Reorganizacja krajowa
Podział przez wyodrębnienie to jedna z najważniejszych zmian wprowadzona omawianą nowelizacją. Ten rodzaj podziału cechuje się przeniesieniem części aktywów i pasywów spółki dzielonej na istniejącą lub nowo zawiązaną spółkę w zamian za udziały lub akcje spółek przejmujących lub nowo zawiązanych, które obejmie spółka dzielona. W odróżnieniu do obecnie obowiązujących przepisów w przypadku podziału przez wyodrębnienie wspólnicy spółki przejmującej staną się wspólnikami spółki dzielonej. Zastosowanie będzie miała nadal zasada sukcesji uniwersalnej praw i obowiązków.
Uproszczone łączenie to nowy rodzaj reorganizacji, który przeprowadzany jest bez przyznania udziałów lub akcji spółki przejmującej w sytuacji, gdy jeden wspólnik posiada w sposób bezpośredni lub pośrednio wszystkie udziały lub akcje łączących się spółek albo wspólnicy łączących się spółek posiadają udziały lub akcje w tej samej proporcji we wszystkich łączących się spółkach.
Zmiany w zakresie spółek komandytowo-akcyjnych
Spółka komandytowo-akcyjna będzie mogła uczestniczyć w procesie połączenia jako spółka przejmująca albo nowo zawiązana, a w procesie podziału – jako spółka dzielona. Jest to istotna zmiana w przedmiocie statusu spółek osobowych w transakcjach fuzji i przejęć. Możliwe będzie łączenie się spółek osobowych lub kapitałowych i przeniesienie całego majątku na spółkę komandytowo-akcyjną, zawiązanie nowej spółki komandytowo-akcyjnej jako spółki docelowej i przeniesienia na nią majątku łączących się spółek w zamian za jej akcje.
Kontrola legalności
Dzięki nowelizacji znacznemu rozszerzeniu ulegnie kontrola legalności operacji transgranicznych. Wprowadzony zostanie obowiązek uzyskania zaświadczenia o zgodności z prawem polskim podziału transgranicznego w zakresie procedury podlegającej temu prawu, co dotychczas obowiązywało na gruncie połączeń transgranicznych. Kontrola będzie miała charakter interdyscyplinarny, zawierając kwestie rejestrowe, podatkowe, pracownicze i karne. Nieuzyskanie zaświadczenia ma powodować niemożliwość przeprowadzenia reorganizacji. Sąd rejestrowy wyda spółce zaświadczenie o zgodności z prawem polskim, chyba że uzna, że podział transgraniczny spełnia przesłanki nadużycia, naruszenia lub obejścia prawa.
Reorganizacja transgraniczna
Transgraniczne przekształcenie spółek jako jedna z dwóch nowych typów operacji transgranicznych. Spółka kapitałowa lub spółka komandytowo-akcyjna może zostać przekształcona w spółkę zagraniczną wskazaną w Załączniku II do dyrektywy 2017/1132 Parlamentu Europejskiego i Rady z 14.6.2017 r. podlegającą prawu państwa członkowskiego UE lub państwa-strony umowy o EOG oraz przenieść swoją siedzibę statutową, zarząd główny lub główny zakład do tego państwa. W takim przypadku zostaje zachowana przy tym osobowość prawną.
Trzy rodzaje podziałów transgranicznych spółek kapitałowych:
- przez zawiązanie nowych spółek, czyli cały majątek spółki dzielonej przechodzi na nowy podmiot lub podmioty, a wspólnicy spółki dzielonej obejmują udziały lub akcje w nowej spółce/spółkach,
- przez przejęcie i zawiązanie nowej spółki – spółka lub spółki nowo zawiązane obejmują cały majątek spółki dzielonej, a wspólnicy otrzymują w zamian za to udziały lub akcje spółki lub spółek nowo zawiązanych,
- przez wydzielenie – nowo zawiązana spółka lub spółki otrzymują część majątku spółki dzielonej a wspólnicy spółki dzielonej obejmują w zamian za to udziały lub akcje spółki lub spółek nowo zawiązanych.
Podział przez wydzielenie jest szczególnie istotny, ponieważ może on pozwolić na przeprowadzenie procesu zbliżonego do przekształcenia oddziału przedsiębiorcy zagranicznego w spółkę kapitałową, przy zachowaniu sukcesji uniwersalnej praw i obowiązków, co obecnie jest niemożliwe.
Wzmocnienie sytuacji wspólników, pracowników i wierzycieli w procesie reorganizacji
Przepisy projektu nowelizacji przewidują wzmocnienie ochrony wspólników, pracowników i wierzycieli spółek uczestniczących w procesach reorganizacyjnych, których interesy bezpośrednio związane mogą być z planowaną operacja transgraniczną.
Pracownicy
Pracownikom ma zostać przyznana możliwość składania uwag do planu operacji transgranicznej. Ponadto podmiot uczestniczący w danej transakcji, zobowiązany będzie do sporządzenia sprawozdania dotyczącego jej skutków oraz zapewnienia dostępu do sprawozdania określającego m.in. wpływ planowanej reorganizacji na sytuację prawną pracowników, przy czym docelowo kwestie te mają zostać uregulowane w odrębnej ustawie.
Wspólnicy
Wspólnikowi głosującemu przeciwko danej operacji transgranicznej ma zostać przyznane prawo wyjścia ze spółki i otrzymania wynagrodzenia za udziały lub akcje o wartości równej wartości posiadanych przez niego udziałów lub akcji. Wynagrodzenie powinno zostać oszacowane przez niezależnego biegłego oraz umożliwienie mu składania uwag do planu reorganizacji.
Wierzyciele
Wierzyciele będą uprawnieni do zwrócenia się do odpowiedniego organu o ustanowienie zabezpieczeń w terminie miesiąca od dnia ujawnienia lub udostępnienia planu reorganizacji, jednakże wierzyciele powinni uwiarygodnić, że z powodu planowanego działania zaspokojenie ich roszczeń jest zagrożone oraz że nie uzyskali odpowiednich zabezpieczeń od spółki. Wykonanie zabezpieczenia, będzie uzależnione od tego, czy reorganizacja transgraniczna zostanie skutecznie przeprowadzona.
Podsumowując, projekt ułatwi dokonywanie reorganizacji podmiotów posiadających siedziby w różnych państwach członkowskich UE. Ponadto nowelizacja przewiduje liczne zmiany w odniesieniu do operacji transgranicznych i krajowych. Użyteczne mogą okazać się narzędzia w „wewnątrzkrajowych” reorganizacjach w postaci uproszczonego połącznie lub podziału przez wyodrębnienie. Obecnie opublikowany projekt został skierowany do Komitetu do Spraw Europejskich.
