Projektowane zmiany dotyczą przede wszystkim zmian w Kodeksie cywilnym i ich zakres merytoryczny przekłada się na zmiany w zakresie dziedziczenia.
Ponadto w konsekwencji proponowanej noweli mają się także zmienić przepisy ustawy z 17.5.1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne (t.j. Dz. U. z 2021 r., poz. 1990 ze zm.)
W uzasadnieniu wnioskodawcy wskazują, że potrzeba nowelizacji PrGeodKart wynika z potrzeby usprawnienia działań wierzyciela i organu egzekucyjnego w zakresie niezbędnym do wszczęcia i prowadzenia egzekucji administracyjnej oraz zwiększenia jej efektywności. Ponadto konieczne jest wprowadzenie rozwiązań umożliwiających przymusowe dochodzenie należności z tytułu podatku VAT rozliczanego w procedurze szczególnej od podmiotu, którego miejscem zamieszkania lub siedziby jest inne państwo niż Polska oraz dla którego państwem identyfikacji jest państwo inne niż Polska i w tym państwie identyfikacji została złożona deklaracja. (http://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/Projekty/9-020-1131-2023/$file/9-020-1131-2023.pdf).
Na potrzebę prowadzenia postępowania egzekucyjnego projekt zakłada zmianę definicji pojęcia wynagrodzenia.
Wśród najważniejszych zmian, które zostały zaproponowane należy wskazać na następujące.
Proponuje się dodanie do katalogu dokumentów stanowiących podstawę egzekucji administracyjnej również deklaracji złożonej w państwie członkowskim identyfikacji, o której mowa w art. 59, art. 61 i art. 61a rozporządzenia Rady (UE) nr 282/2011 z 15.3.2011 r.
W celu przymusowego dochodzenia należności Skarbu Państwa od zobowiązanych mających miejsce zamieszkania lub siedzibę i majątek poza granicami RP konieczne jest wystawienie krajowego tytułu wykonawczego, na podstawie, którego możliwe będzie wystąpić z wnioskiem o udzielenie pomocy w dochodzeniu należności przez inne państwo. Taki wniosek kierowany jest do innego państwa wraz z jednolitym tytułem wykonawczym lub zagranicznym tytułem wykonawczym na podstawie ustawy o wzajemnej pomocy. W związku z tym zaproponowano zmianę, w wyniku, której wierzyciel będzie wskazywał, zatem numer, za pomocą którego zobowiązany został zidentyfikowany na potrzeby podatku w tamtym kraju. Wprowadzono zasadę przeliczania należności pieniężnej wynikającej z tej deklaracji na walutę polską (w złotych). Przeliczenie to nastąpi według kursu wymiany opublikowanego przez Europejski Bank Centralny w ostatnim dniu danego okresu rozliczeniowego, a jeżeli kurs nie zostanie opublikowany w tym dniu – według kursu wymiany opublikowanego w najbliższym po nim dniu.
Wierzyciele, organy egzekucyjne, sądy, organy prokuratury, Szefa CBA, biura informacji kredytowej oraz biura informacji gospodarczej po przeszukaniu Rejestru Należności Publicznoprawnych będą mogły automatycznie uzyskiwać dane zobowiązanego po uzyskaniu zgody organu prowadzącego rejestr.
Kolejne zmiany są związane z uproszczeniem etapu wszczęcia postępowania egzekucyjnego polegającym na rezygnacji z klauzuli organu egzekucyjnego o skierowaniu tytułu wykonawczego do egzekucji administracyjnej, stosowanego zarówno w egzekucji należności pieniężnych, jak i obowiązków o charakterze niepieniężnym. Klauzula organu egzekucyjnego stanowi jedynie stwierdzenie, że tytuł wykonawczy został prawidłowo wystawiony i podlega wykonaniu. Przyjęto, że czynność nadawania klauzuli jest zbędna.
Obowiązujący art. 26 § 1e EgzAdmU zawiera zamknięty katalog informacji, jakie wierzyciel przekazuje wraz z wnioskiem egzekucyjnym i tytułem wykonawczym do organu egzekucyjnego na etapie wszczęcia postępowania egzekucyjnego.
Wśród tych informacji brak jest danych małżonka zobowiązanego, aktualnego właściciela przedmiotu hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego. Brak również danych podmiotu niebędącego zobowiązanym, który uzyskał korzyść majątkową wskutek czynności prawnej dokonanej z pokrzywdzeniem wierzyciela, jeżeli zgodnie z odrębnymi przepisami czynność ta została uznana za bezskuteczną wobec tego wierzyciela. Nowelizacja zakłada, że wierzyciel przekaże organowi egzekucyjnemu wraz z wnioskiem egzekucyjnym i tytułem wykonawczym informację dotyczącą danych małżonka zobowiązanego odpowiadającego majątkiem wspólnym; dane niebędącego zobowiązanym podmiotu, na który zostało przeniesione prawo własności rzeczy lub inne prawo majątkowe obciążone zastawem skarbowym lub hipoteką przymusową zabezpieczającymi należność pieniężną i odsetki z tytułu niezapłacenia jej w terminie; w przypadku, gdy czynność została uznana za bezskuteczną względem wierzyciela, przekaże on organowi egzekucyjnemu dane podmiotu, który uzyskał korzyść majątkową. Ponadto wierzyciel będzie wskazywał składnik majątkowy, do którego może być przeprowadzona egzekucja.
Projektowane przepisy mają na celu usprawnienie egzekucji z nieruchomości. Na ich podstawie wierzyciel będzie wystawiał kolejny tytuł wykonawczy w razie potrzeby egzekucji z nieruchomości należącej do podmiotu, który uzyskał korzyść majątkową wskutek czynności prawnej dokonanej z pokrzywdzeniem wierzyciela, jeżeli czynność ta została uznana za bezskuteczną wobec tego wierzyciela wskutek uwzględnienia skargi pauliańskiej. W takim przypadku, bowiem egzekucja prowadzona jest przeciwko zobowiązanemu, a podmiot, który uzyskał korzyść majątkową, jest jedynie uczestnikiem postępowania egzekucyjnego. W związku z tym, w kolejnym tytule wykonawczym wierzyciel, obok zobowiązanego, będzie wskazywał także dane tego podmiotu. W związku z tym, że kolejny tytuł wykonawczy stanowi podstawę do prowadzenia egzekucji z nieruchomości oraz stanowi podstawę zabezpieczenia na nieruchomości, konieczne jest wskazywanie w nim aktualnych danych na dzień jego wystawienia.
Organ sprawujący nadzór nad organem egzekucyjnym otrzyma uprawnienie do wstrzymania w uzasadnionych przypadkach dalszej realizacji środka egzekucyjnego do dnia, w którym postanowienie w sprawie skargi na czynność egzekucyjną stanie się ostateczne.
Zaproponowano wprowadzenie regulacji, na podstawie, której organ egzekucyjny będący jednocześnie wierzycielem nie będzie wydawał postanowienia w sprawie zawieszenia postępowania egzekucyjnego w przypadku wystąpienia przesłanki zawieszenia przed wszczęciem egzekucji administracyjnej. W takim przypadku będzie sporządzał adnotację w sprawie zawieszenia postępowania egzekucyjnego.
Zasadniczo ustawa ma wejść w życie po upływie 12 miesięcy od dnia ogłoszenia. Niektóre z przepisów noweli wejdą w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia lub po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia.
Skierowano do pierwszego czytania na posiedzeniu Sejmu.
