Istnieją uzasadnione przesłanki do przyjęcia deklaracji zmniejszającej ilość osób zamieszkujących na nieruchomości, z tego względu, że syn zamieszkuje w akademiku, a tam jest naliczana opłata za odpady.
Analiza zapytania wymaga uwzględnienia wybranych przepisów ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (dalej: CzystGmU), w tym:
„Art. 6i [Obowiązek ponoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami, terminy]
1. Obowiązek ponoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi powstaje:
1) w przypadku nieruchomości, na której zamieszkują mieszkańcy − za każdy miesiąc, w którym na danej nieruchomości zamieszkuje mieszkaniec;
2) w przypadku nieruchomości, na której nie zamieszkują mieszkańcy − za każdy miesiąc, w którym na danej nieruchomości powstały odpady komunalne”.
„Art. 6m [Deklaracja o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami]
1. Deklarację o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi są obowiązani złożyć do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta:
1) właściciele nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy”.
W kontekście podanych przepisów kluczowe znaczenie ma identyfikacja sformułowania – zamieszkiwanie, a nie miejsce zamieszkania. Na szczególną uwagę zasługuje ostatni wyrok NSA z 28.8.2024 r., w którym pojawił się aspekt akademiku jako nieruchomości zamieszkiwanej w kontekście naliczenia opłaty za tego typu nieruchomość.
Przy tym założeniu obojętne jest, czy nieruchomość zamieszkiwana jest przez osoby fizyczne z zamiarem stałego pobytu, czy też nie. „Zamieszkiwanie” oznacza także czasowe przebywanie w miejscowości w celach osobistych lub zawodowych. Kluczowy jest faktyczny pobyt na nieruchomości. Co jednak istotne, w art. 6c ust. 1 CzystGmU ustawodawca wskazuje na nieruchomości zamieszkałe „przez mieszkańców”, a więc takie, które służą zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stałych lub czasowych. W pojęciu „nieruchomości, na której zamieszkują mieszkańcy”, nie będą się zatem mieścić takie nieruchomości, na których pobyt ma charakter wyłącznie incydentalny, np. nieruchomości, na których świadczone są usługi hotelarskie (zob. też art. 6j ust. 3a CzystGmU). Z kolei nieruchomość, którą w części zamieszkują mieszkańcy, a w części nie zamieszkują mieszkańcy, będzie miała charakter mieszany (art. 6c ust. 2b CzystGmU). Należy zgodzić się ze stanowiskiem sądu pierwszej instancji, że obiekty typu „akademik” składają się głównie z części przeznaczonych do zamieszkiwania, czyli z pokoi mieszkalnych wraz z ewentualnymi łazienkami i aneksami kuchennymi. Co przy tym istotne, pobyt studentów na terenie akademików wiąże się z ich przebywaniem w celu mieszkalnym na okres przynajmniej roku akademickiego. Oczywiście, część pomieszczeń akademika może być wykorzystywana do innych celów, które nie służą zamieszkiwaniu sensu stricto, np. części administracyjno−biurowej, stołówki, świetlicy, pralni, sali gimnastycznej, sali rehabilitacyjnej, pracowni komputerowej, czytelni, siłowni itp. Część niezamieszkała może również być wykorzystywana pod działalność gospodarczą (np. poprzez prowadzenie działalności gospodarczej przez właściciela obiektu lub poprzez wydzierżawienie jej przedsiębiorcy). W takim przypadku nieruchomość będzie miała charakter mieszany w rozumieniu art. 6c ust. 2b CzystGmU (wyr. NSA z 28.8.2024 r., III FSK 453/24, Legalis).
Założenie, jakie wynika z ww. wyroku NSA, pozwala uznać za uzasadniony wniosek w zakresie przyjęcie deklaracji zmniejszającej ilość osób zamieszkujących na nieruchomości, z tego względu, że syn zamieszkuje w akademiku, a tam jest już naliczana opłata za odpady.
Obecność studenta w niektóre dni miesiąca w domu rodzinnym nie zmienia założenia, że istnieją przesłanki do przyjęcia deklaracji z mniejszą liczbą osób. Należy mieć na uwadze to, że opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi jest naliczana w systemie miesięcznym. Świadczy o tym treść art. 6i ust. 1 pkt 1 CzystGmU, przytoczona wyżej.
W podanym stanie faktycznym nieobecności w niektóre dni miesiąca w akademiku z jednej strony nie oznacza, że osoba ta nie ponosi opłaty za odpady (za miesiąc), a z drugiej strony – nie oznacza, że jej obecność przez kilka dni w miesiącu pod innym adresem może stanowić automatycznie podstawę do ponoszenia opłaty z tego tytułu.
W interesie ucznia (rodziców ucznia) zamieszkującego czasowo w akademiku jest dokonanie zmiany zadeklarowanej liczby osób zamieszkujących nieruchomość w miejscu stałego zamieszkania ucznia (wyr. WSA w Krakowie z 9.11.2022 r., I SA/Kr 900/22, Legalis).
