Pojęcie interesu prawnego na gruncie postępowania administracyjnego

Pojęcie interesu faktycznego i interesu prawnego nie są pojęciami tożsamymi i nie mogą być one stosowane jako synonimy.

W przepisach KPA ustawodawca posługuje się pojęciem interesu prawnego m.in. w zakresie rozumienia strony postępowania administracyjnego czy też podstawy do wydania zaświadczenia. Także w innych aktach prawnych np. ustawie Prawo geodezyjne i kartograficzne używa on tego zwrotu np. w odniesieniu do możliwości uzyskania wypisu z rejestru gruntów przez osobę nie będącą właścicielem lub posiadającą tytuł prawny do korzystania z nieruchomości.  

Pojęcie interesu prawnego nie zostało zdefiniowane, choć ustawodawca wiąże z nim możliwość kształtowania sytuacji prawnej danego podmiotu. Zagadnienie to było wielokrotnie przedmiotem analizy judykatury. 

Od tak rozumianego interesu prawnego należy odróżnić interes faktyczny, w ramach którego podmiot jakkolwiek pozostaje bezpośrednio zainteresowany rozstrzygnięciem sprawy administracyjnej, jednak nie można wskazać przepisu prawa, który stanowiłby podstawę jego roszczenia i w konsekwencji uprawniał go do żądania stosownych czynności od organu administracji. W literaturze przedmiotu przyjmuje się, że interes faktyczny to interes indywidualny, który nie został w żaden wyraźny sposób wzięty pod ochronę przez obowiązujące prawo. Stwierdzenie istnienia interesu prawnego polega na ustaleniu związku o charakterze materialnoprawnym między obowiązującą normą prawa materialnego a sytuacją prawną konkretnego podmiotu prawa, polegającego na tym, że akt stosowania tej normy może mieć wpływ na sytuację prawną podmiotu w zakresie jego pozycji materialnoprawnej. Jeżeli natomiast akt stosowania danej normy nie wywiera bezpośredniego wpływu na sferę sytuacji prawnej danego podmiotu, wówczas nie można mówić o interesie prawnym strony, a więc także o statusie strony w postępowaniu, w którym dochodzi do konkretyzacji danej normy prawnej.

Pojęcie interesu prawnego jest kategorią normatywną, mającą swoje źródło w przepisach regulujących sposób załatwienia sprawy i stanowiących podstawę prawną jej rozstrzygnięcia i ściśle związaną z przedmiotem prowadzonego postępowania. Za ugruntowany uznać należy pogląd, że przez interes prawny, w przeciwieństwie do interesu faktycznego, rozumie się przyznany przepisami prawa materialnego zakres uprawnień podmiotu, kształtujący jego sytuację prawną.

MF: Obniżamy akcyzę na prąd i paliwa

30 listopada 2021 r. Rada Ministrów przyjęła projekt MF dotyczący zmian w ustawie o podatku akcyzowym i podatku od sprzedaży detalicznej (UD 315). To reakcja na rosnące ceny paliw i energii elektrycznej.

Projekt przewiduje:

Dzięki temu rząd złagodzi podwyżki cen prądu i umożliwi obniżenie cen paliw sprzedawanych na stacjach benzynowych.

Niższa akcyza na prąd i paliwa

Przepisy prawa unijnego nie pozwalają na wyzerowanie danin obciążających energię i paliwa. Umożliwiają jedynie ich zmniejszenie do unijnego minimum.

Z opcji tej skorzysta Polska. Zaproponowana zmiana zakłada obniżenie stawek akcyzy na wyroby energetyczne do wysokości minimum akcyzowego (wliczając opłatę paliwową i opłatę emisyjną) w taki sposób, że wysokość opłaty emisyjnej i opłaty paliwowej pozostaną w 2021 r. i 2022 r. na dotychczasowym poziomie.

Do unijnego minimum obniżamy:

Energia dla domu bez akcyzy

Projekt zakłada również zwolnienie z akcyzy energii elektrycznej dla gospodarstw domowych. Obecnie obowiązująca stawka wynosi 5 zł/1 MWh. Zwolnienie z podatku obowiązywać będzie od dnia wejścia w życie ustawy do 31 maja 2022 r.

Sprzedaż paliw bez podatku detalicznego

Na ceny paliw wpływa również podatek od sprzedaży detalicznej. Dlatego Polska zrezygnuje z poboru tego podatku od sprzedaży paliw silnikowych na trzy miesiące (od 1 stycznia 2022 r. do 31 maja 2022 r.) 

Wsparcie dla podatników

Rosnące ceny to problem, z którym borykają się wszystkie państwa. Wdrażany przez MF pakiet ochroni budżety gospodarstw domowych i firm.

Łączny koszt dla budżetu wyniesie 1,5 mld zł, w tym:

Obniżka VAT

Obniżki akcyzy i rezygnacja z podatku detalicznego od sprzedaży paliw silnikowych to nie jedyny podatkowy element Tarczy Antyinflacyjnej. Wdrażane przez MF rozwiązania zakładają również obniżki VAT na dostawy gazu (z 23 proc. na 8 proc.) i energii elektrycznej (z 23 proc. do 5 proc.) w okresie od stycznia do marca 2022 r.

Tarcza zostaje też uzupełniona o kolejny element – obniżamy z 23% na 8% VAT na energię cieplną na trzy miesiące (styczeń-marzec 2022). Na zmianach skorzysta ok. 6,5 mln gospodarstw domowych. Dla budżetu to koszt ok. 0,5 mld zł.

Zmiany te zostaną wprowadzone w drodze rozporządzenia, które niebawem zostanie przekazane do konsultacji publicznych.

Źródło: Ministerstwo Finansów

Zmiany przy uznawaniu przedmiotu lub substancji za niebędący odpadem produkt uboczny

Obowiązujące przepisy, treścią art. 10 i 11 OdpadyU określają tryb postępowania przy uznawaniu przedmiotu lub substancji  powstających w wyniku procesu produkcyjnego, którego podstawowym celem nie jest ich produkcja, za produkt uboczny, niebędący odpadem. Od 1.1.2022 r. w trybie tym zaczną obowiązywać dość istotne zmiany.

Znaczącą zmianą przy uznawaniu przedmiotu lub substancji za produkt uboczny jest rezygnacja ustawodawcy z możliwości takiego uznania na rzecz uznania następującego z mocy prawa po spełnieniu określonych warunków. W treści art. 10 OdpadyU sformułowanie „mogą być uznane za produkt uboczny” zastąpiono sformułowaniem „uznaje się za produkt uboczny”.

Obowiązujące od 1.1.2022 r. nowe brzmienie art. 10 OdpadyU precyzuje kwestie warunków jakie muszą zostać spełnione aby przedmiot lub substancja zostały uznane za produkt uboczny. W efekcie przy przedmiotowym uznaniu mamy do czynienia z:

W przypadku warunków szczegółowych, które o ile zostały określone muszą zostać spełnione, mamy do czynienia z dwoma możliwymi źródłami prawa:

Przywołana wyżej delegacja ustawowa (art. 11 ust. 6 OdpadyU) wskazuje, że jeżeli szczegółowe warunki uznania przedmiotu lub substancji za produkt uboczny, o których mowa w art. 10 pkt 5 OdpadyU, nie zostały określone w przepisach prawa Unii Europejskiej, minister właściwy do spraw klimatu może określić, w drodze rozporządzenia, odrębnie dla jednej lub kilku spraw, dla niektórych przedmiotów lub substancji, szczegółowe warunki uznania przedmiotu lub substancji za produkt uboczny, kierując się względami ochrony środowiska oraz życia lub zdrowia ludzi. Treść przedmiotowej delegacji przepisami OdpadyUZm22 uległa zmianie doprecyzowującej. Dotychczas nie została ona jednak zrealizowana w odniesieniu do jakichkolwiek przedmiotów lub substancji.

Zmiana polegająca na uwzględnieniu wśród warunków uznania przedmiotu lub substancji za produkt uboczny szczegółowych warunków określonych w przepisach Unii Europejskiej lub przepisach krajowych, w przypadku gdy zostały one wydane (art. 10 pkt 5 OdpadyU), skutkuje zmianami w art. w art. 11 ust. 2 OdpadyU, gdzie dodano pkt 6 wskazujący dodatkowe informacje, jakie powinny zostać zawarte w zgłoszeniu uznania przedmiotu lub substancji za produkt uboczny. Są to informacje wskazujące na spełnienie warunków określonych w art. 10 OdpadyU, w tym szczegółowych warunków uznania za produkt uboczny, jeżeli zostały określone w przepisach Unii Europejskiej albo w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 6 OdpadyU. Podmiot ubiegający się o uzyskanie decyzji potwierdzającej spełnienie warunków uznania za produkt uboczny będzie musiał wskazać źródło szczegółowych warunków uznania danego przedmiotu lub danej substancji za produkt uboczny.

Przepisy OdpadyUZm22 wprowadzają również zmiany w nazewnictwie decyzji odnoszących się do produktu ubocznego. Zmiany te mają charakter dostosowujący do rezygnacji z uznaniowości w kwalifikowaniu przedmiotów lub substancji jako produktów ubocznych na rzecz uznania następującego z mocy prawa po spełnieniu określonych warunków. Decyzje o uznaniu i odmowie uznania przedmiotu lub substancji za produkt uboczny zostały zastąpione:

Zmienione nazwy decyzji odzwierciedlają zmianę podejścia przy uznawaniu za produkt uboczny, zgodnie z którym w decyzji dokonuje się nie uznania, a jedynie potwierdzenia, że dany produkt lub substancja spełniają warunki (ogólne) i szczegółowe warunki uznania za produkt uboczny.

Zmiana przy uznawaniu przedmiotów lub substancji za produkty uboczne objęła również katalog przedmiotów (materiałów) uznawanych za produkty uboczne bez stosowania procedury wymagającej dokonania zgłoszenia i uzyskania decyzji administracyjnej. Ze względu na wyłączenie materiałów paszowych spod przepisów OdpadyU (w dodanym art. 2 pkt 13 OdpadyU) w art. 11 ust. 5 OdpadyU dokonano korekty tego przepisu przez usunięcie z tego katalogu materiałów paszowych. Od 1.1.2022 r. uznanie za produkty uboczne, bez stosowania indywidualnej procedury uznania, obejmie produkty przetworzenia drewna takie jak kora, strużyny, odziomki pomanipulacyjne, wałki połuszczarskie, trociny, wióry, zrębki, zrzyny, szczapy i inne pochodzące z przetworzenia tych produktów, w tym brykiety i pelety, stanowiących mechanicznie przetworzony naturalny surowiec drzewny niezawierający jakichkolwiek innych substancji.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 OdpadyUZm22, w sprawach dotyczących uznawania przedmiotu lub substancji za produkt uboczny, wszczętych i niezakończonych decyzją ostateczną przed 1.1.2022 r. stosuje się przepisy dotychczasowe. Decyzje o uznaniu przedmiotu lub substancji za produkt uboczny wydane przed 1.1.2022 r. zachowują ważność przez okres, na jaki zostały wydane (art. 16 ust. 3 OdpadyUZm22).

Uchwała dotycząca zasad korzystania z gminnych obiektów użyteczności publicznej – niedopuszczalne zapisy o ubezpieczeniu OC

W kontekście poruszonego zagadnienia szczególnie warto odnotować stanowisko wyrażone w rozstrzygnięciu nadzorczym Wojewody Zachodniopomorskiego z 25.11.2021 r. (P-1.4131.368.2021.AA), w którym organ nadzoru również weryfikował prawidłowość uchwały w sprawie zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej. W przedmiotowym orzeczeniu wojewoda m.in. stwierdził, że: W świetle powyższego, nie sposób uznać za mieszczące się w granicach ustawowego upoważnienia regulowanie kwestii dotyczących ubezpieczenia OC przez organizatora oraz uczestników wydarzenia, tak jak uczyniła to Rada Gminy (…) w treści § 5 badanej uchwały wskazując, że właściciel obiektu może zażądać przedstawienia przez organizatora ubezpieczenia OC od zniszczeń mienia oraz ubezpieczenia uczestników wydarzenia.

Zwrócono ponadto uwagę na inne ważne kwestie:

1) wskazano, że ww. wymóg wykracza poza zakres pojęcia „zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów użyteczności publicznej”, nie odnosi się bowiem do pożądanego sposobu zachowania się na terenie gminnego obiektu;

2) ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej może być dobrowolne bądź obowiązkowe. O tym jednak, jaki ma ono charakter, decydują wyłącznie właściwe przepisy prawa. W szczególności, istotne znaczenie ma art. 15 ust. 2 DziałUbezpReasU, zgodnie z którym umowa ubezpieczenia ma charakter dobrowolny, z zastrzeżeniem przepisów UbezpObowU. Podano również, że prawodawca w ww. unormowaniu wyraźnie statuuje dobrowolność ubezpieczenia, niezależnie od tego, co jest przedmiotem ochrony. Powołana ustawa, jak też żadna inna, nie przewiduje obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej każdej grupy podmiotów. Po trzecie, podkreślono, że nie jest możliwe aby rada gminy w drodze uchwały fakt ten zmodyfikowała, poprzez wprowadzenie możliwości żądania okazania dokumentu poświadczającego jego posiadanie.

Finalnie, z powyższych względów wojewoda stwierdził nieważność ww. zapisu, dotyczącego możliwości żądania przez właściciela obiektu samorządowego od podmiotów korzystających z tych obiektów, ubezpieczenia OC od zniszczeń mienia czy ubezpieczenia uczestników wydarzenia.

Podsumowując, rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody jest prawnie uzasadnione. Rada gminy nie może nakładać na potencjalnych korzystających z gminnych obiektów wymogu przedkładanie wspomnianych dokumentów ubezpieczeniowych. Nie mieści się bowiem to w ustawowej kompetencji z art. 40 ust. 2 pkt 4 SamGminU.

EROD przyjęła pisma do ONZ i ENISA

EROD, odpowiadając na pismo ONZ, dotyczące przekazywania danych organizacjom międzynarodowym, z zadowoleniem przyjęła stały udział ONZ w grupie roboczej ds. przekazywania danych organizacjom międzynarodowym i ponowiła swoje zobowiązanie do dalszej współpracy w zakresie ochrony praw człowieka, w tym prawa do prywatności.

Z kolei w piśmie do ENISA, dotyczącym zgodności europejskiego programu certyfikacji cyberbezpieczeństwa w zakresie usług chmurowych (EUCS) z wyrokiem w sprawie Schrems II, EROD podtrzymała swoje stanowisko wyrażone w piśmie do ENISA z 19 maja br. Zdaniem Rady ostateczny program certyfikacji powinien być zgodny z obowiązkami określonymi w ogólnym rozporządzeniu o ochronie danych (RODO) i powinien umożliwiać dostawcom usług chmurowych i ich klientom przestrzeganie RODO, biorąc również pod uwagę wyrok ws. Schrems II.

Oświadczenie prasowe w tej sprawie opublikowano na stronie EROD:

https://edpb.europa.eu/news/news/2021/edpb-adopts-letters-un-enisa_pl

Nowe deklaracje ZUS będą obowiązkowe od stycznia 2022 r.

Już za miesiąc wchodzą w życie nowe przepisy uchwalone w ramach tzw. Polskiego Ładu. Jedną z najistotniejszych zmian, jakie czekają przedsiębiorców od 2022 r. jest wprowadzenie nowych zasad opłacania składki zdrowotnej.

Składka zdrowotna od 2022 roku

Stała, ryczałtowa składka zdrowotna, opłacana co miesiąc w tej samej wysokości, odchodzi do lamusa. Od stycznia większość przedsiębiorców musi przygotować się na opłacanie zmiennej składki zdrowotnej, uzależnionej od wysokości dochodów firmy.

Osoby prowadzące działalność gospodarczą i rozliczające się na zasadach ogólnych, według skali podatkowej (stawki 17% i 32%), zapłacą składkę zdrowotną w wysokości 9% swoich dochodów. W przypadku przedsiębiorców rozliczających się podatkiem liniowym, składka zdrowotna wyniesie 4,9% dochodu. 

Składka zdrowotna w ryczałtowej wysokości zachowana zostanie jedynie dla dwóch pozostałych grup przedsiębiorców, czyli tych rozliczających się kartą podatkową oraz – w ograniczonym zakresie – dla osób, które wybrały ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.

Przedsiębiorcy na karcie podatkowej w 2022 roku zapłacą co miesiąc stałą kwotę składki zdrowotnej w wysokości 270,90 zł. 

Z kolei tzw. ryczałtowcy zapłacą składkę zdrowotną w stałej wysokości, ale uzależnionej od wysokości przychodów. Zgodnie z nowymi przepisami, firmy na ryczałcie zapłacą bowiem każdego miesiąca jedną z trzech kwot, w zależności od przedziału, w jakim kształtują się ich roczne przychody:

1. przychody < 60 000 zł, to składka zdrowotna jako 9% od kwoty 60% przeciętnego wynagrodzenia (składka ok. 320 zł);
2. przychody 60 000 – 300 000 zł, to składka zdrowotna jako 9% od kwoty 100% przeciętnego wynagrodzenia (składka ok. 540 zł);
3. przychody > 300 000 zł, to składka zdrowotna jako 9% od kwoty 180% przeciętnego wynagrodzenia (składka ok. 960 zł).

W przypadku aż trzech z czterech grup przedsiębiorców (zasady ogólne, liniowcy i ryczałtowcy), wysokość składki zdrowotnej uzależniona będzie od wartości zmiennej, tj. dochodów bądź przychodów firmy.

Nowe przepisy wprowadzają obowiązek raportowania do ZUS informacji o przychodach i dochodach firmy (w przypadku liniowców i firm na zasadach ogólnych), bądź informacji o samych tylko przychodach (ryczałtowcy).

Nowy obowiązek przedsiębiorcy – miesięczne deklaracje o bieżących przychodach i dochodach

Zgodnie z nowymi przepisami, każda osoba prowadząca działalność gospodarczą, należąca do jednej ze wspomnianych trzech grup, będzie zobligowana do składania comiesięcznych deklaracji zawierających informację o bieżących przychodach i dochodach. Nowe deklaracje będą składane do ZUS do 20. dnia kolejnego miesiąca i będą podlegać weryfikacji przez tę instytucję.

Warto nadmienić, iż do tej pory jednoosobowe działalności gospodarcze (tj. firmy niezatrudniające żadnych pracowników) nie miały obowiązku składania do ZUS żadnej comiesięcznej dokumentacji. Od stycznia 2022 roku ten stan ulegnie jednak zmianie. Wszyscy przedsiębiorcy, o których mowa powyżej, będą zobligowani do comiesięcznego raportowania do ZUS swoich danych finansowych.

Jakie deklaracje złożyć do ZUS w 2022 roku?

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej opublikowało projekt rozporządzenia określającego nowe wzory deklaracji. Zmianie ulegną dwa najczęściej używane formularze, tj.:

1. deklaracja rozliczeniowa ZUS DRA oraz
2. raport imienny ZUS RCA. 

To właśnie te dwie deklaracje zostały zmodyfikowane na potrzeby przepisów Polskiego Ładu i to one służyć będą do raportowania comiesięcznych przychodów i dochodów osiąganych przez przedsiębiorcę.

Deklaracja ZUS DRA składana jest przez wszystkich zobowiązanych przedsiębiorców, w tym również firmy jednoosobowe. Z kolei deklaracja ZUS RCA składana jest dodatkowo przez tych przedsiębiorców, którzy są płatnikami również dla innych ubezpieczonych (np. pracowników, zleceniobiorców).

Co znalazło się w nowych wzorach deklaracji? 

Zmianie uległa niemal cała druga strona każdej z deklaracji. W nowych deklaracjach przedsiębiorca każdego miesiąca informował będzie ZUS o wybranej przez siebie formie opodatkowania (zasady ogólne, podatek liniowy, karta podatkowa lub ryczałt).

W dalszej części zmienionej deklaracji przedsiębiorca zobowiązany będzie do złożenia takich informacji 

1. suma przychodów w bieżącym roku kalendarzowym (kwota przychodów osiągniętych od początku roku do końca miesiąca, za który dokonywane jest rozliczenie) oraz
2. kwota dochodu uzyskanego w poprzednim miesiącu.

Kolejna część każdej z deklaracji zawiera dodatkowo tzw. roczne rozliczenie składki zdrowotnej i służyć będzie do wykazania różnic między składką należną za cały rok, a sumą rzeczywiście zapłaconych składek miesięcznych. Ta część deklaracji wypełniana jednak będzie tylko raz do roku i jedynie przez osoby opodatkowane ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Źródło:

zus.pl

Gmina powinna dochodzić odsetek od zwróconej po terminie dotacji

Dla przypomnienia, wskazana dotacja została udzielona zapewne w trybie otwartego konkursu ofert, o którym mowa w art. 13 PożPubWolontU. Tamże m.in. postanowiono, że organ administracji publicznej zamierzający zlecić realizację zadania publicznego organizacjom pozarządowym lub podmiotom wymienionym w art. 3 ust. 3, ogłasza otwarty konkurs ofert. Termin do składania ofert nie może być krótszy niż 21 dni od dnia ukazania się ostatniego ogłoszenia, o którym mowa w ust. 3. Warto wspomnieć, że katalog zadań zlecanych przez gminy jest bardzo szeroki, co wynika z art. 4 PożPubWolontU, gdzie m.in. postanowiono, że sfera zadań publicznych, o której mowa w art. 3 ust. 1 PożPubWolontU, obejmuje m.in. zadania w zakresie:

Rzecz jasna, zlecenie realizacji zadania przez gminę dla organizacji pożytku publicznego wiąże się z ryzykiem, że organizacja ta np. nie dokona zwrotu dotacji, albo dokona tego po terminie wynikającym z umowy. W takich okolicznościach gmina powinna podjąć stosowne kroki prawne, m.in. w celu ustalenia i dochodzenia odsetek. We wspomnianym wystąpieniu pokontrolnym regionalna izba obrachunkowa wskazała, że osobą odpowiedzialną za zaniechania w podanym zakresie przedmiotowym jest wójt gminy, na podstawie art. 53 ust. 1 w zw. z art. 42 ust. 5  FinPubU. Z regulacji tych wynika, że kierownik jednostki sektora finansów publicznych jest odpowiedzialny za całość gospodarki finansowej tej jednostki, z zastrzeżeniem ust. 5. Nadto, jednostki sektora finansów publicznych są obowiązane do ustalania przypadających im należności pieniężnych, w tym mających charakter cywilnoprawny, oraz terminowego podejmowania w stosunku do zobowiązanych czynności zmierzających do wykonania zobowiązania.

Zatem, z powyższego wynika w sposób jednoznaczny, że na wójcie gminie jako kierowniku jednostki sektora finansów publicznych spoczywa prawny obowiązek dochodzenia nie tylko zwrotu dotacji, ale i odsetek od dotacji zwróconej po terminie przez beneficjenta.

Podsumowując, w kontekście podanych okoliczności zarzuty regionalnej izby obrachunkowej są jak najbardziej uzasadnione. Wójt gminy powinien bezwzględnie egzekwować od beneficjentów dotacji zwrot świadczeń, w tym odsetkowych. Zaniechania w tym zakresie mogą bowiem finalnie nawet spowodować odpowiedzialności w trybie dyscypliny finansów publicznych.

Źródło: http://bip.bydgoszcz.rio.gov.pl

Przed nami istotne zmiany w gospodarce odpadami!

W celu implementacji do polskiego porządku prawnego nowych przepisów Unii Europejskiej, które zobowiązują państwa członkowskie do osiągnięcia do 2035 r. 65% poziomu przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych i mają na celu zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów ogólnie i na mieszkańca, zapewnienie wysokiej jakości recyklingu oraz wykorzystanie poddanych recyklingowi odpadów jako ważnego źródła surowców, nowelizacja wprowadza zmiany w regulacjach krajowych zawartych w:

  1) OdpadyU, 

  2) CzystGmU,

  3) BaterieU, 

  4) SubChemMieszU, 

  5) GospOpakowaniaU, 

  6) ZużSprzElektU, 

  7) ZmOdpadyU19,

  8) ZmCzystGmU19.

Wśród najważniejszych zmian wprowadzonych nowelizacją należy wymienić:

Ustawa wejdzie w życie, co do zasady, 1.1.2022 r.

Źródło: https://www.prezydent.pl/prawo/ustawy-podpisane/listopad-2021-r,41631

Ważność operatu szacunkowego – 12 miesięcy, chyba że został zaktualizowany

Potwierdzenie aktualności operatu szacunkowego następuje przez umieszczenie stosownej klauzuli w operacie szacunkowym przez rzeczoznawcę, który go sporządził, oraz dołączenie do operatu szacunkowego analizy potwierdzającej, że od daty jego sporządzenia nie wystąpiły zmiany uwarunkowań prawnych lub istotne zmiany czynników, o których mowa w art. 154. Po potwierdzeniu aktualności operat szacunkowy może być wykorzystywany do celu, dla którego został sporządzony, w kolejnych 12 miesiącach, licząc od dnia upływu okresu, o którym mowa w ust. 3, chyba że wystąpią zmiany uwarunkowań prawnych lub istotne zmiany czynników, o których mowa w art. 154.

W kontekście poruszonego zagadnienia warto więc odnotować stanowisko wyrażone w wystąpieniu pokontrolnym RIO w Szczecinie z 22.11.2021 r. (WK.0913.1543.38.K.2021; https://szczecin.rio.gov.pl).

W podanym wystąpieniu pokontrolnym RIO wykazała naruszenie prawa polegające na tym, że w przetargu na zbycie nieruchomości gminnej ustalono cenę wywoławczą na podstawie operatu szacunkowego sporządzonego prawie 15 miesięcy wcześniej i to bez jego odpowiedniej aktualizacji. 

Organ kontroli wskazał nadto, że odpowiedzialnymi za podane naruszenie są pracownicy urzędu gminy oraz wójt gminy. Jednocześnie nakazano: „Przestrzeganie obowiązujących przepisów w zakresie gospodarowania nieruchomościami gminnymi, w szczególności w zakresie sporządzania protokołów przeprowadzonych przetargów oraz ustalania ceny wywoławczej na podstawie aktualnych operatów szacunkowych”.

Podsumowując, ustalenia pokontrolne RIO wydaje się być prawnie uzasadnione. Zbywając mienie samorządowe wójt gminy musi bowiem dysponować aktualnymi operatami szacunkowymi, do czego zobowiązują regulacje GospNierU. W przeciwnym razie, RIO może wykazać nieprawidłowości z tym związane w toku kontroli w gminie.

Zmiany w korzystaniu ze zwolnień lekarskich przez pracowników od 2022 r.

Krótszy zasiłek po zakończeniu umowy

W nowym przepisie przyjęto, że pracownik może otrzymywać zasiłek za okres niezdolności do pracy przypadający po zakończeniu umowy o pracę nie dłużej niż przez 91 dni. Dla prawidłowego ustalenia tego okresu istotne jest, że nie wlicza się do niego niezdolności do pracy w czasie trwania umowy, bez względu na rodzaj choroby. Utrzymano dotychczasową zasadę, że podstawa wymiaru zasiłku jest ograniczona do wysokości przeciętnego wynagrodzenia.

Wyjątkowo, ograniczenie zasiłku do 91 dni nie dotyczy niezdolności do pracy:

Zmiany w liczeniu okresu zasiłkowego

Długość okresu zasiłkowego się nie zmienia (182 dni i 270 dni). Nowelizacja dotyczy natomiast skutków przerwy pomiędzy ustaniem poprzedniej a powstaniem ponownej niezdolności do pracy. Do okresu zasiłkowego według nowych przepisów wlicza się okresy poprzednich niezdolności do pracy, jeżeli przerwa pomiędzy ustaniem poprzedniej a powstaniem ponownej niezdolności do pracy nie przekraczała 60. dni. Rodzaj choroby, a więc czy jest to kontynuacja schorzenia, czy nowe zachorowanie, to nie ma znaczenia. Wyjątek dotyczy jedynie choroby w trakcie ciąży, a mianowicie nie wlicza się okresów niezdolności do pracy przypadających przed przerwą nie dłuższą niż 60. dni, jeżeli po przerwie niezdolność do pracy wystąpiła w trakcie ciąży. 

 

Wyższy zasiłek za okres pobytu w szpitalu

Od nowego roku, miesięczny zasiłek chorobowy za okres pobytu w szpitalu będzie wynosił 80 %.

Brak prawa do zasiłku chorobowego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia oraz prawo do świadczenia rehabilitacyjnego i zasiłku wyrównawczego także w przypadku świadczeń z systemu zaopatrzenia emerytalnego służb mundurowych

Przed zmianami, prawo do zasiłku chorobowego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia oraz prawo do świadczenia rehabilitacyjnego i zasiłku wyrównawczego nie przysługiwało osobie, która ma ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, z powszechnych systemów. Było to sprzeczne  z zasadą równego traktowania świadczeniobiorców, gdyż prawo do ww. świadczeń powinno przysługiwać w przypadku ustalonego prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy zarówno z systemu powszechnego, jak również z systemu zaopatrzenia emerytalnego służb mundurowych. Taka zmiana została wprowadzona.

Zasiłek macierzyński także dla kobiet, które utraciły pracę z powodu śmierci pracodawcy-osoby fizycznej

Wprowadzono zmiany umożliwiające prawo do zasiłku macierzyńskiego kobietom, których umowy o pracę rozwiązały się z powodu śmierci pracodawcy. Pracownice utraciły wówczas prawo do ubezpieczenia chorobowego i urodziły dziecko po ustaniu tego ubezpieczenia. Dotychczas zasiłek macierzyński przysługiwał pracownicom, których umowy rozwiązały się z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. 

Ustalanie na nowo podstawy wymiary zasiłku

Istotna nowelizacja dotyczy także ustalania podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego wszystkim ubezpieczonym oraz podstawy wymiaru świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku macierzyńskiego i zasiłku opiekuńczego. Podstawy wymiaru zasiłku nie będzie ustalać się na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków zarówno tego samego rodzaju, jak i innego rodzaju, nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż miesiąc kalendarzowy, a nie jak dotychczas 3 miesiące. Zachowuje aktualność reguła zgodnie z którą, jeżeli nastąpiła zmiana wymiaru czasu pracy, to podstawa wymiaru jest obliczana z miesięcy uwzględnianych po zmianie wymiaru czasu pracy.

Dostęp dla ZUS do informacji niezbędnych do ustalenia prawa i wysokości zasiłku

Na płatników i ubezpieczonych nałożono obowiązek przekazywania do ZUS niezbędnych danych do ustalenia prawa i wysokości świadczeń z ubezpieczenia chorobowego, np. dotyczących potwierdzenia okoliczności zawartych w oświadczeniach składanych przez ubezpieczonych dla celów ustalenia prawa do zasiłku, istnienia okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty, ustalenia okoliczności związanych z prawidłowością wykorzystywania zwolnień od pracy lub wykonywaniem pracy zarobkowej w czasie zwolnienia od pracy.

Uściślenie terminy wypłaty zasiłków przez ZUS

Od 1.1.2022 r. ZUS będzie wypłacał zasiłki nie później jednak niż w ciągu 30 dni od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do ustalenia prawa do zasiłku. Zmiana w zakresie wypłaty dotyczy także osób prowadzących działalność gospodarczą i zadłużonych w ZUS.

Istotne zasady przejściowe

Zgodnie z art. 21 ustawy nowelizującej, zasiłki oraz świadczenie rehabilitacyjne, do których prawo powstało przed 1.1.2022 r., wypłaca się w wysokości, na zasadach i w trybie określonych w przepisach obowiązujących przed 1.1.2022 r., za cały okres nieprzerwanej niezdolności do pracy.