W Dz.U. z 2021 r. pod poz. 1901 opublikowano ustawę z 14.10.2021 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021 oraz ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.
Zmiany wprowadzono m.in. do ustawy z 13.11.2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1672; dalej: DochSamTerytU). Dodano rozdział 8b zatytułowany „Przepisy epizodyczne”.
Wsparcie inwestycji wodociągowych
Z nowych przepisów wynika, że w 2021 r. gminy mogą otrzymać z budżetu państwa środki finansowe w kwocie 1000 mln zł na uzupełnienie subwencji ogólnej, z przeznaczeniem na wsparcie finansowe inwestycji w zakresie wodociągów i zaopatrzenia w wodę (art. 70e ust. 1 DochSamTerytU).
Kwota tych środków podlega podziałowi między gminy, w których udział liczby mieszkańców danej gminy korzystających z sieci wodociągowej w ogólnej liczbie mieszkańców tej gminy jest mniejszy niż 90% (dalej: gminy uprawnione).
Przy czym, kwota tych środków podlega podziałowi między gminy uprawnione proporcjonalnie do liczby mieszkańców niezbędnej do osiągnięcia przez daną gminę poziomu 90%. Liczba mieszkańców niezbędna do osiągnięcia przez gminę tego poziomu podlega korekcie. Skorygowaną liczbę mieszkańców ustala się jako iloraz liczby mieszkańców niezbędnej do osiągnięcia przez gminę poziomu 90% i wskaźnika dochodów. Dla każdej gminy bowiem oblicza się wskaźnik dochodów tej gminy w przeliczeniu na 1 mieszkańca w stosunku do średnich dochodów wszystkich gmin w przeliczeniu na 1 mieszkańca kraju, według stanu ludności w kraju na dzień 31.12.2020 r., przyjmując do jego wyliczenia sumę:
- planowanych na 2022 r. dochodów gminy z tytułu udziału we wpływach z PIT i CIT;
- dochodów podatkowych gminy z 2020 r. (z art. 20 ust. 3 pkt 1–8 DochSamTerytU, czyli z tytułu podatków lokalnych, PCC, opłaty skarbowej, karty podatkowej i opłaty eksploatacyjnej, z uwzględnieniem art. 32 ust. 1 i 3 DochSamTerytU);
- planowanych na 2022 r. dochodów gminy z tytułu części wyrównawczej i równoważącej subwencji ogólnej pomniejszonych o planowane na 2022 r. wpłaty do budżetu państwa.
Kwota środków do podziału między gminy nie może być mniejsza niż 0,3 mln zł i większa niż 5,604 mln zł.
Z nowelizacji wynika też, że latach 2021–2024 gmina uprawiona ma obowiązek przeznaczyć na finansowanie wspomnianych wyżej inwestycji wydatków w kwocie nie mniejszej niż równowartość kwoty otrzymanej na inwestycje.
Jeżeli gmina uprawniona przeznaczyła na finansowanie inwestycji w zakresie wodociągów i zaopatrzenia w wodę wydatki mniejsze niż równowartość kwoty otrzymanej na inwestycje, to w 2025 r. nie otrzymuje środków z rezerw subwencji ogólnej.
Gminy uprawnione składają do właściwego wojewody, w terminie do 31.3.2025 r., informację o wysokości wydatków przeznaczanych na wspomniane inwestycje. W razie niezłożenia informacji w tym terminie gmina nie otrzyma w 2025 r. środków z rezerw subwencji ogólnej.
Wsparcie inwestycji kanalizacyjnych
Zgodnie z art. 70f ust. 1 DochSamTerytU, w 2021 r. gminy mogą otrzymać z budżetu państwa środki finansowe w kwocie 3000 mln zł na uzupełnienie subwencji ogólnej, z przeznaczeniem na wsparcie finansowe inwestycji w zakresie kanalizacji.
Kwota tych środków podlega podziałowi między gminy, w których udział liczby mieszkańców danej gminy korzystających z sieci kanalizacyjnej w ogólnej liczbie mieszkańców tej gminy jest mniejszy niż 60% (dalej: gminy uprawnione). Kwota środków podlega podziałowi między gminy uprawione proporcjonalnie do liczby mieszkańców niezbędnej do osiągnięcia przez daną gminę tego poziomu. Liczba mieszkańców niezbędna do osiągnięcia przez gminę poziomu 60% podlega korekcie. Skorygowaną liczbę mieszkańców ustala się jako iloraz liczby mieszkańców niezbędnej do osiągnięcia przez daną gminę poziomu 60% i wskaźnika dochodów gminy. Dla każdej gminy oblicza się wskaźnik jej dochodów w przeliczeniu na 1 mieszkańca w stosunku do średnich dochodów wszystkich gmin w przeliczeniu na 1 mieszkańca kraju, według stanu ludności w kraju na dzień 31.12.2020 r., przyjmując do jego wyliczenia sumę analogicznie, jak w przedstawionym wyżej art. 70e ust. 5 DochSamTerytU.
Kwota środków do podziału między gminy nie może być mniejsza niż 0,9 mln zł i większa niż 5,186 mln zł. Przepisy art. 70e ust. 7–9 DochSamTerytU stosuje się odpowiednio (chodzi o obowiązki, których niespełnienie skutkuje nieotrzymaniem w 2025 r. środków z rezerwy subwencji ogólnej).
Podstawę do wyliczenia wymienionych wyżej środków, czyli z art. 70e i art. 70f DochSamTerytU, stanowią dane Głównego Urzędu Statystycznego za 2019 r., według stanu na dzień 31.10.2021 r. (art. 70g DochSamTerytU).
