Wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży z Ukrainy – projekt rozporządzenia
Począwszy od 1.9.2024 r. obowiązują nowe regulacje, na podstawie których dzieci i uczniowie ukraińscy, przybyli do Polski w wyniku działań wojennych na terenie Ukrainy, zostali objęci odpowiednio obowiązkiem rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązkiem szkolnym albo obowiązkiem nauki w jednostkach polskiego systemu oświaty. Dotyczy to także dzieci i uczniów uczęszczających po dniu 1.9.2024 r. do szkół funkcjonujących w ukraińskim systemie oświaty z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość (tj. dzieci i uczniów korzystających po dniu 1.9.2024 r. z nauki zdalnej w szkołach ukraińskich). Tym samym uznano za konieczne udzielenie dodatkowego wsparcia, które umożliwi lepsze dostosowanie środowiska szkolnego do potrzeb uczniów z Ukrainy. Wsparcie to będzie realizowane w ramach Rządowego programu wyrównywania szans edukacyjnych dzieci i młodzieży z Ukrainy ,,Szkoła dla wszystkich” w latach szkolnych 2024/2025, 2025/2026 i 2026/2027, zwanego dalej „Programem”. Będzie ono skierowane do dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy, w tym pochodzenia romskiego oraz z niepełnosprawnościami:
1) których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny na podstawie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, albo którzy przebywają legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w przypadku gdy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z terytorium Ukrainy od dnia 24 lutego 2022 r. w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa, oraz
2) którzy realizują obowiązek szkolny albo obowiązek nauki w polskim systemie oświaty, oraz
3) którzy zostali wpisani na listę uczniów w szkole oraz zostali przypisani do oddziału podstawowego lub przygotowawczego w bazie danych systemu informacji oświatowej (SIO), o którym mowa w ustawie o systemie informacji oświatowej.
Wsparcie ma być realizowane w trzech obszarach:
1) dofinansowanie zatrudnienia asystenta międzykulturowego, o którym mowa w art. 165 ust. 8a ustawy Prawo oświatowe (dalej: PrOśw), w ramach modułu I Programu;
2) realizacji różnorodnych form wsparcia na rzecz dobrostanu społeczności szkolnej w ramach modułu II Programu;
3) doskonalenia kadr systemu oświaty w ramach modułu III Programu.
Działania w ramach programu będą realizowane w latach szkolnych 2024/2025, 2025/2026 i 2026/2027 (do 31.8.2027 r.), na terenie wszystkich województw. Omawiany projekt rozporządzenia będzie regulował szczegółowe warunki udzielania wsparcia.
Dofinansowanie zatrudnienia asystenta międzykulturowego
Możliwość zatrudnienia asystenta międzykulturowego przewidziana została w art. 165 ust. 8a PrOśw. Do zakresu jego zadań należy m.in.:
1) wsparcie uczniów i uczennic z doświadczeniem migracji w nauce i integracji ze społecznością szkolną,
2) inicjowanie zajęć integracyjnych dla uczniów, pracowników szkoły i rodziców lub opiekunów prawnych, mających na celu przybliżenie kultury kraju pochodzenia ucznia oraz poznawanie polskiej kultury,
3) pomoc w tłumaczeniu z języka polskiego na język kraju pochodzenia oraz z języka kraju pochodzenia na język polski podczas zajęć szkolnych, zebrań rodziców, spotkań z psychologiem lub pedagogiem szkolnym, kadrą pedagogiczną,
4) pośredniczenie w kontaktach pomiędzy szkołą a rodzicami lub opiekunami prawnymi dzieci,
5) mediacje w przypadku konfliktów na tle kulturowym, narodowym, rasowym, etnicznym lub religijnym.
Natomiast wspomniane wsparcie mogłyby otrzymać następujące organy prowadzące szkoły:
1) jednostka samorządu terytorialnego;
2) osoba prawna inna niż jednostka samorządu terytorialnego;
3) osoba fizyczna;
4) właściwy minister, tj.:
a) minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego,
b) minister właściwy do spraw rolnictwa,
c) minister właściwy do spraw środowiska,
d) minister właściwy do spraw gospodarki morskiej,
e) minister właściwy do spraw żeglugi śródlądowej.
Nowe rozporządzenie zakłada, że wsparcie przysługiwałoby na zatrudnienie asystenta w następujących szkołach:
1) publiczne i niepubliczne szkoły podstawowe dla dzieci i młodzieży, o których mowa w art. 2 pkt 2 lit. a PrOśw;
2) publiczne szkoły artystyczne realizujące kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej;
3) publiczne i niepubliczne szkoły ponadpodstawowe dla dzieci i młodzieży (licea ogólnokształcące, technika, branżowe szkoły I stopnia, szkoły specjalne przysposabiające do pracy), o których mowa w art. 2 pkt 2 lit. b PrOśw;
4) publiczne i niepubliczne szkoły artystyczne realizujące kształcenie ogólne w zakresie liceum ogólnokształcącego.
Maksymalna wysokość dofinansowania zatrudnienia na etat jednego asystenta międzykulturowego przez 12 miesięcy (rok kalendarzowy) ma stanowić dwunastokrotność kwoty minimalnego miesięcznego poziomu wynagrodzenia zasadniczego ustalonego w kategorii zaszeregowania dla tego stanowiska określonej w rozporządzeniu w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (od 1.7.2024 r. minimalny poziom wynagrodzenia zasadniczego asystenta międzykulturowego wynosi 4300 zł brutto miesięcznie).
Organy prowadzące będące JST będą mogły wnioskować o udzielenie wsparcia w ramach naborów wniosków ogłaszanych przez właściwych wojewodów. Dotacja celowa będzie przekazywana organom prowadzącym na podstawie umowy o dofinansowanie. Pierwszeństwo będą miały szkoły z największą liczbą uczniów z Ukrainy, a następnie – szkoły z najwyższym procentowym udziałem uczniów i uczennic z Ukrainy w stosunku do ogółu uczniów w danej szkole (pierwszeństwo będą miały szkoły publiczne). Zgodnie z pozostałymi zasadami:
1) możliwe będzie zatrudnienie asystenta na część etatu (wówczas dofinansowanie będzie naliczane proporcjonalnie),
2) dofinansowanie będzie można uzyskać na zatrudnienie jednego lub kilku asystentów przez 12 miesięcy (jeden asystent międzykulturowy powinien przypadać na grupę liczącą nie więcej niż 20 uczniów, w której mogą być uwzględnieni również uczniowie z niepełnosprawnością; w przypadku większej liczby uczniów z Ukrainy w danej szkole, dyrektor danej szkoły może zatrudnić asystenta na każdą rozpoczętą 20-osobową grupę),
3) organ prowadzący nie będzie mógł otrzymać środków na zatrudnienie asystenta międzykulturowego w danej szkole, jeżeli otrzymał wcześniej środki publiczne na zatrudnienie tego asystenta z innych źródeł (wnioskodawca będzie musiał złożyć odpowiednie oświadczenie od wojewody),
4) możliwe będzie uzyskanie wsparcia na dofinansowanie zatrudnienia asystenta międzykulturowego w kolejnym naborze w następnym roku realizacji Programu.
Realizacja form wsparcia na rzecz dobrostanu społeczności szkolnej
W module II Programu przewidziano wsparcie dla działań, których celem byłoby podwyższenie poziomu dobrostanu uczniów i uczennic będących obywatelami Ukrainy oraz całości społeczności szkolnej przez realizację różnorodnych form wsparcia kierowanych do uczniów i uczennic z doświadczeniem migracji, ich rodziców lub opiekunów prawnych, w tym osób (podmiotów) sprawujących pieczę zastępczą, a także kadr systemu oświaty w obszarze kształcenia, wychowania i opieki.
Na poziomie regionalnym działania w tym zakresie będzie realizować operator wojewódzki (organizacja pozarządowa), którego wyboru będzie dokonywał wojewoda w oparciu o przepisy ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (na okres nie dłuższy niż 3 lata, ale nie dłużej niż do dnia 31.8.2027 r.). Na podstawie umowy w sprawie powierzenia realizacji zadania, wojewoda będzie przekazywał operatorowi wojewódzkiemu dotację na realizację następujących działań:
1) wsparcie uczniów i uczennic z doświadczeniem migracji, ze szczególnym uwzględnieniem uczniów i uczennic z Ukrainy, a także wsparcie szkoły w celu poprawy dobrostanu społeczności szkolnej, w tym:
a) konsultacje specjalistyczne online (psycholog, psychoterapeuta, ekspert z zakresu edukacji międzykulturowej) dla dzieci w wieku od 13 roku życia,
b) specjalistyczna pomoc psychologiczna – pula godzin na pomoc psychologiczną (zaangażowanie psychologów posługujących się językiem ukraińskim, współpraca z podmiotami leczniczymi realizującymi świadczenia w zakresie psychiatrii dzieci i młodzieży),
c) doradztwo zawodowe i wsparcie w procesie wejścia na rynek pracy;
2) wsparcie rodziców w rozwiązywaniu problemów wychowawczych i dydaktycznych oraz rozwijaniu ich umiejętności wychowawczych w celu zwiększania efektywności pomocy udzielanej uczniom i uczennicom z doświadczeniem migracji, ze szczególnym uwzględnieniem uczniów i uczennic z Ukrainy, w tym:
a) działania informacyjne skierowane do rodziców uczniów i uczennic z Ukrainy, dotyczące promocji korzystania ze wsparcia, oraz do rodziców dzieci polskich, dotyczące rozumienia specyfiki migracji wojennej,
b) organizowanie grup wymiany doświadczeń pomiędzy rodzicami,
c) konsultacje online dla rodziców (prowadzone m. in. przez asystentów międzykulturowych, psychologów, psychiatrów, psychoterapeutów),
d) warsztaty językowe z języka polskiego dla rodziców;
3) wsparcie kadr systemu oświaty w rozwiązywaniu problemów wychowawczych i dydaktycznych oraz rozwijaniu ich wiedzy i umiejętności związanych z realizacją zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych w celu zwiększania efektywności pomocy udzielanej uczniom i uczennicom z doświadczeniem migracji, ze szczególnym uwzględnieniem uczniów i uczennic z Ukrainy, w tym:
a) zapewnienie superwizji (grupowych i indywidualnych),
b) doradztwo i konsultacje, w tym wsparcie w identyfikacji indywidualnych potrzeb dzieci i uczniów z doświadczeniem migracji, w tym uczniów i uczennic z Ukrainy (z uwzględnieniem potrzeb dzieci i młodzieży z niepełnosprawnościami oraz dzieci i młodzieży pochodzenia romskiego),
c) doradztwo i konsultacje w zakresie skutecznej integracji uczniów z doświadczeniem migracji z innymi uczniami, w tym również w zakresie trudności adaptacyjnych pozostałych uczniów,
d) wsparcie w przygotowaniu i realizacji badań przesiewowych (m.in. dotyczących stanu psychicznego uczniów i uczennic z Ukrainy),
e) wsparcie w opracowaniu programu wychowawczo-profilaktycznego uwzględniającego potrzeby uczniów i uczennic z doświadczeniem migracji,
f) konsultacje online (prowadzone przez psychologów, psychiatrów, psychoterapeutów).
Natomiast na poziomie centralnym Instytut Badań Edukacyjnych w Warszawie będzie zapewniał realizację następujących działań:
1) utworzenie i prowadzenie portalu poświęconego edukacji międzykulturowej – baza wiedzy i materiałów jako sekcja na Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej;
2) organizację forum wymiany doświadczeń na poziomie regionalnym, ogólnopolskim i międzynarodowym, w tym internetową bazę dobrych praktyk z regionów w ramach regionów, wspartą opisem eksperckim w zakresie możliwości adaptacyjnych danych rozwiązań;
3) opracowanie standardów diagnostycznych do oceny indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych uczniów i uczennic z doświadczeniem migracji, ze szczególnym uwzględnieniem uczniów i uczennic z Ukrainy;
4) opracowanie materiałów metodycznych dotyczących pracy z osobami dotkniętymi traumą wojenną, w tym z zespołem stresu pourazowego (PTSD);
5) opracowanie materiałów metodycznych wspierających rozwój uczniów zdolnych z doświadczeniem migracji, ze szczególnym uwzględnieniem uczniów i uczennic z Ukrainy;
6) opracowanie materiałów metodycznych dotyczących roli i zadań kadry kierowniczej szkół we wspieraniu włączenia uczniów i uczennic z doświadczeniem migracji, ze szczególnym uwzględnieniem uczniów i uczennic z Ukrainy;
7) opracowanie materiałów metodycznych dotyczących metod pracy z uczniami i uczennicami z doświadczeniem migracji pochodzenia romskiego w modelu biopsychospołecznym;
8) opracowanie materiałów metodycznych dotyczących metod pracy z uczniami i uczennicami z doświadczeniem migracji z niepełnosprawnościami w modelu biopsychospołecznym;
9) opracowanie materiałów metodycznych dotyczącej specjalistycznej pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów i uczennic z doświadczeniem migracji, ze szczególnym uwzględnieniem uczniów i uczennic z Ukrainy.
Zadaniem Instytutu będzie również przeprowadzenie badań:
1) poziomu znajomości języka polskiego wśród uczniów i uczennic z Ukrainy (na początku i na zakończenie realizacji wsparcia);
2) longitudinalnych w zakresie zmian w poczuciu przynależności, dobrostanu, efektów edukacyjnych uczniów z doświadczeniem migracyjnym, ze szczególnym uwzględnieniem uczniów i uczennic z Ukrainy.
Wsparcie w obszarze doskonalenia kadr systemu oświaty
W module III Programu przewidziane zostało dofinansowanie działań, których celem jest podniesienie kompetencji zawodowych kadry systemu oświaty w celu skutecznej integracji uczniów z różnych środowisk kulturowych, zapewnienia im równych szans edukacyjnych oraz budowania otwartego i wspierającego środowiska szkolnego, przez organizowanie i prowadzenie doskonalenia zawodowego. Działania te będą będą realizowane na poziomie regionalnym i centralnym.
Na poziomie regionalnym będą organizowane szkolenia dla kadr systemu oświaty, dostosowane do potrzeb istniejących w danym województwie, w zakresie tematycznym opracowanym przez Ośrodek Rozwoju Edukacji w Warszawie. Zakres tematyczny szkoleń będzie obejmował wsparcie edukacyjne wynikające z doświadczenia migracji, pracę z zespołem do którego uczęszczają uczniowie z doświadczeniem migracji, wspieranie włączenia, wsparcie indywidualne, w następujących obszarach:
1) wpływ migracji i uchodźstwa na proces edukacyjny;
2) prawa uchodźców i migrantów w kontekście edukacji – aspekty prawne;
3) wyzwania związane z kształtowaniem tożsamości kulturowej uczniów z doświadczeniem migracji i uchodźctwa;
4) wsparcie emocjonalne dla uczniów z doświadczeniem migracji i uchodźctwa – strategie identyfikacji;
5) dostosowanie języka edukacji do potrzeb uczniów z doświadczeniem migracyjnym i uchodźczym – nauczanie języka edukacji w ramach zajęć przedmiotowych;
6) efektywne metody nauczania uczniów z doświadczeniem migracyjnym i uchodźczym – praktyki dydaktyczne;
7) adaptacja treści edukacyjnych do potrzeb uczniów z doświadczeniem migracyjnym i uchodźczym – strategie dostosowywania programów nauczania;
8) ocenianie uczniów z doświadczeniem migracyjnym i uchodźczym – metody i strategie;
9) edukacja antydyskryminacyjna – przeciwdziałanie konfliktom na tle narodowościowym lub kulturowym;
10) integracja kulturowa w środowisku szkolnym – metody wsparcia;
11) wsparcie nauczycieli w pracy z uczniami z doświadczeniem migracyjnym i uchodźczym o zróżnicowanych potrzebach edukacyjnych;
12) praca z uczniami romskimi z Ukrainy – zrozumienie kulturowe i metody pracy;
13) współpraca z rodzicami uczniów z doświadczeniem migracyjnym i uchodźczym – efektywne strategie komunikacji;
14) współpraca z asystentem międzykulturowym – efektywne modele współdziałania;
15) rozwój kompetencji liderów edukacyjnych w efektywnym zarządzaniu szkołą różnorodną narodowościowo i kulturowo.
Szkolenia będą realizowane przez operatora wojewódzkiego, którego wyboru będzie dokonywać ORE na podstawie przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych. Przez operatora wojewódzkiego należy rozumieć konsorcjum składające się z organizacji pozarządowej i placówki doskonalenia nauczycieli posiadającej akredytację, o której mowa w art. 184 PrOśw.
Natomiast na poziomie centralnym ORE będzie przeprowadzać szkolenia dla operatorów wojewódzkich w powyżej wskazanych obszarach, tworzyć zintegrowany system wsparcia, a także koordynować działania zgodnie z ustalonymi standardami.
Czynności zamawiającego w przypadku zastrzeżenia przez wykonawcę informacji jako tajemnica przedsiębiorstwa
Wykonawca w złożonych dokumentach wyjaśniających rażąco niską cenę w postępowaniu o udzielenie zamówienia może zastrzec informacje zawarte w tych wyjaśnieniach do oferty jako dokument „stanowiący tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji”. Niemniej, aby było to skuteczne zastrzeżenie (tj. nie mogły zostać udostępnione innym uczestnikom), musi wykazać, że zastrzeżone informacje stanowią taką tajemnicę, o czym szerzej w uzasadnieniu poniżej. W przeciwnym razie zamawiający na wniosek innego wykonawcy powinien udostępnić wyjaśnienia złożone przez wykonawcę dotyczące podejrzenia rażąco niskiej ceny w zakresie, jaki nie został skutecznie zastrzeżony jako tajemnica przedsiębiorstwa. Odnośnie do drugiego pytania, to bez dostępu do pełnej dokumentacji nie można jednoznacznie przesądzić, czy konkretna informacja (w przypadku z pytania – informacje z biura rachunkowego wraz z załącznikami z kosztami pracowniczymi) stanowi tajemnicę przedsiębiorstwa, przy czym kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia o czynnościach zamawiającego ma to, czy taka informacja została skutecznie zastrzeżona jako tajemnica przedsiębiorstwa.
Podkreślić należy, że zgodnie z art. 18 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych (dalej: PrZamPubl) nie ujawnia się informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, jeżeli wykonawca, nie później niż wraz z przekazaniem informacji, zastrzegł, że nie mogą być one udostępniane oraz wykazał, że zastrzeżone informacje stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa. To zatem na wykonawcę nałożono obowiązek wykazania zamawiającemu przesłanek zastrzeżenia danych informacji jako tajemnicy przedsiębiorstwa. Niemniej rolą zamawiającego w toku badania złożonych dokumentów objętych tajemnicą przedsiębiorstwa (w przypadku z pytania – wyjaśnień dotyczących rażąco niskiej ceny) jest ustalenie, czy wykonawca temu obowiązkowi sprostał udowadniając, że zastrzeżone informacje stanowią taką tajemnicę.
Aby zastrzeżone przez wykonawcę informacje mogły zostać nieujawnione, wykonawca musi najpierw „wykazać”, czyli udowodnić, że w stosunku do tych informacji ziściły się wszystkie przesłanki, o których mowa w art. 11 ust. 2 ZNKU. Nie wystarczy uzasadnienie zastrzeżenia tajemnicy ogólnikowe, obejmujące gołosłowne deklaracje wykonawcy oraz teoretyczne wywody na temat obowiązującego stanu prawnego czy orzecznictwa. Tym bardziej prowadzić będzie do takiego wniosku uzasadnienie na tyle ogólne, że mogłoby w tym samym kształcie zostać przedstawione w każdym innym postępowaniu o udzielenie zamówienia.
W praktyce brak wyjaśnień lub złożenie wyjaśnień ogólnikowych uznaje się za wyłącznie formalne dopełnienie obowiązku i traktowane jest jako rezygnacja z ochrony przewidzianej art. 18 ust. 3 PrZamPubl. W konsekwencji aktualizuje się po stronie zamawiającego obowiązek odtajnienia nieskutecznie utajnionych informacji.
W przedmiotowym przypadku, zwłaszcza w odniesieniu do drugiego pytania, pomocne może być stanowisko wyrażone w wyroku KIO z 21.1.2022 r., KIO 18/22. Wskazano w nim, że nie jest rolą zamawiającego ocena, czy określone informacje mogą stanowić tajemnicę przedsiębiorstwa, ale zbadanie, czy wykonawca należycie uzasadnił zastrzeżenie informacji, gdyż to jakość tego uzasadnienia decyduje, czy informacje pozostaną niejawne. Izba ustaliła w tej sprawie, że uzasadnienie zastrzeżenia jest ogólnikowe, obejmujące gołosłowne deklaracje wykonawcy oraz teoretyczne wywody na temat obowiązującego stanu prawnego, w związku z tym ma ono charakter na tyle ogólny, że mogłoby w tym samym kształcie zostać przedstawione w każdym innym postępowaniu o udzielenie zamówienia.
Podobnie w wyroku KIO z 9.5.2022 r., KIO 991/22, Izba podkreśliła, że zamawiający nie był uprawniony do oceny, czy dane informacje faktycznie stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa, a jedynie do tego, czy wykonawca, który tak twierdzi, powyższe wykazał. Negatywnie oceniała, że w treści uzasadnienia czynności odtajnienia zamawiający w ogóle nie odnosi się do uzasadnienia zastrzeżenia informacji sporządzonego przez odwołującego i przez podmiot udostępniający zasoby, a przedstawia własną ocenę zastrzeżonych informacji, co jest niedopuszczalne. Zdaniem KIO czynności zamawiającego w ww. zakresie powinny ograniczać się do weryfikacji przedłożonych przez odwołującego wyjaśnień i dowodów oraz oceny, czy spełniony został obowiązek wykazania, o którym mowa w PrZamPubl, w zakresie zaistnienia przesłanek niezbędnych do tego, aby mówić o skutecznym zastrzeżeniu tajemnicy przedsiębiorstwa.
Załączniki do pozwolenia na rozbiórkę lub zgłoszenie rozbiórki budynku garażowego
Zgoda właściciela obiektu na jego rozbiórkę nie jest jedyną przesłanką pozytywną do przyjęcia zgłoszenia rozbiórki lub wydania pozwolenia na rozbiórkę obiektu. Szczegóły w uzasadnieniu.
Tryb wydawania zgody na rozbiórkę (wydania decyzji o pozwoleniu na rozbiórkę lub przyjęcia zgłoszenia rozbiórki obiektu) określony jest w art. 30b i art. 31 ustawy Prawo budowlane (dalej: PrBud). Co do ogólnej zasady określonej w art. 30b ust. 1 PrBud, rozbiórkę można rozpocząć po uzyskaniu decyzji o pozwoleniu na rozbiórkę. Kolejne przepisy PrBud zawierają wyjątki od tej zasady.
I tak – art. 31 ust. 1 PrBud określa sytuacje, w których rozbiórkę można rozpocząć po dokonaniu zgłoszenia. Wśród nich wymieniono m.in. rozbiórkę „budynków i budowli o wysokości poniżej 8 m, jeżeli ich odległość od granicy działki jest nie mniejsza niż połowa wysokości”. Art. 31 ust. 1a PrBud określa zaś rozbiórki zwolnione w ogóle z konieczności uzyskiwania decyzji lub dokonywania zgłoszenia. Taka możliwość dotyczy: obiektów i urządzeń budowlanych, na budowę których nie jest wymagane pozwolenie na budowę (np. budowa wolno stojącego garażu o powierzchni zabudowy do 35 m2 może być zwolniona z konieczności uzyskiwania pozwolenia na budowę na podstawie art. 29 ust. 1 pkt 14 PrBud) oraz budynków i budowli zlokalizowanych na terenach zamkniętych, ustalonych decyzją Ministra Obrony Narodowej. Wyjątki te nie mają zastosowania, jeśli przedmiotem rozbiórki jest obiekt albo urządzenie budowlane wpisane do rejestru zabytków lub objęte ochroną konserwatorską.
Analiza wysokości planowanego do rozbiórki garażu i jego położenia względem granic działki budowlanej oraz ustalenie, czy garaż ten lub teren, na którym jest zlokalizowany, nie jest wpisany do rejestru zabytków lub objęty inną ochroną konserwatorską lub czy nie leży on w granicach terenów zamkniętych – dadzą odpowiedź na temat trybu wymaganej zgody. Jeśli rozbiórka ta nie będzie zwolniona w ogóle z konieczności uzyskiwania pozwolenia na rozbiórkę lub dokonywania zgłoszenia, to wówczas oprócz zgody właściciela obiektu należy złożyć w organie administracji architektoniczno-budowlanej wniosek sporządzony wg wzoru PB-3 lub zgłoszenie wg wzoru PB-4. Formularze te są dostępne na stronie GUNB (https://www.gunb.gov.pl/strona/wzory-wnioskow-zgloszen-i-zawiadomien, dostęp: 13.11.2024 r.) lub w systemie eBudownictwo (https://wnioski.gunb.gov.pl/, dostęp: 13.11.2024 r.).
Jeśli więc rozbiórka garażu, o którym mowa w pytaniu, wymaga w świetle powyżej przytoczonych przepisów uzyskania pozwolenia lub dokonania zgłoszenia, to zgodnie z art. 30b ust. 3 PrBud do wniosku lub zgłoszenia należy dołączyć:
- zgodę właściciela obiektu budowlanego lub jej kopię;
- szkic usytuowania obiektu budowlanego;
- opis zakresu i sposobu prowadzenia robót rozbiórkowych;
- opis sposobu zapewnienia bezpieczeństwa ludzi i mienia;
- pozwolenia, uzgodnienia, opinie i inne dokumenty, których obowiązek dołączenia wynika z przepisów odrębnych ustaw, lub kopie tych pozwoleń, uzgodnień, opinii i innych dokumentów – nie dotyczy to uzgodnień i opinii uzyskiwanych w ramach oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko albo oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000;
- projekt rozbiórki lub jego kopię – w zależności od potrzeb.
Biblioteka gminna a zatrudnienie głównego księgowego
Przepisy FinPubU nie przewidują obowiązkowego zatrudniania głównego księgowego w jednostce sektora finansów publicznych, ale z uwagi na zakres działalności pożądanym byłoby zatrudnienie takiej osoby we wskazanej w pytaniu bibliotece gminnej.
Państwowe i samorządowe instytucje kultury zaliczone są do jednostek sektora finansów publicznych. Zgodnie z FinPubU to kierownik jednostki sektora finansów publicznych jest odpowiedzialny za całość gospodarki finansowej tej jednostki, przy czym może on powierzyć określone obowiązki w zakresie gospodarki finansowej pracownikom jednostki. Przyjęcie obowiązków przez te osoby powinno być potwierdzone dokumentem w formie odrębnego imiennego upoważnienia albo wskazania w regulaminie organizacyjnym tej jednostki. Przepisy FinPubU nie nakazują zatem zatrudniania głównego księgowego, a wskazany art. 54 FinPubU określa jedynie wymogi kwalifikacyjne dla pracownika zajmującego takie stanowisko oraz niektóre kompetencje i obowiązki wynikające z zasad obowiązujących sektor publiczny.
Należy jednak pamiętać, że w przypadku instytucji kultury prowadzącej szeroką działalność – a tak może być w przypadku biblioteki gminnej – ze względów organizacyjnych i finansowych należy zatrudnić taką osobę, która „odciąży” w zakresie obowiązków finansowych dyrektora biblioteki i będzie miała pozytywny wpływ na gospodarowanie środkami budżetowymi którymi dysponuje biblioteka.
Odwołanie zastępcy wójta oraz rozwiązanie z nim stosunku pracy w tym samym dniu
Nie można tego samego dnia dokonać odwołania zastępcy wójta i rozwiązać z nim stosunku pracy na skutek upływu okresu wypowiedzenia. Odwołanie zastępcy wójta musi poprzedzać upływ okresu wypowiedzenia. Natomiast w przypadku rozwiązania stosunku pracy zastępcy wójta na mocy porozumienia stron, możliwe będzie odwołanie go oraz rozwiązanie z nim stosunku pracy w tym samym dniu.
Zastępca wójta zatrudniony jest na podstawie powołania (art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy o pracownikach samorządowych). Natomiast na podstawie art. 70 § 1 Kodeksu pracy (dalej: KP) pracownik zatrudniony na podstawie powołania może być w każdym czasie – niezwłocznie lub w określonym terminie – odwołany ze stanowiska przez organ, który go powołał. Dotyczy to również pracownika, który na podstawie przepisów szczególnych został powołany na stanowisko na czas określony. Przy czym odwołanie jest równoznaczne z wypowiedzeniem umowy o pracę. W okresie wypowiedzenia pracownik ma prawo do wynagrodzenia w wysokości przysługującej przed odwołaniem (art. 70 § 2 KP).
I to właśnie powyższa regulacja (art. 70 § 2 KP) przesądza o tym, że nie można tego samego dnia dokonać odwołania zastępcy wójta i rozwiązać z nim stosunku pracy na skutek upływu okresu wypowiedzenia. Odwołanie zastępcy wójta musi poprzedzać upływ okresu wypowiedzenia.
Niemniej mają Państwo wyjście z opisanej sytuacji, albowiem możliwe jest rozwiązanie stosunku pracy zastępcy wójta na mocy porozumienia stron (postanowienie SN z 17.8.1977 r., I PZ 30/77, Legalis). Wówczas to rozwiązanie na mocy porozumienia stron stosunku pracy nawiązanego na podstawie powołania, powoduje ustanie stosunku pracy z dniem ustalonym w tym porozumieniu bez względu na to, czy i kiedy organ uprawniony odwoła pracownika z zajmowanego stanowiska (wyrok SN z 22.12.1976 r., I PRN 121/76, Legalis). Tym samym w przypadku rozwiązania stosunku pracy zastępcy wójta na mocy porozumienia stron możliwe będzie odwołanie go oraz rozwiązanie z nim stosunku pracy w tym samym dniu.
Dodatek motywacyjny a maksymalne stawki dyrektora DPS i PCPR
Zarządzenie starosty nie musi posiadać kategorii zaszeregowania. Zarządzenie starosty nie podlega również publikacji w dzienniku urzędowym województwa. Przedmiotowy dodatek motywacyjny nie powinien być wliczany do maksymalnego miesięcznego wynagrodzenia kierowników i zastępców kierowników jednostek budżetowych oraz samorządowych zakładów budżetowych.
Zgodnie z art. 39 ust. 3 ustawy o pracownikach samorządowych wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta lub marszałek określi, w drodze zarządzenia, maksymalne miesięczne wynagrodzenie kierowników i zastępców kierowników jednostek budżetowych oraz samorządowych zakładów budżetowych.
Ponadto w art. 39 ust. 3 ustawy o pracownikach samorządowych mowa o wynagrodzeniu. Z kolei na podstawie art. 24 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej Rada Ministrów może przyjąć rządowy program dofinansowania wynagrodzeń oraz kosztów składek od tych wynagrodzeń pracowników określonych w tym programie, zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego lub na ich zlecenie. W odniesieniu do powyższej regulacji należ wskazać, że zgodnie z treścią Załącznika do uchwały Nr 62 Rady Ministrów w sprawie ustanowienia rządowego programu „Dofinansowanie wynagrodzeń pracowników jednostek organizacyjnych pomocy społecznej w postaci dodatku motywacyjnego na lata 2024-2027” program ten ma na celu wsparcie pracowników realizujących zadania z zakresu pomocy społecznej w wyszczególnionych jednostkach organizacyjnych pomocy społecznych i wykazanych zgodnie ze statystyką resortową. Jednocześnie powyższy dokument wprost przewiduje, że przedmiotowy dodatek motywacyjny nie stanowi podstawy naliczania świadczeń, odszkodowań i innych wypłat wynikających z odrębnych przepisów, w tym dodatkowego wynagrodzenia rocznego i nagród rocznych, jak również nie może pomniejszać dotychczas pobieranego wynagrodzenia, ani zastąpić innych przyznanych dodatków przez pracodawcę. To właśnie na podstawie tego warunku dofinansowania w ramach programu „Dofinansowanie wynagrodzeń pracowników jednostek organizacyjnych pomocy społecznej w postaci dodatku motywacyjnego na lata 2024-2027” należy stwierdzić, że przedmiotowy dodatek motywacyjny nie powinien być wliczany do maksymalnego miesięcznego wynagrodzenia kierowników i zastępców kierowników jednostek budżetowych oraz samorządowych zakładów budżetowych.
Szacowanie wartości zamówień na usługi przeglądów i napraw sprzętu medycznego
Zamawiający sumuje tylko te zamówienia na przeglądy i naprawy sprzętu, które jest w stanie przewidzieć w określonej perspektywie czasowej, które mają to samo przeznaczenie i które jest w stanie wykonać jeden i ten sam wykonawca. Naprawy awaryjne, nieprzewidywalne nie podlegają sumowaniu i są udzielane jako odrębne zamówienia.
Zgodnie z treścią art. 30 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych (dalej: PrZamPubl), w przypadku kiedy zamawiający planuje udzielić zamówienia na roboty budowlane lub usługi w częściach, z których każda stanowi przedmiot odrębnego postępowania, lub dopuszcza możliwość składania ofert częściowych, wartością zamówienia jest łączna wartość poszczególnych części zamówienia.
Jak wynika z powyższego, zamawiający, wszczynając postępowanie na usługi, w tym usługi serwisowania i napraw sprzętu medycznego, zobowiązany jest postępować z należytą starannością. W tym celu powinien w pierwszej kolejności ocenić, jakie zamówienia z zakresu serwisowania i napraw jest w stanie zaplanować. Zgodnie z Komentarzem UZP do art. 28 PrZamPubl: „Prawidłowe zdefiniowanie zamówienia wymaga rozpoznania zakresu potencjalnych zakupów, planowanych zamówień wieloletnich, dofinansowania zewnętrznego (np. ze środków UE) i wynikających z niego zakupów itp. Zdefiniowanie zamówienia stanowi pierwszą przesłankę, pod kątem której weryfikuje się, czy kilka postępowań powinno być traktowanych jako jedno zamówienie. Inaczej mówiąc, jeżeli zamawiający posiada lub powinien posiadać wiedzę o określonych postępowaniach i ich zakresie przedmiotowym, to takie postępowania składać się mogą na jedno zamówienie. Regułą ustalania wartości zamówienia z uwzględnieniem wszystkich jego części (stanowiących odrębne postępowania) objęte są te części, które zostały lub powinny zostać przewidziane przez zamawiającego, z zastrzeżeniem, że aby mówić o konieczności łącznego ustalenia wartości zamówienia, konieczne jest także wystąpienie innych przesłanek. Agregacji nie podlegają natomiast te postępowania, które pojawiają się następczo i nie były możliwe do przewidzenia (zaplanowania), pomimo dochowania należytej staranności”.
Możliwość przewidzenia danego zamówienia jest ważną przesłanką i dotyczy wszystkich rodzajów zamówień, w tym usług, nie jest jednak przesłanką jedyną. Dlatego po jej zweryfikowaniu należy jeszcze rozstrzygnąć, czy usługi napraw i przeglądów są usługami jednorodnymi. Należy bowiem pamiętać, iż w przypadku usług zamawiający nie musi stosować zasady podobieństwa, charakterystycznej dla dostaw. Ani przepisy PrZamPubl, ani dyrektywy europejskie, nie wskazują na taki obowiązek. W przypadku usług agregacji będą podlegać tylko jednorodne, czyli „takie same” usługi, których wartość nie musi być szacowana łącznie z wartościami usługi o podobnym przeznaczeniu.
W przypadku przeglądów i naprawy sprzętu medycznego sumowanie będzie zasadne i wymagane jedynie w przypadku, jeżeli zamawiający zaplanował udzielenie zamówienia na te usługi, tzn. gdy zamówienie to będzie udzielane w określonej tej samej perspektywie czasowej (zajdzie tzw. tożsamość czasowa), usługi będą miały to samo przeznaczenie (tożsamość przedmiotowa) i będzie istniała możliwość ich uzyskania u jednego i tego samego wykonawcy. Oczywiście w takiej sytuacji zamawiający może udzielić jednego zamówienia, zamówienia z podziałem na części lub kilku zamówień częściowych.
Odmiennie należy postąpić z zamówieniami na naprawy sprzętu o charakterze nieprzewidywalnym, tzw. awarie, których wystąpienia nie da się zaplanować. Takie zamówienia będą udzielane odrębnie i nie będą podlegać sumowaniu, ani z zamówieniami na przeglądy, ani z zamówieniami na naprawy, które zostały zaplanowane wcześniej.
Podział środków Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej w poszczególnych województwach
W Dz.U. z 2024 r. pod poz. 1689 opublikowano rozporządzenie Rady Ministrów z 14.11.2024 r. w sprawie sposobu podziału środków Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej na dofinansowanie realizacji zadań własnych organizatorów w zakresie przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej w poszczególnych województwach.
Z rozporządzenia wynika, że podziału środków Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej na dofinansowanie realizacji zadań własnych organizatorów w zakresie przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej w poszczególnych województwach, przewidzianych na dany rok budżetowy w planie finansowym Funduszu, dokonuje się w sposób określony w § 1 ust. 1 rozporządzenia, tzn. po pierwsze: środki na umowy o dopłatę, których okres obowiązywania i przewidzianego w tych umowach dofinansowania przewozów o charakterze użyteczności publicznej przekracza rok budżetowy, w którym te umowy zostały zawarte, przyznaje się poszczególnym województwom zgodnie ze zgłoszonym przez wojewodów i dotyczącym odpowiedniego roku budżetowego zaangażowaniem, które nie może przekroczyć 70% kwoty środków przekazanych wojewodzie w roku poprzednim.
W odniesieniu do umów o dopłatę zawartych w 2024 r., zaangażowanie określa się z uwzględnieniem przepisu art. 25 ust. 2 ustawy z 16.6.2023 r. o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1720 ze zm.), zgodnie z którym zaangażowanie środków na umowy o dopłatę w pierwszym roku ich obowiązywania nie może przekroczyć 50% kwoty środków przyznanej dla województwa na podstawie podziału środków oraz 70% tej kwoty w kolejnych latach obowiązywania umowy.
Po drugie, kwotę środków funduszu na dofinansowanie pomniejsza się o wymienione wyżej środki oraz o kwotę rezerwy, a następnie dzieli się na poszczególne województwa w następujący sposób:
- kwotę stanowiącą 11/12 tych środków dzieli się na województwa, mnożąc ją przez wskaźnik udziału województwa w tej kwocie według wzoru określonego w § 1 ust. 2 rozporządzenia;
- kwotę stanowiącą 1/12 tych środków dzieli się w równych częściach na pięć województw z najwyższym udziałem procentowym kwoty dopłaty przekazanej przez wojewodów organizatorom i wykorzystanej przez tych organizatorów w poprzednim roku budżetowym w odniesieniu do kwoty przyznanej tym wojewodom w ramach pierwszego podziału środków funduszu na województwa w poprzednim roku budżetowym.
Organizacja zajęć na basenie przez szkołę podstawową
Zajęcia prowadzone na basenie w ramach realizacji podstawy programowej mogą być prowadzone przez nauczyciela wychowania fizycznego, który nie ma uprawnień trenera pływania.
Zajęcia na basenie mogą być organizowane w szkole podstawowej jako zajęcia obowiązkowe realizujące podstawę programową. Stosownie do § 1 ust. 1 rozporządzenia MEN z 29.06.2017 r. w sprawie dopuszczalnych form realizacji obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego (Dz.U. z 2017 r. poz. 1322) obowiązkowe zajęcia wychowania fizycznego dla uczniów klas IV–VIII szkół podstawowych i uczniów szkół ponadpodstawowych są realizowane w formie:
- zajęć klasowo-lekcyjnych;
- zajęć do wyboru przez uczniów: zajęć sportowych, zajęć rekreacyjno-zdrowotnych, zajęć tanecznych lub aktywnej turystyki, które mogą być prowadzone przez nauczyciela wychowania fizycznego innego niż nauczyciel prowadzący zajęcia klasowo-lekcyjne.
Zajęcia na basenie prowadzone w ramach wychowania fizycznego realizuje nauczyciel wychowania fizycznego czyli osoba, która ma kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela wychowania fizycznego w danym typie szkoły, określone w rozporządzeniu MEN z 14.9.2023 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli (Dz.U. z 2023 r. poz. 2102). Nie ma dla nauczycieli wychowania fizycznego przewidzianego obowiązku posiadania dodatkowych kwalifikacji z zakresu uprawnienia trenera pływania.
Zasady przenoszenia decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego oraz o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych na nowego inwestora
Decyzję przenosi organ, który ją wydał, czyli w opisanym przypadku – organ nadzoru budowlanego na podstawie art. 40 ust. 1 w zw. z art. 40 ust. 2 i ust. 5 pkt 2 PrBud.
Zgodnie z art. 40 ust. 2 PrBud przepisy art. 40 ust. 1 i 1a PrBud (dotyczące zasad przenoszenia decyzji o pozwoleniu na budowę) stosuje się odpowiednio do decyzji o zatwierdzeniu projektu zamiennego i o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych, o której mowa w art. 51 ust. 4 PrBud, wydawanej przez organ nadzoru budowlanego. Skutek takiej decyzji jest identyczny, jak pozwolenia na budowę – inwestor zyskuje uprawnienia do kontynuacji zamierzenia. Odpowiednie stosowanie art. 40 ust. 1 PrBud oznacza, że właściwym organem do przeniesienia decyzji będzie ten, który wydał decyzję w trybie art. 51 ust. 4 PrBud, czyli organ nadzoru budowlanego.
Zależność powyższych przepisów prawa jest następująca:
- zastosowanie art. 51 ust. 4 PrBud jest efektem postępowania wszczętego postanowieniem organu nadzoru budowlanego wydanym na podstawie art. 50 ust. 1 PrBud, które dotyczy wstrzymania robót budowlanych w sytuacjach innych, niż samowole wyszczególnione w art. 48 ust. 1 PrBud (budowa lub wybudowanie obiektu bez pozwolenia na budowę lub bez zgłoszenia lub pomimo wniesienia sprzeciwu) lub w art. 49f PrBud (budowa obiektu bez pozwolenia na budowę lub bez zgłoszenia lub pomimo wniesienia sprzeciwu, lecz od zakończenia budowy upłynęło co najmniej 20 lat). Opisany przypadek nie dotyczy długotrwałej samowoli;
- wstrzymanie robót budowlanych na mocy art. 50 ust. 1 PrBud różni się od trybów dotyczących samowoli z art. 48 ust. 1 PrBud tym, że w postanowieniu informuje się również o możliwości złożenia wniosku o legalizację obiektu budowlanego lub jego części oraz o konieczności wniesienia opłaty legalizacyjnej oraz o zasadach jej obliczania. Po uiszczeniu opłaty legalizacyjnej organ nadzoru budowlanego wydaje decyzję o legalizacji, która zatwierdza projekt budowlany albo projekt zagospodarowania działki lub terenu oraz zezwala na wznowienie budowy, jeżeli budowa nie została zakończona. Decyzja legalizacyjna kierowana jest do podmiotu, który ma prawo kontynuować budowę, czyli inwestora (wcześniej podmiot realizujący inwestycję w warunkach samowoli nie był inwestorem w rozumieniu pojęcia „uczestnik procesu budowlanego”);
- z literalnej wykładni powyższych przepisów można wprawdzie wywnioskować, że możliwość przeniesienia na inny podmiot decyzji o zatwierdzeniu zamiennego projektu zagospodarowania działki lub terenu i / lub projektu architektoniczno-budowlanego oraz o wznowieniu robót budowlanych nie dotyczy decyzji będących efektem samowoli budowlanych, ale działanie takie byłoby nieracjonalne i nosiłoby znamiona dodatkowych sankcji.
Należy więc powyższe przepisy poddać wykładni celowościowej. Wskazana w art. 51 ust. 4 PrBud decyzja (którą można na podstawie art. 40 ust. 2 PrBud przenieść na inny podmiot) ma identyczne skutki, jak decyzja legalizacyjna wydawana na podstawie art. 49 ust. 4 PrBud. W obu przypadkach organ zezwala konkretnemu inwestorowi na wznowienie robót budowlanych wykonanych lub wykonywanych dotychczas niezgodnie z przepisami. Różnicowanie sytuacji prawnych adresatów decyzji administracyjnych wywierających podobny skutek może być postrzegane jako naruszenie konstytucyjnej zasady równości podmiotów wobec prawa.
W opisanej w pytaniu sytuacji, w opinii autorki odpowiedzi, możliwe jest przeniesienie decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego oraz wznowieniu robót budowlanych na innego inwestora.
