Jeżeli w postępowaniu o udzielenie zamówienia na usługę sprzątania w szkole prowadzonym w trybie podstawowym na podstawie 275 pkt 1 PrZamPubl nie zostaną złożone żadne oferty, zamawiający może zastosować tryb zamówienia z wolnej ręki na podstawie art. 305 pkt 2 PrZamPubl (tj. zaprosić do negocjacji wybranego przez siebie wykonawcę usługi). Nie jest konieczne ponowienie postępowania po raz kolejny w trybie podstawowym.
Podkreślić należy, że skorzystanie z trybu zamówienia z wolnej ręki na podstawie art. 305 pkt 2 PrZamPubl jest możliwe, jeżeli w postępowaniu prowadzonym uprzednio w trybie podstawowym nie złożono żadnej oferty albo wszystkie oferty zostały odrzucone na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 2 lub 5 PrZamPubl, a pierwotne warunki zamówienia nie zostały w sposób istotny zmienione.
Należy zauważyć, że oprócz braku ofert w trybie podstawowym, do zastosowania po unieważnieniu trybu podstawowego trybu zamówienia z wolnej ręki niezbędne jest, aby pierwotne warunki zamówienia nie zostały w sposób istotny zmienione. Chodzi o warunki w rozumieniu art. 7 pkt 29 PrZamPubl, czyli warunki, które dotyczą zamówienia lub postępowania o udzielenie zamówienia, wynikające w szczególności z opisu przedmiotu zamówienia, wymagań związanych z realizacją zamówienia, kryteriów oceny ofert, wymagań proceduralnych lub projektowanych postanowień umowy w sprawie zamówienia publicznego. Za istotną zmianę uznaje się modyfikację pierwotnych warunków zamówienia, polegającą na wprowadzeniu zmian, które – gdyby zostały ujęte w treści pierwotnej procedury udzielania zamówienia – umożliwiłyby dopuszczenie innych wykonawców niż ci, którzy zostali początkowo (wcześniej) dopuszczeni do udziału w postępowaniu, tj. miałyby wpływ na zmianę potencjalnego kręgu wykonawców zainteresowanych udziałem w postępowaniu, a zarazem naruszałyby zasadę równego traktowania wykonawców.
Warto mieć na uwadze, że w doktrynie i kontrolach UZP (w odniesieniu do zbliżonej przesłanki zamówienia z wolnej ręki na gruncie ZamPublU) wskazywano, że istotna zmiana warunków zamówienia to np. obniżenie w ramach wolnej ręki wymagań stawianych wykonawcy w stosunku do uprzednio unieważnionego postępowania, istotna zmiana warunków płatności, wysokości kar umownych, okresu i warunków gwarancji, wysokości odszkodowania, zmiana przedmiotu zamówienia lub jego istotnych cech w sposób, który mógłby mieć wpływ na kształt zamówienia, zmiana kryteriów oceny ofert, warunków udziału w postępowaniu. Podobnie w orzecznictwie KIO pojęcie „warunki zamówienia” jest interpretowane dość szeroko. Wskazuje się, że mogą to być zarówno „warunki przedmiotu zamówienia”, jak i „warunki przedmiotowe i podmiotowe zamówienia” (pojęcie szersze, obejmujące wszelkie wymogi, które mogą mieć wpływ na krąg potencjalnych wykonawców, dotyczące zarówno przedmiotu zamówienia, jak i strony podmiotowej jego realizacji).
