W Dz.U. z 2024 r. pod poz. 290 opublikowano rozporządzenie Rady Ministrów z 23.2.2024 r. w sprawie systemów wykrywania skażeń i powiadamiania o ich wystąpieniu oraz właściwości organów w tych sprawach.

W przypadku:

  • wprowadzenia jednego ze stanów nadzwyczajnych określonych w art. 228 ust. 1 Konstytucji RP, tzn. stan wojenny, stan wyjątkowy lub stan klęski żywiołowej,
  • wdrożenia lub uruchomienia właściwego środka reagowania kryzysowego NATO,
  • wystąpienia katastrofy naturalnej, awarii technicznej lub działań terrorystycznych, mogących spowodować lub powodujących wystąpienie skażeń chemicznych, biologicznych lub promieniotwórczych na obszarze więcej niż jednego województwa i zagrażających życiu lub zdrowiu osób,
  • prowadzenia ogólnopolskich treningów i ćwiczeń związanych z uruchamianiem systemów (zob. § 10 rozporządzenia)

– Minister Obrony Narodowej (MON) może uruchomić krajowy system wykrywania skażeń i alarmowania (dalej: KSWSiA).

Ważne

Nadzór nad funkcjonowaniem KSWSiA i funkcje koordynacyjne sprawuje MON przy pomocy centrum dyspozycyjnego, którego rolę pełni Centralny Ośrodek Analizy Skażeń Sił Zbrojnych.

Więcej treści o ustroju i organizacji po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Wypróbuj!Sprawdź

W przypadku uruchomienia KSWSiA Prezes Państwowej Agencji Atomistyki, Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz ministrowie właściwi do spraw: wewnętrznych, zdrowia, administracji publicznej, rolnictwa, rynków rolnych, rybołówstwa, gospodarki morskiej, klimatu i gospodarki wodnej kierują do centrum dyspozycyjnego osoby posiadające specjalistyczną wiedzę z zakresu oceny sytuacji skażeń lub przeciwdziałania skutkom ich wystąpienia.

W skład KSWSiA wchodzą:

  • systemy wykrywania skażeń i alarmowania o skażeniach obejmujące systemy wykrywania i nadzoru określone w § 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia;
  • organy i jednostki organizacyjne, które dokonują analizy skażeń i oceny sytuacji oraz opracowują, ogłaszają i wprowadzają działania interwencyjne, określone w § 4 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia.

Warunkiem zapewnienia jednolitości funkcjonowania oraz wzajemnej interoperacyjności systemów jest stosowanie:

  • metodyk i procedur obserwacji oraz pomiarów skażeń umożliwiających przekazywanie i interpretację wyników obserwacji oraz pomiarów w ramach KSWSiA, zapewniających wzajemną kompatybilność systemów;
  • takich samych formatów komunikatów i informacji o skażeniach;
  • identycznych procedur przekazywania komunikatów i informacji o skażeniach;
  • jednolitego systemu zarządzania informacją o skażeniach.

Jednolitość i interoperacyjność funkcjonowania systemów wchodzących w skład KSWSiA zapewniają organy, którym te systemy podlegają lub które je nadzorują. Koordynację w zakresie jednolitości i interoperacyjności funkcjonowania systemów wchodzących w skład KSWSiA zapewnia MON.

W celu zapewnienia jednolitości i interoperacyjności funkcjonowania systemów wchodzących w skład KSWSiA Minister Obrony Narodowej działa na podstawie Planu współdziałania jednostek organizacyjnych wchodzących w skład KSWSiA uzgodnionego z:

  • ministrami właściwymi do spraw: wewnętrznych, zdrowia, administracji publicznej, rolnictwa, rynków rolnych, rybołówstwa, gospodarki morskiej, klimatu, gospodarki wodnej;
  • dyrektorem Rządowego Centrum Bezpieczeństwa, Szefem ABW, Prezesem Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych oraz Prezesem Państwowej Agencji Atomistyki.
Ważne

Plan współdziałania jednostek organizacyjnych wchodzących w skład KSWSiA zawiera procedury współdziałania organów i jednostek organizacyjnych nadzorowanych przez tych ministrów lub im podległych w zakresie realizacji zadań w ramach KSWSiA.

Bądź na bieżąco ze zmianami w prawie. Wypróbuj System Legalis Administracja. Sprawdź

Jak wynika z § 6 rozporządzenia, systemy wchodzące w skład KSWSiA to systemy wykorzystywane dla potrzeb:

  • realizacji sojuszniczych zobowiązań RP oraz zobowiązań wynikających z ratyfikowanych porozumień międzynarodowych w zakresie obserwacji, pomiarów, analiz prognozowania skażeń i powiadamiania o skażeniach na terytorium RP;
  • monitorowania, wykrywania i rozpoznania skażeń, umożliwiające natychmiastowe stwierdzenie wzrostu poziomu skażeń w oparciu o standardy i normy krajowe;
  • alarmowania oraz ostrzegania ludności i Sił Zbrojnych RP o skażeniach;
  • opracowywania ocen eksperckich stanu zagrożenia skażeniami i przygotowywanie zaleceń postępowania ochronnego;
  • doradztwa specjalistycznego w zakresie metodyki ograniczania zasięgu i skutków oddziaływania skażeń oraz wprowadzania działań interwencyjnych.

Przygotowanie systemów wchodzących w skład KSWSiA do wykonywania wymienionych wyżej zadań realizują w zakresie swoich kompetencji właściwe organy i jednostki organizacyjne, w stosunku do podlegających im systemów, przez:

  • działania planistyczne, organizacyjne i szkoleniowe dotyczące m.in. aktualizacji danych o potencjalnych źródłach zagrożenia skażeniami, aktualizacji planów rozmieszczenia punktów wykonujących pomiary skażeń, doskonalenia sposobów i procedur współdziałania w zakresie monitoringu skażeń, sposobów organizacji i utrzymania łączności, tworzenia warunków do preferencyjnego przekazu informacji w systemach wykrywania skażeń i alarmowania o skażeniach;
  • organizowanie szkoleń i doskonalenie osób funkcyjnych w zakresie: wiedzy o właściwościach źródeł skażeń, systemów ochrony przed skażeniami, sposobów i metodyki dokonywania pomiarów skażeń, oceny sytuacji związanych z wystąpieniem skażeń, usuwania skutków skażeń oraz prawnych rozwiązań dotyczących zagadnień ochrony przed skażeniami;
  • organizowanie oraz prowadzenie ćwiczeń i treningów sprawdzających i doskonalących funkcjonowanie tych systemów i procedur oraz udział w takich ćwiczeniach i treningach.

Organy i jednostki organizacyjne wchodzące w skład KSWSiA w przypadku wykrycia zagrożenia skażeniami lub stwierdzenia wystąpienia skażeń przez podległe im systemy niezwłocznie powiadamiają właściwy terytorialnie organ administracji publicznej, zgodnie z planem współdziałania jednostek organizacyjnych wchodzących w skład KSWSiA.

Z § 9 rozporządzenia wynika też, że decyzje o wprowadzeniu lub ogłoszeniu sygnału alarmowego lub komunikatu ostrzegawczego, a także o ich odwołaniu, podejmuje właściwy terytorialnie organ administracji publicznej. Sygnały alarmowe i komunikaty ostrzegawcze:

  • obowiązujące na terytorium RP są określone w załączniku do rozporządzenia;
  • wykorzystuje się w sytuacji rzeczywistego zagrożenia lub w celu przeprowadzenia treningów lub ćwiczeń.

Wykorzystanie sygnałów alarmowych i komunikatów ostrzegawczych w ramach treningów i ćwiczeń dotyczących systemów wykrywania i alarmowania jest możliwe po ogłoszeniu rozpoczęcia treningów lub ćwiczeń przez właściwe terytorialnie organy administracji publicznej, z 24-godzinnym wyprzedzeniem, w środkach masowego przekazu i w sposób zwyczajowo przyjęty na danym terenie. Ogłoszenie zawiera informacje o zakresie i zasięgu terytorialnym prowadzonego treningu lub ćwiczenia.

System Legalis Administracja – kompleksowe wsparcie każdego urzędnika. Wypróbuj! Sprawdź

MON z ministrami właściwymi do spraw: wewnętrznych, zdrowia, administracji publicznej, rolnictwa, rynków rolnych, rybołówstwa, gospodarki morskiej, klimatu, gospodarki wodnej, dyrektorem Rządowego Centrum Bezpieczeństwa, Prezesem Państwowej Agencji Atomistyki oraz we współpracy z wojewodami prowadzą ogólnokrajowe treningi uruchamiania systemów i ich pracy w ramach KSWSiA nie rzadziej niż raz w roku i ogólnokrajowe ćwiczenia dotyczące systemów nie rzadziej niż raz na 3 lata. Koszty przygotowania i przeprowadzania treningów i ćwiczeń są pokrywane z budżetu państwa z części, których dysponentami są podmioty wymienione wyżej (§ 10 rozporządzenia).