Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy − Prawo ochrony środowiska oraz niektórych ustaw związanych z ochroną środowiska

Projektowana ustawa o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw wprowadza zmiany w kluczowych z punktu widzenia ochrony środowiska aktach prawnych.

Zmiany dotyczą następujących ustaw:

Projekt wprowadzając zmiany we wskazanych ustawach ma na celu wsparcie przedsięwzięć prośrodowiskowych zarówno na szczeblu centralnym jak i samorządowym, w szczególności mając na uwadze działania dotyczące adaptacji do zmian klimatu, poprawy jakości powietrza oraz usprawnienia systemu zarządzania emisjami.

Ograniczenie skutków pogłębiających się zmian klimatu w miastach ma bezpośredni wpływ nie tylko na życie obywateli, ale także dynamiczny rozwój gospodarczy kraju oraz regionów. To samo odnosi się do prawa do oddychania czystym powietrza. W tym celu zaproponowane zostały odpowiednie przepisy, które pozwolą na dalszą efektywną realizację przedsięwzięć mających na celu ograniczenie negatywnego wpływu sektora mieszkalnictwa na stan powietrza oraz jeszcze efektywniejszą realizację narzędzi finansowych dedykowanych temu zadaniu.

Zaproponowane w projekcie zmiany polegają na:

• wyodrębnieniu puli środków w budżecie obywatelskim, które mają zostać przeznaczone na projekty związane z ochroną miejskiego środowiska przyrodniczego, których realizacja ma prowadzić do zwiększania powierzchni biologicznie czynnej oraz retencji wód opadowych i roztopowych,
• doprecyzowaniu przygotowywanej przez samorząd województwa polityki rozwoju województwa o kontekst prowadzenia działań na rzecz ochrony klimatu oraz działań adaptacyjnych, zmniejszających podatność na zmiany klimatu,
• wprowadzeniu obowiązku opracowania miejskich planów adaptacji do zmian klimatu przez miasta o liczbie mieszkańców równej lub większej niż 20 tys.,
• określeniu działań zmniejszających podatność na zmiany klimatu, a w szczególności rekomendacji i wniosków zawartych w miejskich planach adaptacji do zmian klimatu, jako jednego z kluczowych elementów polityki przestrzennej,
• doprecyzowanie przepisów ŚrodInfU dotyczących zakresu oraz elementów niezbędnych oceny oddziaływania na środowisko w obszarze dotyczącym analiz klimatycznych (wprowadzenie obowiązku wykonania analizy podatności przedsięwzięcia na zmiany klimatu, obejmującej analizę narażenia oraz odporności przedsięwzięcia na zmiany klimatu, zgodnie z treścią dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/52/UE z 16.4.2014 r. zmieniającej dyrektywę 2011/52/UE w sprawie oceny wpływu wywieranego przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko (Dz.Urz. UE 26 z 28.01.2012, str. 1, z późn. zm.).

Źródło: https://www.sejm.gov.pl/Sejm10.nsf/druk.xsp?nr=385

Projekt nowelizacji ustawy o gospodarce nieruchomościami

Projekt dotyczy skrócenia ustawowego terminu na wszczęcie postępowania w sprawie ustalenia opłaty adiacenckiej.

Aktualnie zgodnie z art. 98a ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami (podział na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego) i art. 142 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami (stworzenie warunków do podłączenia nieruchomości do poszczególnych urządzeń infrastruktury technicznej albo po stworzeniu warunków do korzystania z wybudowanej drogi) wójt, burmistrz albo prezydent miasta może ustalić opłatę adiacencką w terminie do 3 lat.

Wnioskodawcy proponują skrócenie tych terminów do 18 miesięcy. Obecne terminy wskazane w powołanych przepisach są w ocenie Komisji za długie. Taka sytuacja stwarza wśród właścicieli nieruchomości dużą niepewność, ogranicza swobodę kształtowania przez nich budżetu gospodarstwa domowego i buduje poczucie braku zaufania do Państwa.

Wnioskodawcy podnoszą jednocześnie, że z uwagi na tak istotne skrócenie terminu celowe jest pozostawienie odpowiedniego okresu vacatio legis, aby wójt, burmistrz albo prezydent miasta mający prawo wszczęcia postępowania w sprawie ustalenia opłaty adiacenckiej miał realną możliwość dostosowania swoich działań do tej zmiany.

W wyniku zakładanej nowelizacji zasadniczym skutkiem społecznym i prawnym projektowanej ustawy będzie zwiększenie zaufania obywateli do Państwa poprzez realne skrócenie maksymalnego czasu postępowania prowadzonego przez organy administracji publicznej od momentu wystąpienia określonego zdarzenia do momentu zakończenia całego postępowania.

Projekt trafił do Biura Analiz Sejmowych i do Biura Ekspertyz i Oceny Skutków Regulacji.

Rozporządzenie w sprawie subsydiów zagranicznych zakłócających rynek wewnętrzny – konsekwencje dla zamawiającego

Przepisy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2560 z 14.12.2022 r. w sprawie subsydiów zagranicznych zakłócających rynek wewnętrzny nie modyfikują przepisów dotyczących udzielania zamówień publicznych ani nie mają wpływu na prowadzenie postepowań w sprawie zamówienia publicznego. Przepisy te pozostają „na zewnątrz” procedury udzielania zamówień publicznych, w związku z tym ich dotrzymanie albo niedotrzymanie nie może być rozpatrywane pod kątem naruszenia przepisów o zamówieniach publicznych. Przepisy te jednak obowiązują i w pierwszej kolejności ich bezpośrednim adresatem na tle postępowania o udzielenie zamówienia publicznego są wykonawcy. Niezależnie od tego, czy zamawiający zawarł w ogłoszeniu jakąkolwiek informację wynikającą z ww. rozporządzenia czy jej nie zawarł, stosowne obowiązki ciążą na wykonawcach z mocy samego prawa.

Ponadto wynikające z ww. rozporządzenia obowiązki mają charakter informacyjny, a ich adresatem są organy UE oraz wykonawcy, a zamawiający wyłącznie jako przekazujący i wstępnie analizujący stosowne dokumenty.

W art. 29 ww. rozporządzenia nakłada się na wykonawców, zamawiającego oraz KE pewne wymagania, w ramach których rolą zamawiającego jest przekazywanie dokumentów uzyskanych od wykonawców, względnie ich ograniczona analiza (art. 29 ust. 2–3 i 7 ww. rozporządzenia). Brak w tym przepisie jakiegokolwiek klarownego odniesienia do treści ogłoszenia o zamówieniu czy szerzej, warunków zamówienia.

Jednakże zgodnie z art. 28 ust. 6 ww. rozporządzenia instytucja zamawiająca lub podmiot zamawiający informują w ogłoszeniu o zamówieniu lub, w przypadku postępowania bez uprzedniej publikacji, w dokumentach zamówienia, że wykonawcy objęci są obowiązkiem zgłoszeniowym określonym w art. 29 ww. rozporządzenia. Jednak brak takiej informacji pozostaje bez uszczerbku dla stosowania niniejszego rozporządzenia w odniesieniu do zamówień wchodzących w zakres jego stosowania. Treść cytowanego przepisu, jak wskazano powyżej, pozostaje bez wpływu na skuteczność podejmowanych w postępowaniu czynności, ważność postępowania czy zawartej umowy oraz dyscypliny finansów publicznych. Ma ona charakter wyłącznie informacyjny (nie wywołujący negatywnych skutków prawnych w braku takiej informacji), co wydaje się wprost zauważać unijny prawodawca – „brak takiej informacji jest bez uszczerbku dla stosowania niniejszego rozporządzenia w odniesieniu do zamówień wchodzących w zakres jego stosowania” oznacza, że obowiązki z rozporządzenia ciążące na wykonawcy istnieją niezależnie od informacji lub jej braku.

Na marginesie należy dodać, iż samo ww. rozporządzenie (w tym wskazany obowiązek informacyjny) dotyczy wyłącznie postępowań o bardzo dużej wartości (ponad 250 ml euro – art. 28 ust. 1 lit a ww. rozporządzenia), względnie subsydiów o wartości jednostkowej ponad 4 mln euro – to drugie jednak nie należy do zagadnień zamówieniowych w ogóle.

Sztuczna inteligencja w ujęciu prawnym – przepisy przyjęte przez Radę UE

Sztuczna inteligenta dynamicznie wkracza w najróżniejsze aspekty życia i działalności człowieka, niosąc z jednej strony wiele technologicznych udogodnień, z drugiej – niekontrolowane działania mogą stwarzać wiele zagrożeń. W związku z potencjalnymi niebezpieczeństwami UE postanowiła wziąć pod kontrolę ten aspekt, koncentrując się na przejrzystości i bezpieczeństwie systemów AI, a także ich identyfikowalności i przyjazności dla środowiska

Zgodnie z założeniami nowego unijnego aktu poszczególne systemy AI zostały podzielone grupy, w zależności od poziomu ryzyka, jakie niosą ze sobą: oprogramowanie wysokiego ryzyka, technologie ograniczonego i minimalnego wpływu oraz systemy nieakceptowalne, które będą w UE zakazane (z pewnymi wyjątkami, służącymi do egzekwowania prawa).

Zakazane systemy AI niedopuszczalnego ryzyka (niosące zagrożenie dla ludzi) to np. manipulacja poznawczo-behawioralna ludźmi (np. zabawki aktywowane głosem zachęcające do niebezpiecznych zachowań), klasyfikacja obywateli na podstawie ich cech osobistych, statusu społeczno-ekonomicznego, zachować (tzw. scoring), identyfikacja biometryczna i kategoryzacja osób fizycznych.

Systemy AI wysokiego ryzyka to z kolei systemy, które negatywnie wpływają na podstawowe prawa i bezpieczeństwo, podzielono na dwie kategorie:

1. stosowane w produktach objętych unijnymi przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa produktów (np. zabawki, samochody, lotnictwo);
2. dotyczące 8 obszarów, które będą musiały zostać zarejestrowane w unijnej bazie danych (np. zatrudnianie, zarządzanie pracownikami i dostęp do samozatrudnienia, edukacja i szkolenia zawodowe, pomoc w interpretacji prawnej i stosowaniu prawa, ściganie przestępstw).

Systemy, które nie niosą ze sobą wysokiego poziomu ryzyka to tzw. generatywna sztuczna inteligencja, czyli systemy tworzące nowe treści (np. ChatGPT). Będą one podlegały przede wszystkim wymogom przejrzystości oraz praw autorskich (tj. ujawnienie, że wyprodukowane zostały przez AI, niegenerowanie nielegalnych treści, respektowanie praw autorskich).

Przepisy rozporządzenia wejdą w życie 20 dni po publikacji w Dzienniku Urzędowym UE. W pełni będą obowiązywać za dwa lata. Jednakże przedsiębiorstwa stosujące rozwiązania AI powinny już rozpocząć przygotowania do nowego otoczenia prawnego związanego z AI w zakresie wdrażania nowych procedur związanych z oceną ryzyka i przygotowywania potrzebnej dokumentacji.

Źródło: https://www.europarl.europa.eu/portal/pl

Prognoza płacy minimalnej w 2025 roku

Prognozowany wzrost płacy minimalnej

Rada Ministrów przyjęła Wieloletni Plan Finansowy Państwa (WPFP) na lata 2024–2027, z którego wynika, że średnioroczna inflacja wyniesie 5,2% w 2024 r., w 2025 r. 4,1%, a w 2026 r. 3,3%, natomiast w 2027 r. 2,5%. To oznacza, że o ile prognoza będzie utrzymywała się w kolejnych latach, nie czekają już nas podwójne podwyżki płacy minimalnej (styczeń/lipiec), tylko jedna od 1 stycznia.

Na podstawie danych zawartych w WPFP, FPP przygotowało prognozę, zgodnie z którą płaca minimalna w 2025 r. powinna wynieść:

Zgodnie z przepisami ustawy o minimalnym wynagrodzeniu Rada Ministrów musi przedstawić Radzie Dialogu Społecznego propozycję płacy minimalnej na 2025 r. do 15.6.2024 r. Jeżeli nie uda się osiągnąć porozumienia w Radzie Dialogu Społecznego, to Rada Ministrów najpóźniej w 15.9.2024 r. podejmie decyzję dotyczącą ostatecznej wysokości płacy minimalnej w 2025 r.

Wzrosną również składki na ubezpieczenia społeczne dla przedsiębiorców

Według obliczeń głównego ekonomisty FPP składki osób prowadzących działalność gospodarczą wzrosną w 2025 roku o 154,42 zł do poziomu 1754,74 zł miesięcznie + składka zdrowotna (w 2024 r. przedsiębiorcy płacą 1600,32 zł + składka zdrowotna). Składki przedsiębiorców są obliczane od podstawy wymiaru wynoszącej 60% kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, która została przyjęta w pracach nad ustawą budżetową na dany rok. Ostateczną wysokość składek na ubezpieczenia społeczne przedsiębiorców w 2025 r. poznamy w drugiej połowie 2024 r.

Dodatki dla pracowników pomocy społecznej już pewne. Prezydent podpisał ustawy

Inicjatywa przyznania pracownikom pomocy społecznej, pieczy zastępczej, także instytucji opieki nad dziećmi do lat 3 dodatków w wysokości 1000 zł miesięcznie powstała w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Podpisane przez prezydenta Andrzeja Dudę nowelizacje ustaw mają umożliwić wprowadzenie programów rządowych, które pozwolą na wypłatę od 1.7.2024 r. dodatku w wysokości 1 tys. zł brutto pracownikom zatrudnionym:

a także osobom, które pełnią funkcję rodzin zastępczych zawodowych oraz prowadzą rodzinne domy dziecka.

Instalacja punktu ładowania pojazdów elektrycznych

Zgodnie z wymaganiami dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/844 z 30.05.2018 r. zmieniającej dyrektywę 2010/31/UE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków i dyrektywę 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej (Dz.Urz. UE.L Nr 156, str. 75), w odniesieniu do nowych budynków niemieszkalnych i budynków niemieszkalnych poddawanych ważniejszym renowacjom, mających więcej niż dziesięć miejsc parkingowych, państwa członkowskie zobowiązane zostały to zapewnienia instalacji co najmniej jednego punktu ładowania w rozumieniu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/94/UE wraz z infrastrukturą kanałową, mianowicie kanałami na przewody elektryczne, na co najmniej jednym na pięć miejsc parkingowych, aby umożliwić zainstalowanie na późniejszym etapie punktów ładowania przeznaczonych dla pojazdów elektrycznych, jeżeli:

W odniesieniu natomiast do nowych budynków mieszkalnych i budynków mieszkalnych poddawanych ważniejszym renowacjom, mających więcej niż dziesięć miejsc parkingowych, państwa członkowskie zobowiązanie zostały zapewnić instalację infrastruktury kanałowej, mianowicie kanałów na przewody elektryczne na wszystkich miejscach parkingowych, aby umożliwić zainstalowanie na późniejszym etapie punktów ładowania przeznaczonych dla pojazdów elektrycznych, jeżeli:

Zgodnie ze stanowiskiem ustawodawcy unijnego, infrastruktura kanałowa stwarza bowiem odpowiednie warunki, by w razie konieczności szybko instalować punkty ładowania tam, gdzie są one potrzebne. Państwa członkowskie powinny zatem zapewniać rozwój elektromobilności w sposób wyważony i opłacalny. W szczególności, ważniejszym renowacjom dotyczącym infrastruktury elektrycznej powinno towarzyszyć trwałe zapewnienie infrastruktury kanałowej. Wdrażając w ustawodawstwie krajowym wymagania dotyczące elektromobilności, państwa członkowskie powinny jednocześnie należycie uwzględniać potencjalne zróżnicowane warunki, takie jak: prawa własności budynków i przylegających do nich parkingów, publiczne parkingi obsługiwane przez podmioty prywatne i budynki, które pełnią funkcje zarówno mieszkalne, jak i niemieszkalne.

Na uwagę zasługuje przy tym, iż państwa członkowskie uprawnione zostały do podjęcia decyzji o niestosowaniu powyższych wymogów do konkretnych kategorii budynków, jeżeli:

Jednocześnie do 1.1.2025 r. państwa członkowskie zobowiązane zostały to ustanowienia wymagań dotyczących instalowania minimalnej liczby punktów ładowania we wszystkich budynkach niemieszkalnych, w których jest więcej niż 20 miejsc parkingowych.

Na tle regulacji unijnych, w art. 12 ust. 1 ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych (dalej: ElektromobPalAltU) ustawodawca krajowy przewidział zatem, iż budynki użyteczności publicznej oraz budynki mieszkalne wielorodzinne, usytuowane w gminach, o których mowa w art. 60 ust. 1 ElektromobPalAltU, tj.:

– oraz związane z nimi wewnętrzne i zewnętrzne stanowiska postojowe, należy projektować i budować, zapewniając moc przyłączeniową pozwalającą wyposażyć te stanowiska w punkty ładowania o mocy nie mniejszej niż 3,7 kW.

Wymogi w zakresie odnoszącym się do nowobudowanych budynków niemieszkalnych i mieszkalnych (z którymi związanych jest więcej niż 10 miejsc postojowych) zawarte zostały z kolei w art. 12a ElektromobPalAltU. Dotyczy to także budynków poddawanych przebudowanie lub remontowi.

Tak też budynki niemieszkalne, z którymi związanych jest więcej niż 10 stanowisk postojowych, projektuje się i buduje, zapewniając zainstalowanie co najmniej jednego punktu ładowania oraz kanałów na przewody i kable elektryczne umożliwiających zainstalowanie co najmniej jednego punktu ładowania na pięć stanowisk postojowych, jeżeli te stanowiska postojowe:

Również budynki mieszkalne, z którymi związanych jest więcej niż 10 stanowisk postojowych, projektuje się i buduje, zapewniając zainstalowanie kanałów na przewody i kable elektryczne na wszystkich stanowiskach postojowych, umożliwiających zainstalowanie punktów ładowania na każdym stanowisku postojowym, jeżeli te stanowiska postojowe:

Wymagania, opisane wyżej dla budynków niemieszkalnych oraz mieszkalnych, mają przy tym zastosowanie także w przypadku budynków poddawanych przebudowie albo remontowi, w ramach których koszt wykonywanych prac związanych z przegrodami zewnętrznymi lub systemami technicznymi budynku wynosi więcej niż 25% wartości budynku, nie wliczając wartości gruntu, na którym usytuowane są budynek i parking, oraz gdy koszty instalacji punktów ładowania i infrastruktury kanałowej nie przekraczają 7% całkowitego kosztu przebudowy albo remontu, zaś stanowiska postojowe:

W przypadku budynków poddawanych przebudowie albo remontowi, będących zabytkiem nieruchomym w rozumieniu art. 3 pkt 2 OchrZabU, wpisanych do rejestru zabytków lub gminnej ewidencji zabytków, instalacja punktu ładowania oraz kanałów na przewody i kable elektryczne wymaga przy tym uzyskania zgody wojewódzkiego konserwatora zabytków właściwego dla lokalizacji tego zabytku, udzielonej w drodze decyzji.

Co istotne zaś, w odniesieniu jednakże do budynków będących własnością małych i średnich przedsiębiorców, o których mowa w ustawie z 6.3.2018 r. Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 236), przepisów art. 12a ust. 1 i 3 ElektromobPalAltU w zakresie budynków niemieszkalnych nie stosuje się.

Interpretacja ogólna w sprawie opodatkowania VAT instalacji systemów odnawialnych źródeł energii oraz usuwaniu azbestu przez JST

Opodatkowanie proekologicznych działań JST z wątpliwościami

W omawianych wyrokach TSUE rozstrzygał wątpliwości interpretacyjne dotyczące realizacji przez gminę projektu dotyczącego instalacji systemów OZE na nieruchomościach będących własnością mieszkańców gminy. Zgodnie z umową wszystkie te systemy miały stanowić własność gminy w okresie trwałości projektu, tj. przez 5 lat. W ramach realizacji tego projektu gmina otrzymała dofinansowanie. Przy instalacji systemów gmina korzystała z podwykonawcy – faktycznej dostawy i instalacji systemów OZE na nieruchomościach mieszkańców gminy dokonywał podmiot zewnętrzny wyłoniony w drodze przetargu publicznego. Z tytułu wykonywanych czynności podmiot ten wystawiał dla gminy fakturę VAT.

W sprawie związanej z realizacją działania polegającego na usuwaniu wyrobów i odpadów zawierających azbest z budynków mieszkalnych i handlowych gmina również finansowała działania z dotacji i korzystała z usług podwykonawców (faktura VAT).

Wyroki TSUE z 30.3.2023 r. w sprawach C-612/21 Gmina O. i C616/21 Gmina L.

W ocenie Trybunału w wyroku sygn. C-612/21 „(…) dostawy towarów i świadczenia usług podlegających opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej nie stanowi dostarczenie i zainstalowanie przez gminę, za pośrednictwem przedsiębiorstwa, systemów odnawialnych źródeł energii na rzecz jej mieszkańców będących właścicielami nieruchomości, którzy wyrazili wolę wyposażenia tych nieruchomości w takie systemy, jeżeli taka działalność nie ma na celu osiągania stałego dochodu i skutkuje jedynie zapłatą przez tych mieszkańców kwot pokrywających najwyżej jedną czwartą poniesionych kosztów, a pozostała część jest finansowana ze środków publicznych”.

W odniesieniu do czynności usuwania azbestu, TSUE w wyroku sygn. C-616/21 zauważył, że „(…) okoliczność zlecania przez gminę przedsiębiorstwu czynności usuwania azbestu i odbierania wyrobów i odpadów zawierających azbest na rzecz jej mieszkańców będących właścicielami nieruchomości, którzy wyrazili taką wolę, nie stanowi świadczenia usług podlegającego opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej, jeżeli taka działalność nie ma na celu osiągania stałego dochodu i nie prowadzi do żadnej płatności ze strony tych mieszkańców, zaś czynności te są finansowane ze środków publicznych.”

Korekta rozliczeń

Zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej, w przypadku, gdy czynności w zakresie dostawy i instalacji systemów OZE albo usuwania wyrobów i odpadów zawierających azbest wykonane przez JST zostały jednak opodatkowane (wbrew wskazówkom zawartym w wyrokach TSUE) – jednostka samorządu terytorialnego może dokonać korekty rozliczenia.

W przypadku odliczenia podatku naliczonego na podstawie art. 90 ust. 2 VATU JST dokonując korekty podatku należnego jest jednocześnie zobowiązana do stosownego skorygowania podatku naliczonego uprzednio odliczonego od podatku należnego, zawartego we wszystkich wydatkach związanych z realizacją tych programów. Uznanie wykonywanych czynności za nieopodatkowane skutkuje brakiem prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VATU. Dodatkowo należy pamiętać, że korekta podatku należnego oraz podatku naliczonego w związku z uznaniem czynności w zakresie dostawy i instalacji systemów OZE albo usuwania azbestu wiąże się z koniecznością weryfikacji prewspółczynnika.

Źródło: Interpretacja ogólna w sprawie opodatkowania VAT czynności wykonywanych przez jednostki samorządu terytorialnego polegających na instalacji systemów odnawialnych źródeł energii oraz usuwaniu azbestu w związku wyrokami Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 30.3.2023 r. w sprawach C-612/21 Gmina O. i C-616/21 Gmina L. (znak sprawy: PT1.8101.1.2023).

Zastępca wójta zastąpi wójta w razie wygaśnięcia mandatu przed upływem kadencji

W Dz.U. z 2024 r. pod poz. 721 opublikowano ustawę z 26.4.2024 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw.

Zmiany wprowadzono przede wszystkim do ustawy o samorządzie gminnym (dalej: SamGminU). Zmieniono art. 28f SamGminU, który w nowym brzmieniu stanowi, że w przypadku wygaśnięcia mandatu wójta przed upływem kadencji jego funkcję, do czasu objęcia obowiązków przez nowo wybranego wójta, pełni:

1) zastępca wójta;

2) pierwszy zastępca – w gminie, w której powołano więcej niż jednego zastępcę;

3) osoba wyznaczona przez Prezesa Rady Ministrów (Premiera) – w gminie, w której nie powołano zastępcy wójta albo został on odwołany.

Przewodniczący rady gminy, w ciągu 7 dni od dnia wygaśnięcia mandatu wójta, pisemnie informuje wojewodę o objęciu funkcji wójta przez zastępcę albo pierwszego zastępcę, albo o konieczności wyznaczenia przez Premiera osoby pełniącej funkcję wójta. Natomiast Premier, na wniosek wojewody przekazany niezwłocznie za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji publicznej (obecnie jest to Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji), w ciągu 7 dni od dnia otrzymania wniosku, wyznacza osobę pełniącą funkcję wójta do czasu objęcia obowiązków przez nowo wybranego wójta.

W razie wygaśnięcia mandatu wójta w czasie wykonywania jego zadań i kompetencji przez zastępcę wójta albo osobę wyznaczoną przez Premiera zgodnie z art. 28h SamGminU, funkcję wójta, do czasu objęcia obowiązków przez nowo wybranego wójta, pełni osoba, która przejęła wykonywanie zadań i kompetencji wójta na podstawie art. 28g SamGminU, tzn. osoba, która przejęła te zadania i kompetencje w przypadku wystąpienia przemijającej przeszkody w pełnieniu obowiązków wójta, czyli w związku z:

1) tymczasowym aresztowaniem,

2) odbywaniem kary pozbawienia wolności wymierzonej za przestępstwo nieumyślne,

3) odbywaniem kary aresztu,

4) niezdolnością do pracy z powodu choroby trwającej powyżej 30 dni,

5) zawieszeniem w czynnościach służbowych.

Z obecnego brzmienia art. 28f SamGminU wynika m.in., że w przypadku wygaśnięcia mandatu wójta przed upływem kadencji jego funkcję, do czasu objęcia obowiązków przez nowo wybranego wójta, pełni osoba wyznaczona przez Premiera.

W art. 492 Kodeksu wyborczego (dalej: KodeksWyb) określono przesłanki, formę, tryb i terminy stwierdzenia wygaśnięcia mandatu wójta. Mandat wójta wygasa m.in. w razie:

1) niezłożenia w terminach określonych w odrębnych przepisach oświadczenia o swoim stanie majątkowym;

2) utraty prawa wybieralności lub braku tego prawa w dniu wyborów;

3) objęcia urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej;

4) naruszenia ustawowych zakazów łączenia funkcji wójta z wykonywaniem funkcji lub prowadzenia działalności gospodarczej, określonych w odrębnych przepisach;

5) wyboru na posła na Sejm, senatora albo posła do Parlamentu Europejskiego;

6) orzeczenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji w trybie określonym w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na okres co najmniej do końca kadencji;

7) śmierci;

8) zmian w podziale terytorialnym, jeżeli jednostka zostaje włączona do innej jednostki albo dwie jednostki lub więcej łączy się w nową jednostkę,

Nowelizacja wprowadza nowe przepisy art. 28i SamGminU, zgodnie z którymi zrzeczenie się funkcji wójta lub wystąpienie jednej z wymienionych wyżej przyczyn skutkujących wygaśnięciem mandatu wójta w czasie pełnienia funkcji wójta albo wykonywania zadań i kompetencji wójta przez zastępcę wójta, jest równoznaczne z odwołaniem ze stanowiska zastępcy wójta.

Wojewoda stwierdzi wówczas odwołanie ze stanowiska zastępcy wójta z tych przyczyn w drodze zarządzenia. Od zarządzenia wojewody przysługuje skarga do sądu administracyjnego w ciągu 7 dni od dnia doręczenia zarządzenia. Skargę wnosi się za pośrednictwem wojewody. Sąd administracyjny rozpatruje skargę w terminie 14 dni od dnia jej wniesienia. Skargę kasacyjną wnosi się w terminie 14 dni, a Naczelny Sąd Administracyjny rozpatruje skargę kasacyjną w terminie 30 dni.

Nowelizacja zmienia też brzmienie art. 29a ust. 2 SamGminU, zgodnie z którym wójt składa ślubowanie podczas pierwszej sesji nowo wybranej rady zwołanej przez komisarza wyborczego na dzień przypadający w ciągu 7 dni po upływie kadencji rady, a w przypadku wyboru wójta:

1) w ponownym głosowaniu – podczas pierwszej sesji nowo wybranej rady zwołanej po dniu ogłoszenia obwieszczenia komisarza wyborczego o wynikach wyborów wójta w wojewódzkim dzienniku urzędowym,

2) w wyborach przedterminowych albo ponownych – podczas pierwszej sesji rady przypadającej po dniu ogłoszenia obwieszczenia komisarza wyborczego o wynikach wyborów wójta w wojewódzkim dzienniku urzędowym

– nie później jednak niż w ciągu 14 dni od dnia ogłoszenia wyników tych wyborów.

Ponadto dodano ust. 3 i 4 do art. 4 ustawy o pracownikach samorządowych, zgodnie z którymi osoby wyznaczone przez Premiera do pełnienia funkcji albo przejęcia zadań i kompetencji organów jednostek samorządu terytorialnego oraz komisarze rządowi powołani w związku z ustanowieniem zarządu komisarycznego w jednostkach samorządu terytorialnego są zatrudniani w urzędzie JST na podstawie powołania na czas pełnienia funkcji albo wykonywania zadań i kompetencji. W odniesieniu do tych osób przepisy o pracownikach samorządowych dotyczące wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty albo marszałka województwa stosuje się odpowiednio, z tym że wynagrodzenie tych osób ustala Premier.

Dodano też przepisy, zgodnie z którymi wygaśnięcie mandatu radnego albo wójta wskutek wyboru na posła na Sejm, senatora albo posła do Parlamentu Europejskiego następuje z dniem ogłoszenia obwieszczenia albo postanowienia, o których mowa w art. 383 § 2b i art. 492 § 2b KodeksWyb.

Jak stwierdzono w uzasadnieniu do projektu nowelizacji nowe przepisy dają kompetencje wójta jego zastępcy (lub pierwszemu zastępcy, a w gminach, gdzie nie został powołany zastępca – sekretarzowi gminy) od dnia wydania postanowienia komisarza wyborczego o wygaszeniu mandatu wójta do dnia powołania przez Prezesa Rady Ministrów osoby pełniącej funkcję wójta. Ponadto nowe przepisy doprecyzowują kompetencje Prezesa Rady Ministrów w zakresie powoływania i odwoływania osoby pełniącej funkcję wójta, co jednoznacznie podkreśla, że osoba pełniąca funkcję wójta może być powołana i odwołana w każdym czasie.

Strategia ESG – czym jest, jak ją opracować i wdrożyć krok po kroku

Warto zadać sobie pytanie, czym jest strategia ESG. Jest to sposób na realizację celów organizacji, który wyznacza kierunki rozwoju firmy oraz określa priorytety i procesy w 3 obszarach zrównoważonego rozwoju. Pozwala również sprawniej i szybciej przygotować raport ESG.