Zmiany w rozporządzeniu w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe

Rozporządzenie MPiPS z 1.12.1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe, zostało wydane na podstawie art. 237¹⁵ § 1 Kodeksu pracy (dalej: KP). Ministerstwo postanowiło, dokonać istotnych zmian w treści rozporządzenia, jak wskazało w czasie obowiązywania tego aktu nastąpił daleko posunięty postęp technologiczny, mający znaczący wpływ na sposób organizacji stanowisk pracy, w szczególności przez upowszechnienie wykorzystywania systemów przenośnych (np. laptopów) do wykonywania pracy. Z tego względu konieczne jest uaktualnienie minimalnych wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii, jakie powinny spełniać stanowiska pracy wyposażone w monitory ekranowe. Ponadto analizy dotyczące obowiązujących rozwiązań doprowadziły do wniosku, że niektóre z nich są zbyt szczegółowe i rygorystyczne, należy więc je zmienić w taki sposób, by umożliwiały pracodawcom pewną swobodę w organizacji stanowisk pracy wyposażonych w monitory ekranowe, przy jednoczesnym zapewnieniu pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz ergonomii na stanowisku pracy.

Projektowane zmiany w treści rozporządzenia

Pierwsza zmiana, obejmuje § 2 pkt 2 rozporządzenia. Zaproponowano zmianę zawartej w definicji stanowiska pracy poprzez jej uaktualnienie i uporządkowanie. W szczególności aktualnie nie korzysta się ze stacji dyskietek czy trackball, w związku z tym przedmiotowa definicja nie powinna uwzględniać tych elementów. Zgodnie z projektowanym brzmieniem przez pojęcie stanowiska pracy należy rozumieć przestrzeń pracy wraz z:

Kolejna zmiana obejmuje uchylenie pkt 3 w § 2 rozporządzenia, zawierającego definicję systemu komputerowego. Zmiana ta jest konsekwencją modyfikacji definicji stanowiska pracy. Natomiast samo pojęcie systemu komputerowego jest powszechnie znane i nie budzi ono już wątpliwości. W ramach § 3 pkt 4 rozporządzenia zaproponowano wskazanie, że przepisów rozporządzenia nie stosuje się do systemów przenośnych nieprzeznaczonych do użytkowania na danym stanowisku pracy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy. Rozwiązanie takie zapewni zgodność treści rozporządzenia z dyrektywą 90/270/EWG, która, stosownie do art. 1 ust. 3 lit. d, nie ma zastosowania do systemów przenośnych nieprzeznaczonych do dłuższego używania na stanowisku pracy.

Projektowane zmiany w załączniku

W ramach rozporządzenia, zaproponowane zostało również nadanie nowego brzmienia załącznikowi do rozporządzenia, który określa minimalne wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii, jakie powinny spełniać stanowiska pracy wyposażone w monitory ekranowe. Załącznik w projektowanym brzmieniu uwzględnia możliwość organizacji stanowisk pracy z wykorzystaniem systemów przenośnych przeznaczonych do użytkowania na danym stanowisku pracy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy, w szczególności laptopów i określa sposób, w jaki należy te stanowiska organizować. Zaproponowano, żeby w przypadku stosowania tych systemów stanowisko pracy musiało być wyposażone w monitor stacjonarny lub podstawkę zapewniającą ustawienie ekranu tak, aby jego górna krawędź znajdowała się na wysokości oczu, oraz w dodatkową klawiaturę i mysz. Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników, zapewniając im bezpieczne i higieniczne warunki pracy, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Stąd niezbędne stało się uregulowanie kwestii dotyczącej pracy w przypadku stosowania systemów przenośnych przeznaczonych do użytkowania na danym stanowisku pracy przez co najmniej połowę dobowego wymiaru czasu pracy.

Projektowana treść załącznika przewiduje również ograniczenie wymagań w zakresie regulacji ustawienia monitora do możliwości jego pochylenia, bez wskazywania jego zakresu oraz możliwości obracania wokół własnej osi. Współczesne lekkie monitory LCD wymagają właściwie tylko konstrukcyjnej możliwości pochylenia płaszczyzny ekranu tak, aby umożliwić obserwację obrazu pod kątem prostym. Pozostałych regulacji można dokonać samemu bez użycia siły poprzez prostą zmianę położenia całego monitora wraz z podstawą.

Zaproponowano również zmianę wymagań w zakresie konstrukcji stołu i powierzchni roboczej, w szczególności przez ich uproszczenie. Zgodnie z projektowaną treścią załącznika do rozporządzenia konstrukcja stołu i powierzchnia robocza powinny umożliwiać ergonomiczne ustawienie elementów wyposażenia stanowiska pracy, w tym zróżnicowaną wysokość ustawienia monitora ekranowego i klawiatury, a w szczególności powinny zapewniać:

Projekt przewiduje również zachowanie wymagania, by w przypadku, gdy przy pracy istnieje konieczność korzystania z dokumentów, stanowisko pracy należało wyposażyć w uchwyt na dokumenty, posiadający regulację ustawienia wysokości, pochylenia oraz odległości od pracownika. Natomiast szczegółowe regulacje w zakresie ustawienia uchwytu na dokumenty są zbędne z uwagi na przywołaną powyżej ogólną wytyczną, zgodnie z którą ustawienie elementów wyposażenia nie powinno wymuszać niewygodnych ruchów głowy i szyi.

Oświetlenie powinno zapewniać komfort pracy wzrokowej, a szczególnie:

Pozostałe minimalne wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii, jakie powinny spełniać stanowiska pracy wyposażone w monitory ekranowe pozostają bez zmian w stosunku do obecnie obowiązujących.