W nowym budżecie na 2024 r. zostały przewidziane środki między innymi na wzrost średnich wynagrodzeń nauczycieli o 30%, a w przypadku nauczycieli początkujących – o 33% a także wzrost wynagrodzeń i uposażeń, w tym kwot bazowych, o 20% dla wszystkich pracowników państwowej sfery budżetowej oraz żołnierzy i funkcjonariuszy (z wyłączeniem osób, które zajmują kierownicze stanowiska państwowe). Za budżetem na 2024 r. głosowało 240 posłów, przeciw było 191, a trzech się wstrzymało od głosu. Ustawą budżetową w najbliższych dniach zajmie się Senat.
Programy i projekty na które zostały przewidziane środki w Budżecie na 2024 rok
W 2024 r. Rada Ministrów przeznaczy środki m.in. na:
- wzrost średnich wynagrodzeń nauczycieli o 30%, a w przypadku nauczycieli początkujących – o 33%;
- zwiększenie o ponad 2,3 mld zł dotacji przedszkolnej dla samorządów na sfinansowanie podwyżek dla nauczycieli w przedszkolach, finansowanych dotychczas ze środków własnych jednostek samorządu terytorialnego;
- wzrost wynagrodzeń nauczycieli akademickich o 30%;
- wzrost wynagrodzeń i uposażeń, w tym kwot bazowych, o 20% dla wszystkich pracowników państwowej sfery budżetowej oraz żołnierzy i funkcjonariuszy (z wyłączeniem osób, które zajmują kierownicze stanowiska państwowe); wzrosną także wynagrodzenia pracowników ZUS i KRUS; podwyżkę wkalkulowano również w dotacje dla jednostek pozabudżetowych, takich jak agencje wykonawcze czy niektóre państwowe osoby prawne;
- realizację programu „Aktywny rodzic”, czyli finansowego wsparcia kobiet, które wracają na rynek pracy po urodzeniu dziecka – ustawa w tym zakresie nie została jeszcze zaprezentowana;
- finansowanie procedury in vitro z budżetu państwa – 500 mln zł;
- finansowanie telefonu zaufania dla dzieci i młodzieży – 10 mln zł, a także środki na naukę języka śląskiego;
- odblokowanie wypłaty ponad 3,2 mld zł części rozwojowej subwencji ogólnej dla samorządów.
Rada Ministrów zabezpieczyła również środki na kontynuację dotychczasowych działań, które dotyczą polityki społeczno-gospodarczej, w tym w szczególności na:
- realizację programu „Rodzina 800+” – od 1.1.2024 r. podwyżka z 500 zł do 800 zł świadczenia na dzieci wzrośnie (Rada Ministrów zaplanowała na ten cel 63,7 mld zł);
- realizację rodzinnego kapitału opiekuńczego, który przysługuje, co do zasady, na każde drugie i kolejne dziecko w rodzinie, w wieku od 12. do 36. miesiąca życia oraz realizację dofinansowania obniżenia opłaty za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna (na ten cel przeznaczono łącznie 2,6 mld zł);
- podwójną waloryzację rent i emerytur w przypadku, gdy inflacja przekroczy 5% – projekt ustawy w tym zakresie nie został jeszcze przygotowany;
- wypłatę tzw. 13. i 14. emerytury w 2024 r.;
- wypłatę uzupełniającego świadczenia rodzicielskiego dla osób, które wychowały co najmniej 4 dzieci i ze względu na długoletnie zajmowanie się potomstwem nie wypracowały emerytury w wysokości, która odpowiada co najmniej kwocie najniższej emerytury;
- realizację od 2024 r. ustawy o świadczeniu wspierającym, której celem jest udzielenie osobom niepełnosprawnym z największymi trudnościami w samodzielnym funkcjonowaniu, pomocy służącej częściowemu pokryciu wydatków związanych z zaspokojeniem szczególnych potrzeb życiowych tych osób – 3,8 mld zł;
- zabezpieczenie środków na działalność kół gospodyń wiejskich, orkiestr dętych oraz klubów sportowych.
Kontynuowane będzie czasowe stosowanie stawek obniżonych:
- do 31.3.2024 r. – obniżenie stawki VAT z 5% do 0%. dla żywności oraz 0% dla określonych produktów leczniczych;
- 8% – dla określonych towarów wykorzystywanych w produkcji rolnej w 2024 r.
Dane makroekonomiczne uwzględnione w budżecie na 2024 rok
- Produkt Krajowy Brutto – w 2024 r. ma nastąpić ożywienie gospodarcze, a wzrost PKB powinien osiągnąć 3,0 %. Wpływ na to będzie miało zwiększenie dynamiki konsumpcji prywatnej oraz wzrost inwestycji.
- Spożycie prywatne – w 2024 r., wraz z poprawą sytuacji gospodarczej oraz waloryzacją świadczenia „500+” z 500 zł do 800 zł, dynamika spożycia prywatnego osiągnie poziom 3,3 %.
- Inwestycje – w 2024 r. inwestycje ogółem zwiększą się o 4,4 %.
- Eksport i import – w 2024 r., wraz z poprawą dynamiki popytu zagranicznego, wzrost eksportu wyniesie 3,6 % Natomiast import powinien ukształtować się na poziomie 3,9 %.
- Stopa bezrobocia – oczekuje się, że w 2024 r., ze względu na poprawę tempa wzrostu gospodarczego, zwiększy się popyt na pracę. W efekcie, przeciętne zatrudnienie w gospodarce narodowej wzrośnie o 1,2%. Stopa bezrobocia ma wynieść na koniec roku 5,2%.
- Przeciętne wynagrodzenie – prognozuje się, że w 2024 r. nominalny wzrost przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej wyniesie 9,8%.
- Inflacja – oczekuje się, że w 2024 r. inflacja wyniesie 6,6%. Jej poziom będzie zależał m.in. od zmian cen żywności i surowców energetycznych na rynkach światowych.
- Prognozuje się, że w 2024 r. deficyt sektora GG (general government) wyniesie 5,1% PKB.
- Przewidywana relacja do PKB długu sektora instytucji rządowych i samorządowych (wg definicji UE) wyniosła 49,3% na koniec 2023 r. i wyniesie 54,2% na koniec 2024 r., tj. poniżej wartości referencyjnej, która zawarta jest w traktacie o funkcjonowaniu UE na poziomie 60%.
- Relacja państwowego długu publicznego do PKB wyniosła 39,1% w 2023 r., a następnie wzrośnie do 42,5% w 2024 r., pozostając bezpiecznie poniżej progu ostrożnościowego 55%, który określony jest w ustawie o finansach publicznych.