W dzienniku urzędowym województwa śląskiego w dniu 8.12.2023 r. ukazało się rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Śląskiego z 6.12.2023 r. (Nr NP.-III.4131.1.1184.2023, Legalis). Wydanie ww. rozstrzygnięcia nastąpiło w stosunku do uchwały rady gminy w sprawie statutu gminy.
Podstawę materialno-prawną ww. uchwały rady gminy stanowią przepisy ustawy o samorządzie gminnym (dalej: SamGminU). Na uwagę zasługują przepisy m.in. zawarte w art. 18 ust. 2 pkt 1 oraz art. 40 SamGminU. Z podanych przepisów wynika zaś, że do wyłącznej właściwości rady gminy należy uchwalanie statutu gminy. Nadto, na podstawie upoważnień ustawowych gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego obowiązujących na obszarze gminy. Znaczenie ma również art. 22 SamGminU, z którego wynika, iż organizację wewnętrzną oraz tryb pracy organów gminy określa statut gminy. Statut gminy podlega ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym.
W kontekście sygnalizowanych wątpliwości szczególne znaczenie mają również przepisy art. 18a ust. 5 oraz art. 18b ust. 3 SamGminU. Z tych przepisów wynika, że zasady i tryb działania komisji rewizyjnej określa statut gminy. Nadto, zasady i tryb działania komisji skarg, wniosków i petycji określa statut gminy.
Natomiast organ nadzoru na kanwie ww. przepisów stwierdził, że:
„W przedmiotowym statucie brak jest kompleksowej regulacji dotyczącej zasad i trybu działania komisji rewizyjnej oraz komisji skarg, wniosków i petycji, przez co nie doszło do wypełnienia delegacji z art. 18a ust. 5 SamGminU oraz z art. 18b ust. 3 SamGminU”.
Wobec powyższego organ nadzoru (wojewoda) wskazał w szczególności, iż rada gminy wprawdzie ujęła pewne rozwiązania legislacyjne w ramach statutu odnoszące się do ww. komisji, jednakże było to niewystarczające dla pełnej realizacji delegacji ustawowej. Organ nadzoru wskazał na niekonsekwencje w postanowieniach odnoszących się do pracy ww. komisji, co rodziło wątpliwości m.in. w kontekście zasad procedowania komisji, przebiegu ich posiedzeń, trybu, w jakim zapadają ich rozstrzygnięcia.
Jednocześnie podkreślono, że nielegalne są te zapisy statutu, które przekazały uprawnienia do określenia szczegółowych zasad działania komisji (w tym odbywania posiedzeń, obradowania, powoływania podkomisji i zespołów), przez same komisje, działające w tym zakresie w porozumieniu z przewodniczącym rady gminy.
W konsekwencji, w przekonaniu organu nadzoru rada gminy przyjmując uchwałę w zakresie dotyczącym określenia zasad i trybu działania komisji rewizyjnej oraz komisji skarg, wniosków i petycji nie wypełniła prawidłowo zakresu spraw przekazanego jej przez ustawodawcę do uregulowania w uchwale.
Podsumowując, stanowisko organu nadzorczego ma prawne uzasadnienie. Rada gminy w ramach statutu gminy musi precyzyjnie określić przepisy odnoszące się do funkcjonowania komisji rady gminy, w tym komisji rewizyjnej. Nie może cedować tych kwestii na same komisje.
