- Zagadnienie statusu funkcjonariuszy służb mundurowych jest uregulowane niejednolicie, w 10 głównych ustawach. Do każdej z ustaw wydano wiele rozporządzeń uzupełniających przepisy danej ustawy oraz wprowadzających istotne rozwiązania określające sytuację prawną funkcjonariuszy i żołnierzy. To powoduje liczne problemy w interpretacji przepisów dotyczących żołnierzy i funkcjonariuszy.
- Jedyna na rynku praktyczna publikacja porządkująca i systematyzująca skomplikowaną i różnorodną tematykę dotyczącą stosunków służbowych w formacjach zmilitaryzowanych – Czytelnik otrzymuje pełne omówienia problematyki organizacji i funkcjonowania wszystkich formacji mundurowych zebrane w jednej publikacji.
- Dzięki przejrzystej formule książki (podział na rodziały dotyczące poszczególnych służb, każdy rozdział opracowany wg jednolitego schematu) Czytelnik szybko odnajdzie poszukiwane treści, dodatkowo wsparte licznymi odwołaniami do najnowszego orzecznictwa oraz wykazem dokumentów niezbędnych do prowadzenia spraw personalnych funkcjonariuszy służb mundurowych i żołnierzy zawodowych ze wskazaniem aktu prawnego, z którego pochodzą.
- Osoby odpowiedzialne za sprawy personalne w formacjach zmilitaryzowanych dostają wyczerpujący opis regulacji statusu funkcjonariuszy praktycznie wszystkich służb mundurowych i żołnierzy zawodowych z odpowiedziami na szereg pytań z zakresu zatrudniania, przebiegu służby, zadań, zakończenia służby i rozwiązania stosunku służnowe w danej formacji.
- Żołnierze i funkcjonariusze mundurowi szczególowo zapoznają się m.in.: z zasadami procesu rekrutacji i warunkami, jakie należy spełnić, by wziąć w nim udział, z zakresem odpowiedzialności służbowej w danej formacji, zasadami podległości służbowej oraz szczególnymi uprawnienia związane z wykonywaniem służby.
Fragment tekstu z poradnika:
Funkcjonariusz ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem obowiązków służbowych na zasadzie winy w granicach rzeczywistej straty i tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania z którego szkoda wynikła (art. 2 OdpMajFunkU).
Powyższa regulacja umożliwia więc nałożenie obowiązku naprawienia szkody na podmiot, który wyrządził ją ze swojej winy. Tym samym stanowi ogólną podstawę odpowiedzialności odszkodowawczej, która może mieć zastosowanie we wszystkich przypadkach, w których szkoda została wyrządzona zawinionym zachowaniem.
Ustawodawca nie zdefiniował jednak pojęcia winy, zatem należy odnieść się do rozumienia tego pojęcia na gruncie prawa cywilnego. Zgodnie z art. 415 KC, kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.
Mimo że KC również nie definiuje tego pojęcia, wina stanowi podstawową zasadę odpowiedzialności. Za reprezentatywną można uznać definicję winy sformułowaną przez Z. Radwańskiego, który przez winę rozumie naganną decyzję człowieka odnoszącą się do podjętego przez niego bezprawnego czynu; nie tylko należy przy tym brać pod uwagę sferę przeżyć psychicznych działającego podmiotu, lecz także stawiany mu zarzut ma polegać na tym, że jego decyzja była naganna w istniejącej, konkretnie sytuacji (P. Machnikowski, w: System prawa prywatnego, red. A. Olejniczak, t. 6, Prawo zobowiązań, część ogólna, Warszawa 2014, s. 385 i n.).
W literaturze przedmiotu przyjmuje się ponadto, że na pojęcie winy składają się dwa jej elementy: obiektywny, czyli bezprawność zachowania, i subiektywny, zakładający możliwość postawienia sprawcy zarzutu z punktu widzenia powinności i możliwości przewidywania szkody oraz przeciwdziałania jej wystąpieniu, co określa się jako subiektywno-obiektywną teorię winy (A. Olejniczak, w: System Prawa Prywatnego, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna. Suplement, red. A. Olejniczak, Warszawa 2010; R. Longchamps de Bérier, Zobowiązania, Warszawa 1948, s. 244 i n.; A. Szpunar, Wina poszkodowanego w prawie cywilnym, Warszawa 1971, s. 132; W. Czachórski, Zobowiązania – zarys wykładu, Warszaw 2004, s. 202 i n.; W. Dubis, w: Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2014, s. 770 i n.).
Ważne
Przypisanie winy sprawcy szkody sprowadza się do ujemnej oceny działania lub zaniechania funkcjonariusza, przy czym dla formułowania takiej oceny i postawienia zarzutu winy jest konieczne, aby czyn był bezprawny.
Za bezprawne może być uznane tylko takie zachowanie sprawcy szkody, które stanowi obiektywnie złamanie określonych reguł postępowania. Bezprawność jest określoną relacją między pewnym obiektywnie ujmowanym zachowaniem i normą postępowania, a stwierdzenie bezprawności jest wypowiedzią sprawozdawczą o tej relacji (tak P. Machnikowski, w: System, t. 6, s. 404 oraz wyrok SN z 26.9.2003 r., IV CK 32/02, Legalis).
Orzeczenie
Dopiero czyn bezprawny może być oceniany w kategoriach czynu zawinionego – bezprawność czynu oznacza jego sprzeczność z obowiązującym porządkiem prawnym, a winę można natomiast przypisać sprawcy czynu w sytuacji, w której istnieją podstawy do negatywnej oceny jego zachowania z punktu widzenia zarówno obiektywnego, jak i subiektywnego (wyr. SN z 7.5.2008 r., II CSK 4/08, Legalis).
Zobacz także:
- Istotne elementy stosunku służbowego funkcjonariuszy służb mundurowych
- Szkolenie okresowe żołnierzy zawodowych
- Instruktaż stanowiskowy dla żołnierzy
Więcej o zasadach zatrudniania funkcjonariuszy mundurowych i żołnierzy zawodowych znajdziesz w module Kadry i płace >>
