 zł
Samochód osobowy o pojemności skokowej silnika powyżej 900 cm3	0,8358 zł	1,15 zł
Motocykl	0,2302 zł	0,69 zł
Motorower	0,1382 zł	0,42 zł

Pracodawca zwraca koszty używania przez pracownika jego prywatnego pojazdu w celach służbowych:

1. do jazd lokalnych na podstawie umowy cywilnoprawnej, w formie miesięcznego ryczałtu obliczonego jako iloczyn stawki za 1 km przebiegu i miesięcznego limitu przebiegu kilometrów na jazdy lokalne (patrz tabela 2) albo w postaci „kilometrówki”, czyli iloczynu faktycznie przejechanych przez pracownika kilometrów (wynikających z ewidencji przebiegu pojazdu) i stawki za 1 km przebiegu pojazdu,
2. do tzw. jazd pozamiejscowych w podróży służbowej, zgodnie z regulacjami wewnątrzzakładowymi lub obowiązującymi w sferze budżetowej (art. 77⁵ § KP), przy czym kwotę do zwrotu oblicza, mnożąc liczbę przejechanych przez pracownika kilometrów przez stawkę za 1 km przebiegu.

Pracodawca dokonuje wypłaty ryczałtu, o którym mowa w pierwszym punkcie, po przedstawieniu przez pracownika pisemnego oświadczenia o używaniu przez niego pojazdu do celów służbowych w danym miesiącu. Jeżeli pracownik złożył takie oświadczenie przed 17.1.2023 r. a pracodawca go nie uwzględnił w rozliczeniach do tej daty, wówczas ustala kwotę ryczałtu według nowych stawek (§ 2 rozporządzenia zmieniającego).

Maksymalna wysokość miesięcznego ryczałtu od 17.1.2023 r.

Liczba mieszkańców w gminie lub mieście	Miesięczny limit kilometrów	Miesięczny ryczałt przy pojemności skokowej silnika:
		do 900 cm3	powyżej 900 cm3
Do 100 tys.	300 km	267 zł	345 zł
Ponad 100 tys. do 500 tys.	500 km	445 zł	575 zł
Ponad 500 tys.	700 km	623 zł	805 zł

Nie będzie dodatku emerytalnego dla honorowych dawców krwi

Zgodnie z art. 9 i 9a ustawy z 22.8.1997 r. o publicznej służbie krwi, honorowi dawcy krwi korzystają z wielu uprawnień w tym nowych obowiązujących od stycznia 2021 r. Zmiana została dodana na mocy art. 3 pkt 2 ustawy z 21.1.2021 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakazanych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw.

Z art. 9 wynika, że zasłużonemu honorowemu dawcy krwi i honorowemu dawcy krwi przysługuje:

1. zwolnienie od pracy oraz zwolnienie od wykonywania czynności służbowych w dniu, w którym oddaje krew, i na czas okresowego badania lekarskiego dawców krwi na zasadach określonych w odrębnych przepisach;
2. zwrot utraconego zarobku na zasadach wynikających z przepisów prawa pracy;
3. zwrot kosztów przejazdu do jednostki organizacyjnej publicznej służby krwi na zasadach określonych w przepisach w sprawie diet i innych należności z tytułu podróży służbowych na obszarze kraju; koszt przejazdu ponosi jednostka organizacyjna publicznej służby krwi;
4. posiłek regeneracyjny.

Natomiast art. 9a stanowi, że w przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii:

1. honorowemu dawcy krwi, który oddał krew lub jej składniki, w tym osocze po chorobie COVID-19, przysługują uprawnienia, o których mowa w art. 9, z tym, że wymiar zwolnienia od pracy oraz zwolnienia od wykonywania czynności służbowych przysługuje w dniu, w którym oddał krew lub jej składniki, oraz w dniu następnym;
2. honorowemu dawcy krwi, który oddał co najmniej 3 donacje krwi lub jej składników, w tym osocze po chorobie COVID-19, przysługuje ulga w wysokości 33% na przejazdy w komunikacji krajowej środkami publicznego transportu zbiorowego:
3. kolejowego w 1 i 2 klasie pociągów osobowych i pospiesznych oraz autobusowego w komunikacji zwykłej i przyspieszonej,
4. kolejowego w 2 klasie pociągów innych niż osobowe i pospieszne

– na podstawie biletów jednorazowych.

Interpelacja poselska w sprawie dodatku do emerytury dla honorowych dawców krwi

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej w odpowiedzi na interpelację poselską w sprawie możliwości wprowadzenia dodatku do emerytury dla honorowych dawców krwi, wskazuje, że w resorcie rodziny i polityki społecznej nie planuje się podjęcia działań zmierzających do wprowadzenia regulacji prawnych w postulowanym zakresie.

W drodze interpelacji wystosowano pytanie, czy Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej planuje wprowadzenie analogicznego rozwiązania dla honorowych dawców krwi do tego przyjętego w ustawie z 17.12.2021 r. o ochotniczych strażach pożarnych, która dała możliwość uzyskania specjalnego świadczenia w formie dodatku do emerytury w wysokości 200 zł dla strażaków OSP. Jednocześnie zaproponowano rozwiązanie, które pozwoli przyznanie po spełnieniu określonych warunków, specjalnego świadczenia w postaci dodatku do emerytury w wysokości 200 zł miesięcznie honorowym dawcom krwi. Wspomnianymi warunkami mogłoby być w szczególności udokumentowane oddanie 60 litrów krwi w przeliczeniu na czystą krew dla mężczyzn oraz 40 litrów dla kobiet.

Uzasadnienie stanowiska MRiPS

MRiPS uzasadniło swoje stanowisko tym, że w nowym systemie emerytalnym, określonym przepisami ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, źródłem finansowania świadczenia jakim jest emerytura jest fundusz tworzony ze składek opłacanych przez pracowników i pracodawców. Wymiar świadczeń jest więc ściśle związany z wysokością składek odprowadzanych do systemu ubezpieczeń społecznych przez danego pracownika w całym okresie jego aktywności zawodowej oraz z długością okresu ich opłacania. Im więcej składek wpłaconych do systemu i im wyższy wiek przejścia na emeryturę, tym emerytura jest wyższa. Zgłoszony postulat wprowadzenia specjalnego świadczenia dla honorowych dawców krwi w postaci dodatku do emerytury w wysokości 200 zł miesięcznie, stałby w sprzeczności z tym założeniem. Postulat ten stałby również w sprzeczności z rozwiązaniami wynikającymi z reformy systemu ubezpieczeń społecznych z 1999 r.