Punktem wyjścia w analizie sygnalizowanej problematyki są regulacje prawne GospNierU, gdzie w art. 23 ust. 1 postanowiono m.in., że zasobem nieruchomości Skarbu Państwa gospodarują, z zastrzeżeniem ust. 1e, art. 43 ust. 2 i 4, art. 51, art. 57 ust. 1, art. 58–60, starostowie, wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej.
Starostowie w szczególności:
1) ewidencjonują nieruchomości zgodnie z katastrem nieruchomości;
2) zapewniają wycenę tych nieruchomości;
3) (uchylony)
4) zabezpieczają nieruchomości przed uszkodzeniem lub zniszczeniem;
5) wykonują czynności związane z naliczaniem należności za nieruchomości udostępniane z zasobu oraz prowadzą windykację tych należności;
6) współpracują z innymi organami, które na mocy odrębnych przepisów gospodarują nieruchomościami Skarbu Państwa, a także z właściwymi jednostkami samorządu terytorialnego;
7) zbywają oraz nabywają, za zgodą wojewody, nieruchomości wchodzące w skład zasobu, z zastrzeżeniem art. 17;
7a) wydzierżawiają, wynajmują, użyczają oraz oddają w użytkowanie nieruchomości wchodzące w skład zasobu, przy czym umowa zawierana na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub czas nieoznaczony wymaga zgody wojewody; zgoda wojewody jest wymagana również w przypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony nie dłuższy niż 3 lata strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość.
Z kolei, w art. 37 ust. 4 ww. ustawy postanowiono, że zawarcie umów użytkowania, najmu lub dzierżawy na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub na czas nieoznaczony, następuje w drodze przetargu. Wojewoda albo odpowiednia rada lub sejmik mogą wyrazić zgodę na odstąpienie od obowiązku przetargowego trybu zawarcia tych umów.
W kontekście podanej problematyki na szczególną uwagę zasługuje wystąpienie pokontrolne RIO w Katowicach z 23.1.2023 r. (znak WK-610/36/4/22/23):
W (….) r. na podstawie umowy z dnia (……). kontrahentowi o symbolu X oddano w dzierżawę nieruchomość Skarbu Państwa na okres ponad 8 lat (od 9.6.2020 r. do 31.12.2028 r.) w trybie bezprzetargowym bez uzyskania zgody Wojewody (…..) na odstąpienie od obowiązku przetargowego trybu zawarcia umowy, a w (….) r. zawarto bez zgody Wojewody (….) dwie umowy dzierżawy nieruchomości Skarbu Państwa na okres kolejnych trzech lat (po uprzednio obowiązujących umowach na czas oznaczony do trzech lat) z tymi samymi kontrahentami, których przedmiotem były te same nieruchomości (umowa z dnia 29.6.2021 r. zawarta z kontrahentem Y i umowa z dnia 25.5.2021 r. zawarta z kontrahentem Z).
Natomiast w ramach wniosku pokontrolnego nakazano jednostce, aby uzyskiwać zgody wojewody na odstąpienie od przetargowego trybu zawierania umów dzierżawy na okres dłuższy niż 3 lata oraz zgody wojewody na zawieranie kolejnych umów dzierżawy z tym samym kontrahentem na okres do 3 lat (po umowie zawartej na czas oznaczony nie dłuższy niż 3 lata), których przedmiotem jest ta sama nieruchomość, stosownie do art. 37 ust. 4 i art. 23 ust. 1 pkt 7a GospNierU.
Podsumowując, ustalenia pokontrolne RIO są w pełni uzasadnione. Starosta gospodarujący mieniem SP musi przestrzegać wymogów ustawy w zakresie uzyskiwania zgód wojewody na oddawanie tych nieruchomości w długoletnią dzierżawę.
źródło: http://www.katowice.rio.gov.pl