Trybem wymuszającym prawidłowe postępowanie z wytwarzanymi na terenie nieruchomości odpadami komunalnymi jest wykonanie zastępcze obowiązków właściciela nieruchomości przez gminę, w zamian za opłatę ustaloną decyzją wydawaną przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta.
Niezależnie od powyższego niewykonywanie obowiązków właściciela nieruchomości w zakresie gospodarowania odpadami podlega karze grzywny.
Rekomenduję wezwanie właściciela nieruchomości do niezwłocznego wykonania ciążących na nim obowiązków pod rygorem wydania decyzji o zobowiązaniu opłatowym za usługi wykonywane zastępczo przez gminę lub bezpośrednio – wszczęcie postępowania w sprawie wydania decyzji określającej wysokość opłaty za usługi świadczone przez gminę.
Przepisy ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (dalej: CzystGmU) obligują każdego właściciela nieruchomości do zapewnienia utrzymywania czystości i porządku przez:
1) wyposażenie nieruchomości w worki lub pojemniki, przeznaczone do zbierania odpadów komunalnych, utrzymanie tych pojemników w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym oraz utrzymanie w odpowiednim stanie sanitarnym i porządkowym miejsc gromadzenia odpadów (art. 5 ust. 1 pkt 1 CzystGmU);
2) zbieranie w sposób selektywny powstałych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych (art. 5 ust. 1 pkt 3 CzystGmU);
3) pozbywanie się zebranych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych w sposób zgodny z przepisami CzystGmU i przepisami odrębnymi (art. 5 ust. 1 pkt 3b CzystGmU).
Zgodnie z postanowieniami art. 6 ust. 1 pkt 2 CzystGmU właściciele nieruchomości, którzy nie są obowiązani do ponoszenia opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi na rzecz gminy, wykonując obowiązek określony w art. 5 ust. 1 pkt 3b CzystGmU, są obowiązani do udokumentowania w formie umowy korzystania z usług wykonywanych przez gminną jednostkę organizacyjną lub przedsiębiorcę odbierającego odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, wpisanego do rejestru działalności regulowanej, o którym mowa w art. 9b ust. 2 CzystGmU – przez okazanie takich umów i dowodów uiszczania opłat za te usługi.
Postanowienia przedmiotowej umowy zapewniają odbiór wszystkich frakcji odpadów komunalnych zgodnie z wymaganiami określonymi w regulaminie oraz w sposób określony w przepisach wydanych na podstawie art. 4a ust. 1 CzystGmU (art. 6 ust. 1c CzystGmU).
Obowiązkiem wójta, burmistrza lub prezydenta miasta jest kontrolowanie posiadania przedmiotowych umów, zgodności ich postanowień z przepisami oraz posiadania dowodów uiszczania opłat za usługi objęte umową (art. 6 ust. 5a pkt 1–3 CzystGmU).
W przypadku właścicieli nieruchomości, którzy nie zawarli przedmiotowych umów, gmina jest obowiązana zorganizować odbieranie odpadów komunalnych (art. 6 ust. 6 CzystGmU).
W takiej sytuacji wójt, burmistrz, prezydent miasta wydaje z urzędu decyzję, w której ustala:
1) obowiązek uiszczania opłat za odbieranie odpadów komunalnych;
2) wysokość opłat;
3) terminy uiszczania opłat;
4) sposób i terminy udostępniania pojemników w celu ich opróżnienia lub worków w celu ich odebrania (art. 6 ust. 7 CzystGmU).
Przedmiotowej decyzji nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności (art. 6 ust. 8 CzystGmU).
Decyzja jest wydana na okres 1 roku (art. 6 ust. 9 CzystGmU) i ulega przedłużeniu w drodze decyzji wydawanej z urzędu, na kolejny okres, jeżeli właściciel nieruchomości nie przedstawi, na co najmniej 3 miesiące przed upływem daty obowiązywania decyzji, umowy, w której termin rozpoczęcia wykonywania usługi nie jest późniejszy niż data utraty mocy obowiązującej decyzji (art. 6 ust. 10 CzystGmU).
Ponadto, zgodnie z art. 10 ust. 2 CzystGmU, kto nie wykonuje obowiązków właściciela nieruchomości wymienionych w art. 5 ust. 1 lub 1a CzystGmU – podlega karze grzywny.
