Punktem wyjścia dla oceny podanej problematyki są przepisy art. 403 ust. 4–5 PrOchrŚrod. Ze wskazanych przepisów wynika, że finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej, o którym mowa w ust. 1 i 2, może polegać na udzielaniu dotacji celowej w rozumieniu przepisów FinPubU z budżetu gminy lub budżetu powiatu.

Dotacja powyższa może być udzielona na finansowanie lub dofinansowanie kosztów inwestycji:

1) podmiotów niezaliczonych do sektora finansów publicznych, w szczególności:

a) osób fizycznych,

b) wspólnot mieszkaniowych,

c) osób prawnych,

d) przedsiębiorców;

2) jednostek sektora finansów publicznych będących gminnymi lub powiatowymi osobami prawnymi.

Zasady udzielania dotacji celowej, o której mowa w ust. 4, obejmujące w szczególności kryteria wyboru inwestycji do finansowania lub dofinansowania oraz tryb postępowania w sprawie udzielenia dotacji i sposób jej rozliczania określa odpowiednio rada gminy albo rada powiatu w drodze uchwały.

Na kanwie ww. regulacji prawnych podana problematyka była przedmiotem oceny prawnej w rozstrzygnięciu nadzorczym Kolegium RIO w Gdańsku z 27.1.2022 r. (026/g245/P/22; bip.gdansk.rio.gov.pl).

W analizie prawnej  ww. rozstrzygnięcia zakwestionowano zapis o treści: „Udzielający dotację zastrzega sobie prawo weryfikacji wniosku w terenie, w tym wstępu do pomieszczeń, gdzie zamontowano źródło ciepła, na które udziela się dotacji”.

Organ nadzoru dokonując oceny ww. zapisu zwrócił uwagę na kilka kwestii:

1) z treści cytowanego przepisu wynika jednoznacznie, że rada gminy jest uprawniona wyłącznie do określenia zasad udzielania dotacji celowej, trybu postępowania w sprawie udzielenia tej dotacji oraz sposobu jej rozliczania. Przepis ten jednoznacznie wskazuje zatem obowiązek uregulowania w uchwale zasad udzielania dotacji celowej, trybu postępowania w sprawie udzielenia tej dotacji oraz sposobu jej rozliczania, ale nie upoważnia organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego do zawierania w treści uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego zapisów dotyczących kontroli realizacji zadania;

2)  ograniczenie możliwości regulacji przez organ stanowiący kwestii weryfikacji realizacji zadania nie wyklucza możliwości przeprowadzania takiej weryfikacji przez podmiot dotujący i zawarcia odpowiednich zapisów dotyczących kontroli, czy też weryfikacji przez organ wykonawczy w umowie w sprawie udzielenia dotacji;

3) uchwała dotacyjna jest aktem prawa miejscowego w rozumieniu art. 40 ust. 1 SamGminU, gdyż adresowana jest do bliżej nieokreślonego kręgu podmiotów oraz ma charakter generalny i abstrakcyjny. Oznacza to, że regulacje w niej zawarte powinny w sposób ścisły wyczerpywać delegację nałożoną przez ustawodawcę.

Podsumowując, stanowisko RIO jest prawnie uzasadnione. Rada gminy nie może w uchwale dotacyjnej wprowadzać zapisów dotyczących kontroli realizacji zadania w związku z udzieloną dotacją przez gminę.