Strony postępowania w sprawie decyzji o warunkach zabudowy

Przepisy ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (dalej: PlanZagospU) nie regulują kwestii strony postępowania w sprawie wydania decyzji o warunkach zabudowy. Należy przyjąć, że co do zasady stroną takiego postępowania jest właściciel, współwłaściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości, której dotyczy decyzja.

W pozostałym zakresie należy się odnieść do zasad ogólnych postępowania administracyjnego, dotyczących strony postępowania. Zgodnie z art. 28 Kodeksu postępowania administracyjnego stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Powołany przepis nie stanowi normy prawnej mogącej być samoistną podstawą do uznania danej osoby za stronę postępowania, gdyż ustalenie interesu prawnego lub obowiązku prawnego może nastąpić tylko w związku z normą prawa materialnego – w analizowanej sytuacji na podstawie przepisów dotyczących planowania przestrzennego.

Określając krąg podmiotów posiadających status strony w omawianym postępowaniu, nie można również pominąć art. 6 ust. 2 pkt 2 PlanZagospU, z którego wynika, że każdy ma prawo do ochrony własnego interesu prawnego przy zagospodarowaniu terenów należących do innych osób lub jednostek organizacyjnych.

Należy mieć na uwadze, że stroną w postępowaniu w sprawie ustalenia warunków zabudowy i zagospodarowania terenu mogą być także właściciele lub użytkownicy wieczyści działek sąsiednich, przy czym przez te nieruchomości sąsiednie należy rozumieć nie tylko działki gruntu bezpośrednio ze sobą graniczące, ale także nieruchomości nieposiadające wspólnej granicy, lecz pozostające w zasięgu swoich wpływów lub w związku gospodarczym. Nie jest również wykluczone, że stroną postępowania w sprawie warunków zabudowy może być nie tylko właściciel (użytkownik wieczysty) działki bezpośrednio graniczącej z działką, której dotyczy postępowanie w sprawie warunków zabudowy, ale również działki znajdujące się w dalszej odległości. Nie zawsze właściciel (użytkownik wieczysty) działki bezpośrednio graniczącej z działką lub terenem, którego dotyczy postępowanie w sprawie warunków zabudowy, będzie uzyskiwał przymiot strony takiego postępowania (przy czym niewątpliwie będzie to sytuacja najczęstsza). Takie stanowisko znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądowym (m.in. wyrok NSA z 2.2.2022 r., II OSK 78/19, Legalis).

Nie można z góry wykluczyć takich okoliczności sprawy, w których ze względu na charakter inwestycji, jej usytuowanie na działce, wynikające z ustalonych linii zabudowy, wielkość terenu objętego decyzją, czy też specyfikę działki sąsiedniej i jej usytuowanie względem terenu inwestycji – planowana zmiana sposobu zabudowy lub zagospodarowania terenu nie będzie w żaden sposób oddziaływać na sferę praw i obowiązków właścicieli nieruchomości sąsiedniej.

Organ prowadzący postępowanie w sprawie warunków zabudowy ma zatem obowiązek zbadać rodzaj inwestycji, jej rozmiary oraz stopień i zakres jej uciążliwości dla otoczenia, a następnie ustalić, jak daleko będzie sięgać oddziaływanie planowanej inwestycji. Zakres tego oddziaływania pozwala na ustalenie kręgu osób, które mają interes prawny w sprawie (m.in. wyroki NSA: z 12.5.2015 r., II OSK 2413/13, Legalis; z 25.4.2017 r., II OSK 765/16, Legalis).

Dodatkowo warto zauważyć, że zgodnie z art. 61 ust. 1 pkt 1 PlanZagospU, wydanie decyzji o warunkach zabudowy jest możliwe w przypadku, gdy co najmniej jedna działka sąsiednia, dostępna z tej samej drogi publicznej, jest zabudowana w sposób pozwalający na określenie wymagań dotyczących nowej zabudowy w zakresie kontynuacji parametrów, cech i wskaźników kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenu, w tym gabarytów i formy architektonicznej obiektów budowlanych, linii zabudowy oraz intensywności wykorzystania terenu. Należy przyjąć, że w przypadku sprawy o ustalenie warunków zabudowy krąg stron postępowania musi być ustalany z uwzględnieniem jej charakteru, który jest ściśle związany z określonym obszarem oddziaływania projektowanej inwestycji, a nie z obszarem analizowanym, o którym mowa w ww. przepisie.

W konsekwencji należy przyjąć, że stronami w postępowaniu dotyczącym wydania decyzji o warunkach zabudowy mogą być dysponenci działek sąsiednich, nawet w sytuacji, gdy wnioskodawca określił teren inwestycji wraz z obszarem oddziaływania inwestycji, obejmującym jedynie teren działki inwestycyjnej. To organ prowadzący postępowanie administracyjne zawsze jest zobowiązany do oceny oddziaływania inwestycji i na tej podstawie powinien ustalić krąg stron postępowania administracyjnego.

Udział osób niebędących pracownikami urzędu gminy w kontroli wykorzystania dotacji oświatowych

Zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych (dalej: FinZadOśwU) organ dotujący, o którym mowa w art. 15-21, art. 25, art. 26, art. 28-31a i art. 32 FinZadOśwU, może kontrolować prawidłowość pobrania i wykorzystania dotacji udzielonych zgodnie z art. 15-21, art. 25, art. 26, art. 28-31a i art. 32 FinZadOśwU. O ile w kolejnych przepisach ustawy określono uprawnienia osób kontrolujących i obowiązki osób kontrolowanych, to tryb kontroli powinien zostać określony w uchwale rady gminy podjętej na podstawie art. 38 ust. 1 FinZadOśwU. Zgodnie z art. 36 ust. 2 FinZadOśwU to „osoby upoważnione do przeprowadzenia kontroli” mają prawo wykonywać czynności kontrolne w dotowanej jednostce oświaty. Zatem niezależnie czy będą to pracownicy JST, czy też osoba zatrudniona w oparciu o umowę zlecenia, musi posiadać stosowne upoważnienie. To sankcjonuje prawo przeprowadzenia kontroli.

Faktem jest jednak, że funkcjonują dwa przeciwne stanowiska w tej sprawie. Proponuję, aby zweryfikować stanowisko SKO oraz WSA właściwego dla JST.

Przedłużenie legalnego pobytu obywateli Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa do 4 marca 2026 roku

Przedłużenie okresu legalnego pobytu

Ustawa z 12.9.2025 r. o zmianie niektórych ustaw w celu weryfikacji prawa do świadczeń na rzecz rodziny dla cudzoziemców oraz o warunkach pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. z 2025 r. poz. 1301) została przyjęta w ostatnich dniach września w związku z faktem, że Prezydent zawetował ustawę z 5.8.2025 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw.

Po wejściu w życie nowej ustawy, 30.9.2025 r., okres pobytu obywateli Ukrainy (i określonych członków ich rodzin) uznawanego za legalny został przedłużony do 4.3.2026 r. Zmiany zostały także wprowadzone w przepisach wspierających legalizację pobytu obywateli Ukrainy na terytorium Polski. Analogicznemu wydłużeniu do 4.3.2026 r. uległy okresy, w których:

Opieka zdrowotna

Zgodnie z nowymi przepisami, obywatele Ukrainy, których pobyt na terytorium RP jest legalny, będą nadal uprawnieni do świadczeń zdrowotnych na zasadach określonych w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Utrzymano więc zasadę równego dostępu, z wyjątkiem wyraźnie wskazanego katalogu świadczeń.

Wyłączenia obejmują m.in.: leczenie i rehabilitację uzdrowiskową, programy zdrowotne (w tym programy polityki zdrowotnej ministra zdrowia), rehabilitację leczniczą, leczenie stomatologiczne, programy lekowe, ratunkowy dostęp do technologii lekowych, przeszczepy komórek, tkanek i narządów, a także część świadczeń związanych z refundacją leków, środków specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych. Dodatkowo ograniczeniem objęto zabiegi endoprotezoplastyki i usunięcia zaćmy oraz świadczenia dotyczące zaopatrzenia w wyroby medyczne i ich naprawy.

Wyjątki:

Świadczenie 800+

Nowelizacja przepisów wprowadza nowe zasady przyznawania świadczenia wychowawczego na rzecz dzieci cudzoziemców z państw trzecich. Od 1.6.2026 r. prawo do świadczenia 800+ zostanie powiązane z aktywnością zawodową wnioskodawcy oraz uczęszczaniem dziecka do polskiej szkoły. Przepisy szeroko definiują pojęcie aktywności zawodowej. Za osoby aktywne zawodowo uznawane będą nie tylko osoby pracujące, ale również te, które podlegają ubezpieczeniom emerytalno-rentowym z innych tytułów, np. pobierające emeryturę, rentę, zasiłek macierzyński, zasiłek dla bezrobotnych czy świadczenia kompensacyjne dla nauczycieli. Uwzględniono także osoby dobrowolnie opłacające składki na ubezpieczenia społeczne.

Wprowadzono również rozwiązania osłonowe: cudzoziemcy, którzy utracą pracę i zarejestrują się jako bezrobotni, będą mogli przez 3 miesiące (lub 6 miesięcy przy trojgu dzieci) zachować prawo do świadczenia. Zmiany proceduralne: wnioski o 800+ muszą zawierać numer PESEL wnioskodawcy i dziecka. W przypadku cudzoziemców wymagane będzie także podanie danych dokumentów dotyczących przekroczenia granicy i legalności pobytu.

Pozostałe świadczenia socjalne

Nowe przepisy obejmują także inne formy wsparcia:

Inne rozwiązania przewidziane w ramach przepisów z września 2025 roku

Podatki: przedłużenie preferencji podatkowych w PIT i CIT do końca 2026 r. dla działań wspierających obywateli Ukrainy.

Kadra medyczna: zmiany w regulacjach dotyczących uproszczonego uznawania kwalifikacji lekarzy, dentystów, pielęgniarek i położnych z Ukrainy. Utrzymano możliwość czasowego wykonywania zawodu, ale z dodatkowymi ograniczeniami i wymogami.

PESEL i ewidencja ludności: wprowadzono obowiązek osobistego stawiennictwa przy nadawaniu numeru PESEL, także dla dzieci. Dopuszczono stosowanie identyfikacji biometrycznej. Dane z rejestru PESEL będą przekazywane do Straży Granicznej w celu bieżącej weryfikacji statusu cudzoziemców.

Zakwaterowanie zbiorowe: podniesiono minimalny próg osób, aby obiekt uznać za zakwaterowanie zbiorowe oraz wprowadzono ograniczenia czasowe – przyjmowanie nowych osób będzie możliwe tylko do 31.10.2025 r., z wyjątkiem tzw. grup wrażliwych.

Zezwolenia na pobyt czasowy na podstawie art. 42a ust. 1 PomocUkrainaU

Ustawa wprowadziła ograniczenie możliwości udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy obywatelowi Ukrainy na podstawie art. 42a ust. 1 PomocUkrainaU tylko do jednego razu. To ograniczenie będzie stosowane do zezwoleń na pobyt czasowy, które zostały udzielone od dnia wejścia w życie ustawy (30.9.2025 r). Oznacza to, że uprzednie udzielenie obywatelowi Ukrainy tego typu zezwolenia, przed dniem wejścia w życie uchwalonej ustawy, nie będzie stanowiło przeszkody do ponownego zastosowania tego przepisu. Ponadto, ustawa wprowadza dodatkowe przesłanki cofnięcia zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego obywatelowi Ukrainy na podstawie art. 42a ust. 1 PomocUkrainaU. Do obowiązujących dotychczas dwóch przesłanek cofnięcia zezwolenia, dodane zostaną nowe:

1) okoliczność, że w postępowaniu w sprawie udzielenia obywatelowi Ukrainy zezwolenia na pobyt czasowy:

2) związek małżeński został zawarty w celu obejścia przepisów określających zasady i warunki wjazdu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ich przejazdu przez to terytorium, pobytu na nim i wyjazdu z niego.

Projekt rozporządzenia dotyczący Centralnego Rejestru Umów JSFP

Udostępniony w ramach prac legislacyjnych projekt rozporządzenia stanowi wykonanie delegacji ustawowej zawartej w art. 34d ustawy o finansach publicznych (dalej: FinPubU) i uszczegółowienie niektórych zagadnień uregulowanych na poziomie ustawowym. Określa on między innymi szczegółowy sposób określania wartości umowy, o której mowa w art. 34a ust. 1 pkt 2 FinPubU, szczegółowy zakres informacji o umowie, o których mowa w art. 34a ust. 7 FinPubU, a także szczegółowy zakres danych przekazywanych we wniosku o założenie konta w systemie, sposób i tryb składania takiego wniosku, warunki korzystania z kont w systemie oraz sposób wyszukiwania i wglądu do informacji o umowie udostępnionych w Centralnym Rejestrze Umów JSFP.

Jak ustalić wartość umowy

W projekcie rozporządzenia określono, że wartość umowy, o której mowa w art. 34a ust. 1 pkt 2 FinPubU:

1. stanowi całkowitą wartość umowy bez VAT;
2. uwzględnia wartości opcji oraz wznowień;
3. jest ustalana z uwzględnieniem okresu 48 miesięcy wykonywania umów – w przypadku gdy umowa została zawarta na czas nieoznaczony;
4. odnosi się do wartości umowy ramowej, w ramach której zawierana jest dana umowa wykonawcza – w przypadku umów wykonawczych;
5. w przypadku gdy wartość umowy nie została określona w umowie, wyraża łączną wysokość środków, którą JSFP zabezpieczy na realizację danej umowy:
   1. w całym okresie realizacji umowy zawartej na czas oznaczony, a w przypadku umowy, której wartość nie może zostać określona – zawartej na okres oznaczony nie dłuższy niż 48 miesięcy,
   2. przez okres 48 miesięcy realizacji umowy zawartej na czas nieoznaczony lub umowy, której wartość ta nie może zostać określona – zawartej na czas oznaczony dłuższy niż 48 miesięcy,
   3. w przewidywanym okresie realizacji umowy, nie dłuższym jednak niż 48 miesięcy – w przypadku umów, których okres obowiązywania nie został oznaczony – uwzględnia zmiany wartości, które zaistniały w trakcie realizacji umowy;– niezależnie czy umowa była realizowana przez cały ten okres;
6. wyraża wartość świadczenia wraz ze składkami ubezpieczenia społecznego i ubezpieczenia zdrowotnego, które są finansowane przez tę osobę fizyczną – w przypadku umowy zawartej z osobą fizyczną.

Szczegóły dotyczące sposobu podania informacji o umowie

Podkreślić należy, że projekt rozporządzenia reguluje jedynie szczegółowy zakres informacji, które zostały wymienione w art. 34a ust. 7 FinPubU, co oznacza, że w akcie wykonawczym nie określa się nowych informacji podlegających udostępnieniu, lecz wskazano jedynie w sposób bardziej precyzyjny, jakie informacje będą podlegały udostępnieniu.

W celu zapewnienia przejrzystości projektowanej regulacji w poniższej tabeli przedstawia się szczegółowe odniesienie do informacji o umowie zamieszczanych w Centralnym Rejestrze Umów JSFP .

Zasady funkcjonowania systemu z CRU JSFP

Projekt rozporządzenia określa również szczegółowe zasady funkcjonowania systemu teleinformatycznego, w którym będzie udostępniony Centralny Rejestr Umów JSFP, tj. dookreśla, jakie dane należy wprowadzić do pól systemu teleinformatycznego, w których będą prezentowane informacje.

W ramach obligatoryjnego zakresu informacji o umowach znajdują się takie informacje, dla których będzie wystarczające wprowadzenie jednego pola w systemie (np. numer umowy, wskazanie ogólnego przedmiotu umowy), ale będą też takie o większym zakresie pól w systemie, a czasami też różnym w zależności od rodzaju wprowadzanej informacji (np. oznaczenie stron, okres, na jaki umowa została zawarta, podstawa prawna nieudostępnienia informacji o umowie oraz organ lub osoba, które dokonały wyłączenia jawności).

Ponadto w projekcie rozporządzenia opisano sposób postępowania w przypadku zmian w zakresie JSFP (np. utworzenie JSFP, podział JSFP, połączenie JSFP). W przypadku tego typu zmian może m.in. wystąpić konieczność określenia następców prawnych, którzy co do zasady przejmują zobowiązania dotychczasowych jednostek. Wówczas umowa powinna zostać przeniesiona do realizacji przez inną jednostkę. W przypadku likwidacji jednostki, której nie towarzyszy powstanie nowej jednostki lub przejęcie zadań przez inną jednostkę, mamy do czynienia z procesem wygaszania zobowiązań. W konsekwencji w ramach informacji o umowach takich jednostek pojawi się informacja o zmienionym statusie takich umów, wskazująca, że są to umowy zakończone. Informacje o takich umowach zostaną usunięte z CRU JSFP po upływie okresu archiwizacji tych informacji. W celu jednolitego postępowania jednostek w takich przypadkach w ramach rozporządzenia zaproponowano sposób współpracy w ramach systemu teleinformatycznego, w którym prowadzony będzie Centralny Rejestr Umów JSFP.

Źródło: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12395951/katalog/13117537#13117537; wersja z 17.9.2025 r.

Udział organów współdziałających w procedurze oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko

Zgodnie z przepisami ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (dalej: ŚrodInfU) postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko planowanego przedsięwzięcia, obejmuje w szczególności:

1) weryfikację raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko;

2) uzyskanie wymaganych ustawą opinii i uzgodnień;

3) zapewnienie możliwości udziału społeczeństwa w postępowaniu (art. 3 ust. 1 pkt 8 ŚrodInfU).

Jak stanowi art. 77 ust. 1 ŚrodInfU jeżeli jest przeprowadzana ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach organ właściwy do wydania tej decyzji:

1) uzgadnia warunki realizacji przedsięwzięcia z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska (art. 77 ust. 1 pkt 1 ŚrodInfU);

2) zasięga opinii organu, o którym mowa w art. 78 ŚrodInfU (organu Państwowej Inspekcji Sanitarnej) […] chyba że – w przypadku przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko – organ ten wyraził wcześniej opinię, że nie zachodzi potrzeba przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, lub nie wydał opinii, o której mowa w art. 64 ust. 1 pkt 2 ŚrodInfU (art. 77 ust. 1 pkt 2 ŚrodInfU);

3) uzgadnia warunki realizacji przedsięwzięcia z organem właściwym w sprawach ocen wodnoprawnych, o których mowa w przepisach PrWod, chyba że – w przypadku przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko – organ ten wyraził wcześniej opinię, że nie zachodzi potrzeba przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko (art. 77 ust. 1 pkt 4 ŚrodInfU).

Organ występujący o uzgodnienie lub opinię przedkłada:

1) wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach;

2) raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko;

3) wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, jeżeli plan ten został uchwalony, albo informację o jego braku (art. 77 ust. 2 ŚrodInfU).

Objęcie regulaminem pracy zleceniobiorców

W sprawie możliwości obejmowania zakresem podmiotowym regulaminu pracy osób niemających statusu pracownika wyrażane są różne stanowiska. Osoby niebędące pracownikami nie powinny być traktowane na tych samych zasadach, jakie obowiązują pracowników. Mogłoby wtedy powstać podejrzenie o ukrywanie stosunku pracy pod nazwą umowy cywilnoprawnej. Z drugiej strony wszystkie osoby znajdujące się na terenie zakładu muszą się stosować do niektórych wymogów organizacyjnych, np. w kwestii ubrania ochronnego albo sposobu odznaczania wejścia na teren zakładu. Wydaje się zatem, że niektóre postanowienia regulaminu pracy, stosownie do specyfiki działalności pracodawcy, mogą być podmiotowo rozszerzone na wszystkie osoby przebywające na terenie zakładu pracy. Odwołanie do niektórych postanowień regulaminu i zobowiązanie do ich stosowania może zostać zawarte w umowie z osobami zaangażowanymi na podstawie innych relacji prawnych niż stosunek pracy.

Bon ciepłowniczy – przepisy już obowiązują

Bon ciepłowniczy jest świadczeniem pieniężnym przysługującym korzystającemu z ciepła dostarczanego przez sieć ciepłowniczą oraz współpracujące z tą siecią urządzenia lub instalacje służące do wytwarzania lub odbioru ciepła lub chłodu, a także lokalne źródło ciepła lub źródło ciepła bezpośrednio zasilające zewnętrzne instalacje odbiorcze, które są eksploatowane przez przedsiębiorstwo energetyczne prowadzące działalność gospodarczą wytwarzania ciepła, jego przesłania i dystrybucji lub obrotu ciepłem.

Bon ciepłowniczy przysługuje osobie uprawnionej, gdy wysokość przeciętnego miesięcznego dochodu w rozumieniu art. 3 pkt 1 ŚwRodzU nie przekracza kwoty 3272,69 zł, oraz gospodarstwu domowemu wieloosobowemu, w którym wysokość przeciętnego dochodu na osobę nie przekracza kwoty 2454,52 zł. W przypadku złożenia wniosku o przyznanie bonu ciepłowniczego za okres 1 lipca–31 grudnia 2025 roku badany jest dochód za 2024 r., natomiast w przypadku złożenia wniosku o bon ciepłowniczy za okres od 1.1.2026 r. do 31.12.2026 r. konieczna będzie weryfikacja dochodu za 2025 r.

Wysokość bonu energetycznego w 2025 i 2026 r. jest zależna od jednoskładnikowej ceny ciepła netto obowiązującej w rozliczeniach z odbiorcami ciepła w danej grupie taryfowej w danym systemie ciepłowniczym. Na gruncie bonu ciepłowniczego przyjęto doskonale znany ze świadczeń rodzinnych mechanizm „złotówka za złotówkę”. Oznacza to, że przekroczenie kryterium dochodowego skutkuje odpowiednim obniżeniem wysokości bonu ciepłowniczego. Jeżeli jednak wysokość bonu ciepłowniczego będzie wynosiła mniej niż 20 zł, bon ciepłowniczy nie zostanie przyznany.

Podmiotem realizującym zadania dotyczące bonu ciepłowniczego jest odpowiednio wójt, burmistrz bądź prezydent właściwy ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy. Organ wykonawczy gminy upoważnić swojego zastępcę, pracownika urzędu gminy albo kierownika ośrodka pomocy społecznej, dyrektora centrum usług społecznych lub kierownika innej jednostki organizacyjnej gminy, a także inną osobę na wniosek kierownika ośrodka pomocy społecznej, dyrektora centrum usług społecznych lub innej jednostki organizacyjnej gminy do prowadzenia postępowań w sprawach dotyczących wypłaty bonu ciepłowniczego.

Wniosek o przyznanie bonu ciepłowniczego składa się w terminie:

1) od 3.11.2025 r. do 15.12.2025 r. za okres od 1.7.2025 r. do 31.12.2025 r.;

2) od 1.7.2026 r. do 31.8.2026 r. za okres od 1.1.2026 r. do 31.12.2026 r.

Wnioski złożone po powyższych terminach pozostawia się bez rozpoznania. Oznacza to, że wójt (burmistrz, prezydent) bądź osoba działająca z jego upoważnienia nie będzie musiała w tym zakresie wydawać jakiegokolwiek rozstrzygnięcia. Przyznanie bonu ciepłowniczego następuje w drodze informacji. Wydanie decyzji administracyjnej będzie miało miejsce, gdy następuje:

1) odmowa przyznania bonu ciepłowniczego;

2) korekta lub odmowa korekty wysokości przyznanego bonu ciepłowniczego;

3) uchylenie lub zmiana prawa do bonu ciepłowniczego;

4) rozstrzygnięcie w sprawie zwrotu bonu ciepłowniczego przyznanego albo pobranego nienależnie lub w nieprawidłowo ustalonej wysokości.

Przepisy dotyczące bonu ciepłowniczego weszły w życie 30.9.2025 r.

Zmiany w systemie opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach

Poszerzenie kręgu osób uprawnionych do świadczenia opieki

Projekt ustawy o zmianie ustawy o opiece zdrowotnej nad uczniami oraz niektórych innych ustaw wynika z konieczności poprawy dostępności profilaktycznej opieki zdrowotnej w szkołach, sprawowanej przez pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania oraz higienistki szkolne. Obecnie z uwagi na niedostateczną liczbę tych specjalistów występują trudności z zapewnieniem pełnego zakresu opieki. Tymczasem pielęgniarki i higienistki szkolne, obok lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej, stanowią kluczowe ogniwo systemu profilaktyki zdrowotnej dzieci i młodzieży w wieku szkolnym.

Według danych Instytutu Matki i Dziecka średnia wieku pielęgniarek szkolnych wynosi 57 lat i jest wyższa niż ogólna średnia wieku pielęgniarek w Polsce. Aby zwiększyć liczbę osób uprawnionych do sprawowania profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami, projekt ustawy przewiduje m.in. rozszerzenie katalogu kwalifikacji oraz kursów uprawniających do pracy w szkołach, dopuszczenie pielęgniarek w trakcie odbywania specjalizacji lub kursu, a także odstąpienie od wymogu stażu pracy w przypadku osób, które ukończyły lub odbywają odpowiednie szkolenia.

Projekt ustawy zakłada możliwość sprawowania opieki również przez osoby wykonujące inne zawody medyczne po odbyciu specjalnie opracowanych kursów kwalifikacyjnych w ramach kształcenia podyplomowego. Zgodnie z propozycją:

1) położne mogłyby samodzielnie sprawować profilaktyczną opiekę zdrowotną nad uczniami (po ukończeniu kursu kwalifikacyjnego w zakresie środowiska nauczania i wychowania),

2) opiekunowie medyczni – realizować zadania w zespole koordynowanym przez z pielęgniarkę szkolną lub położną.

Rozwiązania te mają na celu poszerzenie kręgu osób uprawnionych do świadczenia opieki, przy jednoczesnym zachowaniu jej jakości i bezpieczeństwa uczniów.

Pozostałe zmiany

Projekt ustawy uwzględnia także kwestie, które od wejścia w życie ustawy z dnia 12 kwietnia 2019 r. o opiece zdrowotnej nad uczniami powodowały trudności interpretacyjne lub praktyczne. W związku z powyższym omawiana nowelizacja precyzuje również poszczególne przepisy merytoryczne, w tym:

1) wyłączenie stosowania ustawy wobec szkół i oddziałów specjalnych funkcjonujących w podmiotach leczniczych,

2) jednoznaczne określenie, że opieka zdrowotna obejmuje uczniów od obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego w szkołach podstawowych aż do zakończenia nauki w szkole ponadpodstawowej,

3) umożliwienie higienistkom szkolnym z odpowiednim doświadczeniem podawania leków przewlekle chorym uczniom,

4) doprecyzowanie zasad udzielania świadczeń stomatologicznych, w tym wymogu zgody rodziców,

5) uregulowanie kwestii dokumentacji medycznej, w szczególności w związku z jej cyfryzacją i okresem przejściowym,

6) wzmocnienie współpracy pomiędzy szkołami, pielęgniarkami szkolnymi, higienistkami, rodzicami i lekarzami POZ,

7) doprecyzowanie obowiązków Instytutu Matki i Dziecka w zakresie monitorowania systemu,

8) rozszerzenie katalogu osób współpracujących z pielęgniarką lub higienistką szkolną w szkole.

Projekt przewiduje również zmianę w art. 68 ust. 1 pkt 11 ustawy – Prawo oświatowe. Po zmianie dyrektor szkoły będzie zobowiązany przekazywać pielęgniarce lub higienistce szkolnej dodatkowe informacje, takie jak adres zamieszkania ucznia i dane kontaktowe rodziców. Ma to na celu usprawnienie opieki zdrowotnej, prowadzenia dokumentacji oraz współpracy z rodzicami.

Nielegalna procedura podjęcia uchwały w sprawie MPZP – modyfikacja projektu przez gminę bez wyłożenia go do publicznego wglądu

Organ nadzoru (wojewoda) wskazał w swoim rozstrzygnięciu nadzorczym na nieprawidłowości związane z wadliwym – procedowaniem nad uchwałą w sprawie MPZP, z uwagi na dokonanie istotnych zmian projektu MPZP, co powodowało po stronie organów gminy obowiązek powtórzenia w niezbędnym zakresie procedury planistycznej określonej w art. 17 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (dalej: PlanZagospU).

W kontekście poruszonej problematyki należy zasadniczo odnotować przepisy wspomnianej wyżej ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, w tym art. 17 PlanZagospU, art. 19 ust. 1 PlanZagospU oraz art. 20 ust. 1 PlanZagospU.

Z art. 17 PlanZagospU wynika m.in., że wójt, burmistrz albo prezydent miasta po podjęciu przez radę gminy uchwały o przystąpieniu do sporządzania MPZP kolejno:

1) ogłasza w sposób określony w art. 8h ust. 1 PlanZagospU o podjęciu uchwały o przystąpieniu do sporządzania MPZP, określając sposoby i miejsce składania wniosków do projektu MPZP oraz termin ich składania, nie krótszy jednak niż 21 dni od dnia ogłoszenia;

2) zawiadamia o podjęciu uchwały o przystąpieniu do sporządzania MPZP instytucje i organy właściwe do uzgadniania i opiniowania projektu MPZP, określając termin składania wniosków do projektu MPZP, nie krótszy jednak niż 21 dni od dnia zawiadomienia;

(….)

9) wprowadza zmiany do projektu MPZP wynikające z:

a) uzyskanych opinii,

b) dokonanych uzgodnień;

(…)

11) ogłasza, w sposób określony w art. 8h ust. 1 PlanZagospU, o rozpoczęciu konsultacji społecznych;

13) przeprowadza konsultacje społeczne, a następnie wprowadza zmiany do projektu MPZP wynikające z tych konsultacji.

Zgodnie zaś z art. 19 ust. 1 PlanZagospU jeżeli rada gminy stwierdzi konieczność dokonania zmian w przedstawionym do uchwalenia projekcie MPZP, w tym także w wyniku uwzględnienia uwag do projektu MPZP wymagających ponowienia uzgodnień, czynności, o których mowa w art. 17 pkt 5a, pkt 6 lit. b, pkt 9 lit. b, pkt 13c i 14 PlanZagospU, ponawia się w zakresie niezbędnym do dokonania tych zmian.

Natomiast w art. 20 ust. 1 PlanZagospU postanowiono, że MPZP uchwala rada gminy po stwierdzeniu zgodności z ustaleniami planu ogólnego, rozstrzygając jednocześnie o sposobie realizacji zapisanych w MPZP inwestycji z zakresu infrastruktury technicznej, które należą do zadań własnych gminy, oraz zasadach ich finansowania, zgodnie z przepisami o finansach publicznych. Część tekstowa MPZP stanowi treść uchwały w sprawie uchwalenia MPZP, a część graficzna oraz wymagane rozstrzygnięcia stanowią załączniki do tej uchwały.

Ustalona na kanwie ww. przepisów nieprawidłowość dotyczyła następującej kwestii: Dokonując analizy ocenianej uchwały stwierdzono liczne rozbieżności pomiędzy uchwalonym planem, a projektem planu wyłożonym do publicznego wglądu w dniach od 17 lutego do 11 marca 2025 r. oraz uzgodnionym i zaopiniowanym przez instytucje i organy właściwe do uzgadniania i opiniowania planu (zawiadomienie z dnia 30 sierpnia 2024 r., znak: RiRP.6722.3.2.2024). Powyższe nieścisłości dotyczą m. in.:

• przeznaczenia terenu objętego planem: w uchwalonym planie przeznaczeniem podstawowym są usługi oświaty oraz obiekty sportu i rekreacji. Natomiast w projekcie wyłożonym oraz uzgodnionym i zaopiniowanym – tylko usługi oświaty;
• zasad kształtowania zabudowy i zagospodarowania terenu:

	Uchwalony plan	Projekt planu wyłożony do publicznego wglądu oraz zaopiniowany i uzgodniony
Maksymalna intensywność zabudowy	2,5	1,5
Teren biologiczno czynny	Min. 30%	Min. 25%
Powierzchnia zabudowy	Do 55%	Do 65%

Organ nadzoru zakwestionował ww. zapisy uchwały. W ramach argumentacji prawnej powołano się na ww. przepisy a także zwrócono uwagę na inne towarzyszące kwestie.

Nie ulega wątpliwości, że projekt planu wyłożony do publicznego wglądu nie może się różnić od uchwalonego MPZP. W przeciwnym przypadku zainteresowane podmioty nie miałyby możliwości zapoznania się ze zmienionym projektem planu i wniesienia ewentualnych uwag.

Organ nadzoru wskazał, że do podjętej przez radę gminy uchwały nie wpłynęły żadne uwagi do wyłożonego do publicznego wglądu projektu planu. Oznacza to, że zmiany w projekcie planu nie nastąpiły w wyniku uwzględnienia uwag złożonych do wyłożonego projektu planu, tylko ze względu na zmianę polityki przestrzennej prowadzonej przez władze gminy.

Podkreślono również, że ww. zmiany miały charakter istotny i dotyczyły m. in. przeznaczenia terenu oraz zasad kształtowania zabudowy i zagospodarowania terenu, które wpływają bezpośrednio na możliwości inwestycyjne dopuszczone na terenie objętym przedmiotowym planem.

Natomiast poprzez zaniechanie ponownego wyłożenia zmienionego projektu planu pozbawiono właścicieli sąsiednich nieruchomości, a także mieszkańców oraz innych zainteresowanych podmiotów możliwości wypowiedzenia się na temat planowanych zmienionych rozwiązań przestrzennych. W poważnym stopniu ograniczono zasadę partycypacji publicznej w ważnych dla społeczności lokalnej sprawach związanych z kształtowaniem ładu przestrzennego.

Organ nadzoru dodatkowo podkreślił, że zmiany w tekście planu w zakresie zmiany intensywności zabudowy czy minimalnego udziału powierzchni biologicznie czynnej są kwalifikowane w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego jako zmiany istotne, których dokonanie wymaga powtórzenia, w odpowiednim zakresie, czynności planistycznych. Jak podkreślił wyrok NSA z 18.3.2021 r., II OSK 2150/20, Legalis: (…) zwiększając intensywność zabudowy pozbawiono społeczność lokalną, a w szczególności właścicieli sąsiednich nieruchomości, możliwości wyrażenia swojego stanowiska w tym zakresie, eliminując w ten sposób udział społeczeństwa w procedurze planistycznej. Zmiany leżące w interesie jednych, naruszają interesy innych właścicieli i jeżeli dokonywane są arbitralnie przez wójta, burmistrza czy prezydenta miasta powodują, że ci którzy są w opozycji do zmian tracą możliwość ich kwestionowania w formie uwag do projektu, rozpatrywanych przez radę gminy na sesji uchwalającej plan.

Organ nadzoru wskazał, że dokonanie istotnych zmian projektu MPZP powoduje powstanie po stronie organów gminy obowiązku powtórzenia w niezbędnym zakresie procedury planistycznej określonej w art. 17 PlanZagospU. Poprzez zmodyfikowanie zapisów projektu planu i nie wyłożeniu do publicznego wglądu, zainteresowane podmioty nie miały możliwości zapoznania się z wprowadzonymi do projektu zmianami, jakie znalazły się w uchwalonym przez radę gminy MPZP. Powyższe świadczy zatem o istotnym naruszeniu procedury sporządzania MPZP.

Rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody jest prawnie uzasadnione. Organy gminy powinny przestrzegać procedury ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, w tym w kontekście procedowania nad zmienionym projektem uchwały w sprawie MPZP.

Zamówienia planowane a brak zabezpieczenia w budżecie

Zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy – Prawo zamówień publicznych (dalej: PrZamPubl) zamawiający zobowiązany jest do przygotowania planu postępowań o udzielenie zamówień publicznych, które zamierza przeprowadzić w danym roku finansowym. Ustawa nie wprowadza jednak obowiązku, aby wszystkie ujęte w planie zamówienia posiadały już w momencie jego opracowania pełne zabezpieczenie środków finansowych w uchwale budżetowej lub w planie finansowym jednostki.

W praktyce oznacza to, że chociaż plan zamówień powinien opierać się na realnych potrzebach i możliwościach finansowych zamawiającego, to jego treść może obejmować również postępowania, dla których finansowanie nie zostało jeszcze formalnie zapewnione, o ile ich realizacja jest rzeczywiście planowana w ramach przyszłych zmian budżetowych, ponieważ przykładowo dofinansowanie czy dotacja zostały już przyznane.

W takich przypadkach rekomenduje się, aby zamówienie zostało ujęte w planie z odpowiednią adnotacją, precyzującą stan prac nad zabezpieczeniem środków finansowych – np. „projekt zmian w budżecie w zakresie niniejszego zadania zostanie przedłożony na sesji Rady Gminy w dniu …”.

Regionalne Izby Obrachunkowe w swoich zaleceniach podkreślają, że plan postępowań powinien być dokumentem realistycznym, ściśle powiązanym z planem finansowym jednostki sektora finansów publicznych. Dlatego też, jeśli dane zamówienie nie ma obecnie pokrycia w budżecie, a jego ujęcie w budżecie jest niepewne lub hipotetyczne, wskazane jest powstrzymanie się od jego ujmowania w planie postępowań. Unika się w ten sposób tworzenia mylnego wrażenia, że środki finansowe zostały już zagwarantowane i zamówienie zostanie zrealizowane.