W kontekście podanej problematyki warto w pierwszej kolejności przytoczyć regulacje zawarte w art. 18 ust. 2 pkt 13 SamGminU, zgodnie z którym do wyłącznej właściwości rady gminy należy podejmowanie uchwał w sprawach herbu gminy, nazw ulic i placów będących drogami publicznymi lub nazw dróg wewnętrznych w rozumieniu DrPublU, a także wznoszenia pomników.
Z powyższej regulacji wynika, że stanowi ona dla rady gminy podstawę do podejmowania uchwał w trzech kategoriach:
1) herbu gminy,
2) nazw ulic i placów będących drogami publicznymi lub nazw dróg wewnętrznych oraz
3) wznoszenia pomników.
W kontekście poruszonego zagadnienia warto odnotować stanowisko wyrażone w rozstrzygnięciu nadzorczym Wojewody Lubuskiego z 2.12.2021 r. (NK.I.4131.189.2021.ABej; https://bip.lubuskie.uw.gov.pl/wojewoda). W rozstrzygnięciu tym organ nadzoru wskazał m.in., że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem uchwały w sprawie herbu gminy oraz nazw ulic i placów będących drogami publicznymi lub nazw dróg wewnętrznych są aktami prawa miejscowego mającymi moc obowiązującą na terenie, dla którego zostały one podjęte. Jako akty prawa miejscowego uchwały te podlegają publikacji w wojewódzkich dziennikach urzędowych. Jednocześnie podano, że uchwała w sprawie wznoszenia pomników nie posiada charakteru aktu prawa miejscowego, jak również obowiązek jej publikacji nie wynika z przepisów szczególnych (por. wyrok WSA w Krakowie z 24.10.2017 r., III SA/Kr 397/17).
W dalszej kolejności odniesiono się do przepisów art. 13 AktyNormU. Z treści powyższej regulacji wynika, że w wojewódzkim dzienniku urzędowym ogłasza się:
1) akty prawa miejscowego stanowione przez wojewodę i organy administracji niezespolonej;
2) akty prawa miejscowego stanowione przez sejmik województwa, organ powiatu oraz organ gminy, w tym statuty województwa, powiatu i gminy;
3) statuty związków międzygminnych, statuty związków powiatów oraz statuty związków powiatowo-gminnych;
3a) statuty związków metropolitalnych;
4) akty Prezesa Rady Ministrów uchylające akty prawa miejscowego stanowionego przez wojewodę i organy administracji niezespolonej;
5) wyroki sądu administracyjnego uwzględniające skargi na akty prawa miejscowego stanowionego przez: wojewodę i organy administracji niezespolonej, organ samorządu województwa, organ powiatu i organ gminy;
6) porozumienia w sprawie wykonywania zadań publicznych zawarte: (….)
7) uchwały budżetowe gminy, powiatu i województwa oraz sprawozdanie z wykonania budżetu gminy, powiatu i województwa;
8) obwieszczenia o wygaśnięciu mandatu wójta (burmistrza, prezydenta miasta) oraz o rozwiązaniu sejmiku województwa, rady powiatu lub rady gminy;
8a) rozstrzygnięcia nadzorcze dotyczące aktów prawa miejscowego stanowionych przez jednostki samorządu terytorialnego;
9) statut urzędu wojewódzkiego;
10) inne akty prawne, informacje, komunikaty, obwieszczenia i ogłoszenia, jeżeli tak stanowią przepisy szczególne.
W dalszej części uzasadnienia wojewoda podkreślił, że wskazana uchwała nie mieści się w powyższym katalogu aktów wymienionych w tym przepisie. Dalej podano, że uchwała ta nie zawiera w swej treści norm abstrakcyjnych i generalnych, wobec powyższego nie posiada cech aktu prawa miejscowego. Uchwała ta w szczególności nie konkretyzuje uprawnień i obowiązków podmiotów zewnętrznych. Jak zaś wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 12.2.2020 r. (III SA/Gl 3/20): Uchwała w sprawie pomników nie posiada przymiotów aktu prawa miejscowego.
Podsumowując, rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody jest prawnie uzasadnione. Rada gminy jest władna podjąć uchwały w sprawie wzniesienia pojemnika, jednakże nie może zawrzeć w tej uchwale zapisów o publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym jako aktu prawa miejscowego.
