Punktem wyjścia w analizie sygnalizowanej problematyki są regulacje PrOchrŚrod.

Na uwagę zasługują regulacje zawarte szczególnie w art. 403 ust. 4 i 5. Wynika z nich, że finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej, o którym mowa w ust. 1 i 2, może polegać na udzielaniu dotacji celowej w rozumieniu przepisów FinPubU z budżetu gminy lub budżetu powiatu na finansowanie lub dofinansowanie kosztów inwestycji:

1) podmiotów niezaliczonych do sektora finansów publicznych, w szczególności:

a) osób fizycznych,

b) wspólnot mieszkaniowych,

c) osób prawnych,

d) przedsiębiorców;

2) jednostek sektora finansów publicznych będących gminnymi lub powiatowymi osobami prawnymi.

Ponadto, zasady udzielania dotacji celowej, o której mowa w ust. 4, obejmujące w szczególności kryteria wyboru inwestycji do finansowania lub dofinansowania oraz tryb postępowania w sprawie udzielania dotacji i sposób jej rozliczania określa odpowiednio rada gminy albo rada powiatu w drodze uchwały.

W kontekście podanej problematyki na szczególną uwagę zasługuje rozstrzygnięcie nadzorcze Kolegium RIO w Lublinie z 10.5.2022 r. (Nr 839.63.2022). W orzeczeniu tym organ nadzoru zakwestionował m.in. zapisy odnoszące się do kontroli wykorzystania dotacji i funkcjonowania urządzeń. Podważono zapisy o treści:

„1. Gmina (….) zastrzega sobie prawo do przeprowadzenia kontroli realizacji inwestycji przed jej rozpoczęciem oraz na każdym etapie jej wykonania jak również w okresie trwałości. Okres trwałości inwestycji wynosi 3 lata”.

2. Z przeprowadzonej kontroli sporządza się protokół w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej ze stron.

3. Beneficjentowi służy prawo złożenia wyjaśnień do protokołu w terminie 7 dni od daty podpisania protokołu. Wyjaśnienia składa się do Burmistrza Siedliszcza.

4. Kontrola powinna być przeprowadzona w sposób umożliwiający potwierdzenie prawidłowości wykorzystania środków dotacji celowej zgodnie z postanowieniami umowy”.

Organ nadzoru wskazał m.in., że wspomniane regulacje wykraczają poza zakres kompetencji przyznanych organowi stanowiącemu do stanowienia uchwał na podstawie art. 403 ust. 5 PrOchrŚrod, gdyż w świetle tego przepisu organ stanowiący nie ma podstaw do stanowienia przepisów kontrolnych. W ocenie RIO byłoby to możliwe tylko wówczas, gdyby upoważnienie takie wynikało wprost z przepisów PrOchrŚrod.

Podsumowując, wskazane rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody jest prawnie uzasadnione. Rada gminy nie może regulować elementów kontrolnych w uchwale dotacyjnej. Nie ma do tego ustawowego upoważnienia. Warunki te mogą być jednak wprowadzone w umowie dotacyjnej.

Źródło: http://lublin.rio.gov.pl.