Przepisy nie przewidują zarówno żadnych szczególnych obowiązków w zakresie bhp, jak i odstępstw od wymagań tych przepisów, w stosunku do osób zatrudnionych na podstawie powołania.
Zatrudnienie przez powołanie
Najczęściej spotykanym sposobem nawiązania stosunku pracy jest zawarcie umowy o pracę. Niemniej przepisy Kodeksu pracy (dalej: KP) przewidują przypadki, w których do nawiązania stosunku pracy może dojść również w inny sposób. Należy do nich zaliczyć powołanie, wybór, mianowanie i spółdzielczą umowę o pracę (odpowiednio art. 68–72, art. 73–75, art. 76 i art. 77 KP). Pomimo odmienności zachodzących między każdym ze wspomnianych trybów, ich zastosowanie prowadzi za każdym razem do takiego samego skutku, jakim jest ukształtowanie stosunku pracy, czyli więzi obligacyjnej, w ramach której pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem (por. art. 22 § 1 KP).
Potocznie mówi się niekiedy, że ktoś został powołany na jakieś stanowisko, rozumiejąc przez to po prostu zatrudnienie tej osoby w określonym charakterze – także w przypadkach, gdy nastąpiło to wskutek podpisania umowy o pracę.
Powołanie w samorządach
W znaczeniu przepisów KP z powołaniem mamy do czynienia wyłącznie wtedy, gdy zostaną spełnione konkretne przesłanki ustawowe, przedstawione w kolejnych akapitach.
Pierwszą z nich jest to, że – jak stanowi art. 68 § 1 KP – stosunek pracy na podstawie powołania może zostać nawiązany tylko w przypadkach określonych w odrębnych przepisach. Jako przykład można przytoczyć m.in. ustawę z 21.11.2008 r. o pracownikach samorządowych (tj. Dz.U. z 2022 r. poz. 530 ze zm.), zgodnie z którą w formie powołania nawiązuje się stosunek pracy z: zastępcą wójta (burmistrza, prezydenta miasta), skarbnikiem gminy, skarbnikiem powiatu, czy skarbnikiem województwa.
Zgodnie z art. 682 § 1 KP, stosunek pracy na podstawie powołania nawiązuje się w terminie określonym w powołaniu, a jeżeli termin ten nie został określony – w dniu doręczenia powołania, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Powołanie powinno być dokonane na piśmie. Powołanie jest jednostronną czynnością prawną, polegającą na złożeniu przez pracodawcę oświadczenia woli o powierzeniu zatrudnianej osobie określonej funkcji (zwykle kierowniczej) i nawiązaniu stosunku pracy między osobą powołaną a pracodawcą.
Przepisy nie przewidują zarówno żadnych szczególnych obowiązków w zakresie bhp, jak i odstępstw od wymagań tych przepisów, w stosunku do osób zatrudnionych na podstawie powołania. Tym podlegają one tym samym obowiązkom i mają te same uprawnienia, co pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę.
