Zleceniobiorcy bez minimalnego wypoczynku. RPO apeluje do resortu pracy

Sygnały z branży filmowej

Do RPO wpłynął wniosek Związku Zawodowego Filmowców (ZZF), w którym zwrócono uwagę na uregulowania norm dotyczących minimalnego czasu wypoczynku osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych.

Zdaniem ZZF mamy do czynienia z zaniechaniem ustawodawczym polegającym na niewykonaniu przez ustawodawcę obowiązków wynikających z art. 66 ust. 2 Konst.

Problem filmowców – zatrudnienie na podstawie umów cywilnoprawnych

Związkowcy zwracają również uwagę na problemy związane z wykonywaniem zatrudnienia przy produkcji audiowizualnej. Wskazują, że filmowcy wykonują pracę zarobkową wyłącznie w ramach zatrudnienia niepracowniczego na podstawie umów prawa cywilnego (umowa zlecenia, umowa o dzieło, umowa o świadczenie usług, samozatrudnienie). Oprócz osób, które faktycznie przy produkcji audiowizualnej wykonują „dzieło” w rozumieniu Kodeksu cywilnego, większość wykonuje zatrudnienie niepracownicze (w tym w ramach samozatrudnienia) spowodowane brakiem możliwości znalezienia innych źródeł utrzymania niż oferowane przez zleceniodawców zatrudnienie cywilnoprawne.

Dotyczy to również sytuacji, w których sposób wykonywania zatrudnienia (możliwość jednostronnego kształtowania treści zobowiązania) pozwala przyjąć, że mamy do czynienia ze stosunkiem pracy (art. 22 § 1 KP). Zatrudnieni nie podejmują prób kwestionowania zawartych umów cywilnoprawnych poprzez wnoszenie pozwów o ustalenie istnienia stosunku pracy.

Prawo do odpoczynku również dla zatrudnionych na umowach cywilnoprawnych

Związkowcy podkreślają, że celem ich działalności nie jest zwalczanie, ani likwidacja zatrudnienia cywilnoprawnego. Postulują natomiast wprowadzenie ochrony ustawowej prawa do odpoczynku w zatrudnieniu cywilnoprawnym stosowanym przy produkcji audiowizualnej na poziomie zbliżonym do gwarantowanego pracownikowi. Chodzi o prawo pracownika do minimalnego odpoczynku dobowego, którego czas powinien wynosić co najmniej 11 nieprzerwanych godzin w okresie każdej doby.

ZZF zauważa, że ten postulat powinien być zrealizowany wobec wszystkich osób wykonujących zatrudnienie cywilnoprawne, znajdujących się w sytuacji podobnej do filmowców.

Czy to zaniechanie ustawodawcze

We wniosku do Rzecznika ZZF wskazują, że prawodawca nie podjął działań w zakresie wprowadzenia minimalnych okresów odpoczynku dla osób świadczących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych, pomimo powolnego rozszerzania norm prawa pracy na zatrudnienie niepracownicze.

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej poinformowało związkowców, że nie planuje obecnie podejmować prac w tym zakresie.

Dlatego – zdaniem ZFF – mamy do czynienia z niewykonaniem przez ustawodawcę obowiązków wynikających z art. 66 ust. 2 Konst. Zgodnie z tym przepisem pracownik ma prawo do określonych w ustawie dni wolnych od pracy i corocznych płatnych urlopów. Wskazuje on też, że maksymalne normy czasu pracy określa ustawa.

Związek w swoim wniosku przytacza bogate orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego i liczne publikacje dotyczące problematyki rozumienia pojęć „praca” i „pracownik”. Zwraca uwagę, że problem sprowadza się do tego, że na poziomie ustawowym regulacja dot. wypoczynku dotyczy (prawie) wyłącznie osoby świadczącej pracę w ramach zatrudnienia pracowniczego.

Wprowadzić normy dotyczące odpoczynku

ZZF uważa, że nie jest konieczne wprowadzenie w ustawie regulacji dotyczących np. urlopów dla osób świadczących pracę na podstawach cywilnoprawnych, koniecznym jednak jest wprowadzenie norm dotyczących odpoczynku (np. poprzez regulację maksymalnych norm pracy).

RPO podziela stanowisko, że naruszeniem istoty konstytucyjnego prawa do odpoczynku w przypadku zatrudnienia na podstawie umowy cywilnoprawnej jest brak ochrony prawnej takiej jednostki, która nie ma realnej możliwości kształtowania treści zobowiązania do pracy, a jednocześnie dla której zatrudnienie cywilnoprawne stanowi jedyne dostępne źródło utrzymania.

Źródło: https://bip.brpo.gov.pl/pl

EROD m.in. o kodeksie współpracy policyjnej

Europejska Rada Ochrony Danych (EROD) przyjęła oświadczenie w sprawie wniosku Komisji Europejskiej dotyczącego unijnego kodeksu współpracy policyjnej. Niniejszy wniosek ma na celu zacieśnienie współpracy organów ścigania państw członkowskich, w szczególności wymianę informacji między właściwymi organami. Kodeks zawiera trzy główne rozwiązania: wniosek dotyczący rozporządzenia Prüm II, wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie wymiany informacji między organami ścigania państw członkowskich oraz wniosek dotyczący zalecenia Rady w sprawie operacyjnej współpracy policyjnej.

EROD rekomenduje m.in. określenie rodzajów i wagi przestępstw, które mogłyby uzasadniać automatyczne wyszukiwanie w bazach danych innych państw członkowskich oraz wyraźne rozróżnienie między danymi osobowymi różnych kategorii osób, których dane dotyczą, takich jak skazani przestępcy, podejrzani, ofiary lub świadkowie zgodnie z art. 6 Dyrektywy w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez właściwe organy do celów zapobiegania przestępczości, prowadzenia postępowań przygotowawczych, wykrywania i ścigania czynów zabronionych i wykonywania kar, w sprawie swobodnego przepływu takich danych.

Skoordynowane działania

EROD podjęła również decyzję w sprawie tematu drugiego skoordynowanego działania w zakresie egzekwowania prawa, które będzie dotyczyło wyznaczenia i pozycji inspektora ochrony danych. To nowe skoordynowane działanie jest następstwem decyzji EROD o utworzeniu w październiku 2020 roku skoordynowanych ram egzekwowania prawa. Obecnie prowadzone będą dalsze prace mające na celu określenie szczegółów w nadchodzących miesiącach. W skoordynowanym działaniu EROD kładzie nacisk na określony temat, nad którym organy ochrony danych powinny pracować na szczeblu krajowym. Wyniki tych działań krajowych są następnie zestawiane i analizowane, co daje głębszy wgląd w te kwestie i umożliwia ukierunkowanie dalszych działań zarówno na szczeblu krajowym, jak i unijnym.

Spotkanie z przedstawicielami organizacji pozarządowych

Podczas drugiego dnia posiedzenia plenarnego EROD spotkała się z przedstawicielami organizacji pozarządowych, aby omówić wyzwania związane ze współpracą w zakresie egzekwowania prawa poprzez różne podejścia proceduralne w prawie krajowym. Jest to kolejny krok w kierunku osiągnięcia przez EROD celu, jakim jest opracowanie przeglądu takich wyzwań, zgodnie z deklaracją wiedeńską w sprawie współpracy w zakresie egzekwowania prawa.

List otwarty EROD i EIOD ws. budżetu na rok 2023

EROD przyjęła także sporządzony przez EROD i EIOD list otwarty do Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej zgodnie z zapowiedzią przewodniczącego na posiedzeniu plenarnym 28 lipca . Przewodniczący poinformował wtedy, iż EROD jest w trakcie negocjacji ws. przyjęcia budżetu EROD na rok 2023 i zaproponował wysłanie listu otwartego i oświadczenia prasowego do Parlamentu, Rady oraz odpowiednich komitetów UE w sprawie zwiększenia budżetu EROD.

„Jesteśmy głęboko zaniepokojeni faktem, że budżet na 2023 r., jeśli nie zostanie znacząco zwiększony, będzie zbyt mały, by umożliwić EROD i EIOD odpowiednie wypełnianie ich zadań” – piszą Andrea Jelinek, przewodnicząca Europejskiej Rady Ochrony Danych (EROD) i Wojciech Wiewiórowski, Europejski Inspektor Ochrony Danych (EIOD) w liście otwartym do Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej.

Budżet EROD stanowi część szerszego budżetu EIOD i jest proponowany przez Komisję Europejską oraz zatwierdzany przez Parlament Europejski i Radę (art. 314 TFUE). Podczas przygotowywania budżetu ogólnego Unii Europejskiej w 2023 r. EIOD przedstawił Komisji Europejskiej dwa kolejne wnioski budżetowe, zwracając się o zwiększenie liczby pracowników i zasobów finansowych, aby umożliwić EROD i EIOD zarządzanie poszerzającym się zakresem zadań i zwiększającym się obciążeniem pracą. Wnioskowany wzrost, poniżej pułapu siedmioletniego planu finansowego UE, został odrzucony przez Komisję Europejską.

Uchwała rady gminy w sprawie regulaminu PSZOK

Ze wspomnianej regulacji wynika, że rada gminy jest zobligowana do podjęcia uchwały, która będzie kompleksowo regulowała szczegółowy sposób i zakres świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów, w zamian za uiszczoną przez właściciela nieruchomości opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi, w tym częstotliwość odbierania odpadów komunalnych od właściciela nieruchomości i sposób świadczenia usług przez punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych.

W kontekście podanej problematyki na szczególną uwagę zasługuje rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Podlaskiego z 4.10.2022 r. (Nr NK-II.4131.122.2022.KK); opublikowane w wojewódzkim dzienniku urzędowym 5.10.2022 r. W podanym orzeczeniu organ nadzoru podważył całą istotę podjętej uchwały. W argumentacji prawnej zwrócono uwagę na następujące ważne aspekty:

1) lokalny prawodawca, wykonując delegację ustawową, musi uregulować w jednej uchwale wszystkie przekazane przez ustawodawcę kwestie w sposób kompletny;

2) przepisy art. 40 ust. 1 i art. 41 ust. 1 SamGminU dają radzie gminy podstawę do stanowienia aktów prawa miejscowego w zakresie zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej. Pojęcie zasad i trybu korzystania zawiera w sobie kompetencję organu stanowiącego gminy, do formułowania w stosunku do terenów i urządzeń użyteczności publicznej, norm i zasad prawidłowego postępowania, ustalania obowiązujących reguł zachowania się, określenia ustalonego porządku zachowania się;

3) normy prawa miejscowego muszą ściśle mieścić się w granicach ustawowej delegacji, a ta w przypadku określenia sposobu świadczenia usług przez PSZOK wynika z przepisów art. 6r ust. 3 oraz 3a, 3b i 3d CzystGmU. Przepisy te nie dają podstawy do przyjęcia regulaminu PSZOK w odrębnej uchwale i wszelkie regulacje dotyczące sposobu świadczenia usług przez PSZOK bezwzględnie powinny znaleźć się w uchwale w sprawie szczegółowego sposobu i zakresu świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów, w zamian za uiszczoną przez właściciela nieruchomości opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Finalnie stwierdzono, że rada gminy nie posiada delegacji ustawowej do podjęcia regulaminu PSZOK w formie odrębnej uchwały, jak to ma miejsce w niniejszej sprawie.

Podsumowując, stanowisko organu nadzoru jest w pełni uzasadnione. Rada gminy nie może w odrębnym akcie prawnym wprowadzać regulaminu PSZOK. Przepisy te powinny stanowić element składowy uchwały rady gminy w sprawie szczegółowego sposobu i zakresu świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów.

Źródło: https://edziennik.bialystok.uw.gov.pl/actbymonths

Ministerialny projekt zmiany Prawa budowlanego, skutkujący zmianami w zakresie postępowania administracyjnego

Kolejna nowelizacja ustawy Prawo budowlane w ocenie wnioskodawcy ma na celu dalsze upraszczania i przyspieszania procesu inwestycyjno-budowlanego.

Projekt wprowadza do postępowania administracyjnego w sprawach dotyczących Prbud dedykowany System do Obsługi Postępowań Administracyjnych w Budownictwie. Wnioskodawca w uzasadnieniu wskazuje, że system ten umożliwi kompleksową obsługę i prowadzenie postępowań administracyjnych w zakresie procesu inwestycyjno-budowlanego. Dodatkowo proponuje on wprowadzić przepis określający podmioty, którym będzie przydzielany dostęp do systemu. Z uwagi na fakt, że liczba organów i podmiotów uczestniczących i biorących udział w procesie inwestycyjno-budowlanym jest duża, proponuje się oznaczyć organy w sposób ogólny, jako organy administracji publicznej prowadzące postępowania administracyjne w zakresie procesu inwestycyjno-budowlanego.

System do Obsługi Postępowań Administracyjnych w Budownictwie będzie obejmował postępowania administracyjne objęte regulacjami przepisów szczególnych i dotyczących:

Projekt trafił do opiniowania.

EROD m.in. o kodeksie współpracy policyjnej

Europejska Rada Ochrony Danych (EROD) przyjęła oświadczenie w sprawie wniosku Komisji Europejskiej dotyczącego unijnego kodeksu współpracy policyjnej. Niniejszy wniosek ma na celu zacieśnienie współpracy organów ścigania państw członkowskich, w szczególności wymianę informacji między właściwymi organami. Kodeks zawiera trzy główne rozwiązania: wniosek dotyczący rozporządzenia Prüm II, wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie wymiany informacji między organami ścigania państw członkowskich oraz wniosek dotyczący zalecenia Rady w sprawie operacyjnej współpracy policyjnej.

EROD rekomenduje m.in. określenie rodzajów i wagi przestępstw, które mogłyby uzasadniać automatyczne wyszukiwanie w bazach danych innych państw członkowskich oraz wyraźne rozróżnienie między danymi osobowymi różnych kategorii osób, których dane dotyczą, takich jak skazani przestępcy, podejrzani, ofiary lub świadkowie zgodnie z art. 6 Dyrektywy w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez właściwe organy do celów zapobiegania przestępczości, prowadzenia postępowań przygotowawczych, wykrywania i ścigania czynów zabronionych i wykonywania kar, w sprawie swobodnego przepływu takich danych.

Skoordynowane działania

EROD podjęła również decyzję w sprawie tematu drugiego skoordynowanego działania w zakresie egzekwowania prawa, które będzie dotyczyło wyznaczenia i pozycji inspektora ochrony danych. To nowe skoordynowane działanie jest następstwem decyzji EROD o utworzeniu w październiku 2020 roku skoordynowanych ram egzekwowania prawa. Obecnie prowadzone będą dalsze prace mające na celu określenie szczegółów w nadchodzących miesiącach. W skoordynowanym działaniu EROD kładzie nacisk na określony temat, nad którym organy ochrony danych powinny pracować na szczeblu krajowym. Wyniki tych działań krajowych są następnie zestawiane i analizowane, co daje głębszy wgląd w te kwestie i umożliwia ukierunkowanie dalszych działań zarówno na szczeblu krajowym, jak i unijnym.

Spotkanie z przedstawicielami organizacji pozarządowych

Podczas drugiego dnia posiedzenia plenarnego EROD spotkała się z przedstawicielami organizacji pozarządowych, aby omówić wyzwania związane ze współpracą w zakresie egzekwowania prawa poprzez różne podejścia proceduralne w prawie krajowym. Jest to kolejny krok w kierunku osiągnięcia przez EROD celu, jakim jest opracowanie przeglądu takich wyzwań, zgodnie z deklaracją wiedeńską w sprawie współpracy w zakresie egzekwowania prawa.

List otwarty EROD i EIOD ws. budżetu na rok 2023

EROD przyjęła także sporządzony przez EROD i EIOD list otwarty do Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej zgodnie z zapowiedzią przewodniczącego na posiedzeniu plenarnym 28 lipca . Przewodniczący poinformował wtedy, iż EROD jest w trakcie negocjacji ws. przyjęcia budżetu EROD na rok 2023 i zaproponował wysłanie listu otwartego i oświadczenia prasowego do Parlamentu, Rady oraz odpowiednich komitetów UE w sprawie zwiększenia budżetu EROD.

„Jesteśmy głęboko zaniepokojeni faktem, że budżet na 2023 r., jeśli nie zostanie znacząco zwiększony, będzie zbyt mały, by umożliwić EROD i EIOD odpowiednie wypełnianie ich zadań” – piszą Andrea Jelinek, przewodnicząca Europejskiej Rady Ochrony Danych (EROD) i Wojciech Wiewiórowski, Europejski Inspektor Ochrony Danych (EIOD) w liście otwartym do Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej.

Budżet EROD stanowi część szerszego budżetu EIOD i jest proponowany przez Komisję Europejską oraz zatwierdzany przez Parlament Europejski i Radę (art. 314 TFUE). Podczas przygotowywania budżetu ogólnego Unii Europejskiej w 2023 r. EIOD przedstawił Komisji Europejskiej dwa kolejne wnioski budżetowe, zwracając się o zwiększenie liczby pracowników i zasobów finansowych, aby umożliwić EROD i EIOD zarządzanie poszerzającym się zakresem zadań i zwiększającym się obciążeniem pracą. Wnioskowany wzrost, poniżej pułapu siedmioletniego planu finansowego UE, został odrzucony przez Komisję Europejską.

Zleceniobiorcy bez minimalnego wypoczynku. RPO apeluje do resortu pracy

Sygnały z branży filmowej

Do RPO wpłynął wniosek Związku Zawodowego Filmowców (ZZF), w którym zwrócono uwagę na uregulowania norm dotyczących minimalnego czasu wypoczynku osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych.

Zdaniem ZZF mamy do czynienia z zaniechaniem ustawodawczym polegającym na niewykonaniu przez ustawodawcę obowiązków wynikających z art. 66 ust. 2 Konst.

Problem filmowców – zatrudnienie na podstawie umów cywilnoprawnych

Związkowcy zwracają również uwagę na problemy związane z wykonywaniem zatrudnienia przy produkcji audiowizualnej. Wskazują, że filmowcy wykonują pracę zarobkową wyłącznie w ramach zatrudnienia niepracowniczego na podstawie umów prawa cywilnego (umowa zlecenia, umowa o dzieło, umowa o świadczenie usług, samozatrudnienie). Oprócz osób, które faktycznie przy produkcji audiowizualnej wykonują „dzieło” w rozumieniu Kodeksu cywilnego, większość wykonuje zatrudnienie niepracownicze (w tym w ramach samozatrudnienia) spowodowane brakiem możliwości znalezienia innych źródeł utrzymania niż oferowane przez zleceniodawców zatrudnienie cywilnoprawne.

Dotyczy to również sytuacji, w których sposób wykonywania zatrudnienia (możliwość jednostronnego kształtowania treści zobowiązania) pozwala przyjąć, że mamy do czynienia ze stosunkiem pracy (art. 22 § 1 KP). Zatrudnieni nie podejmują prób kwestionowania zawartych umów cywilnoprawnych poprzez wnoszenie pozwów o ustalenie istnienia stosunku pracy.

Prawo do odpoczynku również dla zatrudnionych na umowach cywilnoprawnych

Związkowcy podkreślają, że celem ich działalności nie jest zwalczanie, ani likwidacja zatrudnienia cywilnoprawnego. Postulują natomiast wprowadzenie ochrony ustawowej prawa do odpoczynku w zatrudnieniu cywilnoprawnym stosowanym przy produkcji audiowizualnej na poziomie zbliżonym do gwarantowanego pracownikowi. Chodzi o prawo pracownika do minimalnego odpoczynku dobowego, którego czas powinien wynosić co najmniej 11 nieprzerwanych godzin w okresie każdej doby.

ZZF zauważa, że ten postulat powinien być zrealizowany wobec wszystkich osób wykonujących zatrudnienie cywilnoprawne, znajdujących się w sytuacji podobnej do filmowców.

Czy to zaniechanie ustawodawcze

We wniosku do Rzecznika ZZF wskazują, że prawodawca nie podjął działań w zakresie wprowadzenia minimalnych okresów odpoczynku dla osób świadczących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych, pomimo powolnego rozszerzania norm prawa pracy na zatrudnienie niepracownicze.

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej poinformowało związkowców, że nie planuje obecnie podejmować prac w tym zakresie.

Dlatego – zdaniem ZFF – mamy do czynienia z niewykonaniem przez ustawodawcę obowiązków wynikających z art. 66 ust. 2 Konst. Zgodnie z tym przepisem pracownik ma prawo do określonych w ustawie dni wolnych od pracy i corocznych płatnych urlopów. Wskazuje on też, że maksymalne normy czasu pracy określa ustawa.

Związek w swoim wniosku przytacza bogate orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego i liczne publikacje dotyczące problematyki rozumienia pojęć „praca” i „pracownik”. Zwraca uwagę, że problem sprowadza się do tego, że na poziomie ustawowym regulacja dot. wypoczynku dotyczy (prawie) wyłącznie osoby świadczącej pracę w ramach zatrudnienia pracowniczego.

Wprowadzić normy dotyczące odpoczynku

ZZF uważa, że nie jest konieczne wprowadzenie w ustawie regulacji dotyczących np. urlopów dla osób świadczących pracę na podstawach cywilnoprawnych, koniecznym jednak jest wprowadzenie norm dotyczących odpoczynku (np. poprzez regulację maksymalnych norm pracy).

RPO podziela stanowisko, że naruszeniem istoty konstytucyjnego prawa do odpoczynku w przypadku zatrudnienia na podstawie umowy cywilnoprawnej jest brak ochrony prawnej takiej jednostki, która nie ma realnej możliwości kształtowania treści zobowiązania do pracy, a jednocześnie dla której zatrudnienie cywilnoprawne stanowi jedyne dostępne źródło utrzymania.

Źródło: https://bip.brpo.gov.pl/pl

Wejście w życie uchwały rady gminy w sprawie opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi

Tamże, w ust. 1 postanowiono, że rada gminy, w drodze uchwały:

1) dokona wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi spośród metod określonych w art. 6j ust. 1 i 2 oraz ustali stawkę takiej opłaty; dopuszcza się stosowanie więcej niż jednej metody ustalenia opłat na obszarze gminy;

2) ustali stawkę opłaty za pojemnik lub worek o określonej pojemności, przeznaczony do zbierania odpadów komunalnych na terenie nieruchomości;

3) ustali stawkę opłaty za m³ zużytej wody – w przypadku wyboru metody ustalania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, o której mowa w art. 6j ust. 3a.

Natomiast kwestie związane z wprowadzaniem w życie wspomnianych uchwał są regulowane przez przepisy AktyNormU.

W kontekście podanej problematyki na szczególną uwagę zasługuje uchwała Kolegium RIO we Wrocławiu z 28.9.2022 r. (Nr 64/2022), w której organ nadzoru podważył zapis przewidujący wejście w życie z dniem wcześniejszym (1 września) aniżeli data ukazania się wspomnianego ogłoszenia w wojewódzkim dzienniku urzędowym (12 września). W podanej sprawie, zdaniem organu nadzoru, wskutek wadliwych zapisów nadano uchwale moc wstecznie obowiązującą.

W argumentacji prawnej organ nadzoru poruszył różne aspekty prawne:

1) zgodnie z art. 88 ust. 1 Konst warunkiem wejścia w życie ustaw, rozporządzeń oraz aktów prawa miejscowego jest ich ogłoszenie.

2) zagadnienie wejścia w życie aktów normatywnych regulują art. 4 i art. 5 AktyNormU. Stosownie do art. 4 ust. 1 AktyNormU akty normatywne, zawierające przepisy powszechnie obowiązujące, ogłaszane w dziennikach urzędowych wchodzą w życie po upływie 14 dni od dnia ich ogłoszenia, chyba że dany akt normatywny określi termin dłuższy. Jest to zasada, od której wyjątek stanowi przepis art. 4 ust. 2 AktyNormU, zgodnie z którym w uzasadnionych przypadkach akty normatywne, z zastrzeżeniem ust. 3, mogą wchodzić w życie w terminie krótszym niż 14 dni, a jeżeli ważny interes państwa wymaga natychmiastowego wejścia w życie aktu normatywnego i zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją temu na przeszkodzie, dniem wejścia w życie może być dzień ogłoszenia tego aktu w dzienniku urzędowym;

3) akt normatywny w żadnym przypadku nie może wejść w życie przed jego ogłoszeniem w dzienniku urzędowym. W dniu wejścia w życie aktu normatywnego powstaje obowiązek jego stosowania przez umocowane do tego organy i jego przestrzegania przez pozostałych adresatów, dlatego konieczne jest uprzednie ogłoszenie aktu w dzienniku urzędowym i upływ odpowiedniej vacatio legis. Organ nadzoru ustalił, że: Tymczasem uchwała Rady Miejskiej (…) , której legalność jest przedmiotem postępowania nadzorczego, została podjęta 30.8.2022 r., a jej ogłoszenie w Dzienniku Urzędowym Województwa (….) nie nastąpiło przed dniem 1.9.2022 r. określonym przez Radę Miejską jako data wejścia w życie. Wobec tego nie został spełniony warunek ogłoszenia w dzienniku urzędowym uchwały, będącej aktem prawa miejscowego, przed określonym w uchwale dniem jej wejścia w życie.

Finalnie stwierdzono, że ww. przepisy dają podstawy do przyjęcia stanowiska o naruszeniu ww. art. 4 ust. 1 AktyNormU.

Podsumowując, stanowisko organu nadzoru jest prawnie uzasadnione. Rada gminy nie może wprowadzać zapisów o wejściu w życie uchwały, wbrew zasadzie vacatio legis. Uchwała w sprawie podanych opłat nie może mieć także wstecznej mocy obowiązującej.

Źródło: https://bip.wroclaw.rio.gov.pl.

Nadzór rynku. Rola Państwowej Inspekcji Pracy

Informacja Głównego Inspektora Pracy na temat systemu oceny zgodności i nadzoru rynku w Polsce – rola i działania Państwowej Inspekcji Pracy – była wiodącym tematem posiedzenia Sejmowej Komisji do spraw Kontroli Państwowej.

Przepisy polskie i unijne

Główne ramy funkcjonowania krajowego systemu oceny zgodności oraz struktura organów i sposób procedowania w zakresie nadzoru rynku określone zostały początkowo w przepisach ustawy z 30.8.2002 r. o systemie oceny zgodności. Po reformie mającej na celu dostosowanie przepisów sektorowych do nowych ram prawnych Unii Europejskiej, dodatkowo również w ustawie z 13.4.2016 r. o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku. Do dziś wymienione ustawy obowiązują równolegle w krajowym systemie prawnym i mają zastosowanie:

1. pierwsza do wyrobów podlegających dyrektywom sektorowym jeszcze niedostosowanych do nowych ram prawnych, m.in. do dyrektywy 2006/42/WE dotyczącej maszyn;
2. druga, w stosunku do wyrobów, dla których wymagania określono w dyrektywach i rozporządzeniach już dostosowanych do nowych ram prawnych.

W związku z koniecznością usystematyzowania procedur i sposobu postępowania organów nadzoru rynku w państwach członkowskich, przepisy Unii Europejskiej w tym zakresie wyewoluowały w konsekwencji do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1020 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie nadzoru rynku i zgodności produktów oraz zmieniające dyrektywę 2004/42/WE oraz rozporządzenia (WE) nr 765/2008 i (UE) nr 305/2011. Najnowsza reforma systemów oceny zgodności i nadzoru rynku, jeszcze nie w pełni została wdrożona do polskich przepisów.

Misja Państwowej Inspekcji Pracy

Misją Państwowej Inspekcji Pracy jest skuteczne egzekwowanie przepisów prawa pracy, w tym bezpieczeństwa i higieny pracy, poprzez efektywne i ukierunkowane kontrole oraz działania prewencyjne, zmierzające do ograniczenia zagrożeń wypadkowych i poszanowania prawa pracy. Kontrole Państwowej Inspekcji Pracy prowadzone w ramach nadzoru rynku ukierunkowane są na monitorowanie zgodności z zasadniczymi i innymi wymaganiami określonych wyrobów lub ich grup. Kontrolami obejmowane są w szczególności wyroby, których stosowanie wiąże się z dużym zagrożeniem dla bezpieczeństwa pracowników (np. maszyny, przy użytkowaniu, których dochodzi do licznych wypadków przy pracy) lub istnieją uzasadnione podejrzenia, że w obrocie znajdują się wadliwe wyroby danego rodzaju. W tym zakresie realizowane są corocznie kontrole wybranych grup maszyn i innych urządzeń technicznych oraz wybranego rodzaju środków ochrony indywidualnej.

Źródło:

pip.gov.pl

Samorządy zyskają na realizację niektórych zadań unijnych dotacje celowe z budżetu państwa

Na stronie RCL ukazał się projekt ustawy o finansowaniu wspólnej polityki rolnej na lata 2023–2027. Wskazany projekt przewiduje dla JST możliwość uzyskania środków publicznych z budżetu państwa na różne zadania.

Na uwagę zasługują przepisy zgrupowane w ramach art. 11, gdzie m.in. postanowiono, że:

1. Jednostki samorządu terytorialnego realizujące operacje z zakresu pomocy technicznej mogą otrzymywać krajowe środki publiczne z budżetu państwa na wyprzedzające finansowanie kosztów kwalifikowalnych ponoszonych na realizację tych operacji.
2. Jednostki samorządu terytorialnego realizujące operacje, których przedmiotem jest postępowanie scaleniowe i zagospodarowanie poscaleniowe, o których mowa w przepisach ustawy z dnia 26 marca 1982 r. o scalaniu i wymianie gruntów (Dz. U. z 2022 r. poz. 1223), mogą otrzymywać krajowe środki publiczne z budżetu państwa na wyprzedzające finansowanie kosztów kwalifikowalnych ponoszonych na realizację tych operacji oraz na sfinansowanie kosztów przygotowania dokumentacji technicznej niezbędnej do realizacji tych operacji.

W ust. 3 postanowiono zaś, że krajowe środki publiczne z budżetu państwa na wyprzedzające finansowanie kosztów kwalifikowalnych ponoszonych na realizację operacji, o których mowa w ust. 1 i 2, są przekazywane przez właściwego dysponenta w formie dotacji celowej, o której mowa w art. 127 FinPubU. Ponadto środki, o których wyżej mowa, są przekazywane jednostce samorządu terytorialnego, w przypadku operacji, o których mowa w ust. 1 i 2, na podstawie przekazanych właściwemu dysponentowi harmonogramów płatności wynikających z zawartych umów lub zatwierdzonych przez właściwy podmiot wniosków o przyznanie pomocy.

Warto także odnotować ust. 8, z którego wynika, że ww. środki mogą zostać przekazane przed zawarciem umowy o przyznaniu pomocy finansowej na podstawie porozumienia zawartego z właściwym wojewodą, na wniosek jednostki samorządu terytorialnego, w przypadku operacji, o której mowa w ust. 1 i 2. Porozumienie takie powinno zawierać w szczególności:
1) opis operacji, na jakie przyznano środki z budżetu państwa, i termin ich realizacji;
2) harmonogram dokonywania wydatków w ramach operacji;
3) wysokość przyznanych środków i tryb ich przekazywania;
4) zobowiązanie do poddania się kontroli i tryb kontroli realizacji operacji;
5) termin i sposób rozliczania przyznanych środków;
6) warunki zwrotu środków wykorzystanych niezgodnie z przeznaczeniem lub pobranych nienależnie lub w nadmiernej wysokości.

W uzasadnieniu ww. projektu podano m.in., że w proponowanych mechanizmach dotyczących wyprzedzającego finansowania kosztów kwalifikowalnych i wyprzedzającego finansowania pomocy, środki wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem, pobrane nienależnie lub w nadmiernej wysokości będą podlegać zwrotowi wraz z odsetkami jak dla zaległości podatkowych, liczonymi od dnia przekazania środków, w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania do ich zwrotu.

Podsumowując, wskazany projekt jest ważny z punktu widzenia funkcjonowania JST. Umożliwia bowiem uzyskanie dotacji celowych w związku z realizowaniem określonych projektów unijnych przez samorządy.

Źródło: RCL

Odsetki znów wrastają – na co muszą uważać JST?

W Dzienniku Urzędowym Monitor Polski ukazały się w dniu 4 października br. dwa obwieszczenia Ministra Sprawiedliwości:

1) w sprawie wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie (poz. 943);

2) w sprawie wysokości odsetek ustawowych (poz. 942).

Ich wysokość, poczynając od 8.9.2022 r., wynosi odpowiednio 10,25% i 12,25% w stosunku rocznym.

Przepisy obligują jednostki samorządu terytorialnego do stosowania odsetek we wskazanej, nowej wysokości. Jednostki te nie mają bowiem swobody w zakresie dochodzenia odsetek, a powinność. Wynika to z art. 42 ust. 5 FinPubU, gdzie postanowiono, że jednostki sektora finansów publicznych są obowiązane do ustalania przypadających im należności pieniężnych, w tym mających charakter cywilnoprawny, oraz terminowego podejmowania w stosunku do zobowiązanych czynności zmierzających do wykonania zobowiązania.

Jeśli zaś chodzi o należności cywilnoprawne, to chodzi m.in. o te wymienione w GospNierU, gdzie postanowiono, że z zastrzeżeniem wyjątków wynikających z ustaw, nieruchomości mogą być przedmiotem obrotu. W szczególności nieruchomości mogą być przedmiotem sprzedaży, zamiany i zrzeczenia się, oddania w użytkowanie wieczyste, w najem lub dzierżawę, użyczenia, oddania w trwały zarząd, a także mogą być obciążane ograniczonymi prawami rzeczowymi, wnoszone jako wkłady niepieniężne (aporty) do spółek, przekazywane jako wyposażenie tworzonych przedsiębiorstw państwowych oraz jako majątek tworzonych fundacji.

Zatem, m.in. jednostki samorządu terytorialnego, w tym gminy, są zobligowane nie tylko do dochodzenia tzw. należności głównych, np. z tytułu czynszu najmu, czy dzierżawy, ale również należności ubocznych z tych tytułów, czyli np. odsetek.

Zaniechania w tym zakresie będą stanowić zarówno naruszenie ww. regulacji prawnych FinPubU, jak również mogą skutkować odpowiedzialnością w trybie dyscypliny finansów publicznych.

Podsumowując, wskazane obwieszczenia w sprawie odsetek ustawowych są istotnymi regulacjami prawnymi z punktu widzenia gospodarki finansowej JST. Jednostki te muszą bowiem uwzględnić nową wysokość tych odsetek w codziennym wykonywaniu zadań.