Rada miejska podjęła wskazaną uchwałę w oparciu stosowne regulacje prawne SamGminU oraz OświatU. Na szczególną uwagę zasługuje art. 90f OświatU. Z jego treści wynika, że:
Rada gminy uchwala regulamin udzielania pomocy materialnej o charakterze socjalnym dla uczniów zamieszkałych na terenie gminy, kierując się celami pomocy materialnej o charakterze socjalnym, w którym określa w szczególności:
1) sposób ustalania wysokości stypendium szkolnego w zależności od sytuacji materialnej uczniów i ich rodzin oraz innych okoliczności, o których mowa w art. 90d ust. 1;
2) formy, w jakich udziela się stypendium szkolne w zależności od potrzeb uczniów zamieszkałych na terenie gminy;
3) tryb i sposób udzielania stypendium szkolnego;
4) tryb i sposób udzielania zasiłku szkolnego w zależności od zdarzenia losowego.
Warto więc zauważyć, że podjęcie wskazanej uchwały związane jest z wydatkowaniem środków budżetowych przez gminę.
W orzecznictwie sądowym na kanwie ww. regulacji prawnych akcentuje się, że przez użyte w art. 90f OświatU pojęcie „tryb i sposób udzielania” stypendium i zasiłku szkolnego należy rozumieć nic innego, jak określenie pewnych wymogów i koniecznych czynności, jakie należy wykazać i podjąć w celu uzyskania prawa do świadczenia pomocowego oraz jego realizacji. W odniesieniu do „trybu” chodzi o konkretne działania dokonywane w toku danego postępowania, przepisy procedury, określony wariant jej realizacji, zaś „sposób” to metoda czy forma tego działania. Innymi słowy rada gminy uprawniona jest do określenia sposobu procedowania i formy działania w toku postępowania związanego z przyznaniem tych świadczeń (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z 13.2.2019 r. (II SA/Go 8/19).
Warto wreszcie wskazać, że w podanym na wstępie rozstrzygnięciu nadzorczym, wojewoda wskazał na różne naruszenia, jakich dopuszczono się we wspomnianej uchwale rady gminy.
Szczególnie odnotowania wymagają dwie kwestie. Po pierwsze, wojewoda wskazał, że nie opracowano wymaganych załączników do uchwały w postaci: wzoru wniosku o przyznanie pomocy materialnej o charakterze socjalnym w formie stypendium szkolnego oraz wzoru oświadczenia wnioskodawcy w sprawie przyznania pomocy materialnej o charakterze socjalnym. Po drugie, wojewoda wskazał, że regulamin udzielania pomocy materialnej nie zawiera żadnych zapisów dotyczących trybu i sposobu udzielania zasiłku szkolnego. W tym zakresie wskazano, że brak określenia w ww. uchwale postanowień regulujących tryb i sposób udzielania zasiłku szkolnego nie wypełnia delegacji ustawowej.
Finalnie organ nadzoru wskazał, że zaniechania legislacyjne rady miejskiej w istotny sposób naruszają ww. regulacje prawne art. 90f OświatU.
Podsumowując, rozstrzygnięcie organu nadzoru jest zasadne. Rada gminy musi we właściwy sposób wykonać delegację ustawową i stworzyć kompletny regulamin pomocy materialnej o charakterze socjalnym dla uczniów zamieszkałych na terenie gminy. Braki w postaci załączników, czy zapisów dotyczących trybu i sposobu udzielania zasiłków szkolnych, mogą bowiem skutkować wtórnymi nieprawidłowościami związanymi z „dystrybucją” środków finansowych dla uprawnionych uczniów szkół samorządowych.
