samorządowego, w którym uzyskał mandat.
Rozdział VIII. Nadzór i kontrola
Samorząd terytorialny stanowi zdecentralizowaną formę działania administracji publicznej. Oznacza to, że pomimo posiadanej samodzielności w realizacji zadań publicznych, organy samorządowe podlegają działaniom kontrolnym i nadzorczym, które mają na celu zapewnienie poprawności działania JST. Z perspektywy prawnej istotne będą dwa aspekty funkcjonowania administracji lokalnej i regionalnej, tj. podejmowanie czynności prawnych na podstawie obowiązujących przepisów prawnych oraz ich realizacja w granicach obowiązujących przepisów.
Występowanie nadzoru i kontroli można rozpatrywać także z perspektywy organizacyjnej, tj. oceny efektywności realizowanych zadań publicznych, porównywanie rezultatów ze stanem zamierzonym. W tym kontekście kontrola i nadzór nad działalnością JST będzie niczym innym jak jedną z faz zarządzania, która następuje po przygotowaniu i realizacji działań, a ich celem jest sprawdzenie poprawności wcześniej podjętych decyzji. Efektem przeprowadzenia kontroli i/lub nadzoru będzie wskazanie uchybień, przygotowanie rekomendacji dalszych działań lub usprawnień organizacyjnych, których implementacja pozwoli na skuteczniejszą realizację zadań publicznych.
1. Kontrola a nadzór w administracji publicznej
Wskazane pojęcia – w języku potocznym, a także debacie publicznej – często używane są jako terminy tożsame i przez to stosowane zamiennie. Z prawnego punktu widzenia są to jednak dwie różne instytucje prawne, których nie można mylić. Nadzór ma na celu sprawdzenie sytuacji postulowanej z zastaną i, na podstawie uzyskanych wyników, podjęcie lub zaniechanie działań mających na celu usunięcie niezgodności. Z kolei w przypadku kontroli mamy do czynienia jedynie z porównaniem stanu postulowanego z zastanym i stwierdzenie lub nie występujących niezgodności. Tym samym możemy stwierdzić, że pojęcie kontroli zawiera się znaczeniowo w pojęciu nadzoru, w związku z tym kontrola jest jedynie jego elementem, jednym z etapów. Dla nadzoru obowiązkowe jest posiadanie przez podmiot nadzorujący instrumentów władczych, które w prawnych formach działania administracji publicznej przejawiają się w postaci uchylenia aktów prawnych; działań zastępczych w przypadku stwierdzenia bezczynności organu administracji publicznej, czy – w najbardziej drastycznej formie – wprowadzenia zarządu komisarycznego do JST.
Więcej o prawach i obowiązkach radnych znajdziesz w module Ustrój i organizacja >>