Koordynację wykonania Zaleceń powierzono Prezesowi UZP. Ponadto zobowiązano służby kontroli administracji rządowej do uwzględniania Zaleceń podczas kontroli udzielania zamówień publicznych.

Nowe Zalecenia stanowią aktualizację Zaleceń Rady Ministrów obowiązujących od 2017 r. wynikającą z potrzeby dostosowania ich treści do przepisów PrZamPubl, a także konieczności zapewnienia spójności z innymi dokumentami o charakterze strategicznym. m.in. Polityką zakupową państwa, która określa planowane działania administracji rządowej w zakresie społecznych zamówień publicznych.

Przypomnienia wymaga, że przepisy PrZamPubl przewidują szereg rozwiązań pozwalających na uwzględnianie aspektów społecznych na różnych etapach procesu udzielania zamówienia publicznego, takich jak planowanie i przygotowanie postępowania o udzielenie zamówienia, prowadzenie postępowania, jak również na etapie realizacji zamówienia. Wstępna analiza zamówień publicznych pod kątem możliwości realizacji celów społecznych może mieć zatem miejsce już na etapie przygotowania planu postępowań o udzielenie zamówień, o którym jest mowa w art. 23 PrZamPubl. Uwzględnienie takiej analizy przy sporządzaniu planu postępowań pozwala zamawiającym przygotować się do uwzględnienia aspektów społecznych z odpowiednim wyprzedzeniem, a wykonawcom umożliwia pozyskanie wiedzy oraz przeprowadzenie oceny ich potencjału w tym zakresie.

System Legalis Administracja – kompleksowe wsparcie każdego urzędnika. Wypróbuj! Sprawdź

Warto pamiętać, że część z regulacji PrZamPubl dotycząca aspektów społecznych ma charakter dobrowolny, pozostawiając zamawiającemu swobodę w zakresie ich zastosowania w zależności od potrzeb zamawiającego i charakteru przedmiotu zamówienia, część zaś ma charakter obligatoryjny, zobowiązując zamawiającego do ich uwzględniania w ramach prowadzonych postępowań o udzielenie zamówienia publicznego.

Tabela. Regulacje dotyczące aspektów społecznych o charakterze obligatoryjnym i fakultatywnym w przepisach PrZamPubl

Regulacje PrZamPubl dotyczące aspektów społecznych o charakterze obligatoryjnym Regulacje PrZamPubl dotyczące aspektów społecznych o charakterze fakultatywnym
art. 95 – określenie w ogłoszeniu o zamówieniu lub dokumentach zamówienia na usługi lub roboty budowlane wymagań związanych z realizacją zamówienia w zakresie zatrudnienia przez wykonawcę lub podwykonawcę na podstawie stosunku pracy osób wykonujących wskazane przez zamawiającego czynności w zakresie realizacji zamówienia, jeżeli wykonanie tych czynności polega na wykonywaniu pracy w sposób określony w art. 22 § 1 KP art. 94 – zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamówieniu, że o udzielenie zamówienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy mający status zakładu pracy chronionej, spółdzielnie socjalne oraz inni wykonawcy (w tym przedsiębiorstwa społeczne działające na podstawie ustawy z 5.8.2022 r. o ekonomii społecznej), których głównym celem lub głównym celem działalności ich wyodrębnionych organizacyjnie jednostek, które będą realizowały zamówienie, jest społeczna i zawodowa integracja osób społecznie marginalizowanych
art. 438 – w przypadku przewidzenia wymagań, o których mowa w art. 95 ust. 1 PrZamPubl, zawarcie w treści umowy w sprawie zamówienia publicznego, której przedmiotem są roboty budowlane lub usługi, postanowień dotyczących sposobu dokumentowania zatrudnienia na podstawie umowy o pracę i kontroli spełniania przez wykonawcę lub podwykonawcę wymagań dotyczących zatrudnienia oraz postanowień dotyczących sankcji z tytułu niespełnienia tych wymagań art. 96 – określenie w ogłoszeniu o zamówieniu lub dokumentach zamówienia wymagań związanych z realizacją zamówienia, które mogą obejmować aspekty społeczne lub związane z zatrudnieniem osób defaworyzowanych
art. 100 – uwzględnienie w opisie przedmiotu zamówienia wymagań w zakresie dostępności dla osób niepełnosprawnych oraz projektowania z przeznaczeniem dla wszystkich użytkowników, w przypadku zamówień przeznaczonych do użytku osób fizycznych, w tym pracowników zamawiającego, chyba że nie jest to uzasadnione charakterem przedmiotu zamówienia art. 104 – żądanie etykiety o charakterze społecznym jako przedmiotowego środka dowodowego lub odwołanie do mających zastosowanie wymagań etykiety, w ramach opisu przedmiotu zamówienia, kryteriów oceny ofert lub warunków realizacji zamówienia, w przypadku zamówień o szczególnych cechach społecznych, w celu potwierdzenia zgodności oferowanych robót budowlanych, dostaw lub usług z wymaganymi cechami
art. 108 ust. 1 pkt 1 lit. b oraz pkt 3 – wykluczenie z udziału w postępowaniu wykonawcy prawomocnie skazanego za przestępstwo handlu ludźmi, o którym mowa w art. 189a KK oraz wykonawcy, wobec którego wydano prawomocny wyrok sądu lub ostateczną decyzję administracyjną o zaleganiu z uiszczeniem podatków, opłat lub składek na ubezpieczenie społeczne lub zdrowotne, chyba że wykonawca odpowiednio przed upływem terminu do składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu albo przed upływem terminu składania ofert dokonał płatności należnych podatków, opłat lub składek na ubezpieczenie społeczne lub zdrowotne wraz z odsetkami lub grzywnami lub zawarł wiążące porozumienie w sprawie spłaty tych należności art. 109 ust. 1 pkt 1 i 2 – wykluczenie z udziału w postępowaniu wykonawcy, który naruszył obowiązki dotyczące płatności podatków, opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, chyba że wykonawca odpowiednio przed upływem terminu do składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu albo przed upływem terminu składania ofert dokonał płatności należnych podatków, opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne wraz z odsetkami lub grzywnami lub zawarł wiążące porozumienie w sprawie spłaty tych należności lub wykonawcy, który naruszył obowiązki w dziedzinie prawa socjalnego lub prawa pracy
art. 224 ust. 1, ust. 3 pkt 4 i 6 oraz ust. 4 – żądanie od wykonawcy wyjaśnień dotyczących zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z 10.10.2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, lub przepisów odrębnych właściwych dla spraw, z którymi związane jest realizowane zamówienie oraz zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego, obowiązującymi w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie, w przypadku badania oferty pod kątem rażąco niskiej ceny dla zamówień na roboty budowlane lub usługi

 

 art. 224 ust. 1, ust. 3 pkt 4 i 6 oraz ust. 4 – żądanie od wykonawcy wyjaśnień dotyczących zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może być niepełnosprawnościami lub uwzględniania potrzeb użytkowników

art. 361 – zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamówieniu lub we wstępnym ogłoszeniu informacyjnym, że o udzielenie zamówienia na usługi zdrowotne, społeczne oraz kulturalne objęte kodami CPV 75121000-0, 75122000-7, 75123000-4, 79622000-0, 79624000-4, 79625000-1, 80110000-8, 80300000-7, 80420000-4, 80430000-7, 80511000-9, 80520000-5, 80590000-6, od 85000000-9 do 85323000-9, 92500000-6, 92600000-7, 98133000-4, 98133110-8) określonymi we Wspólnym Słowniku Zamówień, mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy spełniający łącznie warunki określone w PrZamPubl

Należy mieć ponadto na uwadze, że realizowanie celów społecznych możliwe jest również w przypadku tych zamówień, do których ze względu na ich wartość, nie stosuje się przepisów PrZamPubl. Cel ten można realizować przez zastrzeżenie, że o udzielenie zamówienia mogą ubiegać się wyłącznie spółdzielnie socjalne lub przedsiębiorstwa społeczne, powołując się na art. 15a ustawy z 27.4.2006 r. o spółdzielniach socjalnych czy też art. 26 ustawy z 5.8.2022 r. o ekonomii społecznej.