System Prawa Medycznego to sześciotomowe dzieło kompleksowo omawiające polski system prawa medycznego. Autorzy – najwybitniejsi znawcy prawa medycznego w Polsce – przeprowadzili analizę zagadnień tej gałęzi prawa, nurtujących zarówno teoretyków, jak i praktyków.
- W drugim już tomie Systemu prawa medycznego omówiono pojęcie i podstawy prawne szczególnych świadczeń zdrowotnych (pojęcie świadczenia zdrowotnego w rozumieniu ustawy o działalności leczniczej, czynności stricte lecznicze, czynności nielecznicze, podstawy prawne poszczególnych świadczeń zdrowotnych).
- W publikacji przybliżono również m.in. zasady leczenia osób uzależnionych od środków psychoaktywnych, opieki długoterminowej, ochrony zdrowia psychicznego oraz problem alkoholizmu w polskim prawie medycznym i związane z tym zadania administracji publicznej, nikotynizm, lecznictwo uzdrowiskowe oraz świadczenia zdrowotne związane z chorobami zakaźnymi, w tym obowiązkowe i zalecane szczepienia, świadczenia z zakresu genetyki czy szczególne świadczenia udzielane przez farmaceutów.
Fragment tekstu z poradnika:
11.3. Podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych z zakresu ochrony zdrowia psychicznego
1. Zasadniczo świadczenia zdrowotne z zakresu opieki psychiatrycznej mogą być udzielane przez wszystkie podmioty wykonujące działalność leczniczą i ustawodawca nie wprowadza w tym zakresie żadnych ograniczeń. W praktyce najbardziej powszechnymi placówkami medycznymi udzielającymi świadczeń z zakresu ochrony zdrowia psychicznego są poradnie zdrowia psychicznego, udzielające świadczeń w trybie ambulatoryjnym. Zwraca się jednak uwagę, że poradnie te nie są należycie połączone z udzielaniem świadczeń w ramach tzw. opieki pośredniej lub środowiskowej oraz że zasadniczo nie występuje specjalizacja w udzielaniu świadczeń osobom z wybranymi zaburzeniami psychicznymi.
2. Ustawodawca wyróżnił jednak dwie kategorie zakładów leczniczych, które mają szczególne znaczenie dla zapewnienia właściwego dostępu do świadczeń zdrowotnych z zakresu ochrony zdrowia psychicznego.
3. Pierwszą grupę stanowią szpitale psychiatryczne. Pod tym pojęciem należy rozumieć zarówno szpital psychiatryczny sensu stricto, jak i oddział psychiatryczny w szpitalu ogólnym, klinikę psychiatryczną, sanatorium dla osób z zaburzeniami psychicznymi oraz inny zakład leczniczy podmiotu leczniczego w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej, sprawujący całodobową opiekę psychiatryczną lub odwykową. Szpitalem psychiatrycznym jest zatem również np. zakład opiekuńczo-leczniczy o profilu psychiatrycznym, w którym sprawowana jest całodobowa opieka długoterminowa nad pacjentami z zaburzeniami psychicznymi. Wyróżnienie szpitali psychiatrycznych spośród innych zakładów leczniczych podyktowane było m.in. tym, że tylko do tego rodzaju placówek medycznych pacjenci z zaburzeniami psychicznymi mogą być przyjęci bez zgody w celu diagnostyki lub leczenia, również bez zgody.
Należy zwrócić uwagę, że w szpitalach psychiatrycznych udzielane są świadczenia zdrowotne nie tylko w ramach leczenia stacjonarnego (hospitalizacji), w ramach którego pacjentom zapewniana jest opieka całodobowa, ale także w ramach oddziałów dziennych (gdzie opieka jest zapewniana pacjentom przez 8–10 godzin dziennie przez 5 dni w tygodniu).
4. Drugą grupę stanowią centra zdrowia psychicznego. Są to zakłady lecznicze, które mają za zadanie zapewnić kompleksowe udzielanie świadczeń zdrowotnych z zakresu ochrony zdrowia psychicznego, zarówno w trybie stacjonarnym (pomoc dzienna i szpitalna), jak i ambulatoryjnym (pomoc doraźna, środowiskowa i ambulatoryjna sensu stricto). Centra zdrowia psychicznego mają realizować wyrażany od lat postulat przedstawicieli zawodów medycznych stworzenia jednostek systemu ochrony zdrowia, w których pacjenci z zaburzeniami psychicznymi będą mogli uzyskać dostęp do zintegrowanej opieki, zapewniającej ciągłość i kompleksowość udzielanych świadczeń na określonym terytorium, w szczególności z wykorzystaniem zespołów leczenia środowiskowego. W związku z tym centra powinny zapewniać co najmniej cztery formy opieki psychiatrycznej: ambulatoryjną (poradnia zdrowia psychicznego), środowiskową (zespół leczenia środowiskowego), dzienną (oddział dzienny psychiatryczny) oraz stacjonarną (całodobowy oddział psychiatryczny).
Powyższy model organizacji centrów zdrowia psychicznego realizowany jest w wytycznych zawartych w Narodowym Programie Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2017–2022. Centra dla dorosłych należy tworzyć docelowo na obszarze zamieszkałym przez nie więcej niż 200 tys. mieszkańców z zastrzeżeniem, że liczba ta może być odpowiednio dostosowana do szczególnych uwarunkowań terytorialnych występujących na danym obszarze lub innych okoliczności uzasadniających inną liczbę mieszkańców. Centra powinny składać się z co najmniej czterech zespołów: ambulatoryjnego (przychodni), środowiskowego (mobilnego), dziennego i szpitalnego. Mają one za zadanie udzielać pomocy: czynnej (leczenia i wsparcia osobom z przewlekłymi zaburzeniami psychicznymi, wymagającym ciągłości opieki, aktywnego podtrzymywania kontaktu i wyprzedzającego rozwiązywania problemów), długoterminowej (innym osobom z przewlekłymi zaburzeniami psychicznymi), krótkoterminowej (osobom z zaburzeniami epizodycznymi lub nawracającymi), doraźnej (osobom w stanach nagłych i pilnych) oraz konsultacyjnej (innym osobom potrzebującym świadczeń diagnostycznych lub porad).
Zobacz także:
- Obowiązek rejestracji dźwięku w izolatkach dla osób z zaburzeniami psychicznymi
- Nadzór i kontrola działalności leczniczej szpitala psychiatrycznego
- Szczególny status pacjenta przebywającego w szpitalu psychiatrycznym bez swojej zgody
- Dokumentacja medyczna a prawa pacjenta wynikające z RODO
Więcej informacji na temat prawa i zarządzania w podmiotach leczniczych oraz praw pacjenta znajdziesz w module Ochrona zdrowia>>
