W przetargu na zbycie nieruchomości gminnej nie mogą uczestniczyć jedynie osoby wchodzące w skład komisji przetargowej oraz osoby bliskie tym osobom, a także osoby, które pozostają z członkami komisji przetargowej w takim stosunku prawnym lub faktycznym, że może budzić to uzasadnione wątpliwości co do bezstronności komisji przetargowej.
Odpowiadając na zadane pytanie podnieść należy, iż przepisy GospNierU oraz aktów do niej wykonawczych nie powinny być interpretowane jako wyłączające – co do zasady – w ogóle możliwość nabywania nieruchomości gminnych przez pracowników gminy (urząd gminy, urząd miasta), a nawet wójtów (burmistrzów, prezydentów miast).
Podnieść należy, iż faktycznie, stosownie do § 9 PrzetargR, w przetargu nie mogą uczestniczyć osoby wchodzące w skład komisji przetargowej oraz osoby bliskie tym osobom, a także osoby, które pozostają z członkami komisji przetargowej w takim stosunku prawnym lub faktycznym, że może budzić to uzasadnione wątpliwości co do bezstronności komisji przetargowej.
Od uczestnictwa w przetargu na zbycie nieruchomości gminnej wyłączony będzie zatem jedynie taki pracownik urzędu gminy, co do którego spełniona byłaby choć jedna z powyższych przesłanek.
Dotyczy to oczywiście jedynie nabycia w drodze przetargu, nie zaś w trybie bezprzetargowym, gdzie jego zastosowanie – będące formą wyjątku od reguły ogólnej – zwykle wynika ze szczególnych uprawnień lub sytuacji związanej z osobą nabywcy, która – w razie jej ziszczenia się (czy to w stosunku do nabywcy będącego pracownikiem urzędu gminy czy nawet wójtem, burmistrzem lub prezydentem miasta) uprawnia zwykle z mocy samej ustawy do nabycia własności w drodze bezkonkurencyjnej, a często w wykonaniu prawa pierwszeństwa.
Jak wyjaśnia się to jednakże w doktrynie na tle § 9 PrzetargR, choć w samych przepisach GospNierU brak jest wyraźnego zakazu nabywania nieruchomości gminnych np. przez wójtów (burmistrzów, prezydentów miast) w drodze postępowania przetargowego, to jednak zakaz taki można wyprowadzić pośrednio właśnie z powołanego wyżej przepisu. Przy czym podkreślić należy, iż wątpliwości co do bezstronności komisji spowodowane stosunkiem jej członka i uczestnika przetargu powinny być uzasadnione, co powoduje, że nie każdy rodzaj stosunku prawnego lub faktycznego będzie automatycznie skutkował zakazem uczestnictwa w postępowaniu. Przepis ten stanowić może jednakże podstawę niedopuszczalności udziału w przetargu przez wójta, który jest wszakże zwierzchnikiem służbowym członków komisji przetargowej.
W orzecznictwie sądowo-administracyjnym zwraca się przy tym uwagę, iż już same przepisy SamGminU zawierają rozstrzygnięć, których celem jest stworzenie gwarancji prawnych prawidłowego, rzetelnego wykonywania zadań przez jednostki samorządu terytorialnego. Służą temu instytucje prawne, które mają na celu wyłączenie możliwości wykorzystywania mienia dla interesów indywidualnych osób wchodzących w skład organów stanowiących gminy, jak i osób wykonujących funkcje organów wykonawczych gminy. Instytucje te mają przy tym charakter restrykcyjny przez ograniczenie uprawnień, które przysługują jednostkom w danym porządku prawnym, jak np. swobodę wykonywania działalności gospodarczej (wyr. NSA z 22.1.2013 r., OSK 2864/12).
