Znajdujący się w parlamencie projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 2186; dalej: projekt) przewiduje dwa terminy wejścia w życie proponowanych w nim rozwiązań. Pierwsza grupa nowości w ustawie z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.; dalej: PDOFizU) ma obowiązywać od 1.7.2022 r. Drugą natomiast trzeba będzie stosować od 1.1.2023 r.

Skala podatkowa

Od 1.7.2022 r. pierwsza stawka podatkowa spadnie z 17% do 12% przy zachowaniu progu jej obowiązywania w wysokości 120 000 zł rocznie. Będzie miała jednak zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1.1.2022 r. (art. 14 ust. 1 projektu). Ma to dwa skutki. Po pierwsze, już z początkiem lipca zatrudniający (pracodawcy, zleceniodawcy, świadczeniodawcy) zaczną pobierać od wynagrodzeń należnych ze stosunków pracy i stosunków cywilnoprawnych 12% podatku (art. 19 ust. 1 projektu). Po drugie, finalna korzyść z obniżenia stawki podatkowej o 5% będzie odczuwalna dla podatników (pracownicy, zleceniobiorcy, wykonawcy dzieła) w rozliczeniu rocznym za 2022 r.

Propozycja skali podatkowej od 1.7.2022 r.

Podstawa obliczenia podatku w złotych

Podatek wynosi

Ponad

do

120 000

12% minus kwota zmniejszająca podatek 3600 zł

120 000

10 800 zł + 32% nadwyżki ponad 120 000 zł

Kwota zmniejszająca podatek

Z obniżeniem pierwszej stawki podatkowej wiąże się redukcja kwoty zmniejszającej podatek. Od 1.7.2022 r. (z zastosowaniem do dochodów/przychodów od 1.1.2022 r.) ma wynosić:

  • 3600 zł w ujęciu rocznym (obecnie 5100 zł),
  • 300 zł (1/12 x 3600 zł) w ujęciu miesięcznym (obecnie 425 zł) – o tę kwotę pracodawca zmniejszy zaliczkę podatkową od wynagrodzenia, jeśli pracownik złoży PIT-2.

Zwolnienia „zerowy PIT”

Od 1.1.2022 r. obowiązują cztery zwolnienia podatkowe zwane „zerowy PIT”, które potocznie są określane ulgami: dla młodych (art. 21 ust. 1 pkt 148 PDOFizU), na powrót (art. 21 ust. 1 pkt 152 PDOFizU), dla dużych rodzin (art. 21 ust. 1 pkt 153 PDOFizU) oraz pracujących seniorów (art. 21 ust. 1 pkt 154 PDOFizU). Przychody osób, które spełniają warunki do ich uzyskania, są wolne od podatku do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł, jeżeli ich źródłem jest:

  • stosunek: służbowy, pracy, spółdzielczy oraz pracy nakładczej,
  • umowa zlecenia, o jakiej mowa w art. 13 pkt 8 PDOFizU,
  • pozarolnicza działalność gospodarcza, z której przychody są opodatkowane w trybie art. 27, art. 30c albo art. 30ca PDOFizU albo na mocy ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym w zakresie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Projekt poszerza katalog źródeł dla każdej z tych ulg o zasiłek macierzyński, przysługujący na mocy przepisów o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Zakłada, że zmiana ta będzie obowiązywała od 1.7.2022 r., lecz z zastosowaniem do przychodów od 1.1.2022 r. (art. 14 ust. 1 w zw. z art. 31 projektu).

Ulga dla klasy średniej

1.7.2022 r. zniknie tzw. ulga dla klasy średniej za sprawą uchylenia art. 26 ust. 1 pkt 2aa, ust. 4a-4c oraz art. 32 ust. 2a i 2b PDOFizU. Od 1.1.2022 r. przysługuje ona pracownikom o przychodach rocznych od 68 412 zł do 133 692 zł oraz miesięcznych od 5701 zł do 11 141 zł (art. 26 ust. 1 pkt 2aa i art. 32 ust. 2a PDOFizU). Do przychodów osiągniętych przez nich od tego dnia przestanie ona mieć zastosowanie (art. 14 ust. 2 projektu).

Pracodawcy mają przestać uwzględniać ulgę w rozliczeniach wynagrodzeń od 1.7.2022 r., natomiast pracownicy uzyskają zwrot różnicy, jaka wystąpi w ich zeznaniu rocznym między ustalonym podatkiem a hipotetycznym (art. 14 ust. 3 i art. 22 projektu).

Mechanizm podwójnego liczenia zaliczki

Od 1.7.2022 r. zatrudniający nie będą musieli podwójnie liczyć zaliczek podatkowych (raz według zasad obawiających do 31.12.2021 r., drugi raz – od 1.1.2022 r.), ponieważ art. 53a PDOFizU straci moc tego dnia (art. 1 pkt 41 i art. 14 ust. 3 projektu). Obecnie zmusza ich do tego zapisany w tym przepisie mechanizm przedłużenia terminów pobrania i wpłaty zaliczki podatkowej. Dotyczy on przychodów ze stosunków: pracy, służbowego, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, a także zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez zakłady pracy, w spółdzielniach pracy – wypłat z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej, jak również umów zlecenia (art. 12 ust. 1 i art. 13 pkt 8 PDOFizU).

Jednak tylko tych, które:

  • miesięcznie nie przekraczają 12 800 zł, przy czym ten limit obowiązuje odrębnie dla każdego źródła przychodu,
  • przysługują w okresie od 1.1.2022 r. do 31.12.2022 r.

Za uchyleniem mechanizmu podwójnego liczenia zaliczek pójdzie zwolnienie zatrudniających od obowiązku poboru i wpłacenia nadwyżki zaliczki, której nie pobiorą do 30.6.2022 r. (art. 24 projektu). Z kolei zaliczkę pobraną w lipcu 2022 r. zgodnie z przepisami obowiązującymi do 30.6.2022 r. będą musieli zwrócić podatnikowi w części, która przekracza zaliczkę obliczoną według zasad od 1.7.2022 r. (art. 17 projektu).

Oświadczenia i wnioski

Od 1.1.2023 r. mają nastąpić zmiany w składaniu przez podatników oświadczeń i wniosków mających wpływ na obliczenie zaliczki podatkowej. Będą mogły być wnoszone na piśmie albo w inny sposób przyjęty u danego zatrudniającego, w tym według ustalonego wzoru (nowy art. 31a ust. 1 i 2 PDOFizU). W razie zmiany okoliczności muszą być wycofane albo zmodyfikowane przez złożenie nowego oświadczenia albo wniosku. Obowiązkiem zatrudniającego będzie ich uwzględnianie najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym je otrzymał (zasada niezmieniana w stosunku do obecnego stanu prawnego). Nie będzie mógł też żądać ich przedkładania w kolejnych latach podatkowych, o ile odrębne przepisy nie dadzą mu do tego podstawy (nowy art. 31a ust. 5-6 PDOFizU).

Projekt zakłada zmiany od 1.1.2023 r. w regułach składania PIT-2, czyli oświadczenia o stosowanie kwoty zmniejszającej zaliczkę podatkową. Ogranicza możliwość przedłożenia tego dokumentu maksymalnie do trzech zatrudniających. Zobowiązuje jednocześnie do wskazania, który z nich będzie odliczał 1/12, 1/24 lub 1/36 kwoty zmniejszającej (nowy art. 31b ust. 2-3 PDOFizU). Przyznaje prawo złożenia PIT-2 zleceniobiorcom i innym osobom wykonującym działalność osobiście.

Ważne

Oświadczenia i wnioski mające wpływ na obliczenie zaliczki podatkowej złożone przed 1.1.2023 r. zachowają moc (art. 18 projektu).

Zaliczka podatkowa

W nowym art. 31c PDOFizU projekt uprawnia zatrudniającego do niepobierania od 1.1.2023 r. zaliczek podatkowych w danym roku podatkowym, jeżeli podatnik złoży wniosek w tej sprawie. Prawo zawnioskowania przysługuje w razie przewidywań, że uzyskane dochody podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej nie przekroczą w roku podatkowym kwoty 30 000 zł. Gdy takie przekroczenie wystąpi, zatrudniający będzie obliczał zaliczkę bez pomniejszenia o kwotę zmniejszającą.

1.1.2023 r. nastąpią również modyfikacje w sposobie obliczania zaliczek podatkowych przez pracodawców na skutek nadania nowego brzmienia art. 32 PDOFizU. Zatrudniający będzie musiał m.in. uwzględnić odpowiednią kwotę zmniejszającą (1/12, 1/24 lub 1/36) – zgodnie ze wskazaniem podatnika, a także wniosek pracownika o niestosowanie kosztów uzyskania przychodów. Natomiast już 1.7.2022 r. ma odliczać z podstawy opodatkowania składkę związkową w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 500 zł (obecnie 300 zł), co wynika ze zmiany w art. 26 ust. 1 pkt 2c PDOFizU.