Zatrudnienie żołnierza jako kryterium jakościowe
W art. 312a ust. 1 ustawy o obronie ojczyzny (dalej: ObrOjczyznyU) określono, że w przypadku zamówień o wartości mniejszej niż progi unijne, o których mowa w ustawie Prawo zamówień publicznych (dalej: PrZamPubl), zatrudnianie żołnierza Obrony Terytorialnej (OT), jak również żołnierza Aktywnej Rezerwy (AR) przez wykonawcę lub podwykonawcę w rozumieniu przepisów PrZamPubl, może być uznane jako kryterium jakościowe, o którym mowa w art. 242 ust. 2 pkt 2 PrZamPubl. Dla przypomnienia – kryterium, do którego się odsyła, to kryterium odnoszące się do aspektów społecznych, w tym integracji zawodowej i społecznej osób, o których mowa w art. 94 ust. 1 PrZamPubl – osób będących członkami grup społecznie marginalizowanych. Jednocześnie z dodanego art. 312a ust. 2 ObrOjczyznyU wynika, że przepis art. 312a ust. 1 ObrOjczyznyU stosuje się odpowiednio do żołnierza OT lub AR prowadzącego działalność gospodarczą.
Co istotne, dodatkowo w art. 312a ust. 3 ObrOjczyznyU przewidziano, że Minister Obrony Narodowej, w drodze zarządzenia, wyznacza jednostki organizacyjne, które przy udzielaniu zamówień publicznych, o których mowa w art. 312a ust. 1 ObrOjczyznyU, są obowiązane stosować kryterium jakościowe, niezależnie od stosowania innych kryteriów oceny ofert zgodnie z PrZamPubl, a także określa wagę przypisaną temu kryterium, która nie może być niższa niż 10%. Jak wynika z uzasadnienia do projektu ustawy, wyznaczenie jednostek organizacyjnych zobowiązanych do stosowania takiego kryterium dotyczyć ma jednostek podległych i nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej.
Sposób weryfikacji zatrudnienia żołnierza
Należy zwrócić uwagę, że stosownie do art. 312a ust. 4 ObrOjczyznyU, to zamawiający, w odniesieniu do kryterium jakościowego (wymienionego w art. 312a ust. 1 ObrOjczyznyU), określa sposób weryfikacji zatrudniania żołnierza OT oraz żołnierza AR w dokumentach zamówienia, o których mowa w art. 7 pkt 3 PrZamPubl (a zatem w dokumentach sporządzonych przez zamawiającego lub dokumentach, do których zamawiający odwołuje się, innych niż ogłoszenie, służące do określenia lub opisania warunków zamówienia, w tym specyfikacji warunków zamówienia oraz opisie potrzeb i wymagań).
Promocja przedsiębiorców zatrudniających żołnierzy
Jak podkreślono w uzasadnieniu do projektu ustawy, powyższe rozwiązanie umożliwi promocję przedsiębiorców zatrudniających żołnierzy OT i AR, w kryteriach wyboru partnerów i dostawców w procesie udzielania zamówienia publicznego. Zaznaczono, że jest to realna szansa na promowanie firm, które swoim zaangażowaniem dają przykład innym podmiotom. Ponadto zauważono, że wprowadzenie preferencji przy ubieganiu się o udzielenie zamówienia publicznego wpłynie na działalność mikroprzedsiębiorców, małych i średnich przedsiębiorców.
Cel zmiany
Celem zmiany (jak również innych zmian wprowadzonych ustawą o zmianie niektórych ustaw w celu wsparcia przedsiębiorców zatrudniających żołnierzy Obrony Terytorialnej lub żołnierzy Aktywnej Rezerwy; dalej: ustawa) – jak wskazano w uzasadnieniu do projektu ustawy – jest zachęcenie pracodawców do zatrudniania żołnierzy OT i AR. Zaznaczono przy tym, że realizacja konstytucyjnych zadań przez Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej, w szczególności w obecnej sytuacji geopolitycznej, wymusza konieczność podjęcia interwencji legislacyjnej w zakresie wzmocnienia liczbowego personelu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Podkreślono, że istotnym elementem wpływającym na realizację zadań przez Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej ma rozwój niezawodowych form służby wojskowej, dedykowanych osobom, które służbę wojskową łączą z aktywnością zawodową poza Siłami Zbrojnymi Rzeczypospolitej Polskiej. Zwiększenie liczby kandydatów do służby w Wojskach Obrony Terytorialnej (żołnierze OT) i aktywnej rezerwy (żołnierze AR) jest możliwe również do osiągnięcia w wyniku wprowadzenia rozwiązań prawnych skutkujących przychylnością pracodawców, u których są zatrudnieni pracownicy będący żołnierzami OT lub AR. Obecna sytuacja geopolityczna, w tym kryzys migracyjny na pograniczu polsko-białoruskim, ale również sytuacja związana z zapobieganiem, a następnie usuwaniem skutków klęski żywiołowej wywołanej powodzią na terytorium południowo-zachodniej Polski, wymusza zwiększenie liczby tych żołnierzy zobligowanych do stawienia się w jednostkach wojskowych.
Zauważa się w praktyce, że przedsiębiorcy zatrudniający żołnierzy OT lub AR traktują te sytuacje jako znaczne obciążenie, szczególnie dla sektora małych i średnich firm. W związku z tym, obok szeregu ustawowych obowiązków ciążących na pracodawcach zatrudniających wymienionych żołnierzy (jak np. brak możliwości, poza nielicznymi wyjątkami, rozwiązania stosunku pracy czy też obowiązek udzielenia urlopu bezpłatnego na czas służby wojskowej) po raz pierwszy tworzy się również system preferencji.
