Polski Ład dla JST – wprowadzenie nowej części subwencji ogólnej

Według art. 6 wskazanego projektu zmianie ma ulec art. 7 ust. 1 pkt 4 DochSamTerytU, w następstwie czego ma być dodany zapis o wspomnianej nowej części subwencji. 

Dla przypomnienia, aktualnie system finansowania subwencyjnego opiera się o w zakresie subwencji ogólnej o następujące części: 

1. dla gmin: wyrównawczą, równoważącą, oświatową,
2. dla powiatów: wyrównawczą, równoważącą, oświatową,
3. dla województw: wyrównawczą, regionalną, oświatową.

Finansowanie w ramach ww. części jest często niewystarczające dla wielu jednostek samorządu terytorialnego. Stąd zasadne wydają się motywy przedstawione w uzasadnieniu wspomnianego projektu, z którego wynika, że nowa część subwencji ogólnej ma za zadanie wspomóc – rozwój inwestycyjny jednostek samorządu terytorialnego. 

Projektodawca przedstawił również zasady ustalania nowo wprowadzanej części subwencji w art. 6 pkt 12 projektu. W tym zakresie przedmiotowym przewiduje się ustalenie globalnej kwoty tej części subwencji, jak również jej podział na poszczególne jednostki, na podstawie zobiektywizowanego algorytmu. Szczegółowy algorytm podziału będzie uwzględniał kluczowe parametry, jakimi są: poziom wydatków majątkowych JST oraz liczba mieszkańców. 

Warto także wspomnieć, że nowa część rozwojowa subwencji ma składać się z kwoty podstawowej, premii aktywizującej i premii inwestycyjnej. Kwota podstawowa będzie przysługiwała każdej JST, a jej podział będzie następował proporcjonalnie do liczby mieszkańców danej JST, z określaniem minimalnych i maksymalnych kwot. 

Z kolei, premia aktywizująca będzie przysługiwała gminie, powiatowi, województwu, w których dynamika wydatków majątkowych, z wyłączeniem wydatków finansowanych z dotacji z budżetu innej jednostki samorządu terytorialnego, w roku poprzedzającym rok bazowy w stosunku do roku go poprzedzającego, w przeliczeniu na 1 mieszkańca, przekroczy analogiczny wskaźnik dla wszystkich odpowiednio gmin, powiatów, województw. Podział premii aktywizującej będzie następował proporcjonalnie do wydatków majątkowych odpowiednio gmin, powiatów, województw uprawnionych, ustalonych na 1 mieszkańca. Natomiast premia inwestycyjna będzie przysługiwała gminie, powiatowi, województwu, w których wskaźnik wydatków majątkowych w przeliczeniu na 1 mieszkańca w roku poprzedzającym rok bazowy przekracza analogiczny wskaźnik obliczony dla wszystkich odpowiednio gmin, powiatów, województw, a podział premii inwestycyjnej będzie następował proporcjonalnie do wydatków majątkowych uprawnionych odpowiednio gmin, powiatów, województw ustalonych na 1 mieszkańca.

Projektodawcy w założeniach projektu przewidują, że nowa subwencja przyczyni się m.in. do 

ograniczenia nierówności rozwojowych między samorządami (przez otrzymywaną przez każdy samorząd kwotę podstawową części rozwojowej subwencji ogólnej, ustalanej co do zasady proporcjonalnie do liczby mieszkańców) oraz wzmocni aktywności inwestycyjną samorządów. 

Podsumowując, wskazane rozwiązania z perspektywy samorządów wydają się być bardzo korzystne, przy czym premiują zasadniczo samorządy, które aktywnie się rozwijają i inwestują.  Jeżeli wprowadzone mechanizmy wejdą w życie, samorządy zyskają nowe możliwości finansowania zadań, co w aktualnych uwarunkowaniach m.in. spowodowanych czynnikiem w postaci epidemii COVID-19, może okazać się wydatnym wsparciem dla realizacji zadań w kolejnych latach budżetowych.

Nowe treści w Legalis Administracja – wrzesień 2021

System Informacji Prawnej Legalis Administracja we wrześniu 2021 r. uzupełniony został w stosunku do poprzedniego miesiąca aż o 7675 aktów prawnych (w tym: 710 z Dziennika Ustaw, Monitora Polskiego i dzienników resortowych; 6233 aktów prawa miejscowego) oraz 5226 orzeczeń (w tym 3817 orzeczeń sądów).

Państwa uwagę zwracamy także na wzbogaconą bazę odautorskich porad (gotowe odpowiedzi na pytania i problemy zgłaszane przez jednostki publiczne – Praktyczne wyjaśnienia) i aktualności – 989 nowych treści.

To tylko wybrane treści, o które wzbogacony został w stosunku do poprzedniego miesiąca Legalis Administracja.

Zwracamy Państwa uwagę także na poszerzoną bazę poradników (dla urzędników, skarbników, sekretarzy, kierowników jednostek) opublikowanych on-line, które są powiązane z systemem aktów prawnych, m.in.:

• Sygnaliście w jednostkach samorządu terytorialnego – Joanna Nazdrowicz
• Prawo budowlane 2021 – nowe zasady realizacji inwestycji – Dagmara Kafar, Jakub Kornecki, Kamil Sielicki, Magdalena Stachal, Krzysztof Szocik
• System informacji oświatowej. Wysokość subwencji oświatowej dla samorządu – Daria Pietrzykowska, Grzegorz Pochopień

Polecamy Państwu najnowsze komentarze, m.in.:

• Kodeks cywilny – wyd. 10; red.: prof. dr hab. Edward Gniewek, prof. dr hab. Piotr Machnikowski
• Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi – dr hab. Grzegorz Krawiec

 

Zapraszamy do zapoznania się z plikiem, w którym graficznie przedstawiliśmy miesięczną aktualizację treści Legalis Administracja oraz prezentujemy dodane we wrześniu treści praktyczne, poradniki, komentarze Wydawnictwa C.H.Beck – do pobrania poniżej.

 

Pobierz nowości w Legalis Administracja – wrzesień 2021 >>

Wyższe kary za przestępstwa i wykroczenia skarbowe w 2022 roku

Za przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe odpowiada jak sprawca podatnik, ale także ten, kto na podstawie przepisu prawa, decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania zajmuje się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi, osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną (art. 9 § 3 KKS). W konsekwencji za przestępstwa skarbowe lub wykroczenia odnośnie prowadzonej działalności  w pierwszej kolejności odpowiada przedsiębiorca, a w określonych okolicznościach również księgowa (podmiot prowadzący finanse przedsiębiorcy).

W  2022 r. kwoty grzywien i  kar pieniężnych za wykroczenia i przestępstwa skarbowe, które wyznaczane są w oparciu o aktualne minimalne wynagrodzenie będą wyższe. Zostało bowiem podwyższone na  2022 r. minimalne wynagrodzenie do kwoty 3010 zł  (w 2021 r. jest to kwota – 2800 zł) rozporządzeniem Rady Ministrów z 14.9.2021 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2022 r. (Dz.U. z 2021 r., poz. 1690).

 Kara grzywny za  wykroczenia skarbowe

Kara grzywny za wykroczenie skarbowe jest określana kwotowo. Zgodnie z art. 48 KKS, kara grzywny w przypadku wykroczeń skarbowych, może być wymierzona w granicach od jednej dziesiątej do dwudziestokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia, chyba że kodeks stanowi inaczej. Wykroczeniem może być czyn zabroniony jeśli kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia. 

A zatem w 2022 r. wykroczeniem może być czyn zabroniony jeśli kwota uszczuplenia nie przekracza 15.050 zł  (5 x 3010 zł).  

Natomiast kara grzywny orzeczona za wykroczenie skarbowe może być wymierzona od kwoty 301 zł (1/10 minimalnego wynagrodzenia) do kwoty 60.200 zł (20 x minimalne wynagrodzenie). 

Kara grzywny za przestępstwo skarbowe

W przypadku orzeczenia kary grzywny za przestępstwa skarbowe, zgodnie z art. 23 KKS, sąd określa liczbę stawek oraz wysokość jednej stawki dziennej. Jeżeli kodeks karny skarbowy nie stanowi inaczej, najniższa liczba stawek wynosi 10, a najwyższa 720. Ustalając stawkę dzienną, sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe. Niemniej jednak, stawka dzienna nie może być niższa od jednej trzydziestej części minimalnego wynagrodzenia (3010 zł/30 = 100,33 zł) ani też przekraczać jej czterystukrotności (400 x 100,33 zł = 40.132 zł). 

A zatem, w 2022 r. stawka dzienna mieści się  w granicach kwot: od 100,33  zł do 40.132 zł . Kara grzywny może być natomiast orzeczona w granicach kwot: od 1003,3 zł (10 stawek dziennych x 100,33 zł) do  28.895.040 zł  (720 stawek x max stawkę dzienną tj. 40.132 zł).

WYSOKOŚĆ KAR ZA WYKROCZENIA I PRZESTĘPSTWA SKARBOWE
WYKROCZENIA	2022 ROK
Granica między wykroczeniem a przestępstwem skarbowym  (5.krotność minimalnego wynagrodzenia)	15.050 zł
Grzywna za wykroczenie skarbowe wymierzona przez urząd skarbowy mandatem (od 1/10 do 5. krotności minimalnego wynagrodzenia)	od 301 zł do 15.050 zł
Grzywna za wykroczenie skarbowe wymierzona przez sąd wyrokiem (od 1/10 do 20.krotności minimalnego wynagrodzenia)	od  301 zł  do 60.200 zł
Grzywna za wykroczenie skarbowe wymierzona przez sąd nakazem   od 1/10 do 10.krotności minimalnego wynagrodzenia)	od 301 zł  do 30.100 zł
PRZESTĘPSTWA	2022 ROK
Stawka dzienna	od 1003,30 zł     do   40.132  zł
Grzywna za przestępstwo skarbowe wymierzona przez sąd wyrokiem	od 1003,30  zł   do 28.895.040 zł
Grzywna za przestępstwo skarbowe wymierzona przez sąd nakazem	od 1003,30  zł     do 28.895.040 zł

Wymagania jakościowe dla biokomponentów

Rozporządzenie zawiera 7 załączników, w których określono wymagania jakościowe i metody badań jakości biokomponentów oraz pobierania próbek. I tak, wymagania jakościowe dla biokomponentów:

Natomiast metody badań jakości biokomponentów określa załącznik nr 6, a sposób pobierania próbek biokomponentów – to załącznik nr 7 do rozporządzenia.

Przypominam, że z art. 22 ustawy z 25.8.2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1355 ze zm.) wynika, że:

– potwierdzone certyfikatem jakości wydanym przez akredytowane jednostki certyfikujące.

Uczestnictwo w związku zawodowym zapewni nową ulgę podatkową

Związkowiec z ulgą do 300 zł 

Artykuł 1 ustawy z 23.5.1991 r. o związkach zawodowych stanowi, że związek zawodowy jest dobrowolną i samorządną organizacją ludzi pracy, powołaną do reprezentowania i obrony ich praw, interesów zawodowych i socjalnych. Związek zawodowy jest niezależny w swojej działalności statutowej od pracodawców, administracji państwowej i samorządu terytorialnego oraz od innych organizacji. Organy państwowe, samorządu terytorialnego i pracodawcy obowiązani są traktować jednakowo wszystkie związki zawodowe. Co do zasady, prawo tworzenia i wstępowania do związków zawodowych przysługuje osobom wykonującym pracę zarobkową. Co oznacza, że jest to pojęcie szersze niż pracownik w rozumieniu Kodeksu pracy. 

Nowy art. 26 ust. 1 pkt 2c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych otrzyma następującą treść „Podstawę obliczenia podatku, z zastrzeżeniem art. 29–30cb i art. 30da–30f, stanowi dochód ustalony zgodnie z art. 9, art. 23o, art. 23u, art. 24 ust. 1, 2, 3b-3e, 4–4e, 6 i 21 lub art. 24b ust. 1 i 2, po odliczeniu kwot składek członkowskich zapłaconych na rzecz związków zawodowych, w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 300 zł”.

Składka członkowska przekroczy w wielu sytuacjach limit 300 zł 

Zgodnie ze zgłoszoną propozycją, osoba zatrudniona, która będzie członkiem związku zawodowego, będzie miała możliwość odliczenia od dochodu równowartość opłaconych składek z tytułu przynależności do związku zawodowego. Projekt ustawy przewiduje limit kwotowy (od faktycznie opłaconych składek) w wysokości 300 zł w skali roku kalendarzowego. To oznacza, że miesięcznie od podatku dochodowego będzie można odliczyć równowartość składki członkowskiej nie większej niż 25 zł. Wysokość składki członkowskiej często jest ustalona na poziomie 1%, co oznacza, że w wielu sytuacjach członkowie związków wpłacają wyższe składki niż wskazany w ustawie limit. Bowiem 1% z minimalnego wynagrodzenia w 2022 r. wynosić będzie 30 zł i 10 gr.

Uzwiązkowienie w Polsce nie jest zbyt duże 

W uzasadnieniu do ustawy wskazano, że zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego  w 2018 r. aktywnie działało 12,5 tys. organizacji związków zawodowych, funkcjonujących na różnych szczeblach. Największą część wśród związków zawodowych stanowiły przede wszystkim zakładowe i oddziałowe organizacje związkowe (78,1%), następnie międzyzakładowe organizacje związkowe (19,5%). Ponadto na terenie kraju działały też federacje, konfederacje i ich struktury terenowe lub branżowe, a także tzw. jednolite związki zawodowe – w sumie było ich około 0,3 tys. (tj. 2,3%). Najmniejszą część stanowiły związki zawodowe rolników indywidualnych (0,1%). W 2018 r. do związków zawodowych należało ponad 1,5 mln osób. Osoby zrzeszone w związkach zawodowych stanowiły 4,9% w odniesieniu do dorosłej ludności Polski oraz 16,3% – zatrudnionych na podstawie stosunku pracy w zakładach zatrudniających powyżej 9 osób. Środki finansowe, którymi dysponowały poszczególne organizacje, z reguły nie były wysokie. Wśród związków zawodowych w 2017 r. przychody 33,7% jednostek nie przekraczały 5 tys. zł rocznie, kolejnych 52,2% – kształtowały się na poziomie powyżej 5 tys. do 50 tys. zł.

Ulga podatkowa może zwiększyć zainteresowanie uczestnictwem w związku zawodowym

Proponowana zmiana może zachęcać osoby zatrudnione do zrzeszania się i działalności związkowej, co może spowodować zwiększenie uzwiązkowienia w Polsce. Obecnie projekt ustawy jest procedowany w Sejmie, zgodnie z zapowiedzią przedstawicieli rządu, na przełomie września i października ustawa powinna zostać przyjęta przez Sejm, a następnie zostanie skierowana do Senatu. Planowana data wejścia w życie tej ustawy to 1.1.2022 r.

Regulamin pomocy materialnej dla uczniów musi być kompletny

Rada miejska podjęła wskazaną uchwałę w oparciu stosowne regulacje prawne SamGminU oraz OświatU. Na szczególną uwagę zasługuje art. 90f OświatU. Z jego treści wynika, że:

Rada gminy uchwala regulamin udzielania pomocy materialnej o charakterze socjalnym dla uczniów zamieszkałych na terenie gminy, kierując się celami pomocy materialnej o charakterze socjalnym, w którym określa w szczególności:

1) sposób ustalania wysokości stypendium szkolnego w zależności od sytuacji materialnej uczniów i ich rodzin oraz innych okoliczności, o których mowa w art. 90d ust. 1;

2) formy, w jakich udziela się stypendium szkolne w zależności od potrzeb uczniów zamieszkałych na terenie gminy;

3) tryb i sposób udzielania stypendium szkolnego;

4) tryb i sposób udzielania zasiłku szkolnego w zależności od zdarzenia losowego.

Warto więc zauważyć, że podjęcie wskazanej uchwały związane jest z wydatkowaniem środków budżetowych przez gminę.

W orzecznictwie sądowym na kanwie ww. regulacji prawnych akcentuje się, że przez użyte w art. 90f OświatU pojęcie „tryb i sposób udzielania” stypendium i zasiłku szkolnego należy rozumieć nic innego, jak określenie pewnych wymogów i koniecznych czynności, jakie należy wykazać i podjąć w celu uzyskania prawa do świadczenia pomocowego oraz jego realizacji. W odniesieniu do „trybu” chodzi o konkretne działania dokonywane w toku danego postępowania, przepisy procedury, określony wariant jej realizacji, zaś „sposób” to metoda czy forma tego działania. Innymi słowy rada gminy uprawniona jest do określenia sposobu procedowania i formy działania w toku postępowania związanego z przyznaniem tych świadczeń (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z 13.2.2019 r. (II SA/Go 8/19).

Warto wreszcie wskazać, że w podanym na wstępie rozstrzygnięciu nadzorczym, wojewoda wskazał na różne naruszenia, jakich dopuszczono się we wspomnianej uchwale rady gminy.

Szczególnie odnotowania wymagają dwie kwestie. Po pierwsze, wojewoda wskazał, że nie opracowano wymaganych załączników do uchwały w postaci: wzoru wniosku o przyznanie pomocy materialnej o charakterze socjalnym w formie stypendium szkolnego oraz wzoru oświadczenia wnioskodawcy w sprawie przyznania pomocy materialnej o charakterze socjalnym. Po drugie, wojewoda wskazał, że regulamin udzielania pomocy materialnej nie zawiera żadnych zapisów dotyczących trybu i sposobu udzielania zasiłku szkolnego. W tym zakresie wskazano, że brak określenia w ww. uchwale postanowień regulujących tryb i sposób udzielania zasiłku szkolnego nie wypełnia delegacji ustawowej. 

Finalnie organ nadzoru wskazał, że zaniechania legislacyjne rady miejskiej w istotny sposób naruszają ww. regulacje prawne art. 90f OświatU. 

Podsumowując, rozstrzygnięcie organu nadzoru jest zasadne. Rada gminy musi we właściwy sposób wykonać delegację ustawową i stworzyć kompletny regulamin pomocy materialnej o charakterze socjalnym dla uczniów zamieszkałych na terenie gminy. Braki w postaci załączników, czy zapisów dotyczących trybu i sposobu udzielania zasiłków szkolnych, mogą bowiem skutkować wtórnymi nieprawidłowościami związanymi z „dystrybucją” środków finansowych dla uprawnionych uczniów szkół samorządowych. 

Wykonywanie prac gazoniebezpiecznych bez nadzoru w okresie epidemii

Zmiany wprowadzono do rozporządzenia Ministra Gospodarki z 28.12.2009 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy budowie i eksploatacji sieci gazowych oraz uruchamianiu instalacji gazowych gazu ziemnego (Dz.U. z 2010 r. poz. 6). Z jego § 14 wynika, że prace gazoniebezpieczne powinny być nadzorowane przez pracowników posiadających odpowiednie kwalifikacje w zakresie dozoru oraz wykonywane przez pracowników posiadających odpowiednie kwalifikacje w zakresie eksploatacji urządzeń energetycznych, uzyskane na podstawie przepisów prawa energetycznego.

Po pierwsze, prace gazoniebezpieczne powinny być wykonywane przez co najmniej dwóch pracowników w celu zapewnienia asekuracji. Dodano przepis, zgodnie z którym w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii lub stanu nadzwyczajnego oraz w okresie nie dłuższym niż 30 dni po odwołaniu tych stanów dopuszczalne jest wykonywanie prac gazoniebezpiecznych przez dwóch pracowników bez wspomnianego wyżej nadzoru, pod warunkiem że przynajmniej jeden z tych pracowników posiada odpowiednie kwalifikacje w zakresie dozoru.

Po drugie, dopuszczalne jest wykonywanie przez jednego pracownika prac polegających na pobieraniu w wyznaczonych punktach sieci gazowej próbek paliwa gazowego, pod warunkiem że maksymalne ciśnienie robocze (MOP) w sieci gazowej jest mniejsze lub równe 0,5 MPa, zaś w instalacjach gazowych jest mniejsze lub równe 5 kPa. Dodano przepis, zgodnie z którym w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii lub stanu nadzwyczajnego oraz w okresie nie dłuższym niż 30 dni po odwołaniu tych stanów dopuszczalne jest wykonywanie prac gazoniebezpiecznych bez nadzoru.

Wyrok TSUE dotyczący „identyfikacji” warunków udziału w postępowaniu oraz przesłanki wykluczenia

Warunki udziału w postępowaniu

Pierwsza grupa zagadnień będących przedmiotem wyroku odnosiła się do zagadnienia warunków udziału w postępowaniu. W tym obszarze Trybunał orzekł, że art. 58 dyrektywy 2014/24/UE należy interpretować w ten sposób, że spoczywający na wykonawcach obowiązek wykazania, że osiągają określony średni roczny obrót w obszarze działalności objętym danym zamówieniem publicznym, stanowi kryterium kwalifikacji odnoszące się do sytuacji ekonomicznej i finansowej tych wykonawców. Ponadto uznano, że art. 58 ust. 3 w związku z art. 60 ust. 3 dyrektywy 2014/24 należy interpretować w ten sposób, że w przypadku gdy instytucja zamawiająca postawiła wymóg, stosownie do którego wykonawcy musieli osiągnąć określony minimalny obrót w obszarze objętym danym zamówieniem publicznym, wykonawca w celu udowodnienia swojej sytuacji ekonomicznej i finansowej może powoływać się na dochody uzyskane przez tymczasowe konsorcjum przedsiębiorstw, do którego należał, wyłącznie wtedy, gdy w ramach konkretnego zamówienia publicznego miał on rzeczywisty wkład w działalność tego konsorcjum analogiczną do działalności stanowiącej przedmiot zamówienia publicznego, w odniesieniu do którego wykonawca ten zamierza udowodnić swoją sytuację ekonomiczną i finansową. Co istotne, w ocenie TSUE  art. 58 ust. 4 oraz art. 42 i 70 dyrektywy 2014/24/UE należy interpretować w ten sposób, że przepisy te mogą mieć jednoczesne zastosowanie do wymogu technicznego zawartego w ogłoszeniu o przetargu.

Dostępność wykonawcy do konkurencyjnej oferty

Druga grupa zagadnień objętych wyrokiem TSUE dotyczyła dostępności wykonawcy do konkurencyjnej oferty, a w konsekwencji – procedury odwoławczej. W tym zakresie TSUE orzekł, że art. 1 ust. 1 akapit czwarty, art. 1 ust. 3 i 5 oraz art. 2 ust. 1 lit. b dyrektywy Rady 89/665/EWG należy interpretować w ten sposób, że decyzja, w której instytucja zamawiająca odmawia przekazania danemu wykonawcy zawartych w zgłoszeniu lub w ofercie innego wykonawcy informacji uznanych za poufne, stanowi akt, który może być przedmiotem skargi, a jeżeli państwo członkowskie, na którego terytorium toczy się postępowanie o udzielenie danego zamówienia publicznego, przewidziało, że każda osoba, która zamierza zakwestionować decyzję podjętą przez instytucję zamawiającą, jest zobowiązana do wniesienia odwołania administracyjnego przed wniesieniem skargi do sądu, wspomniane państwo członkowskie może również przewidzieć, że wniesienie sądowego środka zaskarżenia od tej decyzji o odmowie dostępu musi być poprzedzone takim przedsądowym odwołaniem administracyjnym. Ponadto Trybunał wskazał, że art. 1 ust. 1 akapit czwarty oraz art. 1 ust. 3 i 5 dyrektywy 89/665/EWG, zmienionej dyrektywą 2014/23/UE, a także art. 21 dyrektywy 2014/24/UE w związku z zasadą ogólną prawa Unii dotyczącą dobrej administracji, należy interpretować w ten sposób, że instytucja zamawiająca, do której wykonawca zwrócił się z wnioskiem o przekazanie uznanych za poufne informacji zawartych w ofercie konkurenta, któremu udzielono zamówienia, nie jest zobowiązana do przekazania tych informacji, jeżeli prowadziłoby to do naruszenia przepisów prawa Unii dotyczących ochrony informacji poufnych, nawet jeżeli wniosek wykonawcy został złożony w ramach wniesionego przez niego odwołania dotyczącego zgodności z prawem oceny, jakiej instytucja zamawiająca dokonała w odniesieniu do oferty konkurenta. W przypadku gdy instytucja zamawiająca odmawia przekazania takich informacji – również wtedy, gdy czyni to, oddalając wniesione przez wykonawcę odwołanie administracyjne dotyczące zgodności z prawem oceny oferty danego konkurenta – jest ona zobowiązana do wyważenia prawa wnioskodawcy do dobrej administracji oraz prawa jego konkurenta do ochrony informacji poufnych w taki sposób, by jej decyzja odmowna lub oddalająca była uzasadniona, oraz by prawo do skutecznego środka prawnego, z którego korzysta odrzucony oferent, nie zostało pozbawione skuteczności (effet utile). Zdaniem Trybunału właściwy sąd krajowy rozpoznający skargę na decyzję instytucji zamawiającej, w której ta odmówiła przekazania wykonawcy uznanych za poufne informacji zawartych w dokumentacji przedłożonej przez konkurenta, któremu udzielono zamówienia, lub skargę na decyzję instytucji zamawiającej, w której ta oddaliła odwołanie administracyjne od takiej decyzji odmownej, jest zobowiązany do wyważenia prawa wnioskodawcy do skutecznego środka prawnego oraz prawa jego konkurenta do ochrony informacji poufnych i tajemnic przedsiębiorstwa. W tym celu sąd ten, który musi koniecznie dysponować wymaganymi informacjami, w tym informacjami poufnymi i tajemnicami przedsiębiorstwa, aby móc orzec z pełną znajomością rzeczy w przedmiocie tego, czy wspomniane informacje mogą zostać przekazane, powinien dokonać analizy wszystkich istotnych okoliczności faktycznych i prawnych. Powinien on również mieć możliwość uchylenia decyzji odmownej lub decyzji oddalającej odwołanie administracyjne, jeżeli są one bezprawne, a w razie potrzeby – przekazania sprawy instytucji zamawiającej do ponownego rozpoznania, względnie możliwość samodzielnego wydania nowej decyzji, jeżeli prawo krajowe, któremu sąd ten podlega, mu na to zezwala. 

Wykluczenie wykonawcy z postępowania

Ostatnie kluczowe zagadnienie, bo dotyczące wykluczenia wykonawcy z postępowania, poruszone przez Trybunał odnosiło się do art. 63 ust. 1 akapit drugi dyrektywy 2014/24/UE w związku z art. 57 ust. 4 i 6 tej dyrektywy. Uznano, że przepis ten należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, zgodnie z którym w przypadku gdy wykonawca będący członkiem grupy wykonawców był winny wprowadzenia w błąd przy dostarczaniu informacji, które były wymagane do weryfikacji tego, czy nie zachodzą podstawy wykluczenia grupy lub czy grupa ta spełnia kryteria kwalifikacji, o którym to wprowadzeniu w błąd jego partnerzy nie wiedzieli, środek w postaci wykluczenia z wszelkich postępowań o udzielenie zamówienia publicznego może zostać nałożony na wszystkich członków owej grupy.

Do 30 września należy wykorzystać zaległy urlop wypoczynkowy

Pracodawca powinien udzielić pracownikowi urlopu wypoczynkowego w tym roku kalendarzowym, w którym uzyskał on do niego prawo. Jeśli się to nie uda, to dopuszczalne jest udzielenie niewykorzystanego w danym roku urlopu najpóźniej do końca września następnego roku (art. 168 KP).

Termin ten jest dochowany, gdy pracownik rozpoczął urlop przed upływem 30 września danego roku kalendarzowego. Obowiązek ten nie dotyczy jedynie czterech dni urlopu na żądanie pracownika.

O udzieleniu urlopu wypoczynkowego zawsze decyduje pracodawca

Nawet naruszenie przez pracodawcę obowiązku udzielania pracownikowi zaległego urlopu wypoczynkowego do 30 września kolejnego roku nie uprawnia pracownika do rozpoczęcia po tym terminie urlopu bez udzielenia zwolnienia przez pracodawcę (wyr. SN z 5.12.2000 r., I PKN 121/00, OSNAPiUS 2002, Nr 15, poz. 353).

Z uwagi na to, że udzielenie urlopu w omawianym terminie jest obowiązkiem pracodawcy, w doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się, że pracodawca może jednostronnie wyznaczyć termin urlopu zaległego, i to nie tylko we wrześniu kolejnego roku, ale również i w pierwszych miesiącach kolejnego roku. Zatem zastosowanie przez pracodawcę art. 168 KP nie wymaga zgody pracownika (por. wyrok SN z 24.1.2006 r., I PK 124/05, OSNP 2006, Nr 23–24, poz. 354).

Udzielanie urlopu w okresie obowiązywania stanu zagrożenia z powodu COVID-19

W 2020 roku uprawnienie do jednostronnego udzielania urlopu zaległego potwierdzone zostało w tzw. specustawie antycovidowej, zgodnie z którą w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, pracodawca może udzielić pracownikowi, w terminie przez siebie wskazanym, bez uzyskania zgody pracownika i z pominięciem planu urlopów, urlopu wypoczynkowego niewykorzystanego przez pracownika w poprzednich latach kalendarzowych, w wymiarze do 30 dni urlopu, a pracownik jest obowiązany taki urlop wykorzystać (art. 15gc ustawy z 2.3.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych; Dz.U. z 2020 r. poz. 374).

Otwarte dane i ponowne wykorzystywanie informacji sektora publicznego

Zagadnienia wstępne

W Dz.U. z 2021 r. pod poz. 1641 opublikowano ustawę z 11.8.2021 r. o otwartych danych i ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego (dalej: OtwarteDanePonWykU). 

Podmiotami zobowiązanymi do udostępniania lub przekazywania informacji sektora publicznego w celu ponownego wykorzystywania są podmioty wymienione w art. 3 OtwarteDanePonWykU, czyli m.in. jednostki sektora finansów publicznych i inne państwowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, inne osoby prawne, utworzone w szczególnym celu zaspokajania potrzeb o charakterze powszechnym, niemających charakteru przemysłowego ani handlowego, współfinansowane lub współnadzorowane przez podmioty publiczne, a także związki tych wszystkich podmiotów itd. 

Przepisów OtwarteDanePonWykU nie stosuje się do podmiotów wymienionych w art. 4 OtwarteDanePonWykU (na zasadach w nim określonych), czyli m.in. do jednostek publicznej radiofonii i telewizji oraz Polskiej Agencji Prasowej S.A., państwowych instytucji kultury, samorządowych instytucji kultury oraz innych podmiotów prowadzących działalność kulturalną (z wyjątkiem muzeów państwowych i muzeów samorządowych oraz bibliotek publicznych), podmiotów oświatowych, zakładów karnych i aresztów śledczych itd. 

Każdemu przysługuje prawo do ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego:

Przepisy OtwarteDanePonWykU nie naruszają:

Zasady udostępniania i przekazywania informacji sektora publicznego w celu ponownego wykorzystywania

Podmiot zobowiązany w porównywalnych sytuacjach udostępnia lub przekazuje informacje sektora publicznego w celu ponownego wykorzystywania na takich samych zasadach. Zasady te określają przepisy art. 8–13 OtwarteDanePonWykU. 

Podmiot zobowiązany:

Podmiot zobowiązany niezwłocznie publikuje w systemie teleinformatycznym, w którym udostępnia informacje sektora publicznego w celu ponownego wykorzystywania, informacje o zaprzestaniu udostępniania lub aktualizowania takich informacji oraz informacje dotyczące dostępności informacji sektora publicznego udostępnianych za pośrednictwem API, w tym w szczególności danych dynamicznych. 

Warunki ponownego wykorzystywania

Informacje sektora publicznego udostępnia się lub przekazuje w celu ponownego wykorzystywania bezwarunkowo, z wyjątkiem określonych przypadków.

Podmiot zobowiązany określa warunki ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego, mających cechy utworu lub przedmiotu praw pokrewnych w rozumieniu prawa autorskiego lub stanowiących bazę danych w rozumieniu przepisów o ochronie baz danych lub objętych prawami do odmian roślin w rozumieniu przepisów o ochronie prawnej odmian roślin, do których przysługują mu prawa, w szczególności zobowiązując użytkownika do poinformowania o nazwisku, imieniu lub pseudonimie twórcy lub artysty wykonawcy, jeżeli jest znany.

Ponadto, podmiot zobowiązany może też określić warunki ponownego wykorzystywania:

Natomiast muzea państwowe, muzea samorządowe, biblioteki publiczne, biblioteki naukowe, biblioteki pedagogiczne i archiwa mogą określić inne niż wymienione wyżej warunki ponownego wykorzystywania ograniczające wykorzystywanie informacji sektora publicznego, w działalności:

Podmiot zobowiązany może określić warunki ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego, stosując standardowe otwarte licencje.

Zasady ustalania opłat za ponowne wykorzystywanie

Informacje sektora publicznego udostępnia się lub przekazuje w celu ponownego wykorzystywania bezpłatnie, z wyjątkiem przypadków określonych w OtwarteDanePonWykU. Podmiot zobowiązany może nałożyć opłatę za ponowne wykorzystywanie, jeżeli przygotowanie lub przekazanie informacji w sposób lub w formie wskazanych we wniosku o ponowne wykorzystywanie wymaga poniesienia dodatkowych kosztów.

Ustalając wysokość opłaty uwzględnia się koszty:

Wysokość opłaty nie może przekroczyć sumy kosztów poniesionych bezpośrednio w celu przygotowania lub przekazania informacji sektora publicznego w celu ponownego wykorzystywania w określony sposób lub w określonej formie.

Warto zaznaczyć, że muzea państwowe i muzea samorządowe, w przypadku udostępniania lub przekazywania informacji sektora publicznego w celu ponownego wykorzystywania w celach innych niż niekomercyjne o charakterze badawczym, naukowym lub edukacyjnym, mogą nałożyć wyższą opłatę.

Na żądanie wnioskodawcy podmiot zobowiązany wskazuje sposób obliczenia opłaty za ponowne wykorzystywanie w odniesieniu do złożonego przez tego wnioskodawcę wniosku o ponowne wykorzystywanie.

Dane badawcze, dane dynamiczne i dane o wysokiej wartości

Dane badawcze, będące w posiadaniu podmiotów, o których mowa w art. 7 ust. 1 Prawa o szkolnictwie wyższym i nauce (m.in. uczelnie, instytuty: naukowe PAN, badawcze oraz działające w ramach Centrum Łukasiewicz itd.), podlegają bezpłatnie ponownemu wykorzystywaniu, jeżeli zostały wytworzone lub zgromadzone w ramach działalności naukowej finansowanej ze środków publicznych oraz są już publicznie udostępniane w systemie teleinformatycznym podmiotu zobowiązanego, w szczególności w repozytorium instytucjonalnym lub tematycznym.

Podmiot zobowiązany, udostępniając te dane, wraz z ich udostępnieniem informuje o braku warunków ponownego wykorzystywania albo określa te warunki.

Natomiast dane o wysokiej wartości udostępnia się w celu ponownego wykorzystywania: 

Program otwierania danych

W celu zwiększenia ilości oraz poprawy jakości informacji sektora publicznego i danych prywatnych oraz metadanych opisujących ich strukturę, udostępnianych w portalu danych, minister informatyzacji opracowuje Program otwierania danych uwzględniając w szczególności:

Portal danych

Informacje sektora publicznego o szczególnym znaczeniu dla rozwoju innowacyjności w państwie lub rozwoju społeczeństwa informacyjnego, które ze względu na sposób przechowywania i udostępniania pozwalają na ich ponowne wykorzystywanie w rozumieniu OtwarteDanePonWykU, są udostępniane w portalu danych.

Pełnomocnicy do spraw otwartości danych

Realizowanie działań mających na celu zwiększenie ilości i poprawę jakości informacji sektora publicznego udostępnianych w portalu danych w celu ponownego wykorzystywania powierza się pełnomocnikom do spraw otwartości danych.

Pełnomocnika do spraw otwartości danych powołuje się w urzędzie obsługującym ministra kierującego działem administracji rządowej, w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów oraz w Głównym Urzędzie Statystycznym.

Obsługę merytoryczną, organizacyjno-prawną, techniczną i kancelaryjno-biurową pełnomocnika zapewnia ministerstwo albo inny urząd, w którym powołano pełnomocnika.

Ponowne wykorzystywanie informacji sektora publicznego przekazywanych na wniosek

Wniosek o ponowne wykorzystywanie wnosi się do podmiotu zobowiązanego w przypadkach, gdy informacje sektora publicznego:

Wniosek może dotyczyć umożliwienia ponownego wykorzystywania, w sposób stały i bezpośredni w czasie rzeczywistym, informacji sektora publicznego gromadzonych i przechowywanych w systemie teleinformatycznym podmiotu zobowiązanego. 

Zasady składania i rozpatrywania wniosków określają przepisy art. 39–44 OtwarteDanePonWykU.