Zmiany w warstwie elektronicznej dowodu osobistego

Certyfikat podpisu osobistego

Certyfikat podpisu osobistego zamieszcza się w warstwie elektronicznej dowodu osobistego osoby, która:

1) posiada pełną zdolność do czynności prawnych i przy składaniu wniosku o wydanie dowodu osobistego wyraziła zgodę na zamieszczenie tego certyfikatu;

2) ukończyła 13 rok życia i przy składaniu wniosku o wydanie dowodu osobistego zgodę na zamieszczenie tego certyfikatu wyrazili jedno z rodziców, opiekun lub kurator tej osoby;

w przypadku osoby, o której mowa w art. 25 ust. 3 DowodyU, zgodę na zamieszczenie certyfikatu podpisu osobistego wyraża ta osoba;

3) ukończyła 13 rok życia, jeżeli osoba ta przed upływem ważności dowodu osobistego wydawanego na okres 12 miesięcy osiągnie pełną zdolność do czynności prawnych i przy składaniu wniosku o wydanie dowodu osobistego zgodę na zamieszczenie tego certyfikatu wyrazili jedno z rodziców, opiekun lub kurator tej osoby; w przypadku osoby, o której mowa w art. 25 ust. 3 DowodyU, zgodę na zamieszczenie certyfikatu podpisu osobistego wyraża ta osoba.

Zgłoszenie zawieszenia lub cofnięcia zawieszenia certyfikatów zamieszczonych w warstwie elektronicznej dowodu osobistego odbywa się w trybie określonym w art. 32b ust. 1 pkt 3 DowodyU w drodze złożenia, w siedzibie organu dowolnej gminy wypełnionego i podpisanego własnoręcznie przez osobę dokonującą zgłoszenia formularza albo w drodze podpisania własnoręcznie przez tę osobę w siedzibie organu dowolnej gminy formularza stanowiącego wydruk sporządzony z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego, z którego użyciem prowadzony jest Rejestr Dowodów Osobistych, przez pracownika tego organu na podstawie podanych przez osobę dokonującą zgłoszenia danych oraz danych zawartych w Rejestrze Dowodów Osobistych.

Do zgłoszenia zawieszenia lub cofnięcia zawieszenia certyfikatów zamieszczonych w warstwie elektronicznej dowodu osobistego, dokonanego w trybie określonym w art. 32b ust. 1 pkt 1 DowodyU, przez pełnomocnika lub opiekuna lub kuratora, dołącza się sporządzone w formie dokumentu elektronicznego pełnomocnictwo szczególne do dokonania takiej czynności lub dokument pozwalający na ustalenie stosunku prawnego istniejącego między wnoszącym zgłoszenie a osobą, w której imieniu zgłoszenie jest wnoszone, a w razie niemożności ich uzyskania – odwzorowanie cyfrowe odpowiednio tego pełnomocnictwa lub dokumentu opatrzone przez osobę dokonującą zgłoszenia za pomocą kwalifikowanego podpisu elektronicznego, podpisu zaufanego albo podpisu osobistego.

Organ gminy, do którego zgłoszono zawieszenie lub cofnięcie zawieszenia certyfikatów zamieszczonych w warstwie elektronicznej dowodu osobistego w trybie określonym w art. 32b ust. 1 pkt 1 i 3 DowodyU ustala zgodność danych posiadacza dowodu osobistego z danymi zawartymi w dostępnych rejestrach publicznych oraz z danymi zawartymi w innych dokumentach tożsamości, jeśli są dostępne.

W przypadku zawieszenia lub cofnięcia zawieszenia certyfikatów zamieszczonych w warstwie elektronicznej dowodu osobistego w trybie określonym w art. 32b ust. 1 pkt 2 DowodyU, ustalenie zgodności danych, następuje automatycznie przez porównanie danych przekazywanych przez usługę elektroniczną, za której pomocą zgłoszono zawieszenie lub cofnięcie zawieszenia, z danymi zawartymi w Rejestrze Dowodów Osobistych.

Zgłoszenie zawieszenia lub cofnięcia zawieszenia certyfikatów

Zgłoszenie zawieszenia lub cofnięcia zawieszenia certyfikatów w warstwie elektronicznej dowodu osobistego dokonane w trybie określonym w art. 32b ust. 1 pkt 2 DowodyU powoduje automatyczne zawieszenie lub cofnięcie zawieszenia certyfikatów zamieszczonych w warstwie elektronicznej dowodu osobistego.

Organ gminy, do którego zgłoszono zawieszenie lub cofnięcie zawieszenia certyfikatów zamieszczonych w warstwie elektronicznej dowodu osobistego w trybie określonym w art. 32b ust. 1 pkt 1 i 3 DowodyUdokonuje rejestracji tej czynności w Rejestrze Dowodów Osobistych przez zawieszenie lub cofnięcie zawieszenia dowodu osobistego i wprowadzenie daty i czasu zawieszenia lub daty i czasu cofnięcia zawieszenia.

W przypadku zawieszenia lub cofnięcia zawieszenia certyfikatów zamieszczonych w warstwie elektronicznej dowodu osobistego w trybie określonym w art. 32b ust. 1 pkt 2 DowodyU, zaświadczenie, o którym mowa w art. 32b ust. 2 DowodyU jest generowane automatycznie przez usługę elektroniczną, za której pomocą zgłoszono zawieszenie lub cofnięcie zawieszenia.

Dane o zawieszeniu lub cofnięciu zawieszenia certyfikatów zamieszczonych w warstwie elektronicznej dowodu osobistego są przekazywane z Rejestru Dowodów Osobistych do systemu teleinformatycznego, który obsługuje funkcjonalności warstwy elektronicznej dowodu osobistego, prowadzonego przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, zwanego dalej „ministrem”.

Unieważnienie certyfikatów zamieszczonych w warstwie elektronicznej dowodu osobistego oraz dowodu osobistego z powodu upływu terminu przewidzianego na cofnięcie zawieszenia następuje w sposób automatyczny.

Unieważnienia certyfikatów zamieszczonych w warstwie elektronicznej dowodu osobistego na podstawie art. 12g ust. 1 DowodyU dokonuje minister w systemie teleinformatycznym.

Warstwa elektroniczna

Warstwę elektroniczną dowodu osobistego stanowią:

1) mikroprocesor;

2) biblioteka kryptograficzna;

3) platforma operacyjna, w tym środowisko oprogramowania Java oraz dedykowane oprogramowanie;

4) interfejs bezstykowy zgodny z normą ISO/IEC 14443 typ A lub B;

5) aplet lub aplety Java, odpowiadające za funkcjonalności określone w art. 12a DowodyU.

Warstwa elektroniczna dowodu osobistego może być zbudowana z komponentów w innej konfiguracji, które łącznie spełniają takie same wymagania bezpieczeństwa i poziomu uzasadnienia zaufania.

Warstwa elektroniczna dowodu osobistego wraz z dokumentacją ją opisującą stanowi łącznie przedmiot oceny w rozumieniu normy PN ISO/IEC 15408 lub normy równoważnej.

Warstwa elektroniczna dowodu osobistego podlega ocenie bezpieczeństwa i certyfikacji zgodnie z wymaganiami normy PN ISO/IEC 15408 lub normy równoważnej.

Oceny bezpieczeństwa i certyfikacji dokonuje się na zgodność z profilem zabezpieczeń (ang. Protection Profile) lub na zgodność ze specyfikacją techniczną (ang. Security Target) warstwy elektronicznej dowodu osobistego.

Certyfikacji dokonuje jednostka certyfikująca, która zapewnia uznanie certyfikatu zgodnie z porozumieniami międzynarodowymi: Porozumieniem o wzajemnym respektowaniu rezultatów oceny i certyfikacji bezpiecznych produktów informatycznych – CCRA lub umową w sprawie uznawania certyfikatów Common Criteria – SOGIS-MRA.

Profil zabezpieczeń

Profil zabezpieczeń, jest dokumentem publicznie dostępnym, publikowanym przez niezależne od producenta warstwy elektronicznej jednostki zajmujące się certyfikacją. Specyfikacja techniczna warstwy elektronicznej dowodu osobistego jest zgodna z profilem zabezpieczeń. Specyfikacja techniczna warstwy elektronicznej dowodu osobistego w części, w której opisano szczegółowy sposób realizacji wymagań bezpieczeństwa, może stanowić tajemnicę przedsiębiorstwa.

W przypadku gdy ocena bezpieczeństwa warstwy elektronicznej prowadzona jest jako ocena złożona (ang. Composite Evaluation), wymagane jest, aby specyfikacja techniczna zawierała opisy: 1) spójności polityki bezpieczeństwa produktu złożonego;

2) sposobu integracji poszczególnych komponentów tego produktu;

3) procedur dostaw poszczególnych komponentów;

4) spójności wewnętrznej projektu produktu złożonego;

5) testów funkcjonalnych produktu złożonego;

6) oceny podatności na zagrożenia.

Ocena bezpieczeństwa mikroprocesora jest dokonywana na poziomie uzasadnionego zaufania do zgodności z wymaganiami na poziomie nie niższym niż EAL5, rozszerzonym o komponenty uzasadnienia zaufania zgodnie z normą PN-ISO/IEC 14508-3 lub równoważną, obejmujące co najmniej AVA VAN.5, ALC DVS.2, ASE TSS.2.

Mikroprocesor spełnia następujące minimalne wymagania:

1) utrzymanie integralności danych użytkownika, które są przetwarzane i przechowywane w pamięci mikroprocesora;

2) utrzymanie poufności danych użytkownika, które są przetwarzane i przechowywane w pamięci mikroprocesora;

3) zapewnienie poprawności wszystkich funkcji bezpieczeństwa realizowanych przez mikroprocesor;

4) zapewnienie losowego generowania liczb w celu realizacji funkcji kryptograficznych;

5) zapewnienie ochrony przed wyciekiem informacji wynikającym zarówno z realizacji wewnętrznych operacji mikroprocesora, jak i umyślnych działań atakującego;

6) zapewnienie ochrony przed fizyczną ingerencją umożliwiającą odczytanie danych użytkownika przechowywanych w pamięci mikroprocesora;

7) zapewnienie wykrywania prób wymuszenia realizacji operacji mikroprocesora oraz przeciwdziałania takim próbom w sytuacjach, w których niezawodność i bezpieczeństwo tych operacji nie były testowane lub udowodnione;

8) zapewnienie ochrony przed fizycznymi manipulacjami wpływającymi na operacje mikroprocesora, w tym na oprogramowanie mikroprocesora, dane wykorzystywane do realizacji funkcji bezpieczeństwa oraz dane użytkownika;

9) zapewnienie ochrony przed nieuprawnionym użyciem funkcji dedykowanych do testowania mikroprocesora oraz innych komponentów, blokowanych po zakończeniu fazy testowania urządzenia;

10) zapewnienie identyfikacji mikroprocesora, tzn. umieszczenie danych inicjujących oraz danych przed personalizacją w nieulotnej pamięci mikroprocesora.

Granice rozpoznania sprawy przez sąd odwoławczy

Opis stanu faktycznego

Przed Sądem Rejonowym w P. toczyło się postępowanie karne z oskarżenia prywatnego J.P. przeciwko J.M. oskarżonemu o przestępstwo kwalifikowane z art. 157 § 2 KK i art. 190 § 1 KK w zw. z art. 11 § 2 KK. Sprawa VII K 11/18 została przydzielona do referatu sędziego tego Sądu M.O. Postanowieniem z 12.10.2018 r. Sąd Rejonowy w P. w składzie jednoosobowym (przewodniczący – sędzia M.O.) umorzył na podstawie art. 17 § 1 pkt 9 KPK przedmiotowe postępowanie, z uwagi na brak skargi uprawnionego oskarżyciela. Sąd wskazał, że przestępstwo gróźb karalnych z art. 190 § 1 KK ścigane jest z oskarżenia publicznego na wniosek pokrzywdzonego, zaś J.P. co prawda złożył taki wniosek na rozprawie 12.10.2018 r., lecz do Sądu wpłynął jedynie prywatny akt oskarżenia. Tymczasem zgodnie z art. 45 § 1 KPK oskarżycielem publicznym przed wszystkimi sądami jest prokurator, a zatem w niniejszej sprawie zaistniała negatywna przesłanka procesowa w postaci braku skargi uprawnionego oskarżyciela, co zobowiązywało Sąd do umorzenia postępowania.

Oskarżyciel prywatny J.P. wniósł zażalenie na to postanowienie, zarzucając rażące naruszenie art. 17 § 1 pkt 9 KPK. Po jego rozpoznaniu Sąd Okręgowy w P. postanowieniem z 28.11.2018 r., IV Kz 381/18, uchylił zaskarżone postanowienie Sądu Rejonowego w przedmiocie umorzenia postępowania podkreślając, że sąd nie jest związany błędną kwalifikacją zastosowaną przez oskarżyciela prywatnego, jak również wadliwym opisem czynu. Zwrócił uwagę, że postępowanie prywatnoskargowe zostało w niniejszej sprawie wszczęte o czyn, którego ramy wyznaczał protokół przyjęcia ustnej skargi o przestępstwie ściganym z oskarżenia prywatnego, gdzie nie było mowy o groźbach karalnych. Sąd Okręgowy wskazał, iż prowadząc postępowanie po zwrocie akt, Sąd Rejonowy powinien orzekać w zakresie czynu, którego ramy wyznacza protokół przyjęcia ustnej skargi o przestępstwie ściganym z oskarżenia prywatnego, rozważając ewentualną odpowiedzialność oskarżonego w zakresie czynów z art. 157 § 2 KK, art. 216 § 1 KK lub art. 217 § 1 KK. 

Po uchyleniu zaskarżonego postanowienia, sprawa VII K 11/18 przeciwko J.M. ponownie przydzielona została do rozpoznania sędziemu Sądu Rejonowego M.O. Oskarżyciel prywatny J.P. 8.2.2019 r. złożył wniosek o wyłączenie sędziego od rozpoznania niniejszej sprawy z uwagi na fakt, że sędzia M.O. zajął już w niej stanowisko umarzając wcześniej postępowanie z uwagi na brak skargi uprawnionego oskarżyciela. Z kolei sędzia Sądu Rejonowego M.O. złożył do akt sprawy oświadczenie z 19.2.2019 r. wskazując, że w jego ocenie zachodzą podstawy do wyłączenia go od jej rozpoznania w oparciu o przepis art. 41 § 1 KPK właśnie z uwagi na okoliczność podniesioną przez wnoszącego zażalenie. Zwrócił też uwagę, że na rozprawie 8.2.2019 r. pełnomocnik oskarżyciela prywatnego podnosił, iż w sprawie tej mogą zachodzić okoliczności wyłączające sędziego od rozpoznania sprawy z mocy prawa na podstawie art. 40 § 1 pkt 7 KPK, bowiem wydając postanowienie z 12.10.2018 r. o umorzeniu postępowania brał udział w wydaniu orzeczenia, które zostało uchylone. Jednak Sąd Rejonowy w P. (w innym składzie) postanowieniem z 11.3.2019 r. nie uwzględnił wniosku oskarżyciela prywatnego oraz stanowiska sędziego M.O. w przedmiocie wyłączenia tego sędziego od udziału w sprawie. W tej sytuacji niniejsza sprawa ponownie trafiła do referatu sędziego M.O., który rozpoznał ją merytorycznie. 

Po przeprowadzeniu postępowania, wyrokiem Sądu Rejonowego w P. z 24.2.2020 r., VII K 11/18, oskarżony J.M. został uznany winnym przestępstwa z art. 217 § 1 KK. Jednocześnie stwierdzając wystąpienie okoliczności z art. 217 § 2 KK Sąd odstąpił od wymierzenia oskarżonemu kary. 

Apelacje od wyroku wnieśli oskarżyciel prywatny J.P. oraz obrońca oskarżonego J.M. Po ich rozpoznaniu Sąd Okręgowy w P. wyrokiem z 10.7.2020 r., IV Ka 271/20, Legalis, utrzymał w mocy zaskarżony wyrok. 

Kasację od wyroku Sądu odwoławczego wniósł Prokurator Generalny, który zaskarżył wyrok w całości na niekorzyść oskarżonego J.M. Skarżący zarzucił rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie przepisów prawa procesowego, a mianowicie art. 433 § 1 in fine KPK w zw. z art. 439 § 1 pkt 1 KPK, w zw. z art. 437 § 2 KPK.

Autor kasacji wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku oraz utrzymanego nim w mocy wyroku Sądu Rejonowego w P. i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. 

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu kasacji Prokuratora Generalnego wniesionej na niekorzyść oskarżonego, uchylił zaskarżony wyrok oraz utrzymany nim w mocy wyrok Sądu pierwszej instancji i sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu w P. do ponownego rozpoznania.

 Uzasadnienie SN

Zdaniem Sądu Najwyższego kasacja okazała się oczywiście zasadna, co umożliwiało uwzględnienie jej w całości i rozpoznanie na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 KPK.

Skarżący słusznie podniósł, że w niniejszej sprawie doszło do wydania wyroku przez sędziego podlegającego wyłączeniu z mocy prawa, skoro uprzednio brał on udział w tej samej sprawie w wydaniu postanowienia o umorzeniu postępowania z powodu braku skargi uprawnionego oskarżyciela na podstawie art. 17 § 1 pkt 9 KPK, które następnie zostało uchylone i sprawę przekazano Sądowi I instancji do merytorycznego rozpoznania, co stanowi bezwzględną przyczynę odwoławczą określoną w art. 439 § 1 pkt 1 KPK. Nie ulega wątpliwości, że w sprawie tej na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego doszło do naruszenia przepisu określonego w art. 40 § 1 pkt 7 KPK. W przedstawionym wcześniej układzie procesowym sędzia Sądu Rejonowego M.O. jako iudex inhabilis był wyłączony od dalszego udziału w przedmiotowej sprawie właśnie na podstawie tego przepisu.

Należało przypomnieć, że zgodnie z treścią art. 433 § 1 KPK, sąd odwoławczy rozpoznaje sprawę w granicach zaskarżenia, a jeżeli w środku odwoławczym zostały wskazane zarzuty stawiane rozstrzygnięciu – również w granicach podniesionych zarzutów, przy uwzględnieniu treści art. 447 § 1 – 3 KPK, a w zakresie szerszym w wypadkach wskazanych w art. 435 KPK, art. 439 § 1 KPK, art. 440 KPK i art. 455 KPK. Z kolei przepis art. 436 KPK stanowi, że sąd może ograniczyć rozpoznanie środka odwoławczego tylko do poszczególnych uchybień, podniesionych przez stronę lub podlegających uwzględnieniu z urzędu, jeżeli rozpoznanie w tym zakresie jest wystarczające do wydania orzeczenia, a rozpoznanie pozostałych uchybień byłoby przedwczesne lub bezprzedmiotowe dla dalszego toku postępowania. Trafnie więc podniesiono w kasacji, że przepisy art. 433 § 1 KPK i art. 436 KPK nakładały na Sąd Okręgowy rozpoznający w postępowaniu odwoławczym wniesione apelacje obowiązek dostrzeżenia faktu wydania zaskarżonego wyroku z rażącym naruszeniem prawa procesowego, mianowicie art. 40 § 1 pkt 7 KPK, mającym postać bezwzględnej przyczyny odwoławczej, a w rezultacie, uchylenie wyroku Sądu I instancji zgodnie z nakazem zawartym w art. 439 § 1 pkt 1 KPK (por. wyrok Sądu Najwyższego z 11.2.2004 r., III KK 297/03, Legalis).

Przesłanki wyłączenia sędziego

Jak już wskazano, kwestia orzekania w przedmiotowej sprawie przez sędziego M.O. podlegającego wyłączeniu z mocy prawa była przedmiotem badania Sądu Rejonowego w P. (w innym składzie) na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego. Sąd jednak zajął w tym przedmiocie wadliwe stanowisko, przyjmując brak przesłanek do uznania sędziego referenta za sędziego podlegającego wyłączeniu z mocy prawa. Mimo, że stosownego zarzutu w tym zakresie nie podniesiono w apelacji, Sąd odwoławczy nie dostrzegł wskazanego uchybienia i utrzymał w mocy zaskarżony wyrok Sądu I instancji.

Przepis art. 40 § 1 pkt 7 KPK stanowi jednoznacznie, że z mocy prawa od udziału w sprawie wyłączony jest sędzia, jeżeli brał udział w wydaniu orzeczenia, które zostało uchylone. W utrwalonym orzecznictwie Sądu Najwyższego stwierdza się między innymi, że udział sędziego w wydaniu każdego orzeczenia, które zostało następnie uchylone, a sprawa przekazana do ponownego rozpoznania, powoduje wyłączenie go od udziału w sprawie w razie jej ponownego rozpoznania, i to niezależnie od przyczyn, jakie legły u podstaw wydanego orzeczenia. Istota zakazu wynikającego z dyspozycji tego przepisu polega na odsunięciu od ponownego orzekania w sprawie sędziego, który dał już wyraz swoim ocenom prawnym i faktycznym w tej sprawie w postaci rozstrzygnięcia, a w wyniku kontroli odwoławczej lub nadzwyczajnej to orzeczenie zostało uchylone. Nie budzi wątpliwości, że sędzia, który wydał postanowienie kończące postępowanie sądowe – a takim postanowieniem jest rzecz jasna orzeczenie o umorzeniu postępowania z powodu braku skargi uprawnionego oskarżyciela – jest z mocy prawa wyłączony od dalszego orzekania w tej sprawie. Oznacza to, że w razie uchylenia orzeczenia o umorzeniu postępowania karnego i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, sędzia orzekający uprzednio nie może być wyznaczony do rozpoznania tej sprawy. Wydając orzeczenie o umorzeniu postępowania karnego sędzia ten wyraził bowiem w sposób jednoznaczny swój pogląd w sprawie, uznając niedopuszczalność prawną wydania wyroku (por. wyroki Sądu Najwyższego: z 11.1.2021 r., V KK 439/9; z 23.7.2020 r., III KK 287/19, Legalis).

RIO. Nieprawidłowości związane z dokonywaniem czynności zastrzeżonych dla kierownika zamawiającego przez osoby nieuprawnione

Organ kontroli (regionalna izba obrachunkowa) wskazał, że doszło do nieprawidłowości związanych z dokonywaniem czynności zastrzeżonych dla kierownika zamawiającego przez osoby nieuprawnione. W stanie faktycznym podanym w wystąpieniu pokontrolnym:
1) zatwierdzenie specyfikacji istotnych warunków zamówienia (aktualnie specyfikacji warunków zamówienia),

2) zatwierdzenie protokołu z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego,

3) powołanie komisji przetargowej i ustalenie regulaminu jej działania

– zostały dokonane przez osoby nieupoważnione. 

W konsekwencji powyższego, w ocenie podmiotu kontrolującego, doszło do naruszenie art. 52 PrZamPubl. Z tego artykułu wynika, po pierwsze, że za przygotowanie i przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia odpowiada kierownik zamawiającego. Po drugie, osoby inne niż  kierownik zamawiającego odpowiadają za przygotowanie i przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia w zakresie, w jakim powierzono im czynności w postępowaniu oraz czynności związane z przygotowaniem postępowania. Kierownik zamawiającego może powierzyć pracownikom zamawiającego, w formie pisemnej, wykonywanie zastrzeżonych dla niego czynności, określonych w niniejszym oddziale. Natomiast we wnioskach pokontrolnych skierowanych do starosty powiatu nakazano m.in. przestrzeganie przepisów ww. ustawy w zakresie wykonywania czynności zastrzeżonych dla kierownika zamawiającego przez pracowników zamawiającego, działających w ramach umocowania udzielonego na podstawie art. 52 ust. 2 PrZamPubl.

Warto w tym miejscu wspomnieć, że ww. regulacje są bliźniacze do przepisów art. 18 ZamPublU obowiązującej do 31.12.2020 r. i istota tych mechanizmów prawnych pozostała niezmienna na gruncie „nowej” ustawy z 2019 r.

Ubocznie należy dodać, że wspomniane powierzenie innym osobom czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego oraz czynności związanych z przygotowaniem postępowania, musi mieć postać upoważnienia indywidualnie adresowanego dla danego pracownika z wymienieniem czynności z zakresu postępowania przetargowego, które zostały mu powierzone.

Podsumowując, ustalenia kontrolne RIO są prawnie uzasadnione. Co do zasady odpowiedzialność za przygotowanie i przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia odpowiada kierownik zamawiającego. Może on jednak upoważnić inne osoby. Upoważnienie to nie może być jednak  ustne ani dorozumiane, lecz wyraźne udzielone w formie pisemnej. Wszelkie zaniechania w podanym zakresie przedmiotowym z dużym prawdopodobieństwem zostaną wykazane w toku kontroli RIO.

Składka zdrowotna za styczeń 2022. Podwyżka wyniesie 10%

Przedsiębiorcy rozliczający się według skali podatkowej oraz tzw. liniowcy opłacają składkę zdrowotną za styczeń 2022 r. jeszcze według starych zasad nieobjętych przepisami Polskiego Ładu.

Składka zdrowotna za styczeń 2022 r. (płatna w lutym) nie będzie jeszcze zatem uzależniona od dochodu. Wysokość składki styczniowej będzie jednak różnić się od składki obowiązującej w roku 2021, gdyż zmianie ulega jej podstawa wymiaru.

Główny Urząd Statystyczny opublikował wartość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw włącznie z wypłatami z zysku za czwarty kwartał 2021 r. To właśnie ta wartość stanowi podstawę do wyliczenia składki zdrowotnej za styczeń 2022 dla osób prowadzących działalność gospodarczą. To przeciętne miesięczne wynagrodzenie wg GUS wyniosło 6221,04 zł.

Podstawę wyliczenia składki zdrowotnej za styczeń 2022 stanowi 75% tej wartości, czyli kwota 4665,78 zł.

Składka zdrowotna za styczeń 2022 wynosi 9% tej podstawy, zarówno w przypadku osób rozliczających się według skali podatkowej, jak i w przypadku liniowców. Składka styczniowa wyniesie zatem 419,92 zł. W stosunku do roku 2021 oznacza to wzrost składki o 10%.

Pełne zestawienie składek ZUS na 2022 rok
Rodzaj składki	Składki na 2022 r.	Wzrost w stosunku do 2021 r.
Składka zdrowotna	419,92 zł	wzrost o 38,11 zł
Składka emerytalna	693,58 zł	wzrost o 77,65 zł
Składka rentowa	284,26 zł	wzrost o 31,83 zł
Składka chorobowa	87,05 zł	wzrost o 9,74 zł
Składka wypadkowa	59,34 zł	wzrost o 6,64 zł
Składka na Fundusz Pracy	87,05 zł	wzrost o 9,74 zł
Łącznie składki ZUS na 2022 r.	1 631,20 zł	wzrost o 173,71 zł

Łącznie, miesięczne składki ZUS za styczeń 2022 r. wyniosą 1631,20 zł. Łączny wzrost składek w stosunku do roku 2021 wyniósł 173,71 zł, tj. wzrost o 11,9%.

Opisane powyżej zasady dotyczące składki za styczeń 2022 dotyczą jedynie dwóch grup przedsiębiorców, tj. liniowców oraz osób rozliczających się według skali podatkowej. Zasady te nie obowiązują jednak w przypadku firm rozliczających się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Ryczałtowcy zapłacą stałą składkę zdrowotną za wszystkie miesiące 2022 roku.

Źródło:

zus.pl

Rada gminy nie powinna wprowadzać obowiązku składania deklaracji w przypadku ustania obowiązku uiszczenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi

Uchwała rady miejskiej (będąca przedmiotem ww. rozstrzygnięcia) została podjęta na podstawie upoważnienia ustawowego z art. 6n ust. 1 pkt 1 CzystGmU – przepis dotyczy ustalenia deklaracji na opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Z podanej regulacji prawnej wynika zaś, że rada gminy, uwzględniając konieczność zapewnienia prawidłowego obliczenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz ułatwienia składania deklaracji, określi, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego: wzór deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi składanej przez właścicieli nieruchomości, z uwzględnieniem art. 6m ust. 1a i 1b CzystGmU oraz pouczenie, że deklaracja stanowi podstawę do wystawienia tytułu wykonawczego; uchwała powinna zawierać także informację o terminach i miejscu składania deklaracji.

W podanym wyżej rozstrzygnięciu nadzorczym regionalna izba obrachunkowa ustaliła, że w załączniku do uchwały rady gminy określono nowy wzór deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Wskazano, w jakich przypadkach należy złożyć deklarację. Przewidziano także obowiązek złożenia deklaracji w przypadku ustania obowiązku uiszczenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. W tym zakresie organ nadzoru zwrócił uwagę na kilka kwestii.

Po pierwsze podano, że regulacje ww. uchwały rady gminy w zakresie odnoszącym się do ustania obowiązku uiszczania opłaty, jako okoliczności powodującej konieczność złożenia deklaracji, nie znajdują podstaw w obowiązujących przepisach ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

Po drugie podano, że przesłanki i terminy złożenia pierwszej deklaracji, czy też nowej deklaracji regulują odpowiednio przepisy art. 6m ust. 1¹ i ust. 2 CzystGmU. Zgodnie z art. 6m ust.1¹ tej ustawy: Pierwszą deklarację o wysokości opłaty składa się w terminie 14 dni odpowiednio od dnia:

1) zamieszkania pierwszego mieszkańca na danej nieruchomości albo w lokalu w budynku wielolokalowym objętym uchwałą, o której mowa w art. 2a ust. 1, lub wytworzenia na danej nieruchomości lub w danym lokalu odpadów komunalnych;

2) podjęcia uchwały, o której mowa w art. 2a ust. 1, albo uchwały, o której mowa w art. 6c ust. 2. Po trzecie, w myśl art. 6m ust. 2 zdanie pierwsze CzystGmU: W przypadku zmiany danych będących podstawą ustalenia wysokości należnej opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi lub określonej w deklaracji ilości odpadów komunalnych powstających na danej nieruchomości, właściciel nieruchomości jest obowiązany złożyć nową deklarację w terminie do 10 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła zmiana.

Po czwarte wskazano, że delegacja ustawowa do zawarcia w uchwale ww. postanowienia nie wynika także z ww. przepisu art. 6n ust. 1 pkt 1 CzystGmU.

Po piąte podkreślono, że uchwała określająca wzór deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi składanej przez właścicieli nieruchomości powinna zawierać m.in. „informację” o terminach składania deklaracji (wynikających z ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach), a nie ustalać przyczyny powodujące obowiązek złożenia deklaracji w sposób odmienny od regulacji ustawowych określających te zagadnienia.

Podsumowując, rozstrzygnięcie nadzorcze regionalnej izby obrachunkowej jest prawnie uzasadnione. Nie ma uzasadnionych podstaw, aby rada gminy wprowadzała obowiązek złożenia deklaracji w przypadku ustania obowiązku uiszczenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Źródło: http://bip.gdansk.rio.gov.pl/

Dodatkowe zadania starosty w postępowaniu scaleniowym

Zmiany wprowadzono do ScalGrU. Zgodnie z dodanymi przepisami art. 7a i 7b ScalGrU, po wszczęciu postępowania scaleniowego lub wymiennego określa się przebieg granic obszaru scalenia lub wymiany gruntów. Do określania przebiegu granic obszaru scalenia lub wymiany gruntów stosuje się przepisy prawa geodezyjnego i kartograficznego dotyczące określania przebiegu granic.

Ponadto, przed okazaniem projektu scalenia gruntów uczestnik scalenia może złożyć geodecie-projektantowi scalenia propozycje co do sposobu wydzielenia gruntów w zamian za grunty dotychczas posiadane, w szczególności w zakresie ich lokalizacji. Przepis ten stosuje się odpowiednio do wymiany gruntów.

Decyzja o zatwierdzeniu projektu scalenia lub wymiany gruntów stanowi tytuł do ujawnienia nowego stanu prawnego w księgach wieczystych i podstawę do wprowadzenia uczestników scalenia w posiadanie wydzielonych im gruntów. Decyzja ta nie narusza praw osób trzecich do gruntów wydzielonych w zamian za grunty posiadane przed scaleniem lub wymianą (art. 29 ust. 1 ScalGrU). Dodano przepisy, zgodnie z którymi po ujawnieniu w ewidencji gruntów i budynków nowych danych wynikających z ostatecznej decyzji o zatwierdzeniu projektu scalenia lub wymiany gruntów sąd właściwy do prowadzenia ksiąg wieczystych, na wniosek starosty, dokonuje wpisów w księgach wieczystych w powyższym zakresie oraz wykreśla wzmiankę o wszczęciu postępowania scaleniowego lub wymiennego. Jeżeli nieruchomość nie ma urządzonej księgi wieczystej, wniosek składa się do istniejącego zbioru dokumentów. Za dokonanie tych wpisów nie będą pobierane opłaty sądowe. Do wniosku starosty dołącza się odpis ostatecznej decyzji o zatwierdzeniu projektu scalenia lub wymiany gruntów, wypisy i wyrysy z operatu ewidencyjnego dla poszczególnych działek ewidencyjnych, a gdy jest to niezbędne – inne dokumenty stanowiące podstawę do ujawnienia tych zmian.

Zgodnie z nowym brzmieniem art. 31 ScalGrU, starosta zawiadamia o miejscu i terminie:

1) zebrań uczestników scalenia,

2) wyłożenia do publicznego wglądu wyników oszacowania gruntów, lasów oraz sadów, ogrodów, chmielników i innych upraw specjalnych,

3) w których można składać propozycje co do sposobu wydzielenia gruntów w zamian za grunty dotychczas posiadane, w szczególności w zakresie ich lokalizacji,

4) okazania projektu scalenia gruntów,

5) okazania stabilizacji punktów granicznych projektu scalenia gruntów – w przypadku jej wykonania

– w formie obwieszczenia, które wywiesza się na tablicy ogłoszeń urzędu gminy, na której terenie są położone grunty objęte scaleniem, oraz na tablicy ogłoszeń we wsi, której grunty tworzą obszar scalenia, i zamieszcza się w BIP na stronie podmiotowej starostwa powiatowego, co najmniej na 7 dni przed tym terminem.

Dodano też nowe przepisy, z których wynika, że nieuregulowany lub nieujawniony stan prawny gruntów tworzących obszar scalenia nie stanowi prze-szkody do wszczęcia i prowadzenia postępowania scaleniowego oraz wydania decyzji o zatwierdzeniu projektu scalenia gruntów. Przez nieuregulowany stan prawny gruntów tworzących obszar scalenia należy rozumieć sytuację, w której:

Natomiast przez nieujawniony stan prawny gruntów tworzących obszar scalenia należy rozumieć sytuację, w której rejestry lub ewidencje właściwe dla ustalenia uczestników scalenia nie zawierają danych umożliwiających ich ustalenie, w szczególności danych osobowych, w tym adresu, właściciela gruntów.

Ponadto, nie uchyla się decyzji o zatwierdzeniu projektu scalenia lub wymiany gruntów z przyczyn określonych w art. 145–145b KPA, które dotyczą wznowienia postępowania, jeżeli od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna, upłynęły 2 lata. Odwołanie od decyzji o zatwierdzeniu projektu scalenia lub wymiany gruntów rozpatruje się w ciągu 3 miesięcy od dnia otrzymania odwołania przez organ właściwy do rozpatrzenia odwołania. Wojewódzki sąd administracyjny rozpatruje skargę w przedmiocie zatwierdzenia projektu scalenia lub wymiany gruntów w ciągu 2 miesięcy od dnia otrzymania skargi przez właściwy sąd. Jeżeli skarga nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych lub jej nieopłacenia, bieg terminu, o którym mowa w zdaniu pierwszym, rozpoczyna się z dniem jej opłacenia i usunięcia braków formalnych. Sąd administracyjny, w przypadku uwzględnienia skargi w przedmiocie zatwierdzenia projektu scalenia lub wymiany gruntów po upływie tego 2-miesięcznego terminu, stwierdza wydanie decyzji o zatwierdzeniu projektu scalenia lub wymiany gruntów z naruszeniem prawa (art. 33 ust. 3–6 ScalGdU).

Zgodnie zaś z nowym art. 33a ScalGrU, odnoszącym się do stanu epidemii, w okresie obowiązywania na terytorium RP lub jego części stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonych na podstawie ZapobChoróbU  lub w okresie obowiązywania stanu nadzwyczajnego oraz w okresie 30 dni od dnia odwołania tych stanów:

1) nie wybiera się rady uczestników scalenia oraz nie powołuje się zespołu dla celów postępowania scaleniowego (zob. art. 9 ust. 3 ScalGrU), a funkcje tej rady sprawuje powołany przez starostę w drodze postanowienia zespół do spraw scaleń; w skład zespołu do spraw scaleń wchodzi sołtys wsi, której grunty tworzą obszar scalenia, dwóch albo trzech członków rady sołeckiej wsi, której grunty tworzą obszar scalenia, przedstawiciel Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa będącego uczestnikiem scalenia, przedstawiciel gminy, na której terenie są położone grunty objęte scaleniem, oraz dwóch albo trzech właścicieli gospodarstw rolnych wybranych przez starostę, których grunty znajdują się na obszarze objętym scaleniem (do postanowienia w sprawie powołania zespołu do spraw scaleń stosuje się odpowiednio przepisy art. 7 ust. 3 i 4 ScalGrU);

2) jeżeli liczba uczestników scalenia jest większa niż 10 osób, rada uczestników scalenia albo zespół dla celów postępowania scaleniowego – w przypadku ich wybrania przed wprowadzeniem stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii lub stanu nadzwyczajnego, albo zespół do spraw scaleń, na zebraniu zwołanym przez starostę, określa w formie uchwały zasady szacunku gruntów (art. 11 ust. 1 ScalGrU), oraz wyraża w formie uchwały zgodę (art. 13 ust. 1 ScalGrU); uchwały zapadają większością 3/4 głosów w obecności co najmniej połowy liczby członków rady uczestników scalenia albo zespołu dla celów postępowania scaleniowego (art. 9 ust. 3 ScalGrU), albo zespołu do spraw scaleń (odpowiednio stosuje się tu przepisy art. 13 ust. 3–5 ScalGrU dotyczące szacowania gruntów);

3) wyniki oszacowania gruntów, lasów oraz sadów, ogrodów, chmielników i innych upraw specjalnych udostępnia się do publicznego wglądu na okres 7 dni w wyznaczonym przez starostę miejscu; o miejscu i terminie wyłożenia do publicznego wglądu wyników oszacowania gruntów starosta zawiadamia w formie obwieszczenia, które wywiesza się na tablicy ogłoszeń urzędu gminy, na której terenie są położone grunty objęte scaleniem, oraz na tablicy ogłoszeń we wsi, której grunty tworzą obszar scalenia, i zamieszcza się w BIP na stronie podmiotowej starostwa powiatowego, co najmniej na 7 dni przed tym terminem;

4) uczestnicy scalenia mogą wnosić zastrzeżenia do dokonanego szacunku w okresie wyłożenia wyników oszacowania gruntów do publicznego wglądu;

5) do zapoznania się uczestników scalenia z wynikami ustaleń komisji rozpatrującej zastrzeżenia do szacunku gruntów stosuje się odpowiednio pkt 3;

6) starosta zawiadamia o terminie objęcia w posiadanie przez uczestników scalenia nowo wydzielonych gruntów w formie obwieszczenia, które wywiesza się na tablicy ogłoszeń urzędu gminy, na której terenie są położone grunty objęte scaleniem, oraz na tablicy ogłoszeń we wsi, której grunty tworzą obszar scalenia, i zamieszcza się w BIP na stronie podmiotowej starostwa powiatowego, co najmniej na 7 dni przed terminem objęcia w posiadanie; za datę objęcia w posiadanie uważa się termin wskazany w zawiadomieniu.

 

Do postępowań:	stosuje się:
scaleniowych lub wymiennych wszczętych i niezakończonych decyzją ostateczną przed 10.2.2022 r.	przepisy ScalGrU w nowym brzmieniu, z tym że: art. 7 ust. 3 i 4 oraz art. 31 ScalGrU stosuje się w brzmieniu dotychczasowym; nie stosuje się art. 7a, art. 7b oraz art. 10 ust. 1 pkt 6 i 7 ScalGrU
administracyjnych w sprawach stwierdzenia nieważności decyzji o zatwierdzeniu projektu scalenia lub wymiany gruntów wszczętych i niezakończonych przed 10.2.2022 r.	art. 33 ust. 2 ScalGrU w nowym brzmieniu
scaleniowych lub wymiennych wznowionych z przyczyn określonych w art. 145–145b KPA i niezakończonych przed 10.2.2022 r.	art. 33 ust. 2 ScalGrU w brzmieniu dotychczasowym nie stosuje się art. 33 ust. 3 ScalGrU
administracyjnych w sprawach uchylenia lub zmiany decyzji o zatwierdzeniu projektu scalenia lub wymiany gruntów wszczętych na podstawie art. 154 lub art. 155 KPA i niezakończonych przed 10.2.2022 r.	art. 33 ust. 2 ScalGrU w brzmieniu dotychczasowym.

Rada gminy nie może wprowadzać w uchwale w sprawie dotacji na wymianę źródeł ciepła zapisów o kontroli realizacji zadania

Dotacja powyższa może być udzielona na finansowanie lub dofinansowanie kosztów inwestycji:

1) podmiotów niezaliczonych do sektora finansów publicznych, w szczególności:

a) osób fizycznych,

b) wspólnot mieszkaniowych,

c) osób prawnych,

d) przedsiębiorców;

2) jednostek sektora finansów publicznych będących gminnymi lub powiatowymi osobami prawnymi.

Zasady udzielania dotacji celowej, o której mowa w ust. 4, obejmujące w szczególności kryteria wyboru inwestycji do finansowania lub dofinansowania oraz tryb postępowania w sprawie udzielenia dotacji i sposób jej rozliczania określa odpowiednio rada gminy albo rada powiatu w drodze uchwały.

Na kanwie ww. regulacji prawnych podana problematyka była przedmiotem oceny prawnej w rozstrzygnięciu nadzorczym Kolegium RIO w Gdańsku z 27.1.2022 r. (026/g245/P/22; bip.gdansk.rio.gov.pl).

W analizie prawnej  ww. rozstrzygnięcia zakwestionowano zapis o treści: „Udzielający dotację zastrzega sobie prawo weryfikacji wniosku w terenie, w tym wstępu do pomieszczeń, gdzie zamontowano źródło ciepła, na które udziela się dotacji”.

Organ nadzoru dokonując oceny ww. zapisu zwrócił uwagę na kilka kwestii:

1) z treści cytowanego przepisu wynika jednoznacznie, że rada gminy jest uprawniona wyłącznie do określenia zasad udzielania dotacji celowej, trybu postępowania w sprawie udzielenia tej dotacji oraz sposobu jej rozliczania. Przepis ten jednoznacznie wskazuje zatem obowiązek uregulowania w uchwale zasad udzielania dotacji celowej, trybu postępowania w sprawie udzielenia tej dotacji oraz sposobu jej rozliczania, ale nie upoważnia organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego do zawierania w treści uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego zapisów dotyczących kontroli realizacji zadania;

2)  ograniczenie możliwości regulacji przez organ stanowiący kwestii weryfikacji realizacji zadania nie wyklucza możliwości przeprowadzania takiej weryfikacji przez podmiot dotujący i zawarcia odpowiednich zapisów dotyczących kontroli, czy też weryfikacji przez organ wykonawczy w umowie w sprawie udzielenia dotacji;

3) uchwała dotacyjna jest aktem prawa miejscowego w rozumieniu art. 40 ust. 1 SamGminU, gdyż adresowana jest do bliżej nieokreślonego kręgu podmiotów oraz ma charakter generalny i abstrakcyjny. Oznacza to, że regulacje w niej zawarte powinny w sposób ścisły wyczerpywać delegację nałożoną przez ustawodawcę.

Podsumowując, stanowisko RIO jest prawnie uzasadnione. Rada gminy nie może w uchwale dotacyjnej wprowadzać zapisów dotyczących kontroli realizacji zadania w związku z udzieloną dotacją przez gminę.

Zwolnienie z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi nie dotyczy nieruchomości zabudowanych budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym wyposażonych w kompostowniki

Zwolnienie fakultatywne (czyli zależne od woli rady gminy) zostało określone w art. 6k ust. 4, gdzie postanowiono, że rada gminy, w drodze uchwały, może zwolnić w całości lub w części z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy, w części dotyczącej gospodarstw domowych, w których dochód nie przekracza kwoty uprawniającej do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej, o której mowa w art. 8 ust. 1 lub 2 PomSpołU, lub rodziny wielodzietne, o których mowa w KartaDRU.

Z kolei, zwolnienie obligatoryjne (czyli odgórnie przewidziane przez ustawodawcę) wynika z art. 6k ust. 4a CzystGmU, gdzie postanowiono, że rada gminy, w drodze uchwały, zwalnia w części z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi właścicieli nieruchomości zabudowanych budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi kompostujących bioodpady stanowiące odpady komunalne w kompostowniku przydomowym, proporcjonalnie do zmniejszenia kosztów gospodarowania odpadami komunalnymi z gospodarstw domowych. To właśnie zwolnienie jest związane z tzw. kompostownikami. 

Warto zauważyć, że przedmiotem zwolnienia jest w tym zakresie nie – nieruchomość mieszana,  a nieruchomość zabudowana budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym. Nieruchomość mieszana w nomenklaturze CzystGmU oznacza zaś nieruchomość w części zamieszkałą i w części niezamieszkałą. Natomiast ww. zwolnienie dotyczy nieruchomości zamieszkanych. 

Podana problematyka była przedmiotem oceny prawnej w rozstrzygnięciu nadzorczym Kolegium RIO w Gdańsku z 27.1.2022 r. (020/g245/P/22; bip.gdansk.rio.gov.pl). W analizie prawnej  ww. rozstrzygnięcia zakwestionowano zapis o treści:  „Jeżeli nieruchomość mieszana jest zabudowana budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym i prowadzi się na niej kompostowanie bioodpadów stanowiące odpady komunalne w kompostowniku przydomowym, to zwalnia się właściciela tej nieruchomości w części z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, proporcjonalnie do zmniejszenia kosztów gospodarowania odpadami komunalnymi z gospodarstw domowych (…)”.

Na kanwie ww. zapisu organ nadzoru wskazał, że:

1) zastosowanie przez radę gminy powyższego zwolnienia dla nieruchomości mieszanych jest niezgodne z postanowieniami art. 6k ust. 4a CzystGmU i stanowi nieuprawnioną modyfikację normy ustawowej;

2) powyższe zwolnienie jest adresowane do właścicieli nieruchomości zabudowanych budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi, nie zaś, jak wynika z wprost z § 2 ust. 5 badanej uchwały, dla właścicieli nieruchomości mieszanych.

Podsumowując, stanowisko RIO jest prawnie uzasadnione. Rada gminy nie może modyfikować ustawowego zakresu zwolnienia przewidzianego dla nieruchomości wyposażonych w kompostowniki. 

Składanie wniosków o niższe składki ZUS do 31.1.2022 r.

W 2020 r. weszły w życie przepisy umożliwiające najmniejszym przedsiębiorcom rezygnację z ryczałtowych składek ZUS i opłacanie składek w wysokości zmiennej, uzależnionej od wartości osiągniętych dochodów.

Kto może opłacać niższe składki ZUS?

Przepisy wprowadzające tzw. „Mały ZUS Plus” zakładają, że najmniejsze firmy mają prawo do rezygnacji z wysokich składek ryczałtowych, a w zamian mogą opłacać niższe składki ZUS uzależnione od wysokości osiąganego dochodu.

Podstawowym warunkiem, jaki należy spełnić, aby uzyskać możliwość opłacania ZUS-u od dochodu, jest spełnienie kryterium przychodowego. Przychody firmy osiągnięte w roku poprzednim nie mogą bowiem przekraczać kwoty 120 tys. zł.

Są również dodatkowe warunki. Z niższych składek nie skorzysta osoba, która wykonuje działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności, w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywała (w ramach umowy o pracę) czynności wchodzące w zakres tej nowej działalności.

Ponadto, z obniżonych składek ZUS skorzystają jedynie Ci przedsiębiorcy, którzy wykażą, że w poprzednim roku prowadzili działalność gospodarczą przynajmniej przez okres 60 dni.

Kolejnym ograniczeniem jest forma rozliczania podatków. Składki ZUS od dochodu nie znajdą zastosowania u przedsiębiorców rozliczających się kartą podatkową i jednocześnie zwolnionych z podatku VAT. Niższe składki są jednak możliwe, jeśli firma na karcie podatkowej prowadzi jednocześnie ewidencję VAT.

Korzystanie z ulgi jest ponadto ograniczone w czasie. Przywilej opłacania składek ZUS od dochodu przysługuje bowiem jedynie przez 36 miesięcy zawartych w okresie kolejnych 60 miesięcy. Oznacza to, że przedsiębiorca może opłacać składki ZUS od dochodu przez okres 3 lat, po czym traci prawo do korzystania z tego przywileju i zobligowany jest – przez okres kolejnych dwóch lat – do opłacania składek w normalnej wysokości. Ponowne uzależnienie składek ZUS od dochodu może nastąpić dopiero po upływie tych kolejnych 2 lat.

Ile wynoszą składki ZUS od dochodu?

Uzależnienie składek ZUS od dochodu dotyczy jedynie składek na ubezpieczenie społeczne oraz składki na Fundusz Pracy. Obniżka nie obejmuje zaś składki zdrowotnej, która płacona jest zgodnie z odrębnymi zasadami. Zobacz, jak wyliczyć składkę zdrowotną według nowych zasad.

W przypadku osób chcących skorzystać ze składek ZUS od dochodu, również stawki procentowe dla poszczególnych składek pozostają bez zmian. Zmienia się za to podstawa wymiaru tych składek.

Dla składek ryczałtowych, podstawę wymiaru stanowi 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia zapisanego w ustawie budżetowej. Z kolei w przypadku składek ZUS od dochodu, podstawę wymiaru stanowi 50% rzeczywistego średniomiesięcznego dochodu osiągniętego przez firmę w roku poprzednim.

Mało czasu na decyzję

Przedsiębiorca, który chciałby przejść na opłacanie zmiennych składek od dochodu, musi dopełnić pewnych formalności w ZUS. Zgodnie z przepisami ustawy, dokumenty zgłoszeniowe należy złożyć w ZUS w terminie do 31 stycznia.

Przedsiębiorca, który spóźni się ze złożeniem dokumentów w terminie, będzie mógł skorzystać z obniżonego ZUS-u dopiero od kolejnego roku.

Wyjątkiem są osoby prowadzące działalność gospodarczą krócej niż 2 lata, które opłacają obecnie tzw. składki preferencyjne. Osoby takie mogą dokonać zgłoszenia do Małego ZUS-u po zakończeniu okresu dotychczasowej preferencji. Na zgłoszenie mają 7 dni od końca okresu objętego 2-letnią preferencją. W tym przypadku zgłoszenie może zatem nastąpić w trakcie roku.

Zgłoszenia w trakcie roku mogą dokonać również te osoby, które wznawiają zawieszoną wcześniej działalność gospodarczą. Osoby takie również obowiązuje 7-dniowy termin na złożenie wniosku.

Jakie dokumenty należy złożyć w ZUS?

Przejście na „Mały ZUS Plus” wiąże się ze zmianą tzw. kodu ubezpieczenia. Osoby zamierzające opłacać składki ZUS od dochodu, powinny zgłosić się do ubezpieczenia z nowym kodem 05 90. W tym celu należy:

Ostatnią formalnością, jakiej należy dopełnić, jest złożenie deklaracji rozliczeniowych. Przedsiębiorca, który opłaca składki ZUS wyłącznie za siebie, składa deklarację ZUS DRA. Dodatkowo, osoba opłacająca obniżone składki ZUS od dochodu, ma obowiązek złożenia również drugiej części tej deklaracji, czyli formularz ZUS DRA cz. II. W tej drugiej deklaracji powinniśmy poinformować ZUS o:

Obie deklaracje należy złożyć do 20. dnia miesiąca następującego po dniu rejestracji. Jeśli zatem rejestracja nastąpiła w styczniu, to komplet deklaracji ZUS DRA i ZUS DRA cz. II powinniśmy złożyć w terminie do 20 lutego.

Źródło:

zus.pl

Stawki opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi dla nieruchomości letniskowych nie mogą przekraczać dopuszczalnego poziomu

Uchwała rady miejskiej (będąca przedmiotem ww. rozstrzygnięcia) została podjęta na podstawie upoważnienia ustawowego z art. 6j ust. 3b CzystGmU. Z powyższej regulacji prawnej wynika, że w przypadku nieruchomości, na której znajduje się domek letniskowy, lub innej nieruchomości wykorzystywanej na cele rekreacyjno-wypoczynkowe rada gminy uchwala ryczałtową stawkę opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi nie wyższą niż 10% przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na 1 osobę ogółem za rok od domku letniskowego na nieruchomości albo od innej nieruchomości wykorzystywanej na cele rekreacyjno-wypoczynkowe.

Na mocy ww. upoważnienia ustawowego rada miasta wprowadziła następujący zapis:

Ustala się ryczałtową stawkę opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi zbieranymi w sposób selektywny od domku letniskowego na nieruchomości albo od innej nieruchomości wykorzystywanej na cele rekreacyjno-wypoczynkowe, w wysokości 200,00 zł/rok.

Co jednak istotne, organ nadzoru weryfikując ww. zapis przyjął, że ustalona stawka 200 zł – przekracza maksymalną stawkę wynikającą z ww. art. 6j ust. 3b CzystGmU. W argumentacji prawnej odwołano się do treści obwieszczenia Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z 29.3.2021 r. w sprawie przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na 1 osobę ogółem w 2020 r., z którego wynika, że przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na 1 osobę ogółem w 2020 r. wyniósł 1919 zł.

Finalnie kolegium regionalnej izby obrachunkowej po prostu stwierdziło nieważność całej uchwały rady miasta wprowadzającej stawkę opłaty za odbiór odpadów komunalnych z tzw. nieruchomości letniskowych. 

Podsumowując, rozstrzygnięcie nadzorcze regionalnej izby obrachunkowej jest prawnie uzasadnione. Nie ma uzasadnionych podstaw, aby rada gminy stosowała stawki opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi przewyższające dopuszczalne maksymalne progi. 

W tych okolicznościach powinnością rady gminy, jako organu tworzącego prawo na poziomie lokalnym, jest przyjęcie uchwały rady gminy w sprawie wprowadzenia opłat za odbiór śmieci uwzględniającej właściwy poziom opłat. W przeciwnym razie, z dużym prawdopodobieństwem, zostanie wszczęte postępowanie nadzorcze przez regionalną izbę obrachunkową wobec uchwały rady gminy skutkujące stwierdzeniem jej nieważności. 

Źródło: http://bip.bydgoszcz.rio.gov.pl